Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας: Πότε θα ανοίξει ο διάλογος για την έλλειψη δομών ψυχικής υγείας στο τόπο μας;

Γράφει ο Βαγιάτης Κωνσταντίνος,
Κοινωνικός Λειτουργός, Κέντρο Κοινότητας Δήμου Παιονίας
Υπ. Διδάκτορας Κοινωνιολογίας, Πανεπιστήμιο Αιγαίου
Οργανωτικός Γραμματέας Συνδέσμου Κοινωνικών Λειτουργών Ελλάδος
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας τιμά κάθε χρόνο στις 10 Οκτωβρίου την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας. Το θέμα της Παγκόσμιας Ημέρας Ψυχικής Υγείας του 2022 είναι «Κάντε την ψυχική υγεία και την ευημερία για όλους παγκόσμια προτεραιότητα».

Η πανδημία του COVID19, η ενεργειακή κρίση, η ανεργία και η επισφάλεια των εργασιακών σχέσεων οδηγούν σε διάλυση των κοινωνικών δεσμών και σε αυξανόμενες κοινωνικοοικονομικές ανισότητες με μια μεγάλη μερίδα του ελληνικού πληθυσμού να αδυνατεί να καλύψει τις βασικές του ανάγκες. Όλα τα παραπάνω έχουν ως αποτέλεσμα να υπονομεύουν την ψυχική υγεία χιλιάδων ανθρώπων.

Δυστυχώς, η ψυχική υγεία δεν φαίνεται να αποτελεί προτεραιότητα για τους ασκούντες την εξουσία, σε όλα τα επίπεδα, τοπικό, περιφερειακό και εθνικό. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η έλλειψη δομών ψυχικής υγείας στην κοινότητα, οι οποίες θα μπορούσαν να παρέχουν ψυχική φροντίδα σε άτομα που έχουν ανάγκη, να λειτουργήσουν προληπτικά και να αποτρέψουν τις ακούσιες νοσηλείες.

Η ακούσια εισαγωγή στη χώρα μας ξεπερνά το 40% των ψυχιατρικών εισαγωγών, τη στιγμή που διεθνώς θεωρείται παραδεκτό να γίνεται ακούσια μόλις το 10% του συνόλου των εισαγωγών σε ψυχιατρικές μονάδες (Κοκκινάκος, 2007; Μπιλανάκης, 2004) με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας να τονίζει ότι η ακούσια νοσηλεία πρέπει να θεωρείται έσχατη λύση. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα του ερευνητικού προγράμματος «Μελέτη ακούσιων νοσηλειών στην Αθήνα», στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής, το 34,2% των περιπτώσεων ακούσιας νοσηλείας οφείλεται στη μη συστηματική λήψης φαρμακευτικής αγωγής. 

Επιπρόσθετα, οι ερευνητές κάνουν λόγο για το «φαύλο κύκλο» της επανεισαγωγής των ίδιων των ασθενών εντός του ιδίου έτους, το οποίο στη συγκεκριμένη περίπτωση υπερβαίνει το 60% (Στυλιανίδης & συν., 2014). Τα παραπάνω αποτελέσματα, αναδεικνύουν τις συνέπειες των κενών στην περίθαλψη και της έλλειψης κοινοτικών δομών ψυχικής υγείας ενώ διαιωνίζουν το στιγματισμό των ατόμων.

Στη Π.Ε Κιλκίς δεν υπάρχει ΚΑΜΙΑ κοινοτική δομή ψυχικής υγείας (κέντρο ψυχικής υγείας με κοινοτικές υπηρεσίες ψυχικής υγείας παιδιών και εφήβων, κινητή μονάδα, κέντρο ημέρας). Όλες οι ανάγκες για υπηρεσίες ψυχικής υγείας καλύπτονται από το υποστελεχωμένο Ψυχιατρικό Τμήμα του Γενικού Νοσοκομείου Κιλκίς.

Το φετινό μήνυμα, λοιπόν, «Κάντε την ψυχική υγεία και την ευημερία για όλους παγκόσμια προτεραιότητα» ας αποτελέσει το εφαλτήριο προκειμένου να ανοίξει ο διάλογος για την έλλειψη δομών ψυχικής υγείας στο τόπο μας και της προτεραιοποίησης της φροντίδας ψυχικής υγείας με τη δημιουργία ενός δικτύου προσβάσιμων, προσιτών και ποιοτικών υπηρεσιών ψυχικής υγείας στην κοινότητα.

Βιβλιογραφία

Κοκκινάκος, Γ. (2007). Σημειώσεις για την ψυχιατρική μεταρρύθμιση: Το παράδειγμα της Κρήτης. Χανιά: Γραφικές τέχνες – Γεωρβασάκης.

Μπιλανάκης, Ν. (2004). Ψυχιατρική Περίθαλψη και Ανθρώπινα Δικαιώματα στην Ελλάδα. Αθήνα: Οδυσσέας.

Στυλιανίδης, Σ., Πέππου, Λ.-Ε., Δρακωνάκης, Ν., Πανάγου, Α. (2014). Ακούσια Νοσηλεία: Νομοθετικό πλαίσιο, Επιδημιολογία και Έκβαση. Στο Σ. Στυλιανίδης & συν. (Επιμ.), Σύγχρονα θέματα κοινωνικής και κοινοτικής ψυχιατρικής (σελ. 649-668). Αθήνα: Εκδόσεις Τόπος.

https://www.who.int/campaigns/world-mental-health-day/2022