Ο Γκοντό δεν θάρθει κι απόψε \ Συν-γραφικό δρώμενο σε τρεις Πρόβες

Του Φώτη Μισόπουλου

Τα πρόσωπα με την σειρά που εμφανίζονται Άνδρας 1, κ. Γκ., Άνδρας 2, Σκηνοθέτης, Γυναίκα, Επισκέπτης, Νοέλ Ντεβώ, Άνδρας 3 με στολή των ΜΑΤ, Άνδρας 4, Σάμουελ Μπέκετ
Πρόβα Α (Σκηνή. Σκοτάδι. Επί ποδός όλος ο θίασος. Ο σκηνοθέτης δίνει οδηγίες. Φωνή που ακούγεται πριν να υπάρχει ακόμα φως στο χώρο. Θόρυβοι, ήχοι, ομιλίες, έπιπλα που μετακινούνται καθώς σύρονται. Ξαφνικά ησυχία.Φως. Απ την πλατεία ανεβαίνει κάποιος στην σκηνή φορώντας σμόκιν και ημίψηλο, κομψός, με αγέρωχο ύφος. Αφήνεται στην εξέλιξη των διαλόγων, να υπονοηθεί πως ειναι ίσως ο Γκοντό-χωρίς και νάναι απαραίτητο- και το όνομά του είναι θεληματικά απρόφερτο, ως ιδιαίτερα ιερό. Επιφωνήματα θαυμασμού απ τον θίασο,ζητωκραυγές. Ο Άνδρας 4 ειναι σκυμμένος στα τέσσερα φορώντας περιλαίμιο, τον κρατάει ο Άνδρας 3 των ΜΑΤ- (έχοντας κράνος και ασπίδα) -με αλυσίδα, σαν σκύλο. Όλη τη διάρκεια της σκηνικής του παρουσίας, ο Άνδρας 4, μιλάει όντας στα τέσσερα, αρκουδίζοντας, ξαπλωμένος ή καθιστός, ουδέποτε όρθιος).
Άνδρας 1: (Φοράει ένα παπούτσι, ενώ κρατάει το άλλο στο χέρι κάνοντας διάφορες κινήσεις. Υποκλίνεται με δουλικότητα και απορία στον κ. Γκ.) Σεις είστε ο...είστε ο...(συστέλλεται να προφέρει το όνομα). Ελάτε σας περιμέναμε. Καθήστε. Σας παρακαλώ...(Προσφέρει καρέκλα. Ο άλλος κάθεται).
κ.Γκ.:Είμαι “ο”... είμαι “ο'... Ολοκληρώστε, λοιπόν,αυτό που λέγατε, αγαπητέ μου. Βλέπω πως δεν έχετε το θάρρος των λέξεων... Αυτό που θελατε να πείτε. Ορίστε... ακούω.
Άνδρας 1: Είστε ο... είστε ο...
κ.Γκ.: Ακριβώς... ακριβώς... (χτυπώντας με νόημα τα γάντια του στο χέρι ή στο γόνατο). Αλήθεια, εσείς... πώς λέγεστε;
Άνδρας 1: Εστραγκόν... Εστραγκόν
(παύση)
κ.Γκ.: Εύηχο όνομα. Μα αρκετά συνηθισμένο.(κοιτάζει αδιάφορα τριγύρω).
(παύση)
Άνδρας 2:... Άλλος θα είναι βέβαια ο λόγος της επίσκεψής σας... (μιλώντας δειλά). Θάλεγα πως είστε φτυστός ο Γκ. ... (τον διακόπτουν απότομα με φωνές,"τι πας να πεις", βρισιές, απειλές... Ξεχωρίζει από την ομήγυρι ο Σκηνοθέτης)
Σκηνοθέτης: Κανένας δεν μπορεί να προσληφθεί στο μόνιμο προσωπικό με τέτοια τεχνάσματα. Κρατήστε για τον εαυτό σας το “με ποιόν μοιάζει”. Εδώ η δουλειά είναι συλλογική και πρέπει να το αντιληφθείτε γρήγορα... Όσο πιο γρήγορα τόσο καλύτερα. (οι άλλοι συγκατανεύουν μουρμουρίζοντας).
(παύση)
κ.Γκ.: Και με την ευκαιρία, ποιο είναι τ' όνομά σας ; (γυρίζοντας προς τον Άνδρα 2).
Άνδρας 2: Βλαδίμηρος... (τείνει για χειραψία χωρίς ανταπόκριση. Συνεχίζει απτόητος). Εγώ κι ο Εστραγκόν έχουμε διαβάσει ένα σωρό θεολογικά βιβλία, έχουμε και χάρτες των Αγίων Τόπων με την Νεκρά Θάλασσα...
Άνδρας 1: Ναι, ναι, αλήθεια... Αλήθεια είναι.
(Ακούγονται χτυπήματα. Όλα τα πρόσωπα του θιάσου μένουν ακίνητα σε βαθύ ημίφως. Μια γυναίκα υποκρίνεται ότι ανοίγει την πόρτα. Ο σκηνοθέτης αναλαμβάνει να υποδεχτεί τον επισκέπτη. Ο Επισκέπτης έχει αδύνατη όραση, φοράει γυαλιά ηλίου και κρατάει μπαστούνι. Συνοδεύεται απ τον Νοέλ Ντεβώ. Πιάνονται απ' το μπράτσο).
Σκηνοθέτης: Από δω... Από δω... νυχτώνει. Σας περιμέναμε. Είστε μούσκεμα... (παίρνει με ευγένεια την βαλίτσα του). Μα είναι τόσο βαριά... Α, ναι, θάχετε μαζί σας και το... (σταματά απότομα να μιλάει. Φέρνει το χέρι στο στόμα). Με την άνεση σας... η κούραση βλέπετε... Καταλαβαίνω. (Αμηχανία. Ψάχνει μέρος ν' ακουμπήσει τη βαλίτσα). Θα φέρω κάτι να φάτε.
Επισκέπτης: Λίγα πράγματα... Ευχαριστώ... Με δυσκολεύουν τα μάτια μου... Ωστόσο ίσως βλέπω αυτά που πρέπει να δω. (χαμογελά)
(παύση)
Έχει μέσα τα χάπια... (δείχνει τη βαλίτσα)... Δεν θάταν ανάγκη...
(παύση)
(Του φέρνουν να φάει. Κάθεται στο τραπέζι, κάνει πως τρώει)
(παύση)
(Σηκώνεται. Βγάζει την καμπαρντίνα που φορούσε. Χώνει το χέρι στη βαλίτσα ανοίγοντας την πάνω στο τραπέζι ή την καρέκλα. Βγάζει από μέσα ένα πιστόλι. Το περιεργάζεται. Γελά δυνατά. Σκοτάδι).

Πρόβα Β (Ημίφως. Ο επισκέπτης αφήνει το πιστόλι στο τραπέζι. Όλοι είναι όρθιοι επι σκηνής. Ακίνητοι).
Επισκέπτης: Προϋπήρξαμε, νομίζω, αρκετές φορές. Ακόμα και στον πόλεμο. Στον τελευταίο πόλεμο, εκεί... Το καράβι μάς άφησε στο άλλο νησί. Ήρθα ως εδώ μ΄ ένα καίκι παληό...
(παύση)
Χάθηκαν όλοι, δεν έζησε κανένας...
(παύση)
Εσείς; Τι ειν΄ εδώ; Μοναστήρι;
Σκηνοθέτης: Δεν θα τόλεγα... Ήταν κάποτε... Τώρα είναι κέντρο διερχομένων. Απλά έρχονται άνθρωποι - ό,τι έχει απομείνει απ αυτούς, δηλαδή- έρχονται για να ξαναφύγουν, σχεδόν αμέσως. Οι περισσότεροι ξανάρχονται, πάλι... και ξαναφεύγουν. Κανείς δεν μένει εδώ...
(παύση)
Ωστόσο όλοι ζητούν να μάθουν την αλήθεια.
(παύση)
Κι εμείς μια μέρα θα φύγουμε... Όλοι βρέθηκαν χωρίς κοπάδι, χωρίς ν΄ ακούγεται η φωνή τους, κάποιοι ξεχώριζαν τις φωνές των δικών τους, αλλά δεν είχε νόημα...
Άνδρας 4: (σκυμμένος στα τέσσερα, με το περιλαίμιο, τον διακόπτει. Μπαίνουν μαζί με τον Άνδρα 3-ντυμένο ως ανδρας των ΜΑΤ- που τον κρατάει απ' την αλυσίδα. Επικρατεί θόρυβος). Λόγω αυτής της έκτακτης πραγματικότητας, ως υπεύθυνος πολιτικός παρατηρητής και μοναδικός εκπρόσωπος του συνδικαλιστικού χώρου, της συμπολίτευσης και αντιπολίτευσης, στην ιστορία αυτή, επιτρέψτε μου να συστηθώ και να ενημερώσω για ό,τι έχει συμβεί την ατελεύτητη περιέργειά σας. (γελάει με νόημα-χαμηλόφωνα σχόλια κτλ.)
(παύση)
(Μένουν όλοι απορημένοι και ακίνητοι. Ημίφως.Ακούγονται μακρινά γαβγίσματα. Κάθεται στο πάτωμα χειρονομώντας. Ο άλλος προσπαθεί να τον κουμαντάρει, όπως ένα σκύλο. Ο Άνδρας 3 μένει καθ όλη τη διάρκεια του δρώμενου αμίλητος).
”Δεδομένης της ύπαρξης ως αύτη αναδύεταιαπό τα πρόσφατα δημόσια έργα των Ζουμπά και Βατμάν ενός προσωπικού Θεού κουακουακουακουαμε άσπρη γανειάδα΄κουα κουα άχρονου και άχωρου όστις από τα ύψη της θείας του απαθείας της θείας του αθαμβίας της θείας του αφασίας πολύ μας αγαπά όλους πλην ορισμένων εξαιρέσεων για λόγους άγνωστους αλλά ο χρόνος θα δείξει και συμπάσχει ακολουθώντας το παράδειγμα της θείας εκείνης Μιράντας με όλους εκείνους οι οποιοι για λόγους άγνωστους αλλά ο χρόνος θα δείξει βουρλίζονται ριγμένοιστα μαρτύρια και το πυρ το εξώτερον του οποίου πυτός οι φλόγες έτσι και συνεχιστεί αυτό το καλαμπούρι και ποιός αμφιβάλλει ότι θα συνεχιστεί θα βάλουν εν τέλει φωτιά στο στερέωμα ήτοι θα εκσφενδονίσουντην κόλαση στα ουράνια τα τόσαο γαλανά καμμιά φορά ακόμα και σήμερα και τόσο γαλήνια με μια γαλήνη η οποία μολονότι διαλείπουσα είναι προτιμότερη απ' τ' ολότελα αλλά ας μην προτρέχουμε και δεδομένου επίσης ας μην προτρέχουμε μετά τις ημιτελείς εργασίες ας μην προτρέχουμε ημιτελείς ημιτελείς και τιμηθεισες υπό της Ακακακαδημίας υπό της Ανθρωποποπομετρίας της Βέρνης εν Βρέσση των Αρχιντί και Μουνάρ καταδείχτηκε περίτρανα χωρίς καμμία πιθανότητα λάθους εκτός βέβαια από εκείνη που διακρίνει τα ανθρώπινα έργα εν γένει οόι μετά τις ημιτελείς εργασίες των Αρχιντί και Μουνάρ καταδείχτηκε δείχτηκε δείχτηκε το ακόλουθο κόλουθο κόλουθο ήτοι αλλά ας μην προτρέχουμε για λόγους άγνωστους ότι μετά από τα δημόσια έργα των Ζουμπά και Βατμάν αποδεικνύεται αδιάσειστα ότι εν όψει των ημιτελών για λογους αγνωστους εργασιών των Κλάνωφ και Ξέρνερ των ημιτελών των Αρχιντί και Μουνάρ αποδεικνυεται ότι ο άνθρωπος αντίθετα με την κρατούσα άποψη ο άνθρωπος εν Βέρνη των Αρχιντί και Μουνάρ ότι ο άνθρωπος εν Βρέσση ότι ο άνθρωπος κοντολογίς ότι ο άνθρωπος εν ολίγοις παρά τα αλματα που σημειώθηκαν εις τον τομέα της διατροφής και της αποπατήσεως μαζεύει και ζαρώνει μαζεύει και ζαρώνει και εκ παραλληλου ταυτόχρονα για λόγους άγνωστους παρά τις αλματώδεις προόδους της φυσικής αγωγής και των αθλοπαιδιών όπως όπως όπως το τένις το ποδόσφαιρο ο δρόμος μετ εμποδίων και χωρίς η ποδηλασία η ιππασία η κωπηλασία η αεροπλοία η ιστιοπλοία η πάλη η βιοπάλη το χαροπάλεμα το τένις το κάμοτζι το πατινάζ επί πάγου και επί ασφάλτου το τένις η αεροπλοία τα σπόρ τα θερινά τα χειμερινά τα φθινοπωρινά το τένις επί χλόης το τένις επί εδάφους η αεροπλοία το χόκει χόκει επί ξηράς χόκει θαλάσσης και χόκει αέρος η πενικιλίνη και τα υποκατάστατα κοντολογίς επαναλαμβάνω και εκ παραλλήλου ταυτόχρονα για λόγους άγνωστους φθίνει και μαραζώνει παρόλο το τένις επαναλαμβάνω την αεροπλοία την ανεμοπορία το γκολφ και των εννέα και των δεκαοκτώ τρυπών κοντολογίς για λόγους άγνωστους στο Φέλαμ Πέκαμ Φούλαμ Κλάπαμ κοντολογίς η καθαρή απώλεια κατά κεφαλήν από τον θάνατο του Βολταίρου και εντεύθεν είναι της τάξεως των δυο εκατοστών και εκατό γραμμαρίων κατά κεφαλήν και κατά μέσον όρον πάνω κάτω κατά προσέγγιση στρογγυλών αριθμών του δεκαδικού συστήματος δυο και εκατό γεμάτα ολοτσίτσιδος στην Κονεμάρα για λόγους άγνωστους κοντολογίς για λόγους άγνωστους τέλος πάντων αδιάφορο μιλούν τα γεγονότα και κυρίως αν λάβουμε υπόψη το σπουδαιότερο το πάρα πολύ απουδαιότερο υπό το φως το φως των τρεχόντων πειραμάτων των Στόουνμαν και Πέτραβεγκ συνάγεται το σπουδαιότερο το πάρα πολύ σπουδαιότερο ότι υπό το φως το φως το φως των εγκαταλειφθέντων πειραμάτων των Στόουνμαν και Πέτραβεγκ στις πεδιάδες τα βουνά και τις θάλασσες καθώς και στα ποτάμια τα υγρά και τα πύρινα ο αέρας είναι ο ίδιος και η γη ήτοι ο αέρας και η γη κάνουν μόνο για πέτρες στα μεγάλα κρύα δυστυχώς στον έβδομο γεωλογικό ο αέρας η γη η θάλασσα ο αιθέρας μόνο για πέτρες στα μεγάλα βάθη τα μεγάλα κρύα στη θάλασσα και τη στεριά και στον αέρα επαναλαμβάνω για λόγους άγνωστους παρόλο το τένις μιλούν τα γεγονότα για λόγους άγνωστους αλλά ο χρόνος θα δείξει επαναλαμβάνω παρακάτω κοντολογίς εντέλει δυστυχώς παράκατω για πέτρες και ποιός αμφιβάλλει επαναλαμβάνω αλλά ας μην προτρέχουμε το κεφάλι ζαρώνει και φυραίνει...παρόλο το τένις παρατημένα έργα ατελή ημιτελή...δυστυχώς (1).
(παύση)-
μπαίνει ο Μπέκετ.
σκοτάδι

Πρόβα Γ
(Σκηνή. Ο Μπέκετ στέκει αμίλητος. Οι υπόλοιποι ηθοποιοί φεύγουν προς την πλατεια. Μένει ο Επισκέπτης με την βαλίτσα. Ο Άνδρας 3 και ο Άνδρας 4, ακίνητοι σε μια ξεκούραστη στάση. Ο Νοελ Ντεβω εξακολουθεί να τον συνοδεύει. Ημίφως).
Επισκέπτης: (κάθεται) Μπαίνοντας στην κωμόπολη, είδα ένα βέλος αδέξια σχεδιασμένο, έδειχνε την κατηφοριά που είναι κει...
(παύση)
Σκηνοθέτης: (φαίνεται να διακόπτει) Το μικρό παρεκκλήσι... Το παρεκκλήσι μας... Η πρόσοψη, βέβαια, είναι άχαρη... Μια κοινότατη πόρτα. Το έδαφος πρέπει να το είχαν ανυψώσει. Από το αρχαίο πλακόστρωτο δεν έμεινε απολύτως τίποτα...
(παύση)
Επισκέπτης: (χωρίς να δώσει σημασία) Έλεγα μπαίνοντας στην κωμόπολη, θα δεις ενα σανιδακι στον τοιχο του πρεσβυτέριου ν' αναγγελει με γοτθικά γράμματα: Εκκλησία του ενδέκατου αιώνα. Ένα βέλος αδέξια σχεδιασμένο δείχνει την κατηφοριά που βγαινει εκεί. Η πρόσοψη ειναι άχαρη: αν έλειπε το γέρικο καμπαναριό, θα έλεγα πως έχασα το δρόμο. Η εκκλησιά είναι εντοιχισμένη ανάμεσα στα σπίτια και δεν τη μαρτυράει παρά ένα μεγάλο τόξο που το ξεχωρίζεις αν κοιτάξεις καλά τις πέτρες στον τοίχο. Στο κέντρο το φως έρχεται μονάχα από μια μεριά, από τρία πλευρικά παρεκκλήσια.
(παύση)
Το παρεκκλήσι που έχουν για τα Βαφτίσια στεγάζει μια φθαρμένη εικόνα που παριστάνει έναν άγιο που κρατάει το κομμένο κεφάλι του στο ένα χέρι. Δυο κομμάτια όμορφο ύφασμα κρυβουν τους τοίχους που τους έχει προσβάλλει η λέπρα. Πιο εκεί ένα τρίπτυχο που η ξυλόγλυπτη κορνίζα του σε κάνει να περιμένεις κανένα σπουδαίο ζωγαφικό έργο παρουσιάζει τρεις μεγάλες καλιστημένες φιτούρες παραμορφωμένες από κακότεχνα διορθώματα... Μια άλλη μνημειώδης κορνίζα κε ξυλόγλυπτες γιρλάντες από λουλούδια και καρπούς, με κορινθιακούς κίονες και θριγκό με μετώπες και τρίγλυφα, επέτρεψε εδώ κι ακατό χρόνια, στη δεσποσύνη του γειτονικού πύργου μια ζωγραφιά καμωμένη απ το χέρι της.Στην αριστερή πλευρά τα παρεκκλήια είναι απλές κόγχες. Πλήθος αφιερώματα που θυμίζουν τις εμφανίσεις μιας αγίας,βγάνουν ένα παιδί απ το πηγάδι με τις ιδηγίες της. Μια τελευταία κόγχη όπου είναι αποθεμένες δυο λειψανοθήκες με φέρνει στο βάθος της εκκλησιάς, στο πιο σκοτεινό μέρος,όπου ξαποστάζω μια στάλα.
(παύση)
Μελετώ να γυρίσω πίσω... οπόταν ένας σύρτης τρίζει αριστερά στο ιερό, εκεί που ένα θολωτό πέρασμα βγάνει στα σπίτια. Θόρυβος από βήματα. Πράμα παράξενο, ένα σιγανό αλυχτισμα.Ένα μεγάλο μαύρο σκυλί προπορεύεται από έναν υπερήλικα ιερέα ντυμένο τα λειτουργικά του άμφια. Είναι ένας γέρος, ένας βαθύγερος μοναχός...
(παύση)
Σ' αυτή την ερημωμένη εκκλησιά, κατόρθωσε να διαφυλάξει τα παλιά ιερά σκεύη, βάνοντας παράμερα,εδώ κάτω στη γωνιά που βρίσκομαι, τα κακόγουστα πράματα που συσσωρεύτηκαν με τον καιρό. Το σκοτάδι όπου έχω καταφύγει, τα κάνει κι εκείνα αθέατα. Για να ιερουργήσει, έβγαλε από το σκευοφυλάκιο αυτά τα πολύτιμα άμφια που ο σκώρος δεν καταδέχτηκε να τα πειράξει. Κρύβομαι πίσω από μια κολόνα: η νυχτα εδώ είναι αδιαπέραστη και προσέχω να μην κάνω τον παραμικρό θόρυβο. Το αυτοσχέδιο παπαδοπαίδι έπαψε ν' αλυχτίζει, ζάρωσε κάτω απ' τον άμβωνα. Ο γέροντας ψάλλει κάποιο πασχαλινό άσμα... Ευλογεί τ' άδεια καθίσματα. Κι όταν έρχεται η ώρα της απόλυσης, γίνομαι μάρτυς μιας αλησμόνητης σκηνής: ο γέροντας μοναχός προχωρεί προς την Τράπεζα με τα θεία δώρα, ενώ το σκυλί τον ακολουθεί και πλαγιάζει στα πόδια του. Εκείνος στέκεται ορθός, πιάνεται με τα από το κιγκλίδωμα, και με γεμάτη φωνή, παίρνει να μιλάει στο κενό. Δεν μπορώ να πιστέψω τ'αυτιά μου και τα μάτια μου. Ως θέμα της ομιλίας του πήρε τον Θεό στον τάφο. Μια απροσδιόριστη οσμή από σήψη, που ως τότε έκανα πως δεν την ένιωθα, αναδύεται από το πλακόστρωτο κι από τα παραπετάσματα.
(παύση)
Ο Θεός στον τάφο!Α φήνουμε τις εκκλησιές του αφωτολόγιστες, αυτούς τους τάφους απ' όπου μας έρχεται σαν αχνή φωνή η ελπίδα μιας ανάστασης... Ο Θεός πέθανε: ο άρτος και ο οίνος τον συνέδεαν μ' ένα μ' ένα φθαρτό πολιτισμό,τα κοικόσημα των βωμών μας με μια κοινωνία ξωφλημένη... Το δίχως άλλο ο γέροντας είχε σωπάσει πάρα πολύ καιρό.Τον άκουγα να μνημονεύει “ίνα τι με εγκαταλείψατε ανυπεράσπιστον νεκρόν εν μέσω των νεκρών?”
(Ο επισκέπτης σταματάει στην άκρη της σκηνής σα να είναι ο ίδιος ο μοναχός. Κοιτάζει το κοινό. Αλλάζει η χροιά της φωνής του)
Ποιός είναι αυτός ο νεκρός που γύρω του αγκομαχούμε ακατάπαυστα σαν ύαινες και στριφογυρίζουμε σαν τσακάλια; Είναι εκείνος είναι ο΄Θεός μας!
(Μικρή παύση. Συνεχίζει με ένταση και δυνατά, με πάθος)
Θάψαμε αρκετά βαθιά το ανεξήγητο, το ακατόρθωτο; Ποιος είναι αυτός ο Νεκρός που καταπονούμε μ' ερωτήματα;... Εκείνος, ο Θεός μας;...Αλλά εμείς ποιοί είμαστε για να τον ρωτούμε,να τον ρωτούμε χωρίς σταματημό; Αποκριθείτε: ποιοι είμαστε;
(Ο άνδρας 4 σηκωνεται στα πόδια του. Προσπαθεί να ισορροπήσει, να κάνει λίγα βήματα. Ο άνδρας 3 δείχνει αποσβολωμένος. Μακριά ακούγονται γαβγίσματα, που ολοένα πλησιάζουν, ολοένα πιο δυνατά. Ο άνδρας 3 προχωρεί σιγά μέχρι τον Επισκέπτη. Ο επισκέπτης φέρνει τα χέρια στο πρόσωπο. Έκπληξη. Ησυχία.Σκοτάδι. Φως). (2)
Αυλαία
Σημειώσεις
(1) απ' τον μονόλογο του Λαάκυ στο “Περιμένοντας τον Γκοντό” του Σάμουελ Μπέκετ, μτφρ. Αλεξ. Παπαθανασοπουλου,Ύψιλον Θέατρο, σελ. 50-5
(2) Ο μονόλογος του Επισκέπτη αναπαράγει σχεδόν το αφήγημα του Νοέλ Ντεβώ “Φωνή πέρα απ τον τάφο”, μτφρ. Λένα Παππά, Χριστιανικό Συμπόσιο, τεύχος ετήσιο 1967, σελ.90