ΤΙ ΕΙΝΑΙ ο Ποινικός Κώδικας (ΠΚ) και ο Κώδικας Ποινικής Δικονομίας (ΚΠΔ); Είναι οι δύο όψεις του πλαισίου ποινικής διασφάλισης της ατομικής προστασίας και της κρατικής και κοινωνικής ευνομίας, με προεκτάσεις στις διευρωπαϊκές και διακρατικές απαιτήσεις.
Η διαρκής δικονομική πρακτική αντιμετωπίζει στην πράξη την αποτελεσματικότητα η την προβληματικότητα κάποιων δικονομικών προβλέψεων, και μάλιστα με διευρυμένη την παραβατικότητα στα νέα δεδομένα του διεθνοχώρου και του κυβερνοχώρου.
Δεν είναι η μοναδική υποβόσκουσα ένταση, σε συνδυασμό και με τις μεταλλαγές του “δικού μας” ΠΚ και του ΚΠΔ. Παραπέμπω στο περ. “Παρακαταθήκη” τ. 124, Ιαν-Φεβρ 2019, σσ. 20-21 και στο άρθρο. “Μπορείτε να προσβάλλετε τον Χριστιανισμό, αλλ᾽ όχι το Ισλάμ”, με παρουσίαση δύο πρόσφατων αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ): στις 25.10.2018 δικαίωσε την Αυστρία έναντι μιας αυστριακής για τυπική αναφορά σε ιστορικά δεδομένα περί τον Μωάμεθ, ενώ εκ του αντιθέτου στις 17.07.2018 είχε δικαιώσει ρωσσίδες ταραξίες γυναίκες έναντι της Ρωσσίας γιατί τις απέτρεψε-εμπόδισε σε απόπειρα βλάσφημης κατά του Χριστού διοργάνωσης! Αυτή και (όχι) μόνο η διαφορότητα του περισπούδαστου ΕΔΑΔ περί τη βλασφημία καταδεικνύει τα τακτικιστικά μέτρα των “προοδευτικών Ευρωπαϊκών μοντέλων” που επικαλείται το δικό μας Υπουργείο ως πρότυπα αναφοράς για τις διαγενόμενες αλλαγές, αλλά και τον τρόπο εφαρμογής τους σε μια προκλητή πολυπολιτισμική (αντι)κοινωνία στο άμεσο αύριο.
Είναι κάπως… ενωρίς να προβλεφθούν από τώρα τέτοια προβλήματα στην παρούσα δική μας αναθεώρηση του ΠΚ. Προς το παρόν οι αναθεωρητές αρκούνται στην ικανοποίηση δεδηλωμένων θέσεων των λεγομένων “αθέων”. Αν και παρεισάγεται στο νέο νομοσχέδιο το άρθρο 191Α παρ. 2 που ορίζει το διώξιμο και κολάσιμο όσων ρυπαίνουν η φθείρουν τόπους ιδιαίτερης εθνικής η θρησκευτικής σημασίας και προκαλούν φόβο και ανησυχία σε απρόβλεπτο αριθμό ατόμων.
«Άρθρο 184, Διέγερση σε διάπραξη εγκλημάτων, βιαιοπραγίες η διχόνοια:
Έχουμε έναν λεπτομερή πολλαπλασιασμό ποινικών όρων, εύλογα επικαιροποιημένων στα νεοπλάσματα μιας νέας κοινωνίας (!), που όλα αυτά επιδοτούν τις αγωνίες μας για το άμεσο μέλλον.
ΠΑΝΤΩΣ, με το νέο σχέδιο νόμου ΠΚ-ΚΠΔ κατά κάποιον τρόπο το πολιτειακό σύστημα δείχνει να μεριμνά επιστημονικά και διαβουλεύεται κοινωνικά για τον περαιτέρω “εξευρωπαϊσμό” της ποινικής δικονομίας. Περιλαμβάνει σημαντικές διορθώσεις και αξιόλεκτες βελτιώσεις.
Η ακαδημαϊκή κοινότητα, οι ενώσεις δικαστών και εισαγγέλων, οι δικηγορικοί φορείς, τα κόμματα, όπως και κάθε άλλος φορέας συνεχίζουν να διατυπώνουν τις παρατηρήσεις, τις προτάσεις, τις εκκλήσεις τους για τη βελτίωση του νομοσχεδίου. Και η κοινωνία μελετά τους νέους κώδικες δικονομίας, προσβλέποντας σε κάτι καλύτερο και πληρέστερο, στα νεότερα δεδομένα της διακρατικής και της ηλεκτρονικής διακοινωνίας όπου επίσης ασκούνται η διακινδυνεύονται ποινικά εγκλήματα. Στη σχετική διαδικτυακή ανάρτηση απαριθμούνται ήδη οι ανάλογες παρεμβάσεις ανά κεφάλαιο και άρθρο.
ΠΑΡΑ ΤΑΥΤΑ μέσα στο πλήθος των αναγκαίων η αναπόφευκτων αναθεωρήσεων, πέρα από τις καλομελετημένες μεταλλάξεις, παρεισέφρυσαν όπως είδαμε και σκόπιμες καταργήσεις σημαντικών ασφαλιστικών δικλείδων, ποινικών προβλέψεων. Είναι ευρέως γνωστό ότι η Ιερά Σύνοδος παρενέβη άμεσα στο ζήτημα της αναθεώρησης, ειδικά για τα τρία άρθρα, όπως δηλώθηκε από το Γραφείο Τύπου μετά τις συνεδρίες του Απριλίου (3/4/2019).
Άλλωστε, οι βλασφημίες κατά του Θεού η της Εκκλησίας (και κάθε νόμιμου θρησκευτικού φορέα) ―σωστά επισημαίνεται από νομικούς― δεν απομειώνουν τον Θεό, αλλά προσβάλλουν ευθέως τους πιστούς στη λατρευτική αναγωγή της ζωντανής πίστεως και όντως δημιουργούν βάση διασάλευσης της θρησκευτικής ειρήνης, της ειρήνης αναφορικά προς το προστατευόμενο θρησκευτικό πίστευμα, σε διαλεκτική ακόμη και προς εκείνους που απιστούν η δηλώνουν “άθεοι”. «Η θρησκευτική πεποίθηση είναι σπουδαίο πολιτισμικό αγαθό σε μία δημοκρατούμενη πολιτεία και δικαίως προστατεύεται από τα Συντάγματα…» (Αλέξανδρου Π. Κωστάρα, “Το χρονικό μιας προαναγγελθείσης αποποινικοποίησης (Η κατάργηση της κακόβουλης βλασφημίας και της καθύβρισης θρησκευμάτων στο Σχέδιο του Νέου Ποινικού Κώδικα)”, εφημ. “Κιβωτός της Ορθοδοξίας”, 138, 4.4.2019, σ. 20).
Κατά κάποιον τρόπο έχουμε άλλη μιαν κρατικήν απόδοση προτεραιότητας στην ελάχιστη αριθμητική “φανατισμένη ολιγαρχία” σε βάρος της πραείας και υπομονετικής πλειοψηφίας. Έχουμε “δημοκρατική” αναγνώριση ιδεολογικών ατομικών δικαιωμάτων στους ελαχιστότατους και όχι στην αριθμητική πλειοψηφία. Και αυτό συνιστά μιαν παλινδρόμηση σε άλλους καιρούς και χρόνους και τόπους, τ.ε. της Γαλλικής επανάστασης και των γενετικών της οριακών αμυνών έναντι μιας ακραία και απόλυτα εξουσιαστικής θρησκειακής μανίας στη Δύση (με ιερές εξετάσεις κλπ).
Βεβαίως, παραμένει άθικτο το ισχύον α. 200 που κολάζει τη ”διατάραξη θρησκευτικών συναθροίσεων”, κάτι που δεν “ενοχλεί” τη διευρωπαϊκή και διεθνική προοδευτικότητα, τουναντίον μάλιστα προβλέπεται και επιβάλλεται να υπάρχει ως ποινική κλείδα ασφάλειας σε μια συνεχώς διευρυνόμενη και εκτραχυνόμενη αντεπικοινωνία (αυξανόμενες επιθέσεις θρησκευτικού φανατισμού).
Το καθ᾽ ημάς, επιμένουμε πως πρέπει να επανέλθουν σε ισχύ στο νέο νομοσχέδιο του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και τα άρθρα 198, 199. Όπως και το 201, που συνιστά το σεβασμό στο έσχατο στοιχειώδες δικαίωμα κάθε ανθρώπου, το σεβασμό στο νεκρό σώμά του, κάτι που ανέκαθεν σεβόταν η διανθρώπινη πολιτισμική παράδοση, ώστε να τιμούμε σήμερα τα ανασκαμμένα ταφικά σύνολα των αρχαίων, ενώ εκ παραλλήλου τιμούμε εκκλησιαστικά τα μνημεία και τα σώματα των Αγίων και των Δικαίων. Η απαλοιφή μιας τέτοιας ποινικής ρήτρας δεν αποκλείεται να ευνοεί μελλοντικά μέτρα υποχρεωτικής καύσης των νεκρών, ανεξάρτητα από την προθανάτια βούληση των νεκρών η τη μεταθανάτια βούληση των συγγενών (ας φαντασιωθούμε και λίγο σε έναν τρελλά αναδομούμενο πολιτισμό).
ΤΟ ΓΡΑΨΑΜΕ πρόσφατα σε κείμενο ήπιας αποτίμησης πως κάθε εξουσιαστική “φόρμα” επιδιώκει να επιβάλει στη λαϊκή συλλογικότητα πολιτικά, οικονομικά, κοινωνικά μέτρα διαχείρισης συνειδήσεων. Έτσι ώστε η νομή της πολιτικής εξουσίας να μεταστρέφεται σε εξουσία της νομής επί των πολιτών. Τα ιδεολογικά ορμέμφυτα διεκδικούν την αποκλειστικότητα, και στο λαό επιμερίζονται τα ελάχιστα, με προκάλυμμα τον επικοινωνιακό πολιτικαντισμό. Υποτίθεται πως υφίσταται μια οργανωμένη συστημική πολιτικών και πολιτειακών πλαισίων, και ο ευρύτερος “εισαγγελικός” κύκλος των διευρωπαϊκών μηχανισμών, για να αποτρέπουν τις παρατροπές.
Και, για να μην μας καταλογίσουν ότι τα παραλέμε διαμαρτυρόμενοι, εμπιστευόμαστε την απόκρισή μας για τους επιστήμονες του αθεεί ανθρωπιστικού μύθου και των αποδομήσεων σε ένα νεότερο καταξιωμένο φιλόλογο, ιστορικό, λογοτέχνη και κυριολεκτικά δάσκαλο (†2019), ένα Μανιάτη στιβαρού μαχητικού λόγου: «Είναι χαρακτηριστικό ότι σε πολλές χώρες η άρχουσα τάξη, που άλλοτε παρουσιαζόταν σαν συντηρητής του θρησκευτικού ήθους, σήμερα, μ᾽ ένα επίχρισμα προοδευτισμού, θέλει να πρωτοστατεί σε αντιθρησκευτικές/αντιχριστιανικές εκδηλώσεις.
Με αντίδικο την παντοειδή παραβατικότητα, για την οποία ορίζονται δυνητικά μέτρα τιμωρίας και περιστολής, αναστολής και (απο)θεραπείας. Με διασφαλιζόμενα οπωσδήποτε τα ατομικά δικαιώματα των διωκομένων, ανακρινομένων, δικαζομένων, αλλά και των δεδικασμένων παραβατών.
Διατάξεις επί διατάξεων διαρθρώνονται, για να περιλάβουν όλα τα στατιστικά δεδομένα της χειρότερης και εναγέστερης μέχρι και την ηπιότερη παραβατικότητα, αλλά και για να αποτρέψουν κάθε προκλητή η πλημμελή κακοδικία.
Η διαρκής δικονομική πρακτική αντιμετωπίζει στην πράξη την αποτελεσματικότητα η την προβληματικότητα κάποιων δικονομικών προβλέψεων, και μάλιστα με διευρυμένη την παραβατικότητα στα νέα δεδομένα του διεθνοχώρου και του κυβερνοχώρου.
Το κράτος με νομοπαρασκευαστικές επιτροπές του αρμόδιου Υπουργείου (η τελευταία από το 2015) πάντοτε μεθόδευε αναθεωρήσεις, δείγμα εργασίας και προσφοράς (δεν ομιλώ για ψηφοθηρία…). Έτσι, λοιπόν, με το νομοσχέδιο ΠΚ-ΚΠΔ που έθεσε πρότριτα σε δημόσια διαβούλευση το Υπουργείο Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΥΔΔΑΔ), σε μια πολλαπλά προεκλογική περίοδο και χρονιά (εύλογη η πρόκληση αιτιογένεσης…), επιχειρείται από πλευράς Υπουργείου η πρόσφατη ολοκλήρωση μιας τετραετούς νέας διορθωτικής και συμπληρωματικής εργασίας “με ραγδαίες αλλαγές” (όπως πανηγυρίστηκε), ώστε το δικονομικό μας σύστημα να εμφανιστεί αρτιότερο, αξιοπιστότερο και προσαρμοσμένο σε ανάλογες Ευρωπαϊκές συμφωνίες και στα εκσυγχρονισμένα μοντέλα άλλων Ευρωπαϊκών χωρών (βλ. δηλώσεις του υπουργού ΥΔΔΑΔ κ. Μιχ. Καλογήρου στον ιστότοπο Lawspot.gr 9.3.2019 καί 20.3.2019). Εκ παραλλήλου επιχειρείται πρακτικά μια αποσυμφόρηση στο φόρτο της δικονομίας και η επιτάχυνση απονομής της ποινικής δικαιοσύνης, με μιαν ευρεία απάλειψη περιπτώσεων που αποποινικοποιούνται η αντιμετωπίζονται επιεικέστερα, ώστε να αποσυμφορίζονται τα δικαστήρια και οι σωφρονιστικοί μας χώροι, αλλά και το παράλληλο σύστημα αστυνόμευσης.
ΑΠΟΦΕΥΓΩ να συνεξετάσω εκτενέστερα την ένταση που θα επι-προσθέσει η περιώνυμη “ιθαγενοποίηση” των πολυάριθμων μεταναστευτικών ρευμάτων, παρ᾽ όλες τις ανθρώπινες και ανθρωπιστικές οφειλετικές παροχές η τις σκόπιμες κρατικές και διεθνιστικές ανταποδοτικές εκδοχές. Με προβληματίζει, όπως και όσους με σοβαρότητα και υπευθυνότητα το διαβλέπουν, η αναπόφευκτη δημογραφική ανάμειξη που θα γεννήσει καίριες εντάσεις ταυτοποίησης και άφευκτων προβλημάτων τουλάχιστον δικονομικής τάξεως.
ΑΠΟΦΕΥΓΩ να συνεξετάσω εκτενέστερα την ένταση που θα επι-προσθέσει η περιώνυμη “ιθαγενοποίηση” των πολυάριθμων μεταναστευτικών ρευμάτων, παρ᾽ όλες τις ανθρώπινες και ανθρωπιστικές οφειλετικές παροχές η τις σκόπιμες κρατικές και διεθνιστικές ανταποδοτικές εκδοχές. Με προβληματίζει, όπως και όσους με σοβαρότητα και υπευθυνότητα το διαβλέπουν, η αναπόφευκτη δημογραφική ανάμειξη που θα γεννήσει καίριες εντάσεις ταυτοποίησης και άφευκτων προβλημάτων τουλάχιστον δικονομικής τάξεως.
Ο,τι θα συμβεί και στον ευρύ Ευρωπαϊκό χώρο και στην Ευρω-ασία, όπου σημειωτέον π.χ. σε 30 περίπου χρόνια η Ρωσία στο δυτικό της τμήμα αναλογικά θα μουσουλμανο-κατακλυσθεί και στο ανατολικό της θα κινεζο-κατακλυσθεί (βλ. “Δελτίο εκκλησιαστικών ειδήσεων”, ανατύπωση από την “Κιβωτό της Ορθοδοξίας” 138, 4.4.2019, σ. 31, δήλωση του αρμόδιου για τη στήριξη της οικογένειας επισκόπου Ντμίτρι Σμιρνόφ του Πατριαρχείου Μόσχας· να υποκρύπτεται άραγε η λειτουργία του πνευματικού νόμου πίσω από μιαν τέτοια απειλή;)
Δεν είναι η μοναδική υποβόσκουσα ένταση, σε συνδυασμό και με τις μεταλλαγές του “δικού μας” ΠΚ και του ΚΠΔ. Παραπέμπω στο περ. “Παρακαταθήκη” τ. 124, Ιαν-Φεβρ 2019, σσ. 20-21 και στο άρθρο. “Μπορείτε να προσβάλλετε τον Χριστιανισμό, αλλ᾽ όχι το Ισλάμ”, με παρουσίαση δύο πρόσφατων αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ): στις 25.10.2018 δικαίωσε την Αυστρία έναντι μιας αυστριακής για τυπική αναφορά σε ιστορικά δεδομένα περί τον Μωάμεθ, ενώ εκ του αντιθέτου στις 17.07.2018 είχε δικαιώσει ρωσσίδες ταραξίες γυναίκες έναντι της Ρωσσίας γιατί τις απέτρεψε-εμπόδισε σε απόπειρα βλάσφημης κατά του Χριστού διοργάνωσης! Αυτή και (όχι) μόνο η διαφορότητα του περισπούδαστου ΕΔΑΔ περί τη βλασφημία καταδεικνύει τα τακτικιστικά μέτρα των “προοδευτικών Ευρωπαϊκών μοντέλων” που επικαλείται το δικό μας Υπουργείο ως πρότυπα αναφοράς για τις διαγενόμενες αλλαγές, αλλά και τον τρόπο εφαρμογής τους σε μια προκλητή πολυπολιτισμική (αντι)κοινωνία στο άμεσο αύριο.
Είναι κάπως… ενωρίς να προβλεφθούν από τώρα τέτοια προβλήματα στην παρούσα δική μας αναθεώρηση του ΠΚ. Προς το παρόν οι αναθεωρητές αρκούνται στην ικανοποίηση δεδηλωμένων θέσεων των λεγομένων “αθέων”. Αν και παρεισάγεται στο νέο νομοσχέδιο το άρθρο 191Α παρ. 2 που ορίζει το διώξιμο και κολάσιμο όσων ρυπαίνουν η φθείρουν τόπους ιδιαίτερης εθνικής η θρησκευτικής σημασίας και προκαλούν φόβο και ανησυχία σε απρόβλεπτο αριθμό ατόμων.
Είναι ίσως μια σαφής δικονομική αποτροπή πιθανών εντάσεων με στοχοποιημένους θρησκευτικούς χώρους από φανατικούς η και μια πρόβλεψη αποτρεπτική για κάτι ανάλογο σε μια ορατή δημογραφική ανάμειξη ιθαγενών Ελλήνων (Ρωμηών) και ιθαγενοποιήσιμων μεταναστών. Εκείνο πάντως που προξενεί εντύπωση, καθώς από το Υπουργείο ΔΔΑΔ δεν δημοσιοποιήθηκε αιτιολογική έκθεση για τις πολλαπλές αλλαγές, είναι η διεύρυνση του α. 184 (μιας σαφούς λιτής παραγράφου τριών σειρών) σε πολλαπλάσιας έκτασης τέσσερις παραγράφους! Αξίζει να την παραθέσουμε, για να εξαγάγουμε σχετικά συμπεράσματα:
«Άρθρο 184, Διέγερση σε διάπραξη εγκλημάτων, βιαιοπραγίες η διχόνοια:
1. Όποιος δημόσια με οποιονδήποτε τρόπο η μέσω του διαδικτύου προκαλεί η διεγείρει σε διάπραξη πλημμελήματος η κακουργήματος και έτσι εκθέτει σε κίνδυνο τη δημόσια τάξη τιμωρείται με φυλάκιση έως ένα έτος η με χρηματική ποινή.
2. Με φυλάκιση έως τρία έτη η χρηματική ποινή τιμωρείται η πράξη της προηγούμενης παραγράφου αν με αυτήν επιχειρείται η τέλεση βιαιοπραγιών κατά ομάδας η προσώπου που προσδιορίζεται με βάση τη φυλή, το χρώμα, τη θρησκεία, την εθνική η εθνοτική καταγωγή η το γενετήσιο προσανατολισμό, καθώς και αν ο υπαίτιος είναι θρησκευτικός λειτουργός.
3. Με φυλάκιση τιμωρείται η πράξη των προηγούμενων παραγράφων αν είχε ως άμεσο επακόλουθο την τέλεση εγκλημάτων.
4. Με την ποινή της προηγούμενης παραγράφου τιμωρείται και όποιος δημόσια με οποιονδήποτε τρόπο η μέσω του διαδικτύου προκαλεί η διεγείρει τους πολίτες σε βιαιοπραγίες μεταξύ τους η σε αμοιβαία διχόνοια με αποτέλεσμα να προκληθεί διατάραξη της κοινής ειρήνης κατά το άρθρο 189.»
Έχουμε έναν λεπτομερή πολλαπλασιασμό ποινικών όρων, εύλογα επικαιροποιημένων στα νεοπλάσματα μιας νέας κοινωνίας (!), που όλα αυτά επιδοτούν τις αγωνίες μας για το άμεσο μέλλον.
Και τέτοιες ρήτρες, τόσο λεπτομερώς ανασχεδιασμένες, πολλαπλασιάζουν την δικαιολογημένη κάθετη διαμαρτυρία μας για την εξ αντιθέτου απαλοιφή των άρθρων 198 και 199 (και του 201), που πρέπει να επανέλθουν στο νέο νομοσχέδιο με την αποτρεπτική τους σημασία και λειτουργικότητα, καθώς αφορούν τουλάχιστον στην ευρύτερη θρησκευτική και κοινωνική γαλήνη.
ΠΑΝΤΩΣ, με το νέο σχέδιο νόμου ΠΚ-ΚΠΔ κατά κάποιον τρόπο το πολιτειακό σύστημα δείχνει να μεριμνά επιστημονικά και διαβουλεύεται κοινωνικά για τον περαιτέρω “εξευρωπαϊσμό” της ποινικής δικονομίας. Περιλαμβάνει σημαντικές διορθώσεις και αξιόλεκτες βελτιώσεις.
Και αποβλέπει ως προς πρακτικότερο μέτρο συνάμα στην ανεκτή “νομιμοποίηση” της πολύμορφης ελαφράς παραβατικότητας, την αποδεσμεύει από το δικονομικό σύστημα, παραδέχεται το θεραπευτικό μέτρο της εξυγιαντικής “μετάνοιας” και της προσφοράς κοινωνικής εργασίας και γενικά αντιμετωπίζει με ρεαλιστικότερο τρόπο την γενική κοινωνική προβληματικότητα. Είναι ωσάν να διαλαλεί έμμεσα αυτό που η Εκκλησία μας, δηλ. όλοι εμείς ως εκκλησιαστικό σώμα, παραδεχόμεθα και εξομολογούμεθα αυτήν την περίοδο με τα ανάλογα τροπάρια περί μεταπτωτικής παραβατικότητας και εθελομετανοίας.
Παρεμπιπτόντως να υπογραμμίσω αυτό που επανειλημμένα συναντούμε ως επίτιτλο και στους ισχύοντες και στους νεότερους κώδικες δικονομίας: τη λέξη-κλειδί “μετάνοια”. Μια ελληνική λέξη που ήδη την κατανοούμε μέσα από την εκκλησιαστική της σημαντική και παρασημαντική.
Η ακαδημαϊκή κοινότητα, οι ενώσεις δικαστών και εισαγγέλων, οι δικηγορικοί φορείς, τα κόμματα, όπως και κάθε άλλος φορέας συνεχίζουν να διατυπώνουν τις παρατηρήσεις, τις προτάσεις, τις εκκλήσεις τους για τη βελτίωση του νομοσχεδίου. Και η κοινωνία μελετά τους νέους κώδικες δικονομίας, προσβλέποντας σε κάτι καλύτερο και πληρέστερο, στα νεότερα δεδομένα της διακρατικής και της ηλεκτρονικής διακοινωνίας όπου επίσης ασκούνται η διακινδυνεύονται ποινικά εγκλήματα. Στη σχετική διαδικτυακή ανάρτηση απαριθμούνται ήδη οι ανάλογες παρεμβάσεις ανά κεφάλαιο και άρθρο.
ΠΑΡΑ ΤΑΥΤΑ μέσα στο πλήθος των αναγκαίων η αναπόφευκτων αναθεωρήσεων, πέρα από τις καλομελετημένες μεταλλάξεις, παρεισέφρυσαν όπως είδαμε και σκόπιμες καταργήσεις σημαντικών ασφαλιστικών δικλείδων, ποινικών προβλέψεων. Είναι ευρέως γνωστό ότι η Ιερά Σύνοδος παρενέβη άμεσα στο ζήτημα της αναθεώρησης, ειδικά για τα τρία άρθρα, όπως δηλώθηκε από το Γραφείο Τύπου μετά τις συνεδρίες του Απριλίου (3/4/2019).
Όπως και όταν παλαιότερα προκλήθηκαν και παραμένουν ανοικτά πολλά “μέτωπα” ποιμαντικής διαφωνίας σε άλλα ζητήματα με άλλους πολιτειακούς φορείς (θρησκευτικά, μεταποίηση της ιστορίας και καταπτώχευση της παιδείας, θεσμική καταρράκωση του γάμου, πολλαπλοί νόμοι ελευθεριότητας, ομοφυλίας και αποδόμησης της οικογένειας, “συμφωνία” των Πρεσπών, προτάσεις συνταγματικού αποχωρισμού, μονόπλευρα “δογματική” πρόταση “συμφωνίας Εκκλησίας-Κράτους” κ.π.α.).
Η Ιερά Σύνοδος, εκφράζοντας με ετοιμότητα την συλλογική εκκλησιαστική διαφορότητα προς τις αθεϊστικές μεθοδεύσεις, αποφάσισε να παρέμβει στη δημόσια διαβούλευση, διατυπώνοντας δημόσια και αρμοδίως τις απόλυτες (και εύλογες) αντιρρήσεις της σε τρία σημεία (α. 198, 199, 201) για τον ΠΚ-ΚΠΔ «τον οποίο εισηγείται η Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή που συνέστησε ο τέως υπουργός Δικαιοσύνης κ. Νικόλαος Παρασκευόπουλος και συγκεκριμένα για την κατάργηση των άρθρων 198, 199 και 201 που αφορούν στην κακόβουλη βλασφημία, στην καθύβριση θρησκευμάτων και στην περιύβριση νεκρού, γεγονός το οποίο θα έχει αρνητικά αποτελέσματα για το αγαθό της θρησκευτικής και κοινωνικής ειρήνης, θέμα που αφορά και όλες τις δραστηριοποιούμενες στον τόπο μας γνωστές θρησκείες» (Δελτίο Τύπου δημοσιευμένο στα ΜΜΕ, 4/4/2019).
Με έναν σαφέστατο κοινωνικό ρεαλισμό (χρέος ποιμαντικής), για τον οποίο και έχει ευθύνη και δικαιούται να έχει λόγο ευθύνης και το αποδεικνύει με τις τόσες και παντοειδείς προς άπαντας φιλανθρωπίες.
Με έναν σαφέστατο κοινωνικό ρεαλισμό (χρέος ποιμαντικής), για τον οποίο και έχει ευθύνη και δικαιούται να έχει λόγο ευθύνης και το αποδεικνύει με τις τόσες και παντοειδείς προς άπαντας φιλανθρωπίες.
Με άλλα λόγια, η ΔΙΣ δεν επικαλείται κάποιο κίνητρο θεολογικό η εκκλησιαστικό για τις ρητές αντιρρήσεις της στις τρεις απαλοιφές (ατυχώς, η θεολογική ορολογία και εν ταυτώ η παραδοσιακή εκκλησιαστική διατύπωση απαρέσκουν, όταν απευθύνονται στην συνεχώς νεωτερίζουσα νέα Ελλάδα, στην Ελλάδα που παρωθείται να απολησμονεί το παραδοσιακό της γονιδίωμα και να υφίσταται μόνο σαν “εργάτρια” σε ξένες ιδεολογικές αγορές). Η ΔΙΣ επικαλείται λοιπόν μια εκσυγχρονισμένη νομική επιχειρηματολογία, ευρωπαϊκώς παραδεκτή, στο προοδευτικό γλωσσικό ιδίωμα της μετανεωτερικότητος, σύμφωνα με το οποίο κάνει λόγο για απειλή της κοινωνικής και θρησκευτικής ειρήνης, ως υπερασπίσιμο δικαίωμα κάθε νόμιμου θρησκειακού φορέα.
Άλλωστε, οι βλασφημίες κατά του Θεού η της Εκκλησίας (και κάθε νόμιμου θρησκευτικού φορέα) ―σωστά επισημαίνεται από νομικούς― δεν απομειώνουν τον Θεό, αλλά προσβάλλουν ευθέως τους πιστούς στη λατρευτική αναγωγή της ζωντανής πίστεως και όντως δημιουργούν βάση διασάλευσης της θρησκευτικής ειρήνης, της ειρήνης αναφορικά προς το προστατευόμενο θρησκευτικό πίστευμα, σε διαλεκτική ακόμη και προς εκείνους που απιστούν η δηλώνουν “άθεοι”. «Η θρησκευτική πεποίθηση είναι σπουδαίο πολιτισμικό αγαθό σε μία δημοκρατούμενη πολιτεία και δικαίως προστατεύεται από τα Συντάγματα…» (Αλέξανδρου Π. Κωστάρα, “Το χρονικό μιας προαναγγελθείσης αποποινικοποίησης (Η κατάργηση της κακόβουλης βλασφημίας και της καθύβρισης θρησκευμάτων στο Σχέδιο του Νέου Ποινικού Κώδικα)”, εφημ. “Κιβωτός της Ορθοδοξίας”, 138, 4.4.2019, σ. 20).
Και επικαλούμαι ένα πρόσφατο βδελυρό και επίμεμπτο παράδειγμα που δικαιώνει εκ του αντιθέτου τις αγωνίες μας και τις διαμαρτυρίες μας· κανείς δεν θα ανεχόταν να ανεβάζονται σε δημόσιους χώρους έργα υβριστικά π.χ. κατά της Δημοκρατίας η του Προέδρου της Δημοκρατίας η της Ελληνικής Βουλής η των Κομμάτων η… η και των τριτοφυλικών συνανθρώπων μας (ο νοών νοείτω). Και όμως· πρόσφατα, από τις 2.2.2019 στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος ανεβαζόταν για μέρες το βλάσφημο θεατρικό έργο “Πυρκαγιές” του Λιβανοκαναδού Ουαλντί Μουαουάντ με βλασφήμιες και ύβρεις κατά του προσώπου του Κυρίου μας Ιησού Χριστού (βλ. περ. “Παρακαταθήκη” ενθ.αν., σ. 21). «Ας τολμούσαν οι βλάσφημοι κακοτέχνες να υβρίσουν το πρόσωπο του Μωάμεθ και θα βλέπαμε την άλλη μέρα που θα έψαχναν να βρουν τα κεφάλια τους» (οπ.π.).
Που λοιπόν βρισκόμαστε; Που υπάρχει μια στοιχειώδης νομική προστασία της πίστης των πατέρων μας; Μιας πίστης που συνιστά ομολογημένα έναν από τους τρεις βασικούς πυλώνες της ευρωπαϊκής “σύνθεσης”; Πως, με τόσες βλάσφημες εκτροπές μέχρι και σήμερα, αποτολμάται να καταργηθούν οι διατάξεις των α. 198 και 199; Και από ποιούς θα ζητήσουμε κάθε δυνατή προάσπιση του βασικού μας δικαιώματος, τον στοιχειώδη σεβασμό της ορθόδοξης χριστιανικής θρησκευτικότητος; Για να μην προχωρήσω στην εκκλησιαστικότητα που προκαλεί τόσην αλλεργία στην πολιτειακή και τη δημοσιογραφική μικροπρέπεια, αλλά (όπως αποδείξαμε) ακόμη και στην ΕΔΑΔικη προσχηματικότητα!
ΟΤΑΝ στο νέο νομοσχέδιο ΠΚ-ΚΠΔ εισήχθησαν και παρεισήχθησαν η και παρέμειναν τροποποιημένες πλήθος προβλέψεων για την προστασία των δικαιωμάτων ακόμη και της παραμικρής κοινωνικής διαφορότητος, καταρχήν δεν διαπιστώνεται άλλο κίνητρο για την κατάργηση ειδικά των α. 198 και 199 παρά μόνο μια ιδεολογική απαρέσκεια προς την παραδοσιακή πίστη της Ρωμηοσύνης. Και πράγματι αυτός είναι ο λόγος, που μας βρίσκει κάθετα αντίθετους στην παραδοχή του: οι ιδεολογικές παρεμβάσεις και τροποποιήσεις στο νέο νομοσχέδιο, προανηγγελμένες από ετών (!), εξαιτίας συστηματικών πιέσεων από τους ιδεολόγους της αθεΐας.
ΟΤΑΝ στο νέο νομοσχέδιο ΠΚ-ΚΠΔ εισήχθησαν και παρεισήχθησαν η και παρέμειναν τροποποιημένες πλήθος προβλέψεων για την προστασία των δικαιωμάτων ακόμη και της παραμικρής κοινωνικής διαφορότητος, καταρχήν δεν διαπιστώνεται άλλο κίνητρο για την κατάργηση ειδικά των α. 198 και 199 παρά μόνο μια ιδεολογική απαρέσκεια προς την παραδοσιακή πίστη της Ρωμηοσύνης. Και πράγματι αυτός είναι ο λόγος, που μας βρίσκει κάθετα αντίθετους στην παραδοχή του: οι ιδεολογικές παρεμβάσεις και τροποποιήσεις στο νέο νομοσχέδιο, προανηγγελμένες από ετών (!), εξαιτίας συστηματικών πιέσεων από τους ιδεολόγους της αθεΐας.
Είναι γνωστές αυτές οι ιδεολογικές εμμονές και οι συνεχείς επίμονες παρεμβάσεις, όπως σημειώνει ο ομ. καθηγητής Νομικής του Πανεπιστημίου Θράκης κ. Αλέξανδρος Π. Κωστάρας με παρέμβασή του σε εκδήλωση του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών που δημοσιεύτηκε και στην εφημερίδα “Κιβωτός της Ορθοδοξίας” (βλ. ανωτ.). Πρόκειται για δημοσίευση τεκμηριωμένων επιστημονικών νομικών αντιρρήσεων και ανασκευής των απόψεων του καθηγητή Μανωλεδάκη και των λοιπών αθεϊζόντων για μια “επιστημονικοφανή” αιτιολόγηση απαλειφής των α. 198 και 199 του μέχρι σήμερα ισχύοντος ΠΚ-ΚΠΔ, με το πρόσχημα πως το ποινικό δίκαιο ασχολείται μόνο με προάσπιση “υλιστικών αγαθών” και όχι ιδεατών αγαθών. Τουναντίον, ο ΠΚ-ΚΠΔ προασπίζει όχι μόνο τα “υλιστικά”, αλλά πλείστα όσα έννομα “ιδεατά αγαθά” (δημόσια ασφάλεια και κοινωνική ειρήνη), τονίζει και εξηγεί δια μακρών ο κ. Κωστάρας, παρατηρώντας επιπλέον μετά λόγου γνώσεως ότι το νέο νομοσχέδιο ΠΚ-ΚΠΔ δεν συνοδεύεται από “αιτιολογική έκθεση” για τις καταργούμενες διατάξεις και τις αλλαγές. Με άλλα λόγια επιχειρείται “σιωπηλά” μια τόσο κραυγαλέα κατάλυση των δικλείδων δικονομικής διασφάλισης του στοιχειώδους δημοσίου σεβασμού της πίστεως και δη της ορθοδόξου χριστιανικής πίστεως.
Κατά κάποιον τρόπο έχουμε άλλη μιαν κρατικήν απόδοση προτεραιότητας στην ελάχιστη αριθμητική “φανατισμένη ολιγαρχία” σε βάρος της πραείας και υπομονετικής πλειοψηφίας. Έχουμε “δημοκρατική” αναγνώριση ιδεολογικών ατομικών δικαιωμάτων στους ελαχιστότατους και όχι στην αριθμητική πλειοψηφία. Και αυτό συνιστά μιαν παλινδρόμηση σε άλλους καιρούς και χρόνους και τόπους, τ.ε. της Γαλλικής επανάστασης και των γενετικών της οριακών αμυνών έναντι μιας ακραία και απόλυτα εξουσιαστικής θρησκειακής μανίας στη Δύση (με ιερές εξετάσεις κλπ).
Η εμμονή των αθεϊστών, η μετάφραση στα ελληνικά εκείνων των Γαλλικών φιλοσοφικών δεδομένων, ενσημαίνει έλλειμμα διαλεκτικής στους ισόβιους φοιτητές των ξένων ιδεολογημάτων. Επιμένουν διαρκώς να “φορέσουμε” εκείνο το Γαλλικό φιλοσοφικό επενδύτη, τη διέξοδο εκείνων των ταλαιπωρημένων ανθρώπων από εκείνων των θρησκευτικο-πολιτικών συνθηκών. Δεν τους αρέσουν, ως φαίνεται, οι ματωμένες και χιλιοδοξασμένες Ρωμέηκες φορεσιές.
ΑΤΥΧΩΣ ο ευρύς νομικός και ο δικαστικός κόσμος δεν έδειξε να ενοχλείται από αυτήν τη συγκεκριμένη κατάργηση. Ίσως καταπονημένος από τον νομικό επαγγελματισμό η τον δικονομικό φόρτο και επιζητώντας ένα ανετότερο πλαίσιο εργασίας. Ωστόσο και αυτή ακόμη η παραθεώρηση αποδεικνύει εκ του αντιθέτου ότι η νομοθέτηση καταρχήν και η μέχρι σήμερα διατήρηση της συγκεκριμένης ρήτρας (των α. 198 και 199) απομείωσε αισθητά και θεράπευε κάποια πραγματική ανάγκη κοινωνικής προστασίας από αυτό το δαιμονιώδες πάθος της βλασφημίας, ώστε να μην επεκτείνεται και να μην αναταράσσει τις εκκλησιαστικές (η έστω νόμιμες θρησκευτικές) ευαισθησίες της κοινωνίας.
Οι μόνοι που δεν θα έπρεπε να το δείξουν πως ενοχλούνται είναι οι άθεοι.
ΑΤΥΧΩΣ ο ευρύς νομικός και ο δικαστικός κόσμος δεν έδειξε να ενοχλείται από αυτήν τη συγκεκριμένη κατάργηση. Ίσως καταπονημένος από τον νομικό επαγγελματισμό η τον δικονομικό φόρτο και επιζητώντας ένα ανετότερο πλαίσιο εργασίας. Ωστόσο και αυτή ακόμη η παραθεώρηση αποδεικνύει εκ του αντιθέτου ότι η νομοθέτηση καταρχήν και η μέχρι σήμερα διατήρηση της συγκεκριμένης ρήτρας (των α. 198 και 199) απομείωσε αισθητά και θεράπευε κάποια πραγματική ανάγκη κοινωνικής προστασίας από αυτό το δαιμονιώδες πάθος της βλασφημίας, ώστε να μην επεκτείνεται και να μην αναταράσσει τις εκκλησιαστικές (η έστω νόμιμες θρησκευτικές) ευαισθησίες της κοινωνίας.
Οι μόνοι που δεν θα έπρεπε να το δείξουν πως ενοχλούνται είναι οι άθεοι.
Εκτός και αν μερικοί άνθρωποι θέλουν να υποδύονται (και) τους “αθεόφοβους” και να προκαλούν με μιαν αναιδή και αντικοινωνική αντιθρησκευτική συμπεριφορά. Όποιος δεν πιστεύει, αξιοπρεπώς φερόμενος δεν βλασφημεί ούτε παροργίζει τους πιστεύοντες. Όποιος πορεύεται αθεεί, παρορά μεν την ελευθερία της πίστεως, αλλά γιατί αλαζονεύεται και επιδιώκει να μην παροράται ο ίδιος; Πόσο δημοκρατική είναι μια ελευθεριότητα γνώμης που επιδιώκει να επιβάλλεται αποκλειστικά μόνον αυτή απέναντι στην ελευθερία της γνώμης-πίστης της πλειονότητος; Μάλλον επιβεβαιώνονται πλείστοι σώφρονες στοχαστές επ᾽ αυτού, διαπιστώνοντας πως καταργώντας την πίστη στο Θεό καταπολεμάται τελικά ο άνθρωπος (είναι η σημερινή πρακτική συνέπεια του διεθνούς αθεϊσμού).
Όντως καταργούνται πολλά άρθρα του ισχύοντος ΠΚ-ΚΠΔ, και εκ του αντιθέτου επιφέρονται σημαντικές συμπληρωματικές βελτιώσεις στην ισχύουσα δικονομία. Αλλά γιατί να καταργηθεί το κολάσιμο της βλασφημίας κατά του Θεού και των θείων συμβόλων; Ποιόν ενοχλεί η δικονομική πρόβλεψη τιμωρίας της δημόσιας ύβρεως κατά του Θεού και των θείων;
Όντως καταργούνται πολλά άρθρα του ισχύοντος ΠΚ-ΚΠΔ, και εκ του αντιθέτου επιφέρονται σημαντικές συμπληρωματικές βελτιώσεις στην ισχύουσα δικονομία. Αλλά γιατί να καταργηθεί το κολάσιμο της βλασφημίας κατά του Θεού και των θείων συμβόλων; Ποιόν ενοχλεί η δικονομική πρόβλεψη τιμωρίας της δημόσιας ύβρεως κατά του Θεού και των θείων;
Παρεισάγεται μεν το άρθρο 191Α παρ. 2 που ορίζει το διώξιμο και κολάσιμο όσων ρυπαίνουν η φθείρουν τόπους ιδιαίτερης εθνικής η θρησκευτικής σημασίας και προκαλούν φόβο και ανησυχία σε απρόβλεπτο αριθμό ατόμων. Αλλά μήπως δεν προκαλούν το λαϊκό αίσθημα και τη δημόσια κοινωνική γαλήνη όσοι θα αφεθούν πλέον να ασεβούν στα θεία και να ρυπαίνουν τις συνειδήσεις απρόβλεπτου αριθμού ανθρώπων είτε με φυσική αυτουργία είτε με ηλεκτρονική αυτουργία βλάσφημων λόγων και συνθημάτων και εικόνων; Το νέο α. 191Α παρ.2 αναφέρεται σε (περιορισμένους) “τόπους”, παρορώντας το πασίδηλο γεγονός της Ρωμέηκης Ορθόδοξης Χριστιανικής πίστης της κοινωνούμενης και διακοινωνούμενης σε όλο τον ευλογημένο χώρο της πατρίδας μας.
Οι νέοι κώδικες ποινικής δικονομίας σε ποιό κράτος αφορούν; Ποιά κοινωνία και τίνων πολιτών την κοινή ζωή αποβλέπουν να διασφαλίσουν; Η απαλοιφή της αποτρεπτικής τιμωρητικής ρήτρας των α. 198 και 199 μήπως σε λίγα χρόνια θα επιτρέψει όχι μόνο έμμεσες, αλλά και ευθείες δημόσιες προσβολές κατά της πίστης, ευθείες δημόσιες καταφρονητικές εκδηλώσεις η και “στρατευμένες διαδηλώσεις” κατά των λιτανειών, των Επιταφίων, των πανηγύρεων, των δημοσίων εκκλησιαστικών διοργανώσεων; Με την συνηθισμένη πια παρελκυστική επίκληση της ατομικής ελευθερίας έκφρασης από στρατευμένες συλλογικότερες απρέπειες… Η κατάργηση της στοιχειώδους δικονομικής άμυνας και των δύο αυτών άρθρων μήπως μας προετοιμάζει σταδιακά σε επιταγμένη δημόσια τέλεια απαλοιφή των εκκλησιαστικών συμβόλων και των θρησκευτικών μας εθίμων; Κάτι σαν αυτό που πρόσφατα επισυνέβη σε διατεταγμένη επιχείρηση σύλληψης μιας τριακοντάδος Μυτιληνιών που έστηναν εκ νέου τον Σταυρό σε ένα παραθαλάσσιο ύψωμα στο νησί.
Βεβαίως, παραμένει άθικτο το ισχύον α. 200 που κολάζει τη ”διατάραξη θρησκευτικών συναθροίσεων”, κάτι που δεν “ενοχλεί” τη διευρωπαϊκή και διεθνική προοδευτικότητα, τουναντίον μάλιστα προβλέπεται και επιβάλλεται να υπάρχει ως ποινική κλείδα ασφάλειας σε μια συνεχώς διευρυνόμενη και εκτραχυνόμενη αντεπικοινωνία (αυξανόμενες επιθέσεις θρησκευτικού φανατισμού).
Το καθ᾽ ημάς, επιμένουμε πως πρέπει να επανέλθουν σε ισχύ στο νέο νομοσχέδιο του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και τα άρθρα 198, 199. Όπως και το 201, που συνιστά το σεβασμό στο έσχατο στοιχειώδες δικαίωμα κάθε ανθρώπου, το σεβασμό στο νεκρό σώμά του, κάτι που ανέκαθεν σεβόταν η διανθρώπινη πολιτισμική παράδοση, ώστε να τιμούμε σήμερα τα ανασκαμμένα ταφικά σύνολα των αρχαίων, ενώ εκ παραλλήλου τιμούμε εκκλησιαστικά τα μνημεία και τα σώματα των Αγίων και των Δικαίων. Η απαλοιφή μιας τέτοιας ποινικής ρήτρας δεν αποκλείεται να ευνοεί μελλοντικά μέτρα υποχρεωτικής καύσης των νεκρών, ανεξάρτητα από την προθανάτια βούληση των νεκρών η τη μεταθανάτια βούληση των συγγενών (ας φαντασιωθούμε και λίγο σε έναν τρελλά αναδομούμενο πολιτισμό).
ΤΟ ΓΡΑΨΑΜΕ πρόσφατα σε κείμενο ήπιας αποτίμησης πως κάθε εξουσιαστική “φόρμα” επιδιώκει να επιβάλει στη λαϊκή συλλογικότητα πολιτικά, οικονομικά, κοινωνικά μέτρα διαχείρισης συνειδήσεων. Έτσι ώστε η νομή της πολιτικής εξουσίας να μεταστρέφεται σε εξουσία της νομής επί των πολιτών. Τα ιδεολογικά ορμέμφυτα διεκδικούν την αποκλειστικότητα, και στο λαό επιμερίζονται τα ελάχιστα, με προκάλυμμα τον επικοινωνιακό πολιτικαντισμό. Υποτίθεται πως υφίσταται μια οργανωμένη συστημική πολιτικών και πολιτειακών πλαισίων, και ο ευρύτερος “εισαγγελικός” κύκλος των διευρωπαϊκών μηχανισμών, για να αποτρέπουν τις παρατροπές.
Κατ᾽ ουσίαν κυβερνώμεθα από ένα μηχανισμό διαχειριστών, με αφομοιώσιμους εντολοδόχους της διεθνούς συστημικής που ισοπεδώνουν το λαϊκό αίσθημα. Μια πολιτική πρακτική που μερικοί θα την καταλόγιζαν σε οσφυοκάμπτες έναντι των μειζόνων συνεταιρισμών, με μοναδικά προτερήματα την τυπολογική εξωτερική εγρήγορση στη διεκδίκηση ποσοστών ανάπτυξης, αλλά και την εσωτερική επιβολή των ιδεολογικών προταγμάτων στη μεθοδευμένη αφωνία του εκλογικού σώματος. Αλλαγές με ανταλλάγματα, ιδού το περιφερειακό πολιτικό σύστημα, σε μιαν Ευρώπη που αρχίζει να φυλλορροεί.
Και, για να μην μας καταλογίσουν ότι τα παραλέμε διαμαρτυρόμενοι, εμπιστευόμαστε την απόκρισή μας για τους επιστήμονες του αθεεί ανθρωπιστικού μύθου και των αποδομήσεων σε ένα νεότερο καταξιωμένο φιλόλογο, ιστορικό, λογοτέχνη και κυριολεκτικά δάσκαλο (†2019), ένα Μανιάτη στιβαρού μαχητικού λόγου: «Είναι χαρακτηριστικό ότι σε πολλές χώρες η άρχουσα τάξη, που άλλοτε παρουσιαζόταν σαν συντηρητής του θρησκευτικού ήθους, σήμερα, μ᾽ ένα επίχρισμα προοδευτισμού, θέλει να πρωτοστατεί σε αντιθρησκευτικές/αντιχριστιανικές εκδηλώσεις.
Μήπως, όμως, η έκπτωση του θρησκευτικού και εθνικού στοιχείου, που είναι ζυμωμένα με την ιστορική συνείδηση των λαών, εξυπηρετεί τα συμφέροντα των μονοπωλίων που δεν έχουν καμμία πατρίδα και καμμία θρησκεία (εκτός από εκείνη του κέρδους), γιατί έτσι ελαττώνεται η ηθική αντίσταση των λαών στις κερδοσκοπικές τους επιθέσεις;» (Σαράντου Ι. Καργάκου, “Μαθήματα Εκθέσεων” Gutenberg, 20η έκδοση 1993, σ. 308).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η Γνώμη Κιλκίς- Παιονίας διευκρινίζει στους αναγνώστες της ότι θεωρεί αυτονόητο το δικαίωμα του σχολιασμού και της κριτικής έκφρασης, όταν αυτό φυσικά δεν στοχεύει στην απαξίωση, στην ύβρη και στην προσβολή ατόμων και θεσμών.
Το αναγνωστικό κοινό θα πρέπει να γνωρίζει ότι η Γνώμη, επιδιώκοντας μια υγιή και αμφίδρομη επικοινωνία, δεν δημοσιεύει ανυπόγραφα σχόλια, αλλά ούτε και σχόλια ρατσιστικού, προσβλητικού και υβριστικού περιεχομένου.
Τα ενυπόγραφα άρθρα τέλος, εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας.