Κώνειο το Στικτό, φυτό με έντονη παρουσία στην περιοχή του Κιλκίς

Γράφει ο Βασίλης Ιωαννίδης
Γεωπόνος

Φυτό με έντονη παρουσία στην περιοχή του Κιλκίς. Συνήθως σε κατοικημένες περιοχές, στις άκρες των δρόμων και σε σκουπιδότοπους. Ανήκει στην οικογένεια των σκιαδοφόρων (Umbeliferae), είναι φυτό διετές και μπορεί ο ανθοφόρος του βλαστός να ξεπεράσει τα 2 μέτρα.
Χαρακτηριστικά του γνωρίσματα τα πολυσχιδή μεγάλα φύλλα , τα λευκά άνθη και τα στίγματα στον κορμό. Από τις αρχές τις άνοιξης τα φύλλα σχηματίζουν ρόδακα στο έδαφος ενώ από τα τέλη του Μαΐου αναπτύσσονται οι βλαστοί με τα λουλούδια.

Είναι φυτό δηλητηριώδες. Οι ιδιότητες αυτές ήταν γνωστές στην αρχαία Ελλάδα και γι αυτό επιλέχθηκε να χρησιμοποιηθεί για θανατικές καταδίκες. Η επιλογή δεν ήταν τυχαία . Ο πολιτισμός που είχε αναπτυχθεί σεβόταν την ανθρώπινη φύση ακόμη και στην εσχάτη των ποινών. Ο θάνατος από την χρήση του κώνειου δεν ήταν βάναυσος. 

Την δράση του δηλητήριου παρουσιάζει ο Πλάτωνας με αναλυτικό τρόπο κατά την εκτέλεση της θανατικής καταδίκης του Σωκράτη το 399 π.χ κατηγορούμενος για ασέβεια και διαφθορά των νέων.

Ο Πλάτωνας γράφει λοιπόν «Όταν ένοιωσε ο Σωκράτης να βαραίνουν τα σκέλη του ξάπλωσε, στη πλάτη. Έτσι του σύστησε ο δήμιος. Συγχρόνως αγγίζοντας τον, αφού πέρασε λίγος χρόνος, παρατηρούσε τα πέλματα και τα σκέλη. Κατόπιν πίεσε δυνατά το πόδι και τον ρώτησε αν αισθάνεται. 

Ό δε ουκ Εύη. (Είχε ήδη αρχίσει η νέκρωση των αισθητικών νεύρων από την περιφέρεια) και μετά από αυτό πίεσε πάλι, τις κνήμες και αφού ξαναήρθε μας έδειχνε ότι παγώνει και παραλύει. Τον άγγιξε και είπε ότι όταν φθάσει (η παράλυση ) στην καρδιά τότε θα πεθάνει. Ήδη σχεδόν το πάγωμα είχε φθάσει στο επιγάστριο.

Ξεσκεπάστηκε, γιατί ήταν σκεπασμένος και είπε αυτό που ήταν τα τελευταία λόγια «ώ, Κρίτων, τω Ασκληπιώ οφείλομεν αλετρυόνα απόδοτε και μη αμελήσετε.» Έτσι θα γίνουν είπε ο Κρίτων. Μήπως θέλεις κάτι άλλο να μας πεις, τον ρώτησε. Αλλά ο Σωκράτης δεν απάντησε τίποτα.... και τα όμματα έστησεν. Ιδών δε ο Κρίτων συνέλαβε το στόμα και τους οφθαλμούς. 

Η κύρια δράση λοιπόν του δηλητηρίου είναι η παράλυση . Ξεκινάει από τα άκρα και ανεβαίνει σιγά σιγά χωρίς να δημιουργεί πόνους στον άνθρωπο. Τελευταίοι παραλύουν οι καρδιακοί μύες και έτσι επέρχεται ο θάνατος.

Ο Αριστοφάνης μάλιστα στους βάτραχους παρομοιάζει την ψύξη των άκρων με χιόνι.

Έξι με οκτώ ξερά φύλλα του κώνειου μπορούν να επιφέρουν το θάνατο.

Οι Αιγύπτιοι το χρησιμοποιούσαν και σαν αναφροδισιακό αφού ελαττώνει την γενετήσια ορμή, ενώ κατάπλασμα των φύλλων στους όρχεις προκαλεί μείωση της παραγωγής σπερματοζωαρίων.