Τι είναι ο Καρκίνος; Νέες έρευνες αποκαλύπτουν τους μηχανισμούς δημιουργίας του Καρκίνου

Dr. Δημήτρης Τσουκαλάς
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου UNI.NA. Federico II
Ειδικός στα Χρόνια Νοσήματα και στις Διαταραχές του Μεταβολισμού
American College for the Advancement in Medicine
Από τις αρχές της δεκαετίας του '70 που ξεκίνησε ο πόλεμος ενάντια στον καρκίνο και μέχρι σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί σημαντικά επιστημονικά άλματα που αφορούν κυρίως στην πρώιμη διάγνωση του και στην εξέλιξη των χειρουργικών τεχνικών και μέσων. Εντούτοις ο καρκίνος είναι η πρώτη αιτία θανάτου στις ανεπτυγμένες χώρες και η δεύτερη στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Φαίνεται ότι το σημερινό επιστημονικό μοντέλο προσέγγισης και αντιμετώπισης του καρκίνου έχει φτάσει στα όρια του και αν θέλουμε να βελτιώσουμε περαιτέρω τα αποτελέσματα μας θα πρέπει να ψάξουμε και σε διαφορετικές κατευθύνσεις.
Επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Αριζόνα των ΗΠΑ σε συνεργασία με το Εθνικό Πανεπιστήμιο της Αυστραλίας, ανέπτυξαν μια νέα θεωρία σχετικά με την εμφάνιση και τη δημιουργία των καρκινικών κυττάρων που φαίνεται να ρίχνει νέο φως στη πραγματική φύση του καρκίνου.

Τι είναι ο καρκίνος;Πρόκειται για μια ερώτηση που δεν φαίνεται να έχει απαντηθεί ικανοποιητικά μέχρι σήμερα. Η επικρατούσα εξήγηση κατά τα τελευταία 50 χρόνια είναι η “Θεωρία των Μεταλλάξεων”. Σύμφωνα με αυτή η συσσώρευση μεταλλάξεων στο DNA καταλήγει στην καταστροφική αλλαγή του γενετικού κώδικα που ρυθμίζει την λειτουργία και την “συμπεριφορά” των κυττάρων μας.
Υπό κανονικές συνθήκες τα κύτταρά μας εκδηλώνουν μια “κοινωνική” συμπεριφορά και λειτουργούν εναρμονισμένα στο πλαίσιο μια μεγάλης αποικίας κυττάρων που αποκαλούμε ανθρώπινο σώμα.
Η αλλαγή στο DNA οδηγεί ορισμένα από αυτά τα κύτταρα σε μια “παράλογη” συμπεριφορά. Πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα και σχηματίζουν έναν ή περισσότερους όγκους που διαταράσσουν τις φυσιολογικές λειτουργίες του οργανισμού με πολλαπλούς μηχανισμούς.
Η συγκεκριμένη θεωρία έχει προκύψει από την θεωρία της εξέλιξης του Δαρβίνου και γι' αυτό αποκαλείται και “Εσωτερικός Δαρβινισμός”. Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία, αυτό που οδηγεί την εξέλιξη των υγειών κυττάρων είναι μια διαδικασία παρόμοια με την φυσική επιλογή. Τυχαίες μεταλλάξεις (αλλαγές στο DNA) που βοηθούν στην επιβίωση των κυττάρων συσσωρεύονται και τελικά οδηγούν στην κακοήθεια. Οι βλάβες και οι αλλαγές στο DNA μπορούν να κληρονομηθούν (κακά γονίδια στην οικογένεια) είτε να προκληθούν από την έκθεση σε τοξικούς παράγοντες όπως το τσιγάρο και η ακτινοβολία.
Η παραπάνω θεωρία έχει μια επεξηγηματική αξία, έχει όμως και σημαντικά κενά. Σύμφωνα με τη θεωρία της εξέλιξης οι τυχαίες μεταλλάξεις είναι σχεδόν πάντα βλαβερές με αποτέλεσμα τον άμεσο θάνατο. Τα καρκινικά κύτταρα όμως, φαίνεται να είναι πολύ “τυχερά” κάθε φορά, γιατί όχι μόνο δεν πεθαίνουν αλλά ευδοκιμούν λόγω αυτών των μεταλλάξεων. Ενώ τα φυσιολογικά κύτταρα υποβάλλονται σε προγραμματισμένο θάνατο τα καρκινικά κύτταρα γίνονται αθάνατα και πολλαπλασιάζονται ασταμάτητα.
Είναι όμως η τυχαιότητα και το χάος το κύριο αίτιο πίσω από την δημιουργία των καρκινικών κυττάρων; Σε αντίθεση με το παραπάνω, οι όγκοι φαίνεται να εμφανίζουν μια υψηλή οργάνωση στη συμπεριφορά τους. Οι καρκινικοί όγκοι είναι σε θέση να παράγουν τη δική τους αιματική κυκλοφορία, μπορούν να σιγήσουν (απενεργοποιήσουν) γονίδια που καταστέλλουν το καρκίνο, να ενεργοποιήσουν γονίδια που προωθούν το καρκίνο (promoter genes), να παράγουν ένζυμα που τους επιτρέπουν να κινούνται ανάμεσα στους ιστούς (πρωτεολυτικά ένζυμα), να αλλάξουν το μεταβολισμό τους ώστε να επιβιώνουν σε όξινο περιβάλλον με χαμηλή παροχή οξυγόνου και να αποβάλλουν της πρωτεΐνες που βρίσκονται στην επιφάνεια της κυτταρικής τους μεμβράνης ώστε να μην γίνονται αντιληπτά από τα λευκά αιμοσφαίρια και το ανοσοποιητικό σύστημα.
Θα μπορούσαν όλες αυτές οι πολύπλοκες διαδικασίες να προκύπτουν κάθε φορά σε σταθερή βάση μέσα από τυχαίες μεταλλάξεις, σε κάθε άνθρωπο που παθαίνει καρκίνο;
Οι τυχαίες μεταλλάξεις σίγουρα παίζουν κάποιο ρόλο στην ενεργοποίηση και στη προώθηση του καρκίνου, δεν μπορούν όμως από μόνες τους να δώσουν μια πλήρη εξήγηση στο πρόβλημα.

Ένας αρχαίος μηχανισμός έρχεται στην επιφάνεια Η νέα θεωρία που προτείνουν οι Davies και Lineweaver φαίνεται να ολοκληρώνει το παζλ , επιτρέπει στην επιστημονική έρευνα να προχωρήσει παραπέρα και ανοίγει νέους δρόμους στη κατανόηση και στις δυνατότητες θεραπευτικής παρέμβασης που αφορούν στο καρκίνο.
Στη μελέτη τους προσθέτουν επιπλέον στοιχεία και καλύπτουν τα κενά της εξελικτική θεωρίας και τη σχέση της με τον καρκίνο. Θεωρούν ότι ο καρκίνος προκύπτει από την ενεργοποίηση αρχαίων και αδρανοποιημένων πλέον κυτταρικών μηχανισμών.
Ξέρουμε ότι στο DNA μας όσο και σε αυτό των ζώων, περιέχονται και γονίδια που υπό κανονικές συνθήκες παραμένουν αδρανή. Έχουν όμως παρατηρηθεί περιπτώσεις όπου άνθρωποι γεννήθηκαν με ουρές, με μεμβράνες ανάμεσα στα δάκτυλα, με βράγχια, υπερτρίχωση και υπεράριθμες θηλές. Μεταλλαγμένα κοτόπουλα μπορούν να σχηματίσουν δόντια και θαλάσσια θηλαστικά να αναπτύξουν πίσω πόδια. Πρόκειται για αταβισμούς (ενεργοποίηση αρχέγονων μηχανισμών) που προκύπτουν λόγω της δυσλειτουργίας γονιδίων που τους καταστέλλουν.
Ένας άνθρωπος δεν χρειάζεται ουρά για να ισορροπεί στα δέντρα. Αντιθέτως μια ουρά πιθανόν να δυσχέραινε την επιβίωση του. Παρόλα αυτά η πληροφορία για την δημιουργία μιας ουράς υπάρχει ακόμα στο DNA μας. Ο λόγος για τον οποίο εμείς δεν αναπτύσσουμε ουρές, τα κοτόπουλα δόντια και τα θαλάσσια θηλαστικά πίσω πόδια είναι γιατί έχουμε γονίδια που καταστέλλουν την έκφραση αυτής της πληροφορίας. Πρόκειται για μηχανισμούς που απενεργοποιήθηκαν 60 περίπου εκατομμύρια χρόνια πριν.
Αν όμως μια μετάλλαξη προκαλέσει βλάβη στο γονίδιο που καταστέλλει την ενεργοποίηση τους τότε εμφανίζονται οι παραπάνω γενετικές ανωμαλίες.
Πριν από 1 δις χρόνια επικρατούσαν μονοκύτταροι οργανισμοί που άρχισαν να οργανώνονται σταδιακά σε ομάδες περισσοτέρων κυττάρων. Μια κατάσταση χαλαρής οργάνωσης πολύ μακρυά από τους σημερινούς πολύπλοκους οργανισμούς, όπως οι άνθρωποι και τα ζώα, που εμφανίζουν εξειδικευμένα όργανα και συστήματα. Οι συνθήκες στο πλανήτη ήταν εντελώς διαφορετικές (χαμηλή συγκέντρωση οξυγόνου, όξινο περιβάλλον). Οι πρωτόγονοι αυτοί οργανισμοί είχαν μια βάση λειτουργίας παρόμοια με αυτή των καρκινικών όγκων.
Οι ερευνητές καταλήγουν ότι η γενετική πληροφορία που έχει παραμείνει στο DNA και υπό κανονικές συνθήκες βρίσκεται σε καταστολή, όταν όμως η επιβίωση του οργανισμού είναι οριακή ή αποκλίνει σημαντικά από τη φυσιολογική λειτουργία, ενεργοποιούνται αυτοί οι πρωτόγονοι και πιο σκληροτράχηλοι μηχανισμοί. Το αποτέλεσμα είναι καρκίνος.
Η νέα θέση διαφοροποιείται σχετικά με την μέχρι σήμερα άποψη ότι τα καρκινικά κύτταρα δεν είναι νέα κύτταρα που εξελίχθηκαν μέσα στο σώμα ως τέτοια, πρόκειται όμως για ένα σύνολο μηχανισμών που εξασφαλίζουν μια βασική λειτουργία ασφαλείας.
Η φαινομενικά λεπτή διαχωριστική γραμμή μεταξύ της νέας και της παλιάς οπτικής μας δείχνει νέους θεραπευτικούς δρόμους. Δεν αρκεί να περιοριστούμε στην καταστροφή των καρκινικών κυττάρων θα πρέπει παράλληλα να επαναφέρουμε το σώμα όσο πιο κοντά γίνεται στη φυσιολογική του λειτουργία.

Ο καρκίνος είναι “Ένα Σύμπτωμα” όχι μια “Νόσος”Τα κύτταρα μας εισέρχονται σε καρκινική λειτουργία στην προσπάθεια τους να επιβιώσουν σε ένα περιβάλλον που κάνει την επιβίωση τους πολύ δυσχερή. Η αλλοίωση της βιοχημικής ισορροπίας φαίνεται να είναι είναι το βασικό αίτιο πίσω από την εμφάνιση του καρκίνου. Το ανθυγιεινό κυτταρικό, σωματικό και πλανητικό περιβάλλον απειλούν την πλήρη καταστροφή των κυττάρων μας και αυτά αντιδρούν με αρχέγονους μηχανισμούς δράσης που εμείς ονομάζουμε καρκίνο.
Ενέργειες που ενισχύουν την υγεία και βοηθούν στη διατήρηση της βιοχημικής ισορροπίας μπορούν να μειώσουν την πιθανότητα εμφάνισης της νόσου:
H διατήρηση ιδανικών επιπέδων βιταμίνης D3 βοηθάει στην σωστή λειτουργία του DNA
Η κατανάλωση άφθονου νερού είναι απαραίτητη για την λειτουργία κάθε κυττάρου μέσα στο σώμα μας
Κατανάλωση αντιοξειδωτικών βοηθούν στη διαχείριση της οξείδωσης
Κατανάλωση μη επεξεργασμένων τροφών όσο πιο κοντά γίνεται στη φυσική τους μορφή, παρέχουν τα απαραίτητα συστατικά για μια ομαλή κυτταρική λειτουργία
Η λήψη μιας καλής φυσικής πολυβιταμίνης και βιταμίνης C συμπληρώνουν τη διατροφή μας σε συστατικά που τυχόν δεν προσλαμβάνουμε επαρκώς
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε να παίρνουμε μερικές βαθιές ανάσες όσο πιο συχνά γίνεται μέσα στην ημέρα για την καλύτερη οξυγόνωση των ιστών
Η επαρκής ξεκούραση και ο καλός ύπνος επιτρέπουν στο σώμα να διορθώνει βλάβες που έχουν προκύψει
Η διενέργεια άσκησης σε τακτά χρονικά διαστήματα, βοηθάει στην βελτίωση της αναπνευστικής λειτουργίας και της αιμάτωσης του οργανισμού
Η διατήρηση μιας ψυχικής ισορροπίας μέσα από την αποφυγή λήψης άχρηστων κακών νέων και την ενίσχυση της μετάδοσης των καλών νέων, την ανάγνωση καλών βιβλίων, την ενασχόληση με την τέχνη, την παροχή βοήθειας σε άλλους, μια θετική στάση για τη ζωή και η περισσότερη εξωστρέφεια, βοηθούν σε μια πιο ισρροπημένη λειτουργία του ορμονικού μας συστήματος
Στην Υγειά Σας

Πηγές
legislative.cancer.gov/history/phsa/1971
onlinelibrary.wiley.com/doi/10.3322/caac.20107/full
iopscience.iop.org/.pdf