Το πραγματικό δίλημμα για την επόμενη ημέρα της ΔΕΘ

Του Δημήτρη Μάρδα
Καθηγητή Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του ΑΠΘ
π. Αν. Υπουργού Οικονομικών και Υφ/γού Εξωτερικών
-Η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ) δεν είναι μια υπόθεση μόνο της πόλης της Θεσσαλονίκης ή της Μακεδονίας. Αφορά όλη τη χώρα, τη στρατηγική της στο χώρο του διεθνούς εμπορίου, τη θέση της στα Βαλκάνια και όχι μόνο. Κατά την υποψηφιότητα της Θεσσαλονίκης στην Expo 2008 είχε μελετηθεί και προταθεί η μεταφορά της ΔΕΘ στα δυτικά της πόλης. Μετά από λίγο καιρό εγκαταλείφθηκε αυτό το σχέδιο και στη θέση αναδείχθηκε ένα άλλο. Το τελευταίο υποστήριζε τη δημιουργία μιας συρρικνωμένης ΔΕΘ μέσα στην πόλη στη θέση της υφιστάμενης.

Πριν λίγες ημέρες πραγματοποιήθηκε στους χώρους της ΔΕΘ η AGROTICA. H έκθεση αυτή, ίσως η μεγαλύτερη των εποχών, κάλυπτε όλους τους χώρους της. Παραγωγοί, εξαγωγείς και εισαγωγείς αγαθών και υπηρεσιών με επίκεντρο την αγροτική παραγωγή έδωσαν το παρόν τους, ενώ το αρμόδιο Υπουργείο και σχετικές υπηρεσίες κατελάμβαναν μόνον ένα μικρό μέρος του χώρου, όπως έπρεπε να γίνεται σε κάθε παρόμοια έκθεση.

Η πλήρης αξιοποίηση όλων των χώρων της σημερινής ΔΕΘ από τους ενδιαφερόμενους εκθέτες της AGROTICA εύλογα θέτει ένα ερώτημα: Η προς διαμόρφωση νέα ΔΕΘ με τους πολύ πιο περιορισμένους εκθεσιακούς χώρους θα μπορέσει να καλύψει μια AGROTICA ή μια άλλη κλαδική έκθεση της έκτασης που ζήσαμε; Εκτιμούμε ότι μάλλον όχι!

-Κατ’ επανάληψη έχουμε εκφράσει την άποψη ότι η μικρή νέα ΔΕΘ στο κέντρο της πόλης δεν πρόκειται να παίξει τον ρόλο που της αρμόζει και δεν εξυπηρετεί τους στόχους που επιδιώκει η χώρα στη διεθνή σκηνή. Η πρόταση αυτή κινούμενη στη λογική του μικρού και του μετρίου εξυπηρετεί απλά κάποια ξενοδοχεία και εστιατόρια για μια εβδομάδα τη χρονιά, μη δίνοντας την παραμικρή προοπτική σε ένα διεθνή εκθεσιακό χώρο ανταγωνιστικό άλλων πόλεων άλλων κρατών.

Η μεταφορά της όμως στη δυτική Θεσσαλονίκη, που σκόπιμο είναι να ξαναζητηθεί πριν γίνει το μεγάλο λάθος, απαιτεί όμως την ανάπτυξη ενός συνόλου υποδομών-δραστηριοτήτων, κρατώντας όλη τη χρόνια ζωντανή την περιοχή που θα τη φιλοξενήσει και όχι μόνο κατά τις περιόδους όπου θα έχουμε κλαδικές εκθέσεις. Παραδείγματα προς μίμηση υπάρχουν πολλά.

Δεν μπορούμε φυσικά να αντιγράψουμε τα πολύ μεγάλα μεγέθη διεθνών εκθέσεων όπως της Κίνας λόφου χάριν μπορούμε όμως να «κλέψουμε» ιδέες που αναπτύσσονται εκεί. Έτσι, σύμφωνα με τη διεθνή εμπειρία μπορούν να λειτουργήσουν στη νέα ΔΕΘ μόνιμα εκθετήρια ξένων αντιπροσωπειών και επιχειρήσεων κατά τα πρότυπα άλλων Κέντρων Εμπορίου (βλ. Yanjiano της Κίνας κ.ά.). Επίσης είναι απαραίτητο να αναπτυχθούν υπηρεσίες logistics, τελωνειακές αποθήκες, ηλεκτρονικές πλατφόρμες πωλήσεων, πολυχώροι για λιανικές πωλήσεις κ.ά. Ακόμη θα μπορούσε να δημιουργηθεί ένας χώρος με κινηματογράφους ή ένα μικρό «χωριό» με εστιατόρια που θα αναδεικνύουν την παγκόσμια κουζίνα.

Επιπλέον, μπορεί να κτισθεί η Ελληνική Disneyland με θέμα την μυθολογία και την αρχαία Ελληνική ιστορία. Ακόμη, να γίνει ένα κέντρο για τη νέα γενιά, για αναψυχή και όλα αυτά σε συνδυασμό με τα όσα προσφέρει η εκεί φύση των 200 χιλ. στρεμμάτων της Natura. Επίσης, να παραμείνουν εκεί οι εγκαταστάσεις των πρώην ΤΕΙ, έτσι ώστε να κυκλοφορεί νέος κόσμος. Τέλος, δίνεται η ευκαιρία να αξιοποιηθεί και οτιδήποτε άλλο γειτνιάζει με την περιοχή όπως π.χ. τα μοναδικά λασπόλουτρα της Παραλίμνης του Κιλκίς.

-Διαφορετικά, αν κτισθεί μια περιοχή χιλιάδων στρεμμάτων χωρίς τις ανωτέρω περιφερειακές δραστηριότητες ή όποιες άλλες κριθούν ως καταλληλότερες, τότε θα υπολειτουργήσει η νέα ΔΕΘ, μένοντας ως ένας έρημος τόπος. Έτσι θα δικαιωθούν όσοι υποστηρίζουν την παραμονή της μικρής ΔΕΘ στην πόλη.

Δεν είμαστε Ρώμη ή Νέα Υόρκη για να αρκούμαστε σε μικρά εκθεσιακά κέντρα μέσα στην πόλη. Εδώ ανήκουμε σε μια άλλη γεωγραφική περιοχή με άλλες προοπτικές, έχοντας να ανταγωνιστούμε και τη δυναμική που αναπτύσσει η Κωνσταντινούπολη στον εξεταζόμενο τομέα. Οπότε χρειαζόμαστε μια ΔΕΘ ανάλογων διαστάσεων, πιο μεγάλη και απομακρυσμένη από το σύνδρομο της μετριότητας και από συντεχνιακές λογικές. Διαφορετικά λύσεις βολικές, εύκολες, χωρίς ιδιαίτερη φαντασία και τόλμη που κινούνται σε λογικές ημίμετρων παγιδεύουν την Ελλάδα σε μια απερίγραπτη μιζέρια.

-Η χώρα είχε την ευκαιρία να αναδείξει ένα νέο πρόσωπο με δυο μεγάλα επενδυτικά σχέδια. Το πρώτο αφορούσε στο «Ελληνικό» και το δεύτερο τη ΔΕΘ. Το Ελληνικό θα γίνει τελικά ένας χώρος κατασκευής κατοικιών και η νέα ΔΕΘ, αν εφαρμοστεί η πρόταση της παραμονής της στην πόλη, δε θα έχει την παραμικρή δυναμική. Το «Ελληνικό» θα μπορούσε να παράγει πλούτο αμέσως, μετά το κτίσιμο των κτηρίων, μέσα από τη δημιουργία ενός μεγάλου οικονομικού κέντρου (π.χ. ιατρικού κέντρου, ενός χώρου που θα συγκέντρωνε τα logistics της διεθνούς οικονομίας και πολλά άλλα βλ. αναλυτικότερα https://www.tovima.gr/2012/01/10/opinions/elliniko-vs-prigkipatoy-toy-monako/). Η ΔΕΘ ομοίως, αλλά με άλλες φυσικά επιλογές. Χάνονται λοιπόν με τις επιλογές που αποφασίσθηκαν ή είναι σε εξέλιξη δύο ευκαιρίες παραγωγής εισοδήματος και πλούτου για την Ελλάδα.