Κέντρο... ως Έκκεντρο!

Υπογράφουν:
- Χρυσή - Ουρανία (Ράνια) Παπαδοπούλου, Οικονομολόγος / Επιχειρηματίας
- Αλεξία - Σταυρούλα Χαρακίδα, Υποψήφια Διδάκτωρ Νομικής Αθηνών / Πολιτ. Επιστήμονας ΔΠΘ / ΠΜΣ Δημοσιογραφια και Νέα Μέσα ΕΚΠΑ / ΠΜΣ Δημ. Δίκαιο και Δημ. Πολιτική ΕΚΠΑ
- Κωνσταντίνα (Ντίνα) Νταγκίνη, Ασκούμενη Δικηγόρος
- Αγγελική (Άντζελα) Πατούλια, Ασκούμενη Δικηγόρος και
- Μαρκόπουλος Χ. Θωμάς, Επικοινωνιολόγος / Ραδιοφωνικός Παραγωγός
Δημόσια συζήτηση γίνεται ξανά, περί της ύπαρξης ή μη του Kεντρώου -ή Μεσαίου- Χώρου και στην Ευρώπη και την Ελλάδα. Ίσως αυτή η κουβέντα να μην σταμάτησε ποτέ. Κυρίως αναρωτιόμαστε σε ποιον ″ανήκει″ κομματικά αυτός ο ιδεολογικός χώρος. 

Ένας θολός και αμφιλεγόμενος πολιτικός όρος που αν και χρησιμοποιήθηκε ευρέως την τελευταία 40ετία -από την Νέα Δημοκρατία, μα και κόμματα όπως το ΠΑΣΟΚ (αργότερα ΕΛΙΑ, μετά με άλλα ονόματα, σήμερα ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ), το Ποτάμι, την Ένωση Κεντρώων κτλ.- δεν έχει πείσει καθαρά περί της ορθότητάς ύπαρξης του. Παράλογο; Ίσως και όχι. Από πολλές πλευρές, η ίδια η έννοια του κεντρώου χώρου δεν είναι ικανοποιητική ως χαρακτηρισμός μιας πολιτικής στάσης. Πολλές φορές ως ιδεολογικός χώρος, παραπέμπει στην έλλειψη συγκεκριμένων αρχών, στην απουσία προγράμματος, στη ροπή προς μεσοβέζικες λύσεις στα διάφορα προβλήματα. Και αντιπροσωπεύει στη συνείδηση πολλών πολιτών -και δικαιολογημένα- την ενσάρκωση του ”ιδεολογικού ερμαφροδιτισμού”. 

Ο όρος δεν είναι παλιός φιλοσοφικά. Κατά τον Μέγιστο Αριστοτέλη, το απόλυτο κέντρο, η τέλεια ισορροπία, η χρυσή τομή, αποτελεί το αρμονικό και αισθητικά βέλτιστο μέσο σημείο μεταξύ δύο άκρων. Ο όρος Κέντρο στη σύγχρονη πολιτική εκφράζει συνήθως τις ιδεολογίες του κοινωνικού και οικονομικού φιλελευθερισμού, οι οποίες συνδυάζουν δεξιά, κεντροδεξιά και κεντροαριστερά ιδεολογικά στοιχεία με βάση σύγχρονους όρους.

Από το 1910 μέχρι σήμερα: Βενιζελικοί, αντιδεξιοί, αντικομμουνιστές, με τον Πλαστήρα, Παπανδρεϊκοί, Μητσοτακικοί, Μπακογιαννικοί Στο εξωτερικό: Μακρονικοί και La République En Marche! (Γαλλία), Δημοκρατικοί (Η.Π.Α.), Μπλερικοί (Η.Β.), Freie Demokratische Partei και Die Grune (Γερμανία) etc… Στην Αθήνα ψηφίζουν Κ. Μπακογιάννη, στην Θεσσαλονίκη Κ. Ζέρβα, στα Χανιά Π. Συμανδηράκη! 1980-2000: Στην ελληνική πολιτική σκακιέρα το τελευταίο γνήσια κεντρώο κόμμα που είχε σοβαρή παρουσία και εκλογικές επιτυχίες ήταν η μεταδικτατορική Ένωση Κέντρου (ΕΚ-ΝΔ, ΕΔΗΚ). 

Πήρε μέρος στις εκλογές του 74, 77 και 81. ″Εξαφανίστηκε″ αργά και σταθερά και μέχρι το 85-89 δεν υπήρχε με κομματική αυτοτέλεια. Βέβαια το 1993 ο τελευταιος γονιδιακός απόγονος του Ελευθέριου Κ. Βενιζέλου κατέβηκε και εκλέχθηκε Βουλευτής και Αντιπρόερος της Ελληνικής Βουλής, με την Πολιτική Άνοιξη του κου. Αντ. Σαμαρά! Χονδρικά: Το 55% περίπου των τότε βουλευτών και στελεχών του πάλαι ποτέ Κεντρώου Χώρου απορροφήθηκε στο ΠΑΣΟΚ, το 35% στην ΝΔ και ένα 10% αλλού. 2000-2020: Ζει ο Βενιζελισμός; Υπάρχουν ιδεολογικοί απόγονοι του μεγάλου αυτού ιδεολογικού ρεύματος; Ναι! Βιολογικοί απόγονοι του Ελευθέριου Κ. Βενιζέλου; Ναι, έμμεσα ναι! Ιδεολογικά και βιολογικά το μεγάλο κομμάτι του Βενιζελισμού ζει και μετασχηματίζεται εντός ΝΔ, εδώ και χρόνια. Και ένα μικρότερο κομμάτι στον χώρο του ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ.

Δεκάδες δημοσκοπήσεις αποτυπώνουν τη διείσδυση των 3 μεγάλων κομμάτων στον χώρο του Κέντρου, που αποτελεί «Μήλον της Έριδος». Σε δημοσκόπηση της Pulse, Metron, Alco, Data, Public Issue, Kantar κλπ οι κεντρώοι ψηφοφόροι αξιολογούν θετικά ή μάλλον θετικά τον Έλληνα ΠΘ, Κυριάκο Κ. Μητσοτάκη σε ποσοστά άνω του 65%. 2ος έρχεται με δυναμισμό ο ''πράσινος'' κος. Νίκος Ανδρουλάκης. Το αντίστοιχο ποσοστό για τον Αλέξη Τσίπρα είναι πολύ χαμηλότερο... Παρά τη φθορά που υπέστη η ελληνική κυβέρνηση εδώ και 3,5 χρόνια, εξακολουθεί να διατηρεί έναντι του κου. Τσίπρα το συγκριτικό του πλεονέκτημα που είναι η επαφή με τον κεντρώο και μεσαίο χώρο. 

Ένα πλεονέκτημα που στο συγκεκριμένο χρονικό σημείο, που είναι ακόμα έναρξη της προεκλογικής σεζόν 2023-2024, αποτελεί ένα σημαντικό... μαξιλάρι ασφαλείας για την κυβερνώσα παράταξη! Το 1981, το 1990, το 2000 και το 2019 τις εθνικές κάλπες και τον νικητή τους έκρινε ο μέσος κεντρώος ψηφοφόρος. Έτσι φαίνεται να πηγαίνει η ιστορία και για τις πολλαπλές κάλπες του 2023-2024. Από την άλλη οι κάλπες 1985, 1993, 2007, 2012, 2015 ήταν κάλπες των ακροτήτων και των άκρων.

Η συνηθισμένη άποψη για την πολιτική τοποθέτηση, δηλαδή ο νοητός χάρτης που χρησιμοποιούμε σχεδόν όλοι, αναφορικά με τις πολιτικές πεποιθήσεις – συνίσταται στον μονοδιάστατο άξονα αριστεράς – δεξιάς. Όταν εμπλουτίζεται, ο άξονας αναπαριστάται πάνω-κάτω ως εξής: άκρα αριστερά – αναρχισμός – κομμουνισμός – σοσιαλισμός – οικολογία – σοσιαλδημοκρατία – φιλελευθερισμός – νεοφιλελευθερισμός – συντηρητισμός – φασισμός – εθνικοσοσιαλισμός – άκρα δεξιά. 

Το φάσμα αυτό είναι προβληματικό. Και αυτό διότι δεν παρέχει τη δυνατότητα τοποθέτησης για μεγάλες ομάδες πολιτών που δεν εμπίπτουν συνειδητά στην αριστερά ή την δεξιά. Στην πραγματικότητα, αποκλείει όλους τους πολίτες που δεν θεωρούν πως οι χαρακτηρισμοί ”αριστερός, δεξιός” περιγράφουν τις πεποιθήσεις τους. Πέραν τούτου, το μοντέλο αριστεράς – δεξιάς είναι εξ ορισμού ανεπαρκές πλέον. Το φάσμα αυτό ίσως υπονοεί πως, αν κάποιος υπερβαίνει τα εσκαμμένα κάποια πολιτική ιδεολογία, καταλήγει στον φασισμό ή τον αναρχισμό ή και στα δύο. Οι Φιλελεύθεροι, υποστηρίζουν την ελευθερία και το δικαίωμα επιλογής τόσο σε προσωπικά όσο και οικονομικά ζητήματα. 

Πιστεύουν πως μοναδικός σκοπός της κυβέρνησης είναι η προστασία των πολιτών από τη βία και τη διαφθορά. Τιμούν την ατομική ευθύνη και δείχνουν ανοχή απέναντι στην πολιτική, οικονομική και κοινωνική ποικιλομορφία. Οι Αριστεροί, γενικά ενστερνίζονται το δικαίωμα της επιλογής σε προσωπικά ζητήματα, αλλά υποστηρίζουν την ύπαρξη ενός μεγάλου κέντρου λήψης αποφάσεων για οικονομικά ζητήματα. Αναμένουν από την κυβέρνηση να βοηθά τους μη προνομιούχους, στο όνομα της ισονομίας. 

Οι αριστεροί δείχνουν ανοχή στην κοινωνική ποικιλομορφία, αλλά επιδιώκουν τη απόλυτη οικονομική ισότητα. Οι Δεξιοί, προτιμούν το δικαίωμα της επιλογής αναφορικά με τα οικονομικά ζητήματα, αλλά επιζητούν επίσημα πρότυπα για τα προσωπικά ζητήματα. Τείνουν να υποστηρίζουν την ελεύθερη αγορά, αλλά συχνά ζητούν από την κυβέρνηση να προστατεύσει την κοινωνία από κατ’ αυτούς απειλές για τα ήθη ή τον παραδοσιακό οικογενειακό ιστό. 

Αγαπάνε την θρησκεία και τα ήθη/έθιμα. Οι Απολυταρχικοί, επιθυμούν από την κυβέρνηση να ασκεί σημαντικό έλεγχο στους πολίτες και την κοινωνία. Υποστηρίζουν τον απόλυτα κεντρικό σχεδιασμό και συχνά αμφισβητούν τη σημασία της ελευθερίας και του δικαιώματος στην επιλογή. Στο κατώτατο τμήμα του νοητού πίνακα, οι αριστεροί απολυταρχικοί καλούνται κομμουνιστές, αναρχικοί κλπ, ενώ οι απολυταρχικοί της δεξιάς ονομάζονται φασίστες, ναζί κλπ.

Κέντρο! Αντιστοιχεί στους πολίτες που προτιμούν τον επιλεκτικό κρατικό παρεμβατισμό και εστιάζουν στις πρακτικές λύσεις για τα τρέχοντα προβλήματα. Αντιμετωπίζουν τα πολιτικά ζητήματα με διαλλακτικότητα. Πιστεύουν πως η κυβέρνηση αποτελεί ένα αποδεκτό μέσο ελέγχου της υπερβολικής ελευθερίας. Χαρακτηρίζονται δε, από ήπιο και μετριοπαθή πολιτικό λόγο και αστική συμπεριφορά. Είναι φιλοπάτριδες, μα όχι ακραίοι. Δεν υπάρχει λοιπόν στενά οριοθετημένος πολιτικά κεντρώος χώρος. Υπάρχουν οι μετριοπαθείς πολίτες. Οι ”νοικοκυραίοι”. Που δεν αρέσκονται σε ακρότητες και φανατισμούς. 

Κι αυτοί δίνουν την νίκη στις εκλογές! Τα πολιτικά τους πιστεύω βέβαια μεταβάλλονται. Από εποχή σε εποχή. Δεν είναι όμως ποτέ ”δεξιοί η αριστεροί” με την παραδοσιακή έννοια του όρου. Είναι θεσμικοί, εκτιμούν και προτιμούν τον πατριωτισμό και την τάξη, μα και την πρόοδο. Αναμφίβολα, η ύπαρξη και, ακόμη περισσότερο, η ισχυρή παρουσία ενός κεντρώου κόμματος στην πολιτική σκηνή κάθε χώρας, κυρίως ευρωπαϊκής, δεν είναι απλώς αναγκαία, είναι εξαιρετικά ωφέλιμη. 

Στην Ελλάδα μάλιστα, των τεραστίων προβλημάτων και των ιδιαιτεροτήτων, με τα κόμματα των άκρων να διεισδύουν σε πλήθη ψηφοφόρων πουλώντας αυταπάτες, δοξασίες και… ”νταηλίκια”, είναι διπλά αναγκαία και ωφέλιμη. Συνήθως τα κόμματα του κεντρώου χώρου είναι σε θέση να διατηρήσουν κοινωνικές ισορροπίες, να απορροφήσουν κραδασμούς και να συμπράξουν όποτε απαιτείται, προκειμένου να κυβερνηθεί ο τόπος μέσα στο δημοκρατικό-πατριωτικό πλαίσιο. 

Eίναι ενωτικοί! Είναι οικονομικά φιλελεύθεροι, νοιάζονται για την κοινωνική δικαιοσύνη και συμφωνούν σε μέτρα εκσυγχρονισμού του κράτους και της οικονομίας. Προοδευτικοί σε ζητήματα ανθρωπιστικά, οικολογικά, φιλοζωικά. Είναι πατριώτες με την σύγχρονη έννοια του όρου και θέλουν να βλέπουν το τόπο να προκόβει. Επίσης δεν γουστάρουν και πολύ-πολύ τον λαϊκισμό! Είναι, μπορεί να πει κανείς, ρομαντικοί ρεαλιστές. Πολλά κόμματα τους διεκδικούν, ελάχιστα τους έχουν τελικά...

Δεν είμαστε πια στο 2019, το έτος 2022 είναι νέο έτος ορόσημο για την Πατρίδα μας καθως με την διεθνώς ενεργητική & πολυδιάστατη οικονομική πολιτική, η χώρα αναβαθμίζεται σε όλους τους τομείς της οικονομικής δραστηριότητας. Ακροθιγώς μερικά από τα αξιόλογα επιτεύγματα της παρούσας κυβέρνησης:

1. Ρυθμό ανάπτυξης κοντά στο 6%, χάρη στις εντυπωσιακές επιδόσεις του τουρισμού και των επενδύσεων

2. Ρεκόρ εικοσαετίας στις επενδύσεις

3. Μείωση φόρων και εισφορών

4. Ρεκόρ εξαγωγών. Bάσει των στοιχείων της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, οι εξαγωγές κατέγραψαν ιστορικό ρεκόρ σπάζοντας το «φράγμα» των 40 δισ. στο εννεάμηνο με αποτέλεσμα να ξεπεράσουν τη συνολική επίδοση-ρεκόρ του 2021

5. Η ανεργία επέστρεψε σε επίπεδα 2010 και συνεχίζει να έχει κάθετη πορεία. Συγκεκριμένα, στο 11,6% ανήλθε τον Οκτώβριο το ποσοστό της ανεργίας στη χώρα, έναντι του αναθεωρημένου προς τα κάτω 13,3% τον Οκτώβριο 2021.

6. Κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ ο πληθωρισμός της Ελλάδας και τον Νοέμβριο.

7. Τέταρτη χώρα στην Ευρώπη, σε μέτρα στήριξης της κοινωνίας απέναντι στην ενεργειακή κρίση

8. Ο Τουρισμός μας, το συγκριτικό πλεονέκτημα μας, ο εθνικός μας πλούτος, το βαρύ πυροβολικό της ελληνικής οικονομίας, επίσης επέστρεψε στα επίπεδα του 2019, καθώς και στις εκθέσεις της ΕΛΣΤΑΤ και της Τράπεζας της Ελλάδος όσον αφορά τα τουριστικά έσοδα τα οποία εκτιμάται ότι θα ξεπεράσουν τον στόχο του περσινού προϋπολογισμού κατά 3 δισ. ευρώ.

10. Νέο ρεκόρ για τις ΑΠΕ. Η ηλεκτροπαραγωγή ξεπέρασε τα ορυκτά καύσιμα στο δεκάμηνο του 2022. Επίσης, η χώρα μας αναμένεται να εξοικονομήσει το 2023 περίπου 2 δισ. ευρώ από χρήματα που θα διατίθενταν για την εισαγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.

11. Η πατρίδα μας γίνεται αναδυόμενος ενεργειακός κόμβος για την Ευρώπη, όχι μόνο ως διαμετοκομιστής αλλά και ως παραγωγός, καθώς και εγγυήτρια δύναμη για την ενεργειακή ασφάλεια. Πιο συγκεκριμένα, όσον αφορά το φυσικό αέριο ο Διαδρατικός Αγωγός ΤΑP, ο Διασυνδετήριος Αγωγός Ελλάδας Βουλγαρίας IGB και η σχεδιαζόμενη Διασύνδεση Ελλάδας-Σκοπίων αποτελούν επενδύσεις υψίστης σημασίας.

Αξίζει να επισημανθεί ότι πριν από μερικά χρόνια, δεν ήμασταν καν στον ενεργειακό χάρτη.

12. Ραγδαία βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος.

Η Ελλάδα, παρά τα δεδομένα και χρόνια προβλήματα που αντιμετωπίζει, κατά κοινή ομολογία εξελίσσεται διαρκώς, βελτιώνει το επιχειρηματικό της περιβάλλον, δημιουργεί τις υποδομές και τις προϋποθέσεις για να δημιουργήσει μια θωρακισμένη οικονομία με πραγματικά βιώσιμα χαρακτηριστικά και βγαίνει στις αγορές με νέο ισχυρό πρόσωπο. 

Ειδικότερα, η χώρα μας βγήκε πρώτη στον πλανήτη στην βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, παρά τις δυσμενείς συνθήκες που απορρέουν τόσο από τις επιπτώσεις της πανδημίας όσο και από τον πόλεμο στην Ουκρανία και την ενεργειακή κρίση. Πιο συγκεκριμένα, για την περίοδο από το δ' τρίμηνο του 2019 μέχρι το δ' τρίμηνο του 2022, η Ελλάδα έκανε άλμα εις ύψος 16 θέσεις στην κατάταξη Change in Business Environment Rankings, του Economist Intelligence Unit, σημειώνοντας τη μεγαλύτερη πρόοδο μεταξύ των 82 χωρών που αξιολογούνται για την ελκυστικότητα του επιχειρηματικού περιβάλλοντος τους. 

Η υπάρχουσα φιλική προς την επιχειρηματικότητα Κυβέρνηση κατάφερε επιτυχώς να υλοποιήσει μεταρρυθμίσεις που έχουν θέσει την οικονομία σε μακροπρόθεσμη τροχιά ανάπτυξης, να δημιουργήσει ένα δίκαιο και λειτουργικό φορολογικό σύστημα και να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη των διεθνών επενδυτών. Τεχνολογικοί κολοσσοί όπως η Google, η Microsoft και η Apple δίνουν ψήφο εμπιστοσύνης ο οποίος μετατρέπει με γοργους ρυθμούς την χώρα μας σε «ψηφιακή πύλη» και ταυτοχρόνως θα δημιουργήσει κίνητρα και νέες δεξιότητες στις επιχειρήσεις. Επι παραδείγματι, η νέα επένδυση της Google σε υποδομές Data Centers και τη δημιουργία του πρώτου «Cloud Region» στην ΝΑ Ευρώπη. 

Η συνεργασία μας για την παροχή προηγμένων υπηρεσιών υπολογιστικού νέφους, αναμένεται να αποδώσει σημαντικά οφέλη στην ελληνική κοινωνία, καθώς θα εισφέρει ως το 2030 συνολικά 2,2 δισ δολ. στο ελληνικό ΑΕΠ, ενώ θα αποφέρει περισσότερες από 19.400 νέες θέσεις εργασίας. Είναι πασιφανές ότι η παρουσία μεγάλων κεφαλαίων καταδεικνύει ότι οι ξένοι επενδυτές βλέπουν στην Ελλάδα μια μακροπρόθεσμη ικανότητα δημιουργίας υπηρεσιών και τεχνολογιών και

σημαντικών κεφαλαιακών κερδών.

Τα σύγχρονα ευρωπαϊκά και δυτικά κεντρώα κόμματα (φιλελεύθερα στην πλειοψηφία τους) υποστηρίζουν τη μικτή οικονομία και την ανοιχτή κοινωνία, κρατώντας ίσες αποστάσεις στα οικονομικά και στα κοινωνικά ζητήματα. Χαρακτηριστικά των υποστηρικτών του πολιτικού χώρου αυτού, είναι η πεποίθηση ότι οι λύσεις στα διάφορα προβλήματα πρέπει να επέρχονται μέσω του ρεαλισμού και του πραγματισμού και όχι με συναισθηματική φόρτιση. «Οι εκλογές κρίνονται στο Κέντρο». 

Η φράση αυτή, που πριν από καιρό είπε ο Έλληνας ΠΘ και Πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας κος. Κυριάκος Μητσοτάκης, θέλοντας να δείξει με τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο πως ένα από τα μεγάλα πολιτικά και, συνάμα, εκλογικά στοιχήματα της γαλάζιας παράταξης είναι να προσελκύσει με τις πρωτοβουλίες και τις μεταρρυθμίσεις της ακόμα μεγαλύτερο κομμάτι ψηφοφόρων από τον συγκεκριμένο χώρο. 

Από την πρώτη στιγμή της εκλογής του το 2016 ως Πρόεδρος σηματοδότησε την πρόθεσή του να κινηθεί προς το Κέντρο. Έχει μάλιστα ενδιαφέρον ότι ο ίδιος προσωπικά, έχει απήχηση σε αυτό το τμήμα των ψηφοφόρων. Κι αυτό οφείλεται κυρίως στον εκσυγχρονιστικό πολιτικό του λόγο και στη συνέπεια που έχει δείξει. Η Νέα Δημοκρατία θελει να διατηρήσει στενή σχέση με το χώρο του κέντρου και στο πλαίσιο αυτό θα συνεχιστούν τα πολυδιάστατα πολιτικά ανοίγματα. Οι σχέσεις με το λεγόμενο εκσυγχρονιστικό κέντρο παραμένουν στενές, με το κυβερνών κόμμα να επιθυμεί τη διατήρηση των διαύλων επικοινωνίας με αυτό το ακροατήριο. Δύσκολο μα εφικτό.