Της Πάολας Χαραλαμπίδου
Τα διαδοχικά κύματα κακοκαιρίας που έπληξαν τον τόπο μας με τις πυκνές χιονοπτώσεις και τις πολύ χαμηλές θερμοκρασίες μπορεί να πέρασαν, άφησαν όμως πίσω τους πλήθος προβλημάτων στην καθημερινότητά μας, παράπονα, ταλαιπωρία και αγανάκτηση.
Τα διαδοχικά κύματα κακοκαιρίας που έπληξαν τον τόπο μας με τις πυκνές χιονοπτώσεις και τις πολύ χαμηλές θερμοκρασίες μπορεί να πέρασαν, άφησαν όμως πίσω τους πλήθος προβλημάτων στην καθημερινότητά μας, παράπονα, ταλαιπωρία και αγανάκτηση.
Τα ερωτήματα πολλά, αλλά… ρητορικά: Πόσο έτοιμος σε προσωπικό, εξοπλισμό και υλικοτεχνικά μέσα ήταν ο δημοτικός μηχανισμός για τον αποχιονισμό, υπήρχε σωστός συντονισμός παρόλες τις προειδοποιήσεις, έγιναν οι απαιτούμενες ενέργειες στο χρόνο που έπρεπε;
Απαντήσεις, τουλάχιστον επίσημες, δεν θα λάβουμε. Ωστόσο, χρήσιμο θα ήταν να δούμε παραδείγματα διαχείρισης καιρικών φαινομένων από άλλες χώρες, με μεγαλύτερη εμπειρία. Από την Σουηδία για παράδειγμα.
Σίγουρα, θα πρόσθετε κανείς και πολύ δικαιολογημένα, ότι τα μεγέθη δεν είναι συγκρίσιμα. Ούτε σε καιρικές συνθήκες και θερμοκρασίες, ούτε σε οικονομικό επίπεδο, ούτε σε επίπεδο πολιτειακής οργάνωσης, ούτε βιοτικού επιπέδου, ούτε κοινωνικών παροχών και υπηρεσιών, κ.ο.κ.
Οι διαφορές τεράστιες. Ακριβώς γι’ αυτό όμως, παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον όχι μόνο να δούμε πως λειτουργεί το πετυχημένο σουηδικό μοντέλο, αλλά και αν μπορούμε να δανειστούμε στοιχεία από αυτό, ώστε να βελτιωθούμε και σε μια επόμενη επέλαση του χιονιά να είμαστε πραγματικά σε ετοιμότητα.
Προκειμένου λοιπόν να πάρουμε απαντήσεις, απευθυνθήκαμε σε έναν νέο επιστήμονα που γνωρίζει καλά και την ελληνική και τη σουηδική πραγματικότητα. Στον Κιλκισιώτη Γιώργο Παναγόπουλο (MSc Γεωπόνο Α.Π.Θ.), ο οποίος τα τελευταία οκτώ χρόνια ζει στη Σουηδία, εργάζεται ως Διευθυντής Στοκχόλμης στην εταιρεία Green Landscaping AB (www.greenlandscaping.se), μια από τις μεγαλύτερες εταιρείες στον τομέα συντήρησης και φροντίδας εξωτερικών χώρων, κατέχει πιστοποίηση κατά SIC (Scandinavian Infrastructure Competence) στην οργάνωση και διοίκηση εκτεταμένων εκχιονιστικών έργων και έχει επί σειρά ετών τελέσει Site Manager σε εκχιονισμούς δημοτικού και εθνικού δικτύου.
Άκρως ενδιαφέροντα τα όσα μας είπε, τόσο για τους ιδιώτες εργολάβους που αναλαμβάνουν το έργο του αποχιονισμού, όσο και για τα «μυστικά» του σουηδικού μοντέλου.
Συνέντευξη στην Πάολα Χαραλαμπίδου
-Ποιοι φορείς εμπλέκονται στις διαδικασίες αποχιονισμού και με ποιες υποχρεώσεις-αρμοδιότητες έκαστος;
Οι Δήμοι όσον αφορά δημοτικούς δρόμους, σχολεία, πάρκα, κτίρια και εγκαταστάσεις, ο κρατικός οργανισμός Κυκλοφορίας (εθνικές οδοί), αλλά και δημοτικοί ή ιδιωτικοί οργανισμοί κατοικιών, εργοστάσια, καταστήματα κλπ.
Οι εκχιονισμοί των δρόμων γίνονται από ιδιώτες εργολάβους που έχουν αναλάβει το έργο κατόπιν διαγωνισμού.
Ολόκληρος ο εκχιονισμός καλύπτεται από τις εργολαβίες.
-Ποιες είναι οι πρώτες ενέργειες των υπευθύνων σε περίπτωση χιονόπτωσης, προκειμένου να αποφεύγονται τυχόν δυσάρεστες επιπτώσεις στην κανονικότητα των πολιτών;
Ετοιμότητα, εκκίνηση του εκχιονισμού στο σωστό χρόνο (σύνηθες βάθος χιονιού 2-5 εκ.) με εκχιονιστήρα (μαχαίρι) και ταυτόχρονη καταπολέμηση ή μείωση της ολισθηρότητας με αλατισμό ή ψιλό χαλίκι (συνήθως από το ίδιο εκχιονιστικό μηχάνημα).
Επίσης είναι σημαντικό να υπάρχουν προσχεδιασμένα σημεία προσωρινής εναπόθεσης των ποσοτήτων χιονιού που απομακρύνεται από τους δρόμους.
-Όπως υποστηρίζουν πολλές οικολογικές οργανώσεις, η χρήση αλατιού ως πρακτική για τον εκχιονισμό των δρόμων, επιφέρει επιπτώσεις όχι μόνο στο φυσικό, αλλά και στο αστικό περιβάλλον. Στη Σουηδία ποια είναι η συνήθης πρακτική αποχιονισμού;
Η συνήθης μέθοδος είναι μηχανική απομάκρυνση (εκχιονιστήρα μαχαίρι ή βούρτσα για μικρότερα βάθη χιονιού) και άμεση ή ταυτόχρονη καταπολέμηση της ολισθηρότητας με αλάτι ή ψιλό χαλίκι.
Το αλάτι (απλό χλωριούχο νάτριο NaCl) έχει όντως αρνητική επίδραση στο περιβάλλον και το έδαφος και μπορεί ακόμη να συμβάλλει στην ταχύτερη διάβρωση συγκεκριμένων ευαίσθητων επιφανειών (π.χ. πλακόστρωτα). Ο αλατισμός επομένως σα μέθοδος καταπολέμησης της ολισθηρότητας περιορίζεται σε οδούς υψηλής κυκλοφορίας και ταχύτητας καθώς και αστικών συγκοινωνιών.
Για όσο το δυνατόν μειωμένη χρήση άλατος χρησιμοποιείται εκτός από ξηρό και ενυδατωμένο άλας ή ειδική άλμη ώστε η συγκέντρωση ανά τετρ. μέτρο να είναι η μικρότερη δυνατή για αποδεκτή τριβή οδοστρώματος. Για αυτό απαιτούνται ειδικές μέθοδοι υπολογισμού γρ/τ.μ. καθώς και ειδικός εξοπλισμός για ρίψη ακριβούς ποσότητας.
Στους υπόλοιπους δρόμους διασπείρονται συνήθως διαφόρων ειδών μείγματα με ψιλό χαλίκι (2-8 χιλ.) για αύξηση τριβής οδοστρώματος, του οποίου βέβαια η συλλογή και απομάκρυνση κατά την άνοιξη, συνεπάγεται ένα ακόμη σημαντικό κόστος.
-Στην Ελλάδα, αυτές οι πρακτικές θα μπορούσαν να βρουν εφαρμογή; Ή πιθανώς λόγω κόστους θα ήταν αποτρεπτικές;
Ο εκχιονισμός με την ταχύτητα και αποτελεσματικότητα που γίνεται στη Σουηδία συνεπάγεται τεράστια κόστη σε εξοπλισμούς και ετοιμότητα ανθρώπινου δυναμικού.
Στους υπόλοιπους δρόμους διασπείρονται συνήθως διαφόρων ειδών μείγματα με ψιλό χαλίκι (2-8 χιλ.) για αύξηση τριβής οδοστρώματος, του οποίου βέβαια η συλλογή και απομάκρυνση κατά την άνοιξη, συνεπάγεται ένα ακόμη σημαντικό κόστος.
-Στην Ελλάδα, αυτές οι πρακτικές θα μπορούσαν να βρουν εφαρμογή; Ή πιθανώς λόγω κόστους θα ήταν αποτρεπτικές;
Ο εκχιονισμός με την ταχύτητα και αποτελεσματικότητα που γίνεται στη Σουηδία συνεπάγεται τεράστια κόστη σε εξοπλισμούς και ετοιμότητα ανθρώπινου δυναμικού.
Η εφαρμογή του θα ήταν επομένως αποτρεπτική για την Ελλάδα αλλά και για κάθε νοτιοευρωπαϊκή χώρα διότι η εξαιρετικά σπάνια εμφάνιση ραγδαίων χιονοπτώσεων και ολισθηρότητας, καθώς και οι επιπτώσεις τους στην ελληνική οικονομία μέσω της δυσχέρειας των μετακινήσεων και των μεταφορών, είναι μεγέθους που δε θα μπορούσε να δικαιολογήσει την μεγάλη οικονομική επιβάρυνση.
Παρόλα αυτά η τεχνική εκχιονισμού (απομάκρυνση χιονιού και άμεση μείωση ολισθηρότητας) θα μπορούσε να εφαρμοστεί σε οποιαδήποτε χώρα και στην κλίμακα που της αναλογεί.
-Ισχύει το ότι ο σουηδικός μηχανισμός είναι πάντα σε ετοιμότητα; Και αν ναι ποια είναι τα «μυστικά» του, από τα οποία θα μπορούσαν να μάθουν και οι Έλληνες;
Στην κεντρική και νότια Σουηδία τα συνεργεία είναι σε ετοιμότητα από Οκτώβριο μέχρι Απρίλιο. Στις πιο βόρειες περιοχές η περίοδος ετοιμότητας είναι μακρύτερη. Τα “μυστικά” της επιτυχίας είναι: επαρκής αριθμός μηχανημάτων και οδηγών, εκπαιδευμένο προσωπικό, σχέδια Β σε περίπτωση αποκλίσεων-εμποδίων, σωστή προετοιμασία-προγραμματισμός και σωστός προϋπολογισμός έργου.
-Κυρίως που δίνεται βαρύτητα στον εκχιονισμό; (Στη διάνοιξη κεντρικών δρόμων, στον καθαρισμό σχολείων, πάρκων, δημόσιων χώρων;)
Όλες οι περιοχές δημόσιας χρήσης εκχιονίζονται από διαφόρων ειδών εταιρείες και για διάφορους πελάτες, δηλαδή δημόσιους ή ιδιωτικούς οργανισμούς. Η προτεραιότητα προαποφασίζεται από τον πελάτη με βάση το βαθμό χρήσης, σημασίας, κυκλοφορίας κλπ.
Οι δρόμοι π.χ. ανάλογα με τη σειρά προτεραιότητας που θέτει ο δήμος θα είναι έτοιμοι μέσα σε συγκεκριμένα χρονικά πλαίσια από το κριτήριο έναρξης του εκχιονισμού (συγκεκριμένο βάθος και τύπος χιονιού), ενώ τα σχολεία τις καθημερινές θα είναι έτοιμα το αργότερο στις 7 το πρωί.
-Στην Ελλάδα, σε ό,τι αφορά στα πεζοδρόμια, οι πολίτες (ιδιοκτήτες σπιτιών και καταστηματάρχες) είναι αυτοί που οφείλουν να φροντίζουν για τον καθαρισμό των χιονιών και των πάγων. Υπάρχουν ανάλογα παραδείγματα στη Σουηδία; Οι Σουηδοί πολίτες συμμετέχουν με προσωπική τους εργασία στον αποχιονισμό;
Οι Σουηδοί πολίτες δε συμμετέχουν ενεργά στον εκχιονισμό. Μπορούν προαιρετικά να καθαρίσουν τις επιφάνειές τους (π.χ. είσοδοι καταστημάτων, σκάλες κλπ), μέχρι τα όρια που φροντίζει ο δήμος. Κάτι το οποίο συνήθως γίνεται, αφού ο νόμος προβλέπει ότι σε περίπτωση ατυχήματος λόγω ολισθηρότητας την ευθύνη για ενδεχόμενη αποζημίωση φέρει ο ιδιοκτήτης ή ο ενοικιαστής της επιφάνειας.
Τα πεζοδρόμια ωστόσο φροντίζουν πάντα οι δήμοι μέσω των ανάδοχων εταιρειών. Κάποιοι ελάχιστοι δήμοι έχουν ακόμα δικά τους συνεργεία κάτι που όμως τείνει να εξαλειφθεί.
-Λαμβάνοντας υπόψη τις γνώσεις και την εμπειρία που αποκτήσατε από την ενασχόλησή σας με το σουηδικό μοντέλο διαχείρισης, τι θα προτείνατε για τη βελτίωση του αντίστοιχου ελληνικού;
Ενδεχομένως κάποιου είδους ευέλικτη ετοιμότητα του υπάρχοντος ανθρώπινου δυναμικού, σε συνάρτηση με την πρόγνωση του καιρού, κάποια βασική εκπαίδευση-ενημέρωση, καλοσυντηρημένα μηχανήματα και πάνω από όλα σχεδιασμός σε χάρτες των δρόμων και αντικειμένων προτεραιότητας, καθώς και έναρξη του εκχιονισμού το νωρίτερο δυνατό, όσο δηλαδή οι ποσότητες χιονιού είναι ακόμα διαχειρίσιμες (π.χ. 2-5 εκ. βάθος χιονιού).
Σε περίπτωση συνεχούς χιονόπτωσης θα πρέπει ο εκχιονισμός να γίνεται αδιάκοπα, κάτι που απαιτεί πολλαπλές βάρδιες οδηγών. Τα πεζοδρόμια παρόλα αυτά θα εξακολουθούν να χρειάζονται χειρονακτικό καθαρισμό λόγω του ότι δεν είναι σχεδιασμένα για να εκχιονίζονται από μηχανήματα και συνήθως είναι στενά με πολλά εμπόδια.
Επίσης σημαντικό είναι οι προσδοκίες των πολιτών σχετικά με το χρόνο ολοκλήρωσης του εκχιονισμού να είναι ανάλογες των δυνατοτήτων μιας μεσογειακής χώρας που πολύ σπάνια αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα εξαιτίας του χιονιού.
Παρόλα αυτά η τεχνική εκχιονισμού (απομάκρυνση χιονιού και άμεση μείωση ολισθηρότητας) θα μπορούσε να εφαρμοστεί σε οποιαδήποτε χώρα και στην κλίμακα που της αναλογεί.
-Ισχύει το ότι ο σουηδικός μηχανισμός είναι πάντα σε ετοιμότητα; Και αν ναι ποια είναι τα «μυστικά» του, από τα οποία θα μπορούσαν να μάθουν και οι Έλληνες;
Στην κεντρική και νότια Σουηδία τα συνεργεία είναι σε ετοιμότητα από Οκτώβριο μέχρι Απρίλιο. Στις πιο βόρειες περιοχές η περίοδος ετοιμότητας είναι μακρύτερη. Τα “μυστικά” της επιτυχίας είναι: επαρκής αριθμός μηχανημάτων και οδηγών, εκπαιδευμένο προσωπικό, σχέδια Β σε περίπτωση αποκλίσεων-εμποδίων, σωστή προετοιμασία-προγραμματισμός και σωστός προϋπολογισμός έργου.
-Κυρίως που δίνεται βαρύτητα στον εκχιονισμό; (Στη διάνοιξη κεντρικών δρόμων, στον καθαρισμό σχολείων, πάρκων, δημόσιων χώρων;)
Όλες οι περιοχές δημόσιας χρήσης εκχιονίζονται από διαφόρων ειδών εταιρείες και για διάφορους πελάτες, δηλαδή δημόσιους ή ιδιωτικούς οργανισμούς. Η προτεραιότητα προαποφασίζεται από τον πελάτη με βάση το βαθμό χρήσης, σημασίας, κυκλοφορίας κλπ.
Οι δρόμοι π.χ. ανάλογα με τη σειρά προτεραιότητας που θέτει ο δήμος θα είναι έτοιμοι μέσα σε συγκεκριμένα χρονικά πλαίσια από το κριτήριο έναρξης του εκχιονισμού (συγκεκριμένο βάθος και τύπος χιονιού), ενώ τα σχολεία τις καθημερινές θα είναι έτοιμα το αργότερο στις 7 το πρωί.
-Στην Ελλάδα, σε ό,τι αφορά στα πεζοδρόμια, οι πολίτες (ιδιοκτήτες σπιτιών και καταστηματάρχες) είναι αυτοί που οφείλουν να φροντίζουν για τον καθαρισμό των χιονιών και των πάγων. Υπάρχουν ανάλογα παραδείγματα στη Σουηδία; Οι Σουηδοί πολίτες συμμετέχουν με προσωπική τους εργασία στον αποχιονισμό;
Οι Σουηδοί πολίτες δε συμμετέχουν ενεργά στον εκχιονισμό. Μπορούν προαιρετικά να καθαρίσουν τις επιφάνειές τους (π.χ. είσοδοι καταστημάτων, σκάλες κλπ), μέχρι τα όρια που φροντίζει ο δήμος. Κάτι το οποίο συνήθως γίνεται, αφού ο νόμος προβλέπει ότι σε περίπτωση ατυχήματος λόγω ολισθηρότητας την ευθύνη για ενδεχόμενη αποζημίωση φέρει ο ιδιοκτήτης ή ο ενοικιαστής της επιφάνειας.
Τα πεζοδρόμια ωστόσο φροντίζουν πάντα οι δήμοι μέσω των ανάδοχων εταιρειών. Κάποιοι ελάχιστοι δήμοι έχουν ακόμα δικά τους συνεργεία κάτι που όμως τείνει να εξαλειφθεί.
-Λαμβάνοντας υπόψη τις γνώσεις και την εμπειρία που αποκτήσατε από την ενασχόλησή σας με το σουηδικό μοντέλο διαχείρισης, τι θα προτείνατε για τη βελτίωση του αντίστοιχου ελληνικού;
Ενδεχομένως κάποιου είδους ευέλικτη ετοιμότητα του υπάρχοντος ανθρώπινου δυναμικού, σε συνάρτηση με την πρόγνωση του καιρού, κάποια βασική εκπαίδευση-ενημέρωση, καλοσυντηρημένα μηχανήματα και πάνω από όλα σχεδιασμός σε χάρτες των δρόμων και αντικειμένων προτεραιότητας, καθώς και έναρξη του εκχιονισμού το νωρίτερο δυνατό, όσο δηλαδή οι ποσότητες χιονιού είναι ακόμα διαχειρίσιμες (π.χ. 2-5 εκ. βάθος χιονιού).
Σε περίπτωση συνεχούς χιονόπτωσης θα πρέπει ο εκχιονισμός να γίνεται αδιάκοπα, κάτι που απαιτεί πολλαπλές βάρδιες οδηγών. Τα πεζοδρόμια παρόλα αυτά θα εξακολουθούν να χρειάζονται χειρονακτικό καθαρισμό λόγω του ότι δεν είναι σχεδιασμένα για να εκχιονίζονται από μηχανήματα και συνήθως είναι στενά με πολλά εμπόδια.
Επίσης σημαντικό είναι οι προσδοκίες των πολιτών σχετικά με το χρόνο ολοκλήρωσης του εκχιονισμού να είναι ανάλογες των δυνατοτήτων μιας μεσογειακής χώρας που πολύ σπάνια αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα εξαιτίας του χιονιού.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η Γνώμη Κιλκίς- Παιονίας διευκρινίζει στους αναγνώστες της ότι θεωρεί αυτονόητο το δικαίωμα του σχολιασμού και της κριτικής έκφρασης, όταν αυτό φυσικά δεν στοχεύει στην απαξίωση, στην ύβρη και στην προσβολή ατόμων και θεσμών.
Το αναγνωστικό κοινό θα πρέπει να γνωρίζει ότι η Γνώμη, επιδιώκοντας μια υγιή και αμφίδρομη επικοινωνία, δεν δημοσιεύει ανυπόγραφα σχόλια, αλλά ούτε και σχόλια ρατσιστικού, προσβλητικού και υβριστικού περιεχομένου.
Τα ενυπόγραφα άρθρα τέλος, εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας.