Ανακοίνωση Περιφέρειας για την 31η Μαΐου, Παγκόσμια Ημέρα κατά του καπνίσματος

Το Τμήμα Πρόληψης και Προαγωγής Υγείας της Γενικής Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, με αφορμή την 31η Μαΐου, Παγκόσμια Ημέρα κατά του καπνίσματος, εξέδωσε την ακόλουθη ανακοίνωση:  Η Παγκόσμια Ημέρα Κατά του Καπνίσματος εορτάζεται κάθε χρόνο στις 31 Μαΐου και η ημερομηνία αυτή έχει καθοριστεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Στόχος του εορτασμού είναι η ευαισθητοποίηση του κοινού και των φορέων υγείας πάνω στο θέμα του καπνίσματος και των επιπτώσεων του στην ατομική αλλά και την Δημόσια Υγεία.
Η επιδημία του καπνίσματος είναι μία από τις μεγαλύτερες απειλές για την Δημόσια Υγεία που έχει αντιμετωπίσει ο κόσμος ποτέ. Αποτελεί σήμερα την πρώτη αιτία νοσηρότητας παγκοσμίως. Σχετίζεται άμεσα ή έμμεσα με μια σειρά από παθολογικές καταστάσεις, όπως ο καρκίνος στον πνεύμονα και σε άλλα όργανα, τα καρδιακά νοσήματα, η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, η περιφερική αγγειακή νόσος, η εγκεφαλική αγγειακή νόσος. Επίσης σχετίζεται με την εμβρυϊκή ανάπτυξη (σωματικά και νευρολογικά), το μειωμένο βάρος γέννησης κ.α. Υπάρχουν καταστάσεις που έχουν απόλυτη, σχέση με το κάπνισμα όπως για παράδειγμα η αποφρακτική θρομβαγγειίτιδα ή νόσος του Buerger και συμμετέχει στο 63% των θανάτων παγκόσμια που οφείλονται σε μη μεταδοτικά νοσήματα (NCDs).
Βασικά στοιχεία για το κάπνισμα:
• Το κάπνισμα σκοτώνει έως και τους μισούς χρήστες του.
• Σκοτώνει περίπου 6 εκατομμύρια ανθρώπους κάθε χρόνο, εκ των οποίων πάνω από 5 εκατομμύρια είναι οι χρήστες και πρώην χρήστες και περισσότεροι από 600. 000 είναι μη καπνιστές που εκτίθενται σε παθητικό κάπνισμα. Αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα, ο ετήσιος αριθμός θανάτων θα μπορούσε να ανέλθει σε περισσότερα από 8 εκατομμύρια μέχρι το 2030.
• Σχεδόν το 80% του ενός δισεκατομμυρίου του κόσμου που είναι καπνιστές ζουν σε χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος χώρες.
• Η κατανάλωση προϊόντων καπνού αυξάνεται παγκοσμίως, αν και, σε ορισμένες υψηλού εισοδήματος και ανώτερου μεσαίου εισοδήματος χώρες μειώνεται.
• Δεν υπάρχει ασφαλές επίπεδο έκθεσης στο παθητικό κάπνισμα.
Το φετινό θέμα του εορτασμού έχει επιλεγεί από τον ΠΟΥ από τον Σεπτέμβριο του 2011 (16 /09 /2011) και είναι η « Η παρέμβαση της καπνοβιομηχανίας» . Στόχος είναι να ενημερωθούν οι φορείς που διαμορφώνουν τις πολιτικές υγείας αλλά και το κοινό για τις επιζήμιες τακτικές που ακολουθούν οι βιομηχανίες καπνού στην επιδημιολογική παρακολούθηση του καπνίσματος ώστε να λαμβάνονται και τα κατάλληλα μέτρα. Το εργαλείο του ΠΟΥ για την καταπολέμηση του καπνίσματος σε παγκόσμιο επίπεδο είναι το FCTC - WHO δηλαδή «η Σύμβαση του Πλαισίου Εργασίας για τον Έλεγχο του Καπνού» ( Framework Convention on Tobacco Control). Η Σύμβαση έχει υπογραφεί το 2003 από 172 χώρες και τέθηκε σε ισχύ το 2005. Στην Ελλάδα ισχύει από 27/1/2006.
Στο προοίμιο της Συνθήκης αναγνωρίζεται «η ανάγκη να είμαστε σε εγρήγορση για τυχόν προσπάθειες της καπνοβιομηχανίας να υπονομεύσει την προσπάθεια ελέγχου του καπνού». Επί πλέον το άρθρο 5.3 της συνθήκης ορίζει ότι « κατά τον καθορισμό και την εφαρμογή των δημόσιων πολιτικών ελέγχου του καπνίσματος τα υπογράφοντα μέλη δεσμεύονται ότι θα προστατεύουν τις πολιτικές αυτές από τα συμφέροντα της καπνοβιομηχανίας»
Οι βασικές διατάξεις της Συνθήκης FCTC για την μείωση της ζήτησης του καπνού περιέχονται στα άρθρα 6-14.Αυτές αναφέρονται για παράδειγμα στις τιμές και φόρους καπνού , στην ενημέρωση του κοινού για τα προϊόντα της καύσης του καπνού, συσκευασία και σήμανση των προϊόντων καπνού, διαφήμιση των προϊόντων καπνού και τέλος στην εκπαίδευση του κοινού
Οι δε διατάξεις για τη μείωση της προσφοράς περιέχονται στα άρθρα 15-17 της Συνθήκης. Όπως η καταπολέμηση του παράνομου εμπορίου, η απαγόρευση πώλησης σε ανηλίκους, η οικονομική στήριξη εναλλακτικών δραστηριοτήτων κ.ά
Το Υπουργείο Υγείας , στο πλαίσιο της εναρμόνισης της Ελληνικής Νομοθεσίας με τα διεθνή και ευρωπαϊκά πρότυπα και ειδικότερα σε συμμόρφωση με τα άρθρα 8 και 16 της Σύμβασης – Πλαισίου του ΠΟΥ (FCTC), συμπεριέλαβε σχετικές διατάξεις στους νόμους:
• 3730/2008 – άρθρα 1 έως 6(ΦΕΚ 262/τ. Α΄/23-12-2008),
• 3868/2010 – άρθρο 17 (ΦΕΚ 129/τ. Α΄/3-8-2010) και
• 3918/2011 άρθρο 65 (ΦΕΚ 31/τ. Α΄/2-3-2011),
Εξέδωσε τις προβλεπόμενες σ’ αυτούς υπουργικές αποφάσεις καθώς και διευκρινιστικές εγκυκλίους για την απαγόρευση πώλησης προϊόντων καπνού από και προς ανηλίκους, για την ολική απαγόρευση του καπνίσματος σε κλειστούς δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους εργασίας , χώρους εστίασης – διασκέδασης κ.λ.π. Επί πλέον συστήθηκε το Σώμα Επιθεωρητών Υπηρεσιών Υγείας και Πρόνοιας (ΣΕΥΥΠ) στον τομέα Ελέγχου Καπνού και Αλκοόλ.
Στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας κατά του Καπνίσματος 2012 και καθ' όλη τη διάρκεια αυτού του έτους, ο Π.Ο.Υ θα παροτρύνει τις χώρες να δώσουν την μάχη κατά της ανάμιξης της καπνοβιομηχανίας στις προσπάθειες τους για τον έλεγχο της παγκόσμιας επιδημίας του καπνίσματος.