Κίνητρα από την Κομισιόν για αναβάθμιση παλαιών οχημάτων και δημοσίων συγκοινωνιών

Δελτίο τύπου Μαρία Σπυράκη
Κίνητρα για την αναβάθμιση παλαιών οχημάτων προωθεί η Κομισιόν, προκειμένου να μειωθεί η ατμοσφαιρική ρύπανση που απειλεί το περιβάλλον και την υγεία των Ευρωπαίων. Τις ανησυχητικές συνέπειες της κυκλοφορίας μεγάλων σε ηλικία αυτοκινήτων στην Ελλάδα, έθεσε ενώπιον της Ευρωπαϊκής Επιτροπής η ευρωβουλευτής του ΕΛΚ Μαρία Σπυράκη. Στην απάντηση που έλαβε, ο Επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς Τιερί Μπρετόν τονίζει ότι το «κλειδί» για να μειωθούν οι ρύποι στην ατμόσφαιρα είναι να δοθούν μεν κίνητρα για την ανανέωση του στόλου των οχημάτων, αλλά ταυτόχρονα να αναβαθμιστούν τα παλαιά και πιο ρυπογόνα οχήματα.

«Τα κίνητρα για την ανανέωση του στόλου οχημάτων με στόχο τη μετάβαση σε οχήματα μηδενικών εκπομπών και υποδομές φόρτισης ή για τη μετασκευή παλαιότερων οχημάτων διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην επιτάχυνση της μείωσης των εκπομπών ρύπων, υπό την προϋπόθεση ότι είναι καλά στοχευμένα στα παλαιότερα και πιο ρυπογόνα οχήματα και δεν συνδέονται με την αγορά νέου αυτοκινήτου», τονίζει ο Επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς.

Η κ.Σπυράκη στην ερώτηση που κατέθεσε τονίζει ότι, σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης Κατασκευαστών Αυτοκινήτων (ACEA), η Ελλάδα βρίσκεται στην τελευταία θέση μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναφορικά με την ηλικία του στόλου αυτοκινήτων. Την ώρα που ο ευρωπαϊκός μέσος όρος διαμορφώνεται στα 12 χρόνια για τα επιβατικά αυτοκίνητα, η Ελλάδα έχει φτάσει τη 17ετία. Υπογραμμίζει επίσης, ότι «μετρήσεις του 2022 δείχνουν ότι στην Ελλάδα κυκλοφορούν σχεδόν 910.000 οχήματα παλαιότητας 30 ετών και άνω, τα περισσότερα εκ των οποίων είναι κακοσυντηρημένα και ανασφαλή για τους οδηγούς και τους γύρω τους, αποτελώντας δημόσιο κίνδυνο».

Τα προγράμματα της ΕΕ στηρίζουν μια σειρά κινήτρων για τη μείωση των ρυπογόνων οχημάτων, διευκρίνισε ο Επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς Τιερί Μπρετόν, δίνοντας έμφαση στην ανανέωση του στόλου των δημοσίων μεταφορών.«Ορισμένα συστήματα παροχής κινήτρων μπορούν να υποστηριχθούν αποτελεσματικά από προγράμματα της ΕΕ. Τα προγράμματα αυτά στηρίζουν επίσης την ανανέωση του στόλου των δημόσιων μεταφορών. Ο σχεδιασμός και η χρηματοδότηση τέτοιων συστημάτων παροχής κινήτρων εμπίπτουν στην αρμοδιότητα των επιμέρους κρατών μελών, υπό την προϋπόθεση ότι συμμορφώνονται με τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις και άλλες ειδικές ανά ταμείο απαιτήσεις, για παράδειγμα, την αρχή της «μη πρόκλησης σημαντικής βλάβης» στο πλαίσιο του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας» σημειώνει στην απάντηση του ο κ.Μπρετόν.

Η ευρωβουλευτής ζητά από την Κομισιόν αποτελεσματικότερα μέτρα στο πλαίσιο της εφαρμογής οδηγιών ρύπων καθώς και τη χρηματοδότηση νέων μέτρων προκειμένου να καταστεί η ηλεκτροκίνηση οικονομικά προσιτή. Επιπλέον ζητά να δοθούν «περαιτέρω κίνητρα στους ιδιοκτήτες ώστε να αντικαταστήσουν τα παλαιά οχήματα με σύγχρονα και καθαρότερα αυτοκίνητα που πληρούν το πρότυπο εκπομπών Euro 6 σε όλες τις εκδοχές του».

Η ερώτηση της ευρωβουλευτή Μαρίας Σπυράκη και η απάντηση του Επιτρόπου Εσωτερικής Αγοράς Τιερί Μπρετόν έχουν ως εξής:

Ερώτηση προτεραιότητας με αίτημα γραπτής απάντησης P-001474/2023
προς την Επιτροπή
Άρθρο 138 του Κανονισμού
Μαρία Σπυράκη (PPE)

Σύμφωνα με νέα έρευνα του Συνδέσμου Ευρωπαίων Κατασκευαστών Αυτοκινήτων (ACEA), η οποία συνέλεξε δεδομένα ως το τέλος του 2021, η μέση ηλικία των οχημάτων που κυκλοφορούν στην Ελλάδα είναι 17 έτη, με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο να κυμαίνεται στα 12 έτη, φέρνοντας έτσι την Ελλάδα στην πρώτη θέση της κατάταξης των κρατών της ΕΕ. Ακολουθούν η Εσθονία (16,8), η Τσεχία (15,6), η Λιθουανία (14,6), η Πολωνία και η Ουγγαρία (14,5) και η Σλοβακία (14,3). Μάλιστα μετρήσεις του 2022 δείχνουν ότι στην Ελλάδα κυκλοφορούν σχεδόν 910.000 οχήματα παλαιότητας 30 ετών και άνω, τα περισσότερα εκ των οποίων είναι κακοσυντηρημένα και ανασφαλή για τους οδηγούς και τους γύρω τους, αποτελώντας δημόσιο κίνδυνο.

Δεδομένου ότι η κυκλοφορία τόσο παλαιών οχημάτων θέτει σε κίνδυνο την υγεία και την ασφάλεια των πολιτών της ΕΕ, ενώ ταυτόχρονα επιβαρύνει υπέρμετρα το περιβάλλον, ερωτάται η Επιτροπή:

1.Τι στοιχεία έχει στη διάθεσή της για την αποτελεσματικότητα των μέτρων που έχουν υιοθετήσει τα κράτη μέλη, ιδίως στο πλαίσιο της εφαρμογής των ευρωπαϊκών οδηγιών ρύπων;

2.Προτίθεται να χρηματοδοτήσει νέα μέτρα προκειμένου να καταστεί η ηλεκτροκίνηση οικονομικά προσιτή, και να δοθούν περαιτέρω κίνητρα στους ιδιοκτήτες ώστε να αντικαταστήσουν τα παλαιά οχήματα με σύγχρονα και καθαρότερα αυτοκίνητα που πληρούν το πρότυπο εκπομπών Euro 6 σε όλες τις εκδοχές του;

Απάντηση του κ. Breton εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (15.6.2023)

Η ατμοσφαιρική ρύπανση εξακολουθεί να αποτελεί σημαντικό κίνδυνο για το περιβάλλον και την υγεία στην Ευρώπη. Αν και η ποιότητα του αέρα έχει βελτιωθεί, σημαντικό ποσοστό του αστικού πληθυσμού της ΕΕ εξακολουθεί να εκτίθεται σε συγκεντρώσεις ρύπων που υπερβαίνουν τα όρια που καθορίζονται στην οδηγία για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα.

Η εκ των υστέρων αξιολόγηση Euro 6/VI δείχνει ότι το κανονιστικό πλαίσιο της ΕΕ για τις εκπομπές των μηχανοκίνητων οχημάτων έχει οδηγήσει σε σημαντική μείωση των εκπομπών οξειδίων του αζώτου (NOx) και σωματιδίων από οχήματα στο οδικό δίκτυο της ΕΕ, αλλά εντόπισε επίσης ελλείψεις. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή πρότεινε τους νέους κανόνες Euro 7 για τη μείωση των εκπομπών ρύπων από τα μηχανοκίνητα οχήματα και τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα. Η Επιτροπή έχει επίσης προτείνει αυστηρότερα πρότυπα ποιότητας του αέρα με ενισχυμένη στήριξη στις τοπικές αρχές για την επίτευξη καθαρότερου αέρα μέσω της ενίσχυσης της παρακολούθησης της ποιότητας του αέρα, της μοντελοποίησης και των σχεδίων για την ποιότητα του αέρα. Αυτό θα βοηθήσει τις αρχές των κρατών μελών να προτείνουν αποτελεσματικά στοχευμένα μέτρα για την αντιμετώπιση της ρύπανσης σε τοπικό επίπεδο.

Τα κίνητρα για την ανανέωση του στόλου οχημάτων με στόχο τη μετάβαση σε οχήματα μηδενικών εκπομπών και υποδομές φόρτισης ή για τη μετασκευή παλαιότερων οχημάτων διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην επιτάχυνση της μείωσης των εκπομπών ρύπων, υπό την προϋπόθεση ότι είναι καλά στοχευμένα στα παλαιότερα και πιο ρυπογόνα οχήματα και δεν συνδέονται με την αγορά νέου αυτοκινήτου. Ορισμένα συστήματα παροχής κινήτρων μπορούν να υποστηριχθούν αποτελεσματικά από προγράμματα της ΕΕ.

Τα προγράμματα αυτά στηρίζουν επίσης την ανανέωση του στόλου των δημόσιων μεταφορών. Ο σχεδιασμός και η χρηματοδότηση τέτοιων συστημάτων παροχής κινήτρων εμπίπτουν στην αρμοδιότητα των επιμέρους κρατών μελών, υπό την προϋπόθεση ότι συμμορφώνονται με τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις και άλλες ειδικές ανά ταμείο απαιτήσεις, για παράδειγμα, την αρχή της «μη πρόκλησης σημαντικής βλάβης» στο πλαίσιο του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας.