Συνταξιοδοτικός Οδηγός στο Δημόσιο

Επιμέλεια: Γιάννης Λιναρδάκης *

Σε λίγες μέρες και συγκεκριμένα στα διάστημα από 20-30 Απρίλη θα υποβληθούν οι αιτήσεις των εκπαιδευτικών για παραίτηση από την υπηρεσία λόγω συνταξιοδότησης. Στο ενημερωτικό που ακολουθεί παρατίθενται κάποιες χρηστικές πληροφορίες σχετικά με τη διαδικασία της συνταξιοδότησης. Τα στοιχεία που παρατίθενται βασίζονται κυρίως σε δεδομένα της ιστοσελίδας του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους.
Οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης πολιτικών υπαλλήλων .

Πρόκειται για ένα αναλυτικό οδηγό που μεταξύ άλλων διευκρινίζει τους όρους:

-Παλαιός – νέος ασφαλισμένος.
-Θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος
-Όρια ηλικίας συνταξιοδότησης για:
1. Προσληφθέντες στο Δημόσιο έως την 31/12/1982
2. Προσληφθέντες από 1/1/1983 έως 31/12/1992 και
3. Ασφαλισμένους μετά την 1/1/1993
-Πρόωρη – μειωμένη σύνταξη
- Αναγνώριση πλασματικού χρόνου παιδιών
-Αναγνώριση χρόνου σπουδών

Όλα τα στοιχεία αυτά εμπλουτίζονται με συγκεντρωτικούς πίνακες συνταξιοδότησης .
Η διαδικασία συνταξιοδότησης χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή προκειμένου να αποφευχθεί η άσκοπη πολλές φορές ταλαιπωρία των εκπαιδευτικών.

Στο σημείο αυτό πρέπει να τονίσουμε ότι όσοι προσλαμβάνονται στο Δημόσιο και σε ΝΠΔΔ για πρώτη φορά από 1/1/2011 και μετά υπάγονται υποχρεωτικά και αυτοδίκαια στον κλάδο κύριας σύνταξης του ΙΚΑ-ΤΕΑΜ.

Για τη θεμελίωση του δικαιώματος και τον υπολογισμό της σύνταξης αναγνωρίζονται:
1. Η στρατιωτική θητεία
2. Η γονική άδεια
3. Ο χρόνος σπουδών
4. Ο χρόνος παιδιών
5. Ο χρόνος ιδιωτικού τομέα

Η κατάθεση αίτησης αναγνώρισης πλασματικών χρόνων μπορεί να γίνει οποτεδήποτε ακόμη και κατά τη συνταξιοδότηση.

Αναφορικά με την προκαταβολή της σύνταξης (αρ. 75302/0092/ΦΕΚ1344/τ.Β/3/6/2013), οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να γνωρίζουν τα ακόλουθα:

1. Η καταβολή της προκαταβολής της σύνταξης στους συνταξιούχους - λειτουργούς του Δημοσίου, που προ¬βλέπεται από τις διατάξεις του άρθρου 1 του ν. 4151/2013 (Α` 103), γίνεται μέσω της Ενιαίας Αρχής Πληρωμής (ΕΑΠ) και εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις του άρθρου 10 της αριθμ. 2/37345/0004/4-6-2010 κοινής απόφασης των Υπουργών Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και Οικονομικών, όπως ισχύει.

2. Η προκαταβολή σύνταξης καταβάλλεται την 10η εκάστου μηνός. Σε περίπτωση που η ημερομηνία αυτή συμπίπτει με αργία, η καταβολή γίνεται την αμέσως προηγούμενη εργάσιμη ημέρα. Η πρώτη προκαταβολή θα γίνει σε 40 μέρες από την ηλεκρονική παραλαβή του σχετικού δελτίου ΔΑΥΚ.

3. Η προκαταβολή ισούται με το 50% του βασικού μισθού του Οκτώβρη του 2011 ή με το 60% όταν είναι τρίτεκνος ή πολύτεκνος, όταν είναι ανάπηρος με ποσοστό άνω του 67% ή γονέας τέκνου με αναπηρία. Από το ποσό αυτό αφαιρείται ο φόρος εισοδήματος και η κράτηση για υγειονομική περίθαλψη.
Το βασικό ζητούμενο για όλους τους εκπαιδευτικούς είναι σίγουρα ο υπολογισμός της κύριας σύνταξης, των επικουρικών συντάξεων ( ΜΤΠΥ-ΤΕΑΔΥ) και του εφάπαξ βοηθήματος. Πιο αναλυτικά:

Α. Η κύρια σύνταξη:
Η κύρια σύνταξη αποτελείται από το 80% του Β.Μ. του εκπαιδευτικού κατά την αποχώρησή του από την υπηρεσία, επί τον αριθμό των συντάξιμων χρόνων του δια του 35. Δηλαδή κλείνοντας τα 34,5 χρόνια συντάξιμης υπηρεσίας, παίρνουμε 35/35 του 80% του Β.Μ.

Από 1-7-2007 για τον υπολογισμό των συντάξιμων αποδοχών λαμβάνεται υπόψη και ποσό 140,80 €. Δηλαδή η κύρια σύνταξη θα υπολογίζεται στο ποσό: Β.Μ.+140,80 €. Η διαφορά μεταξύ της σύνταξης που θα προκύπτει με τη νέα βάση υπολογισμού και αυτής που προέκυπτε με βάση υπολογισμού μόνο το Β.Μ., θα δοθεί τμηματικά κατά το 1/4 ετησίως με έναρξη την 1-7-07. (άρθρο 2 του νόμου 3513/2006)

Υπηρεσία πάνω από έξι μήνες θεωρείται χρόνος.

Για κάθε συντάξιμο χρόνο πάνω από τα 35 και μέχρι τα 40 χρόνια, αυξάνεται το ποσό της σύνταξης κατά 1/50 για κάθε χρόνο.

Για όσους συνταξιοδοτηθούν μετά την 1-1-2008 θα υπάρξουν οι εξής αλλαγές:
Για τα χρόνια που διανύθηκαν στην υπηρεσία μέχρι και το 2007, ο υπολογισμός της σύνταξης θα γίνεται με τον ίδιο τρόπο που αναφέρθηκε παραπάνω.

Για τα χρόνια μετά το 2007, το 80% θα μειώνεται κάθε χρόνο κατά 1%, μέχρι το 2017 να γίνει 70% και ο υπολογισμός δεν θα γίνεται πάνω στον Β.Μ. του μήνα εξόδου από την υπηρεσία, αλλά του μέσου όρου των Β.Μ. τις τελευταίας πενταετίας (συμπεριλαμβανομένων και των δώρων Χριστουγέννων, Πάσχα και Άδειας). Αυτές οι αλλαγές καθιερώθηκαν με το Νόμο 3029/11-7-02 (ΦΕΚ 160 τ. Α΄) γνωστό σαν νόμο Ρέππα.

Στη σύνταξη που αναλογεί για αυτόν που συνταξιοδοτείται, προστίθεται το επίδομα εξομάλυνσης, που εξαρτάται από το ποσό της σύνταξης και κυμαίνεται από 19 € έως 85 € (καθορίζεται συνήθως κάθε χρόνο και η τελευταία τροποποίηση έγινε με το άρθρο 1 του νόμου 3513/2006). Επίσης προστίθενται και τα τυχόν δικαιούμενα επιδόματα γάμου και τέκνων και είναι ισόποσα με αυτά που δικαιούνται και οι εν ενεργεία εκπαιδευτικοί.

Κρατήσεις που διενεργούνται στη κύρια σύνταξη:
Υπάρχει η κράτηση για υγειονομική περίθαλψη και είναι ποσοστό 2,55 % στο σύνολο των αποδοχών και η παρακράτηση φόρου εισοδήματος. Ο μηνιαία παρακρατούμενος φόρος υπολογίζεται με τον ίδιο τρόπο που υπολογίζεται και για τους εν ενεργεία εκπαιδευτικούς (Εγκύκλιος 1109980/2543/Α0012/18-12-06 της Γενικής Δ/νσης Φορολογίας του Υπουργείου Οικονομικών.

Η σύνταξη των υπαλλήλων που εξέρχονται από την υπηρεσία μέχρι τις 31-12-2015 εξακολουθεί να υπολογίζεται με βάση τη μισθοδοσία του μηνός Οκτωβρίου 2011, πράγμα που σημαίνει ότι κάθε μεταγενέστερη χορήγηση ΜΚ δεν επηρεάζει τις συντάξιμες αποδοχές. Το επίδομα θέσης ευθύνης υπολογίζεται στις συντάξιμες αποδοχές με βάση το ποσό επιδόματος ( της θέσης ευθύνης έστω και αν αυτή είναι μεταγενέστερη του 2011) που προβλεπόταν γι αυτήν από το μισθολόγιο του Οκτ. 2011. Το επίδομα χορηγείται για όσους άσκησαν για μια τουλάχιστον ημερολογιακή διετία καθήκοντα προϊσταμένου σχολικής μονάδας, μετά από επιλογή από τα αρμόδια όργανα και όχι λόγω ανάθεσης ή αναπλήρωσης.

Β. Η επικουρική του ΜΤΠΥ:
Το Μ.Τ.Π.Υ δίνει στους δικαιούχους, μέρισμα (μηνιαία χρηματική παροχή), το οποίο χορηγείται στον υπάλληλο μετά την αποχώρησή του από την υπηρεσία. Το μέρισμα καταβάλλεται ανά τρίμηνο και συγκεκριμένα την πρώτη εργάσιμη ημέρα του Ιανουαρίου, Απριλίου, Ιουλίου και Οκτωβρίου.

Ο τρόπος υπολογισμού του μηνιαίου μερίσματος των μετόχων του ΜΤΠΥ καθορίζεται με το νόμο 3336 Κεφ. Γ΄ άρθρο 3 (ΦΕΚ 96/20-4-2005 τ. Α΄ ).
Δίνεται από τον τύπο: Β.Μ. x 20% x (Έτη ασφάλισης στο ΜΤΠΥ/35) x (Συντελεστήςπροσαρμογής).

Ο Συντελεστής Προσαρμογής είναι σήμερα 0,8075 (Υ.Α 18507 ΦΕΚ 792/2007 τ. Β΄).

Ο μέτοχος θεμελιώνει δικαίωμα για μέρισμα αν:

1)Απομακρυνθεί από την υπηρεσία του και έχει 20 τουλάχιστον χρόνια ασφάλισης στο ΜΤΠΥ.

2) Απολυθεί από την υπηρεσία του λόγω ορίου ηλικίας ή 35ετίας και έχει 15 χρόνια ασφάλισης στο ΜΤΠΥ.

Το ΜΤΠΥ χορηγεί ετησίως 14 μερίσματα (12 μήνες και επιδόματα Χριστουγέννων, Πάσχα και άδειας).

Χρόνος υπηρεσίας πέραν των 6 μηνών λαμβάνεται ως έτος. Όταν βγαίνει κάποιος μετά την παραίτησή του από την υπηρεσία σε τρίμηνες αποδοχές, επειδή κατά το τρίμηνο αυτό διάστημα γίνονται κρατήσεις για το ΜΤΠΥ, το χρόνο αυτό μπορεί να τον χρησιμοποιήσει για να συμπληρώσει πάνω από εξάμηνο, ώστε να υπολογιστεί ολόκληρο έτος.

Στο δικαιούμενο μέρισμα γίνεται κράτηση μόνο για φόρο εισοδήματος.

Γ.Η επικουρική του ΤΕΑΔΥ:
Από το ΤΕΑΔΥ δικαιούμαστε σύνταξη, αν συνταξιοδοτηθούμε από το Δημόσιο (κύριος φορέας σύνταξης) και έχουμε τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης του Κύριου φορέα.

Το ΤΕΑΔΥ δίνει μηνιαίο βοήθημα στους δικαιούχους και ο υπολογισμός του γίνεται με βάση το βασικό μισθό του υπαλλήλου που έχει τον τελευταίο μήνα πριν αποχωρήσει από την ενεργό υπηρεσία, σύμφωνα με τον κατωτέρω τύπο:
Μηνιαίο βοήθημα = Β.Μ. x 20% x (έτη ασφάλισης)/35
Για κάθε έτος πάνω από τα 35 το μηνιαίο βοήθημα αυξάνεται κατά 1/50 και όχι πέραν των 5/50, όπως και στην κύρια σύνταξη. Υπηρεσία πάνω από εξάμηνο λογίζεται σαν ολόκληρος χρόνος.

Ως χρόνος ασφάλισης για τον υπολογισμό του βοηθήματος θεωρείται ο χρόνος πραγματικής ασφάλισης για τον οποίο έχουν καταβληθεί εισφορές στο ΤΕΑΔΥ καθώς και κάθε αναγνωριζόμενος με εξαγορά χρόνος προϋπηρεσίας. Η εξαγορά γίνεται με κράτηση στις συντάξιμες αποδοχές (Β.Μ.) σε ποσοστό 6%.
Στο δικαιούμενο βοήθημα γίνεται κράτηση μόνο για φόρο εισοδήματος.

Δ. Το εφάπαξ βοήθημα:
Για το υπολογισμό του εφάπαξ παίζουν ρόλο οι μήνες ασφάλισης στο ΤΠΔΥ. Υπολογίζεται με βάση το μέσο όρο των συντάξιμων αποδοχών μας (Β.Μ.) κατά τα τελευταία πέντε έτη πριν την έξοδό μας από την υπηρεσία, μαζί με τα δώρα εορτών και άδειας (άρθρο 5 του νόμου 3513/2006). Η διαδικασία και οι αλγόριθμοι υπολογισμού καθορίζονται στο νόμο 3232/12-2-04 (άρθρο 21 παρ. 4 ΦΕΚ 48 τ. Α΄).
Το εφάπαξ είναι αφορολόγητο. Σύμφωνα με το νέο τύπο υπολογισμού του εφάπαξ (ΦΕΚ 313/τ.Β/12-2-2014) λαμβάνεται υπόψη ο συντελεστής βιωσιμότητας του Ταμείου βγάζοντας διαφορετικά ποσά εφάπαξ κάθε χρόνο. Δυστυχώς με τις συνεχείς μειώσεις τα τελευταία χρόνια χάθηκε ο ανταποδοτικός χαρακτήρας του εφάπαξ και οδηγούμαστε ουσιαστικά σε μια άτοκη επιστροφή των εισφορών των εκπαιδευτικών!

Ε. Επαναφορά λόγω πλάνης
Παρέχεται η δυνατότητα επαναφοράς στην υπηρεσία των υπαλλήλων, εφόσον αυτό οφείλεται σε πλάνη ως προς τους όρους και τις προϋποθέσεις για την άμεση καταβολή της σύνταξης και προκύπτει από την απορριπτική πράξη συνταξιοδότησης του ΓΛΚ και σε διάστημα 3 μηνών από την πράξη αυτή.

* Ιωάννης Κ. Λιναρδάκης,
Υπεύθυνος Γραφείου Σχολικών Δραστηριοτήτων,
Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Κιλκίς,
Αν. Αιρετός ΠΥΣΔΕ Κιλκίς, Γενικός Γραμματέας Δ.Α.Κ.Ε. Δ.Ε. Κιλκίς,
Μ.Sc., Σχολική Ψυχολογία – Διαχείριση Κρίσεων στην Εκπαίδευση,
Μ.Sc., Διοίκηση των Σχολικών Μονάδων – MUNDIS.