η Μαρία Μιχαηλίδου
Η Παγκόσμια ημέρα της γυναίκας (Διεθνής ημέρα των δικαιωμάτων των γυναικών) εορτάζεται στις 8 Μαρτίου κάθε έτους. Έχει τις ρίζες της στις διαμαρτυρίες των γυναικών στις αρχές του εικοστού αιώνα στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, που ζητούσαν ίσα δικαιώματα, καλύτερες συνθήκες εργασίας καθώς και δικαίωμα ψήφου.
Αφορμή για την καθιέρωση της γιορτής της Γυναίκας έδωσε η μεγάλη διαμαρτυρία γυναικών που έγινε στις 8 Μαρτίου 1857 στην Νέα Υόρκη των ΗΠΑ, όπου εργάτριες κλωστοϋφαντουργίας βγήκαν στους δρόμους ζητώντας καλύτερες συνθήκες εργασίας.
Ο εορτασμός καθιερώθηκε το 1910 με πρόταση της Γερμανίδας σοσιαλίστριας Clara Zetkin κατά τη διάρκεια της Δεύτερης Διεθνούς ενώ εορτάσθηκε για πρώτη φορά το 1911 ως Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας. Από τον ΟΗΕ θεσμοθετήθηκε το 1977 , ο οποίος κάλεσε όλες τις χώρες του κόσμου να γιορτάσουν την ημέρα για τα δικαιώματα των γυναικών.
Το κίνημα για την χειραφέτηση των γυναικών στην Ευρώπη πέρασε από φάσεις που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν δραματικές. Και με αίμα βάφτηκε αυτός ο αγώνας. Στην Αγγλία και στη Γαλλία το ζήτημα παροχής ψήφου στις γυναίκες πήρε μορφή επαναστατική με την ίδρυση συλλόγων των «σουφραζετών». [Σουφραζέτα λέξη γαλλική και αγγλική suffragette = αυτή που υποστηρίζει την παροχή του δικαιώματος ψήφου στις γυναίκες].
Στην Ελλάδα πρωτεργάτης της κινήσεως για την πολιτική και την κοινωνική χειραφέτηση των Ελληνίδων υπήρξε η Καλλιρρόη Παρρέν. Η Καλλιρρόη Παρρέν το γένος Σιγανού, γεννήθηκε σε ένα μικρό χωριό, τα Πλατάνια Αμαρίου, του Ρεθύμνου Κρήτης το 1861. [Σπούδασε στον Πειραιά. Έμαθε καλά τη γαλλική γλώσσα, φοίτησε και στο Αρσάκειο.
Το κίνημα για την χειραφέτηση των γυναικών στην Ευρώπη πέρασε από φάσεις που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν δραματικές. Και με αίμα βάφτηκε αυτός ο αγώνας. Στην Αγγλία και στη Γαλλία το ζήτημα παροχής ψήφου στις γυναίκες πήρε μορφή επαναστατική με την ίδρυση συλλόγων των «σουφραζετών». [Σουφραζέτα λέξη γαλλική και αγγλική suffragette = αυτή που υποστηρίζει την παροχή του δικαιώματος ψήφου στις γυναίκες].
Στην Ελλάδα πρωτεργάτης της κινήσεως για την πολιτική και την κοινωνική χειραφέτηση των Ελληνίδων υπήρξε η Καλλιρρόη Παρρέν. Η Καλλιρρόη Παρρέν το γένος Σιγανού, γεννήθηκε σε ένα μικρό χωριό, τα Πλατάνια Αμαρίου, του Ρεθύμνου Κρήτης το 1861. [Σπούδασε στον Πειραιά. Έμαθε καλά τη γαλλική γλώσσα, φοίτησε και στο Αρσάκειο.
Πήγε στην Οδησσό, όπου και δίδαξε στο Παρθεναγωγείο της Ελληνικής Παροικίας. Όταν επέστρεψε στην Αθήνα γνωρίστηκε με τον δημοσιογράφο Ιωάννη Παρρέν και παντρεύτηκαν το 1886].
Η Καλλιρρόη Παρρέν υπήρξε η πρώτη γυναίκα που αγωνίστηκε με θάρρος και αυταπάρνηση για τα δικαιώματα της Ελληνίδας, αλλά και η πρώτη Ελληνίδα δημοσιογράφος που τόλμησε να υψώσει το ανάστημά της και να μπει στον δημοσιογραφικό χώρο που μέχρι τότε ήταν αποκλειστικά ανδρικός.
Για να έχει ένα βήμα απ’ όπου θα ακουγόταν η φωνή της αποφάσισε να εκδώσει την πρώτη γυναικεία εβδομαδιαία εφημερίδα. Στις 8 Μαρτίου 1887 εκδίδει την «Εφημερίς των Κυριών», η οποία αποτελούσε το πρώτο γυναικείο έντυπο στην ελληνική επικράτεια και την καθιέρωσε ως την πρώτη Ελληνίδα δημοσιογράφο και εκδότρια.
Η "Εφημερίδα των Κυριών" έκανε πάταγο στην Αθήνα της εποχής. Το πρώτο φύλλο κυκλοφόρησε σε 3.000 αντίτυπα που έγιναν ανάρπαστα, και ανατυπώθηκε σε 7.000 που πουλήθηκαν την ίδια μέρα, σε μια Αθήνα με 65.000 κατοίκους, από τους οποίους πολλοί ήταν αναλφάβητοι.
Η κυκλοφορία της εφημερίδας συνεχίστηκε χωρίς διακοπή για 31 χρόνια, μέχρι την απότομη διακοπή της το Νοέμβριο του 1917, λόγω των πολιτικών συνθηκών που επικρατούσαν στο ελληνικό προσκήνιο. Η ίδια η Καλλιρόη Παρρέν εξορίστηκε στην Ύδρα από τον Μάρτιο του 1917 μέχρι τον Νοέμβριο του 1918 «διά τας πολιτικάς πεποιθήσεις της».
Η Καλλιρρόη Παρρέν έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην κατοχύρωση του δικαιώματος του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι στις γυναίκες. Η πρώτη της προσπάθεια έγινε το 1895, όταν απευθύνθηκε στον τότε πρωθυπουργό Χ. Τρικούπη, ζητώντας την κατοχύρωση των πολιτικών δικαιωμάτων των γυναικών. Αργότερα, το 1921 διοργάνωσε το δεύτερο γυναικείο συνέδριο στην Ελλάδα, με αποτέλεσμα να πείσει τον τότε πρωθυπουργό Δ. Γούναρη να τοποθετηθεί προσωπικά υπέρ την χορήγησης ψήφου.
Υπέρμαχος της γυναικείας χειραφετήσεως η Παρρέν αντιπροσώπευε τις Ελληνίδες στο Μεγάλο Διεθνές Συνέδριο Γυναικών, καθώς και στα συνέδρια που έγιναν στο Παρίσι, στην Κοπεγχάγη και αλλού. Στα διεθνή γυναικεία συνέδρια ανά τον κόσμο, διακήρυττε την ανάγκη εξασφάλισης παιδείας και εργασίας για τις γυναίκες, ως βασικές προϋποθέσεις για την πνευματική και πολιτική τους ισοτιμία και χειραφέτηση.
Το φεμινιστικό έργο της, όμως, δεν τελειώνει εδώ. Ίδρυσε τη «Σχολή της Κυριακής των Απόρων Γυναικών και Κορασίων» (1890), το «Άσυλον της Αγίας Αικατερίνης»(1895), το «Άσυλον των Ανιάτων» (1896), στην προεδρία του οποίου παρέμεινε πολλά χρόνια, και τον «Πατριωτικό Σύνδεσμο», την «Ένωσιν υπέρ της Χειραφετήσεως των Γυναικών», ενώ το 1896, ως επακόλουθο του συνεδρίου στο Παρίσι, σχηματίσθηκε υπό τη γενική προεδρία της Παρρέν, η «Ένωσις των Ελληνίδων».
Το πάθος της, τέλος, για την αναγέννηση και διατήρηση των ελληνικών εθίμων και παραδόσεων, την οδήγησε το 1911 στην ίδρυση του «Λυκείου των Ελληνίδων» στην Αθήνα, το οποίο ξεκίνησε κατά την περίοδο των Βαλκανικών Πολέμων, την καταγραφή, διδασκαλία και παρουσίαση παραδοσιακών χορών, ενώ η δράση του είναι γνωστή μέχρι και σήμερα, αριθμώντας σε Ελλάδα και εξωτερικό 18.000 μέλη. Φέτος, το Λύκειο των Ελληνίδων κλείνει 106 χρόνια ενεργούς δράσης.
Στις 15 Ιανουαρίου 1940, η σπουδαία αυτή αγωνίστρια του γυναικείου κινήματος έφυγε από τη ζωή, αφού υπέστη εγκεφαλικό επεισόδιο, έχοντας πριν τιμηθεί με το «Χρυσό Σταυρό του Τάγματος του Γεωργίου Β’». Το έργο της αναγνωρίστηκε από την Ακαδημία Αθηνών και το Δήμο Αθηναίων, ο οποίος θέλησε να αποδώσει φόρο τιμής στη μνήμη της, τοποθετώντας το 1992 προτομή της στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών.
Η Καλλιρρόη Παρρέν φαίνεται να έφυγε πλήρης και ευτυχισμένη από τη μέχρι τώρα αγωνιστική της πορεία, ενώ πριν το θάνατό της είχε δηλώσει: «Είμαι ευτυχής και ήσυχη πλέον μπορώ να αναπαυθώ, εφ’ όσον αισθάνομαι ότι αφήνω μίαν ανθηράν βλάστησιν της σποράς, την οποίαν εμείς, αι ολίγαι πρωτοπόροι, εσπείραμεν εις την τότε άγονον και πετρώδη γην και είμαι βεβαία ότι από σας, καλαί μου συνεργάτιδες, θα δημιουργηθή η τελεία γυναίκα της αύριον».
Κάποιες σημαντικές λεπτομέρειες: Όταν η Καλλιρρόη Παρρέν αποφάσισε να εκδώσει την πρώτη γυναικεία εβδομαδιαία εφημερίδα τα σχόλια ήταν αρχικά αρνητικά:
* Ο διευθυντής της εφημερίδας ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΙΣ απείλησε: "Θα την συντρίψω διότι μαστροπεύει τας γυναίκας. Έχω και μάννα και αδελφήν άγαμον".
* Ο διευθυντής της εφημερίδας ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ ήταν πιο απαξιωτικός: "Αι γυναίκες είναι πετεινόμυαλαι και ελαφραί. Δεν αξίζει τον κόπον να ασχοληθώμεν".
Ευτυχώς, όμως, δεν είχαν όλοι οι άντρες του λογοτεχνικού κόσμου της εποχής την ίδια γνώμη. Σε σύντομο χρονικό διάστημα ο Γρηγόριος Ξενόπουλος δήλωσε δημόσια: "Η συντροφιά σου είναι πολύτιμη. Το ήθος σου , η τόλμη και η γραφή σου θαύμα. Εύγε σου Δέσποινα της φιλαλληλίας και της προόδου. Στηρίζω τους αγώνες σου, των γυναικών τους αγώνες με όλη μου τη δύναμη".
Παράλληλα ο Κωστής Παλαμάς ενθουσιάστηκε διαβάζοντας την εφημερίδα της Παρρέν, και της αφιέρωσε το ποίημα:
"Χαίρε γυναίκα της Αθήνας, Μαρία, Ελένη, Εύα.
Να η ώρα σου. Τα ωραία σου φτερά δοκίμασε και ανέβα
και καθώς είσαι ανάλαφρη και πια δεν είσαι σκλάβα
προς τη μελλούμενη άγια γη πρωτύτερα εσύ τράβα
και ετοίμασε τη νέα ζωή, μιας νέας χαράς υφάντρα
και ύστερα αγκάλιασε, ύψωσε και φέρε εκεί τον άντρα".
Σήμερα, αρκετά από τα αιτήματα των γυναικών έχουν ικανοποιηθεί, τουλάχιστον στις ανεπτυγμένες χώρες. Ο εορτασμός της όμως παραμένει επίκαιρος. Σε πολλές χώρες καταπατούνται ακόμη και τα ανθρώπινα δικαιώματα των γυναικών, ενώ το αίτημα για πλήρη ισότητα των δύο φύλων σε όλο τον κόσμο παραμένει ανικανοποίητο.
Η Καλλιρρόη Παρρέν υπήρξε η πρώτη γυναίκα που αγωνίστηκε με θάρρος και αυταπάρνηση για τα δικαιώματα της Ελληνίδας, αλλά και η πρώτη Ελληνίδα δημοσιογράφος που τόλμησε να υψώσει το ανάστημά της και να μπει στον δημοσιογραφικό χώρο που μέχρι τότε ήταν αποκλειστικά ανδρικός.
Για να έχει ένα βήμα απ’ όπου θα ακουγόταν η φωνή της αποφάσισε να εκδώσει την πρώτη γυναικεία εβδομαδιαία εφημερίδα. Στις 8 Μαρτίου 1887 εκδίδει την «Εφημερίς των Κυριών», η οποία αποτελούσε το πρώτο γυναικείο έντυπο στην ελληνική επικράτεια και την καθιέρωσε ως την πρώτη Ελληνίδα δημοσιογράφο και εκδότρια.
Η "Εφημερίδα των Κυριών" έκανε πάταγο στην Αθήνα της εποχής. Το πρώτο φύλλο κυκλοφόρησε σε 3.000 αντίτυπα που έγιναν ανάρπαστα, και ανατυπώθηκε σε 7.000 που πουλήθηκαν την ίδια μέρα, σε μια Αθήνα με 65.000 κατοίκους, από τους οποίους πολλοί ήταν αναλφάβητοι.
Η κυκλοφορία της εφημερίδας συνεχίστηκε χωρίς διακοπή για 31 χρόνια, μέχρι την απότομη διακοπή της το Νοέμβριο του 1917, λόγω των πολιτικών συνθηκών που επικρατούσαν στο ελληνικό προσκήνιο. Η ίδια η Καλλιρόη Παρρέν εξορίστηκε στην Ύδρα από τον Μάρτιο του 1917 μέχρι τον Νοέμβριο του 1918 «διά τας πολιτικάς πεποιθήσεις της».
Η Καλλιρρόη Παρρέν έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην κατοχύρωση του δικαιώματος του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι στις γυναίκες. Η πρώτη της προσπάθεια έγινε το 1895, όταν απευθύνθηκε στον τότε πρωθυπουργό Χ. Τρικούπη, ζητώντας την κατοχύρωση των πολιτικών δικαιωμάτων των γυναικών. Αργότερα, το 1921 διοργάνωσε το δεύτερο γυναικείο συνέδριο στην Ελλάδα, με αποτέλεσμα να πείσει τον τότε πρωθυπουργό Δ. Γούναρη να τοποθετηθεί προσωπικά υπέρ την χορήγησης ψήφου.
Υπέρμαχος της γυναικείας χειραφετήσεως η Παρρέν αντιπροσώπευε τις Ελληνίδες στο Μεγάλο Διεθνές Συνέδριο Γυναικών, καθώς και στα συνέδρια που έγιναν στο Παρίσι, στην Κοπεγχάγη και αλλού. Στα διεθνή γυναικεία συνέδρια ανά τον κόσμο, διακήρυττε την ανάγκη εξασφάλισης παιδείας και εργασίας για τις γυναίκες, ως βασικές προϋποθέσεις για την πνευματική και πολιτική τους ισοτιμία και χειραφέτηση.
Το φεμινιστικό έργο της, όμως, δεν τελειώνει εδώ. Ίδρυσε τη «Σχολή της Κυριακής των Απόρων Γυναικών και Κορασίων» (1890), το «Άσυλον της Αγίας Αικατερίνης»(1895), το «Άσυλον των Ανιάτων» (1896), στην προεδρία του οποίου παρέμεινε πολλά χρόνια, και τον «Πατριωτικό Σύνδεσμο», την «Ένωσιν υπέρ της Χειραφετήσεως των Γυναικών», ενώ το 1896, ως επακόλουθο του συνεδρίου στο Παρίσι, σχηματίσθηκε υπό τη γενική προεδρία της Παρρέν, η «Ένωσις των Ελληνίδων».
Το πάθος της, τέλος, για την αναγέννηση και διατήρηση των ελληνικών εθίμων και παραδόσεων, την οδήγησε το 1911 στην ίδρυση του «Λυκείου των Ελληνίδων» στην Αθήνα, το οποίο ξεκίνησε κατά την περίοδο των Βαλκανικών Πολέμων, την καταγραφή, διδασκαλία και παρουσίαση παραδοσιακών χορών, ενώ η δράση του είναι γνωστή μέχρι και σήμερα, αριθμώντας σε Ελλάδα και εξωτερικό 18.000 μέλη. Φέτος, το Λύκειο των Ελληνίδων κλείνει 106 χρόνια ενεργούς δράσης.
Στις 15 Ιανουαρίου 1940, η σπουδαία αυτή αγωνίστρια του γυναικείου κινήματος έφυγε από τη ζωή, αφού υπέστη εγκεφαλικό επεισόδιο, έχοντας πριν τιμηθεί με το «Χρυσό Σταυρό του Τάγματος του Γεωργίου Β’». Το έργο της αναγνωρίστηκε από την Ακαδημία Αθηνών και το Δήμο Αθηναίων, ο οποίος θέλησε να αποδώσει φόρο τιμής στη μνήμη της, τοποθετώντας το 1992 προτομή της στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών.
Η Καλλιρρόη Παρρέν φαίνεται να έφυγε πλήρης και ευτυχισμένη από τη μέχρι τώρα αγωνιστική της πορεία, ενώ πριν το θάνατό της είχε δηλώσει: «Είμαι ευτυχής και ήσυχη πλέον μπορώ να αναπαυθώ, εφ’ όσον αισθάνομαι ότι αφήνω μίαν ανθηράν βλάστησιν της σποράς, την οποίαν εμείς, αι ολίγαι πρωτοπόροι, εσπείραμεν εις την τότε άγονον και πετρώδη γην και είμαι βεβαία ότι από σας, καλαί μου συνεργάτιδες, θα δημιουργηθή η τελεία γυναίκα της αύριον».
Κάποιες σημαντικές λεπτομέρειες: Όταν η Καλλιρρόη Παρρέν αποφάσισε να εκδώσει την πρώτη γυναικεία εβδομαδιαία εφημερίδα τα σχόλια ήταν αρχικά αρνητικά:
* Ο διευθυντής της εφημερίδας ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΙΣ απείλησε: "Θα την συντρίψω διότι μαστροπεύει τας γυναίκας. Έχω και μάννα και αδελφήν άγαμον".
* Ο διευθυντής της εφημερίδας ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ ήταν πιο απαξιωτικός: "Αι γυναίκες είναι πετεινόμυαλαι και ελαφραί. Δεν αξίζει τον κόπον να ασχοληθώμεν".
Ευτυχώς, όμως, δεν είχαν όλοι οι άντρες του λογοτεχνικού κόσμου της εποχής την ίδια γνώμη. Σε σύντομο χρονικό διάστημα ο Γρηγόριος Ξενόπουλος δήλωσε δημόσια: "Η συντροφιά σου είναι πολύτιμη. Το ήθος σου , η τόλμη και η γραφή σου θαύμα. Εύγε σου Δέσποινα της φιλαλληλίας και της προόδου. Στηρίζω τους αγώνες σου, των γυναικών τους αγώνες με όλη μου τη δύναμη".
Παράλληλα ο Κωστής Παλαμάς ενθουσιάστηκε διαβάζοντας την εφημερίδα της Παρρέν, και της αφιέρωσε το ποίημα:
"Χαίρε γυναίκα της Αθήνας, Μαρία, Ελένη, Εύα.
Να η ώρα σου. Τα ωραία σου φτερά δοκίμασε και ανέβα
και καθώς είσαι ανάλαφρη και πια δεν είσαι σκλάβα
προς τη μελλούμενη άγια γη πρωτύτερα εσύ τράβα
και ετοίμασε τη νέα ζωή, μιας νέας χαράς υφάντρα
και ύστερα αγκάλιασε, ύψωσε και φέρε εκεί τον άντρα".
Σήμερα, αρκετά από τα αιτήματα των γυναικών έχουν ικανοποιηθεί, τουλάχιστον στις ανεπτυγμένες χώρες. Ο εορτασμός της όμως παραμένει επίκαιρος. Σε πολλές χώρες καταπατούνται ακόμη και τα ανθρώπινα δικαιώματα των γυναικών, ενώ το αίτημα για πλήρη ισότητα των δύο φύλων σε όλο τον κόσμο παραμένει ανικανοποίητο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η Γνώμη Κιλκίς- Παιονίας διευκρινίζει στους αναγνώστες της ότι θεωρεί αυτονόητο το δικαίωμα του σχολιασμού και της κριτικής έκφρασης, όταν αυτό φυσικά δεν στοχεύει στην απαξίωση, στην ύβρη και στην προσβολή ατόμων και θεσμών.
Το αναγνωστικό κοινό θα πρέπει να γνωρίζει ότι η Γνώμη, επιδιώκοντας μια υγιή και αμφίδρομη επικοινωνία, δεν δημοσιεύει ανυπόγραφα σχόλια, αλλά ούτε και σχόλια ρατσιστικού, προσβλητικού και υβριστικού περιεχομένου.
Τα ενυπόγραφα άρθρα τέλος, εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας.