Τρεις σημειώσεις για τον Έλιοτ ή η επίσκεψη

Του Φώτη Μισόπουλου

Πύργοι πέφτουν
Ιερουσαλήμ Αθήνα Αλεξάντρεια
Βιέννη Λόντρα
Ανύπαρχτες
Τ. ΕΛΙΟΤ [1]

α.
........κάποιος μου είπε- δε θυμάμαι ποιος- πως είναι υπέροχο πράγμα να ξυπνάς το πρωί και να ξαναβρίσκεις τα πάντα, σε γενικές γραμμές τουλάχιστον στην ίδια θέση που τα είχες αφήσει το προηγούμενο βράδυ Στοπ
Αλλά πίσω απ' τη ράχη μου ακούω σε μια παγωμένη ριπή το κροτάλισμα των κοκάλων, και το πνιγμένο γέλιο ν' απλώνεται στην ακοή Εγώ: η πορεία μου στη θάλασσα Εγώ: η κατάληψη της γης από μέρους μου Η προέλασή μου στα προάστια Ο θάνατός μου σε βροχή από περιττώματα πουλιών Με δέρμα από ασβέστη Ύπατος ομφάλιος λώρος είναι η άγκυρα Με τον ορίζοντα χάνεται η μνήμη της ακτής
''Ο αέρας και τα κύματα κόπασαν'' Η γυναίκα άλλαξε συζήτηση: ''Θα έχουμε αυτό που λέμε μικρό καλοκαιράκι'' Τώρα που ερχόταν για δεύτερη φορά μέσα σ' ένα δεκαπενθήμερο, δεν ένοιωθε την περιέργεια που είχε στην πρώτη του επίσκεψη, όσο μια επιφυλακτικότητα και μια ανησυχία Η κατάσταση του ύπνου ή του ονείρου διαφέρει ριζικά απ' την κατάσταση της εγρήγορσης Είναι απολύτως αναγκαία, όπως πολύ σωστά υποστήριζε κείνος ο άνθρωπος, η άμεση επιστράτευση όλων των διανοητικών δυνάμεων της ύπαρξης, ένα είδος ψυχοσωματικής ετοιμότητας- πιο απλά
Το ποντίκι γλίστρησε μέσα στη βλάστηση σέρνοντας τη λασπερή κοιλιά του στην όχθη, εκεί που ψάρευα Το μουντό κανάλι Χειμωνιάτικο δειλινό Ρεμβάζοντας πάνω στου ''σαν'' βασιλιά αδελφού μου το ναυάγιο Πάνω στου ''σαν'' βασιλιά πατέρα μου το θάνατο Πριν από κείνον, λευκά κορμιά γυμνά στο έδαφος Χαμηλά νοτισμένα Ριγμένα κόκαλα κροταλισμένα απ' του ποντικού το πόδι Χρόνο με χρόνο μόνο Στοπ
Τα πουλιά είναι ένα αντίο Έχουν ένα καλή αντάμωση Οι νεκροί, θυμήθηκα, στέκουν όρθιοι στο βυθό Κάθετοι κολυμβητές ώσπου να βρουν ανάπαυση Ζευγάρωμα ψαριών σε αδειασμένους θώρακες Κοχύλι η σκεπή του κρανίου Στοπ Όμως η αναστάτωσή του ήταν μεγαλύτερη αυτή τη φορά Η ανυπομονησία της αναμονής απ' τις εννιά ως τις έντεκα τον είχε διεγείρει Η ίδια γυναίκα του άνοιξε Ο ίδιος πίνακας στην εσοχή του τοίχου Στοπ.-

β.
........και μόλις ανοίξεις τα μάτια, να ξαναβάλεις τρόπος του λέγειν, τα πάντα στην ίδια θέση που τα είχες αφήσει το βράδυ Για το λόγο αυτό η στιγμή της αφύπνισης είναι η πιο επικίνδυνη Αν καταφέρεις να την ξεπεράσεις, δίχως να παρασυρθείς μακριά απ' το σταθερό σημείο αναφοράς σου, τότε μπορείς ν' αντιμετωπίσεις μ' εμπιστοσύνη την καινούρια μέρα Αλλά πίσω απ' τη ράχη μου φορές-φορές ακούω ήχους σαλπίγγων κι αυτοκινήτων
Et O ces voix d' enfants, chantant dans la coupole! Ανύπαρχτη Πολιτεία στην καταχνιά βροχερού μεσημεριού ή εκείνη την μενεξεδιά ώρα που τα
μάτια κι η ράχη ανασηκώνονται σαν τη μηχανή του ανθρώπου με το ταξί που σφύζει περιμένοντας
Νερό ονομάζεται ο,τι φλέγεται πάνω στο δέρμα Η πείνα κατατρώει τα ούλα, το αλάτι τα χείλη Αισχρότητες ερεθίζουν τη μοναχική σάρκα η ζεστασιά της γυναίκας έγινε μακρόσυρτο τραγούδι Ο ουρανός επιτελεί την οδική εποπτεία του: Η πορεία μου στα προάστια Το τσάι ήταν και πάλι καλό Πιο νευρικός από την πρώτη φορά, προσπάθησε να συμπεριφέρεται σαν παλιός, πεπειραμένος πελάτης- ''Κάνει τόση ζέστη εδώ γύρω''- κοιτάζοντας το ζωγραφισμένο χωριό στ' ορεινό τοπίο
''Φαντάζομαι πως τα φύλλα θα πέφτουν πριν καλά-καλά κοκκινίσουν Όμως στα σκοτεινά δεν μπόρεσα να δω πολύ ξεκάθαρα τον κήπος σας''
Ένας ασυνήθιστος τρόπος για ν' ανοίξει συζήτηση Γιατί, ξέρετε, οι υπάλληλοι νομίζουν πάντα ότι γνωρίζουν περισσότερα απ' τους ανωτέρους τους Ακούμπησε το μέτωπό του στο χέρι κι έμεινε σ' αυτή τη στάση μερικά λεπτά, ώσπου να συνέλθει ''Μερικές τέτοιες σκέψεις ακόμη'', είπε μέσα του,
''και δε με χωρίζει τίποτε απ' την παράνοια'' Έπειτα ύψωσε λίγο τον τόνο της φωνής του που ακούστηκε βραχνή:
Εγώ ο Τειρεσίας, μολονότι τυφλός, σπρωγμένος ανάμεσα σε δυο ζωές, γέρος με στήθος ρυτιδωμένο, μπορώ να δω τη δειλινή ώρα, κατά το γυρισμό, που φέρνει τον ναύτη απ' το πέλαγο
Εγώ ο Τειρεσίας, γέρος με ρυτιδωμένα βυζιά, διέκρινα τη σκηνή και πρόφητεψα τα επίλοιπα, περιμένοντας τον αναμενόμενο ξένο Νύχτα

γ.
.......ανάμεσα στα χαλάσματα και τα μπάζα φυτρώνουν τα Νέα Κελιά ........ με διανεμόμενη θέρμανση Ανθρώπινες μορφές στο σκουπιδότοπο Ιθαγενείς του μπετόν Παρέλαση Είμαστε τα φαντάσματα των νεκρών του πολέμου που ετοιμάζεται ''Αναρωτιέμαι'' είπε η γυναίκα αδιάφορα, ''αν έχει ψυχράνει πολύ ο καιρός Σας έχω βάλει ηλεκτρική κουβέρτα με διακόπτες'' ''Δεν έχω κοιμηθεί ποτέ με ηλεκτρική κουβέρτα'' Το γραφείο, που έπιανε σχεδόν όλο το μήκος του δωματίου, ήταν τοποθετημένο κοντά στο παράθυρο με τέτοιο τρόπο που ο δικηγόρος καθόταν με την πλάτη στην πόρτα
''Σύρθηκε προς εμένα πάνω στα νερά τούτη η μουσική'' Ο ποταμός ιδρώνει πετρέλαιο και κατράμι Οι μαούνες- τις παίρνει το ρεύμα που αλλάζει: Κόκκινα πανιά Σταβέντο ανοιγμένα....... Εγώ κάθισα στη Θήβα κάτω απ' τα τείχη και περπάτησα ανάμεσα στους νεκρούς Εκείνη δίνει ένα στερνό προστατευτικό φιλί και βγαίνει στη σκάλα Η τελευταία ματιά στον καθρέφτη Μια γυναίκα είναι η συνηθισμένη αχτίδα φωτός Ανάμεσα στα σκέλια δεν έχει ελπίδα ο θάνατος Μασκαρεμένος με σύννεφα άγνωστης αρχιτεκτονικής Οι στρατιώτες πολεμούν λυσσασμένα χωρίς τον Βόυτσεκ
ή τον καλό στρατιώτη Σβέικ Νύχτα στο παράθυρο ανάμεσα στην πόλη και το τοπίο Τα δάση καίγονται σε Eastman color
Ο άνεμος παίζει σε παλιές αφίσες Η ειρωνική απόχρωση στα λόγια της του έδινε στα νεύρα: ''Μπορείτε να σβήσετε τη δική σας πλευρά αν θέλετε Όμως θα σας παρακαλούσα να την αφήσετε αναμμένη απ' την πλευρά της κοπέλας'' Ο άνετος τρόπος του φαινόταν πως είχε κάποιο χλευασμό Εκείνος για ώρα δεν απάντησε
Ο επισκέπτης ήταν αναγκασμένος να διασχίσει σαν κανονικός εισβολέας όλο το δωμάτιο για να αντικρίσει το πρόσωπο του άλλου, αν εκείνος δεν είχε την λεπτότητα να στραφεί νωρίτερα προς τον επισκέπτη του Η ματαιοδοξία του δεν απαιτούσε ανταπόκριση: Παίρνει την παραδοχή για συναίνεση Χέρια ερευνητικά χωρίς αντίσταση......
Κι εγώ ο Τειρεσίας υπέφερα από τα πριν για όλ' αυτά που γίναν, στο ίδιο τούτο ντιβάνι είτε κρεβάτι για καιρό......

ΤΕΛΟΣ

ΑΝΑΦΟΡΕΣ-ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ-ΦΩΤΟ

[1] Τ. ΕΛΙΟΤ, Η ΕΡΗΜΗ ΧΩΡΑ, μτφρ. ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΕΦΕΡΗΣ, ΙΚΑΡΟΣ 1987
ΑΝΑΦ.: Τ. ΕΛΙΟΤ, Η ΕΡΗΜΗ ΧΩΡΑ, μτφρ. ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΕΦΕΡΗΣ, ΙΚΑΡΟΣ 1987//// Heiner Müller, ΜΟΡΦΕΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΥΡΙΠΙΔΗ [ΤΟΠΙΟ ΜΕ ΑΡΓΟΝΑΥΤΕΣ], εισαγωγή-μτφρ. Ελένη Βαροπούλου, επίμετρο Hans Thies Lehmann, ΑΓΡΑ 1997///// ΓΙΑΣΟΥΝΑΡΙ ΚΑΟΥΑΜΠΑΤΑ, Το σπίτι των κοιμισμένων κοριτσιών, μτφρ. Εύη Κουκουμπάνη- Πολυτίμου, ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ 2010

https://www.otherside.gr/wp-content/uploads/2013/11/apithanes-sourealistikes-fwtografies-70.jpg

https://encrypted-tbn0.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcTYa8q4u_w-scVm1bRpF41D-lO6LtIA4crV1w&usqp=CAU