Η έκθεση για τον πυρηνικό σταθμό "Κοζλοντούι" του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου

Άλλα 579 εκατ. ευρώ θα είναι απαραίτητα για το κλείσιμο των τεσσάρων μικρών αντιδραστήρων του πυρηνικού σταθμού "Κοζλοντούι" στη Βουλγαρία. Αυτό αναφέρεται στην έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου σχετικά με τις δραστηριότητες που πραγματοποιήθηκαν μέχρι στιγμής για την απενεργοποίηση των παλιών ρωσικών αντιδραστήρων στη Βουλγαρία, τη Λιθουανία και την Σλοβακία.
Στο έγγραφο γίνεται εκτίμηση της ευρωπαϊκής βοήθειας για τον πυρηνικό τομέα στις εν λόγω χώρες για την περίοδο 1999-2010. Σύμφωνα με την έκθεση οι τρεις χώρες συνολικά έχουν ανάγκη από συμπληρωματικά 2,5 δις. ευρώ. Οι συστάσεις του ευρωπαϊκού ελέγχου είναι τα μέσα που χορηγούνται από την ΕΕ να χρησιμοποιούνται πιο οικονομικά και αποτελεσματικά. Επίσης στο έγγραφο αναφέρεται ότι πριν την χορήγηση των επόμενων δόσεων πρέπει να εκτιμηθεί το όφελος από αυτές.
Ποια είναι η εκτίμηση και ποιες οι συστάσεις του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου για τη Βουλγαρία;
Στο φόντο του προβλεπόμενου 1,118 δις. ευρώ για τα προγράμματα απενεργοποίησης των τεσσάρων μικρών αντιδραστήρων του πυρηνικού σταθμού "Κοζλοντούι" διαγράφεται ανεπάρκεια μέσων ύψους 579 εκ. ευρώ. Η γενική εκτίμηση των Ευρωπαίων ελεγκτών είναι ότι η εξασφάλιση της ασφάλειας γίνεται αργά, τα προγράμματα αυξάνουν το κόστος τους, λείπουν συγκεκριμένες εκτιμήσεις για τις μελλοντικές ανάγκες και ευθύνες.
Για τα δέκα χρόνια, από τότε που έκλεισαν οι πρώτοι δύο αντιδραστήρες, το ήμισυ των μέσων έχει αξιοποιηθεί, ενώ έως το 2013 έχουν εξασφαλιστεί συνολικά 868 εκ. ευρώ. Η πολιτική υποχρέωση που λήφθηκε, τηρήθηκε, αλλά το κλείσιμο των αντιδραστήρων αργοπορεί. Ένα από τα προβλήματα του βουλγαρικού πυρηνικού σταθμού είναι η καθυστέρηση της οικοδομής αποθήκης για αναλωμένα καύσιμα. Στο μεταξύ η τιμή της αυξήθηκε κατά περίπου 19% σε σύγκριση με την πρωταρχικά προβλεπόμενη.
Στην έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου αναφέρεται ότι τα ραδιενεργά απόβλητα δεν είναι πλήρως περιγραμμένα, και βασίζονται σε προκαταρκτικά στοιχεία. Λείπει και η γενική εκτίμηση για τα ποσά απαραίτητα για το κλείσιμο των τεσσάρων παλιών αντιδραστήρων.
Ο πυρηνικός σταθμός "Κοζλοντούι" είναι ο μοναδικός πυρηνικός σταθμός στη χώρα. Αποτελείται από έξι ρωσικούς αντιδραστήρες συνολικής ισχύος 3.760 μεγκαβάτ. Με την ένταξη της Βουλγαρίας στην ΕΕ η χώρα ανέλαβε την υποχρέωση να απενεργοποιήσει τους πρώτους τέσσερις αντιδραστήρες πριν την λήξη της προθεσμίας εκμετάλλευσής τους. Απενεργοποιήθηκαν το 2002 και το 2006 αντίστοιχα.
Ένα μέρος των εξόδων της απενεργοποίησης χρηματοδοτούνται από το Διεθνές Ταμείο για το Κοζλοντούι, που διοικείται από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης. Τα μέσα του ταμείου χορηγούνται από την ΕΕ και ορισμένες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις σαν αποζημιώσεις για τη Βουλγαρία για τα διαφυγόντα κέρδη της από την πρόωρη απενεργοποίηση των αντιδραστήρων. Στόχος είναι η μείωση των αρνητικών επιπτώσεων στον τομέα της βουλγαρικής ενέργειας, ενώ τα μέσα κατευθύνονται για την ενεργειακή αποδοτικότητα και την αύξηση του μεριδίου της πράσινης ενέργειας. Η πρώτη δόση των 550 εκ. ευρώ ήταν έως το 2009, ενώ η δεύτερη, των 300 εκ. ευρώ, είναι έως τα τέλη του 2013.
Στο εξής η χώρα θα πρέπει μόνη της να χρηματοδοτεί όλες τις δραστηριότητες σχετικά με το κλείσιμο των τεσσάρων μικρών αντιδραστήρων. Λόγω ανεπάρκειας κονδυλίων η Βουλγαρία ζήτησε από τις Βρυξέλλες συμπληρωματικά 450 εκ. ευρώ για την συνέχιση των δραστηριοτήτων σχετικά με το κλείσιμο και την ασφάλεια των πυρηνικών αντιδραστήρων.
Στα τέλη του περασμένου έτους όμως η Κομισιόν υποσχέθηκε να χρηματοδοτήσει αυτά τα προγράμματα, προβλέποντας να χορηγήσει στη Βουλγαρία 185 εκ. ευρώ για την περίοδο 2014-2020, που είναι το ήμισυ του ποσού που ζήτησε η χώρα σαν αποζημίωση.
Οι ειδικοί του τομέα όμως προειδοποιούν ότι τα μέσα στα πυρηνικά ταμεία δεν αρκούν για το κλείσιμο των τεσσάρων αντιδραστήρων. Κατά τη γνώμη τους οι εκτιμήσεις βασίζονται στο διεθνή έλεγχο και όχι στις συγκεκριμένες τιμές στη Βουλγαρία.

Πηγή: Βουλγαρική ραδιοφωνία