Τι είναι το διαχωριστικό ανεύρυσμα αορτής;

Του Βασίλη Καρασαββίδη*
Ο διαχωρισμός της αορτής είναι μια σοβαρή κατάσταση, στην οποία σχίζεται το εσωτερικό στρώμα (έσω χιτώνας) της αορτής, του μεγάλου δηλαδή αιμοφόρου αγγείου που εκφύεται από την καρδιά. Τα σφυγμικά κύματα του αίματος διέρχονται δια μέσου της οπής του σχισίματος, προκαλώντας το διαχωρισμό (διαμελισμό) του έσω από το μέσο χιτώνα της αορτής. 

Αν το γεμάτο με αίμα κανάλι (ο ψευδής, δηλαδή, αυλός που δημιουργήθηκε από το διαχωρισμό του έσω και μέσου χιτώνα της αορτής) υποστεί ρήξη προς το εξωτερικό τοίχωμα της αορτής, τότε ο αορτικός διαχωρισμός είναι συχνά θανατηφόρος.

Ο διαχωρισμός της αορτής είναι σχετικά σπάνιος. Η κατάσταση αυτή εμφανίζεται πιο συχνά στους άνδρες στην ηλικία των 60 με 70 ετών. Τα συμπτώματα της αορτικού διαχωρισμού μπορεί να μιμούνται συμπτώματα άλλων ασθενειών, και συχνά οδηγούν σε καθυστέρηση της διάγνωσης. Ωστόσο, όταν ο αορτικός διαχωρισμός διαγνωσθεί και αντιμετωπιστεί εγκαίρως, η πιθανότητα επιβίωσης βελτιώνεται σε μεγάλο βαθμό.


Συμπτώματα

Τα συμπτώματα του αορτικού διαχωρισμού μπορεί να είναι παρόμοια με εκείνα άλλων προβλημάτων της καρδιάς, όπως η καρδιακή προσβολή. Τα τυπικά σημεία και συμπτώματα περιλαμβάνουν:

· Αιφνίδιος σοβαρός πόνος στο στήθος ή στο άνω μέρος της ράχης, ο οποίος συχνά περιγράφεται ως ένα σχίσιμο, ή ως ένας ξεχωριστός ή με αίσθηση διάτμησης πόνος, που αντανακλά προς το λαιμό ή χαμηλά στην πλάτη

· Απώλεια της συνείδησης

· Δυσκολία στην αναπνοή

· Ξαφνική δυσκολία στην ομιλία, απώλεια της όρασης, αδυναμία ή παράλυση της μιας πλευράς του σώματός σας, παρόμοια με αυτά ενός εγκεφαλικού επεισοδίου

· Ασθενέστερος παλμός στον ένα βραχίονα σε σύγκριση με τον άλλο

Πότε πρέπει να δείτε ένα γιατρό

Εάν έχετε σημεία ή συμπτώματα, όπως έντονο πόνο στο στήθος, λιποθυμία, αιφνίδια έναρξη δύσπνοιας ή συμπτώματα ενός εγκεφαλικού επεισοδίου, καλέστε το 166 ή ζητήστε

επείγουσα ιατρική βοήθεια. Αυτά τα σημεία και τα συμπτώματα δεν δείχνουν πάντα ένα σοβαρό πρόβλημα, αλλά είναι καλύτερα να ελεγχθούν γρήγορα. Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία μπορεί να βοηθήσουν ώστε να σωθεί η ζωή σας.

Αιτίες

Ο αορτικός διαχωρισμός συμβαίνει σε μια εξασθενημένη περιοχή του αορτικού τοιχώματος. Η χρόνια υψηλή αρτηριακή πίεση μπορεί να πιέζει τον αορτικό ιστό, γεγονός που τον καθιστά πιο επιρρεπή στο σχίσιμο. Μπορεί επίσης να έχει γεννηθεί κανείς με ένα σύνδρομο που σχετίζεται με μια αποδυναμωμένη και διευρυμένη αορτή, όπως είναι το σύνδρομο Marfan, η δίπτυχη αορτική βαλβίδα ή άλλες σπανιότερες καταστάσεις που σχετίζονται με την αποδυνάμωση των τοιχωμάτων των αιμοφόρων αγγείων. Σπάνια, ο αορτικός διαχωρισμός προκαλείται από τραυματική κάκωση στην περιοχή του θώρακα, όπως κατά τη διάρκεια τροχαίων ατυχημάτων.

Οι αορτικοί διαχωρισμοί διαιρούνται σε δύο ομάδες, ανάλογα με το ποιο τμήμα της αορτής επηρεάζεται:

Τύποι του αορτικού διαχωρισμού

· Τύπος Α. Αυτός είναι ο πιο συνήθης και επικίνδυνος τύπος, ο οποίος περιλαμβάνει διαχωρισμό (σχίσιμο) στο τμήμα της αορτής όπου εξέρχεται από την καρδιά ή διαχωρισμό στην ανιούσα αορτή, ο οποίος μπορεί να εκτείνεται έως και την κοιλιακή αορτή (μέσα στην κοιλιά).

· Τύπος Β. Αυτός περιλαμβάνει διαχωρισμό στην κατιούσα αορτή, ο οποίος μπορεί επίσης να επεκταθεί μέσα στην κοιλιά (κοιλιακή αορτή).

Παράγοντες κινδύνου

Οι παράγοντες κινδύνου για αορτικού διαχωρισμού περιλαμβάνουν:

· Ανεξέλεγκτα υψηλή αρτηριακή πίεση (υπέρταση)

· Σκλήρυνση των αρτηριών (αρτηριοσκλήρυνση)

· Αποδυνάμωση και διόγκωση των αρτηριών (προϋπάρχων αορτικό ανεύρυσμα)

· Αορτική βαλβίδα με δυσπλασία (δίπτυχη αορτική βαλβίδα)

· Μια συγγενής (από τη γέννηση) στένωση της αορτής (στένωση ισθμού αορτής)

Ορισμένες γενετικές ασθένειες αυξάνουν τον κίνδυνο της ύπαρξης ενός αορτικού διαχωρισμού, συμπεριλαμβανομένων:

Σύνδρομο Turner. Από αυτή τη διαταραχή μπορεί να προκύψουν υψηλή αρτηριακή πίεση, καρδιακά προβλήματα και ένας αριθμός άλλων προβλημάτων υγείας.

Σύνδρομο Marfan. Αυτή είναι μια κατάσταση κατά την οποία ο συνδετικός ιστός, ο οποίος υποστηρίζει διάφορες δομές του σώματος, είναι ασθενής. Άτομα με αυτή τη διαταραχή συχνά έχουν οικογενειακό ιστορικό ανευρυσμάτων της αορτής και άλλων αιμοφόρων αγγείων.

Άλλες διαταραχές του συνδετικού ιστού. Αυτές περιλαμβάνουν το σύνδρομο Ehlers-Danlos με μια ομάδα διαταραχών του συνδετικού ιστού του δέρματος, που χαρακτηρίζεται από μώλωπες ή σχισίματα στο δέρμα που δημιουργούνται εύκολα, από χαλαρές αρθρώσεις και εύθραυστα αιμοφόρα αγγεία και το σύνδρομο Loeys-Dietz, με ελικοειδείς αρτηρίες, ειδικά στο λαιμό.

Φλεγμονώδεις ή λοιμώδεις συνθήκες. Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν τη γιγαντοκυτταρική αρτηρίτιδα, η οποία είναι μια φλεγμονή των αρτηριών, και τη σύφιλη, μια σεξουαλικά μεταδιδόμενη λοίμωξη.

Άλλοι πιθανοί παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν:

Φύλο. Οι άνδρες έχουν περίπου διπλάσια συχνότητα του αορτικού διαχωρισμού.

Ηλικία. Η συχνότητα εμφάνισης του αορτικού διαχωρισμού κορυφώνεται στα 60 έως 80 έτη.

Η χρήση κοκαΐνης. Αυτό το ναρκωτικό μπορεί να είναι ένας παράγοντας κινδύνου για τον αορτικό διαχωρισμό, επειδή αυξάνει προσωρινά την πίεση του αίματος.

Εγκυμοσύνη. Σπανίως, αορτικοί διαχωρισμοί συμβαίνουν σε κατά τα άλλα υγιείς γυναίκες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Υψηλής έντασης άρση βαρών. Αυτή και άλλες ασκήσεις με έντονη αντίσταση μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο του αορτικού διαχωρισμού, με την αύξηση της πίεσης του αίματος κατά τη διάρκεια της δραστηριότητας.

Επιπλοκές

Ο διαχωρισμός της αορτής μπορεί να οδηγήσει σε:

· Θάνατο που οφείλεται σε σοβαρή εσωτερική αιμορραγία

· Βλάβη οργάνων, όπως νεφρική ανεπάρκεια ή σε απειλητική για τη ζωή βλάβη του εντέρου

· Εγκεφαλικό επεισόδιο

· Βλάβη της αορτικής βαλβίδας (αορτική ανεπάρκεια) ή σε ρήξη μέσα στην επένδυση (περικάρδιο) που περιβάλλει την καρδιά (καρδιακός επιπωματισμός)

Εξετάσεις και διάγνωση

Η διάγνωση ενός αορτικού διαχωρισμού μπορεί να είναι δύσκολη, επειδή τα συμπτώματα είναι παρόμοια με εκείνα μιας ποικιλίας προβλημάτων υγείας. Οι γιατροί συχνά υποψιάζονται έναν αορτικό διαχωρισμό, αν υπάρχουν τα ακόλουθα σημεία και συμπτώματα:

· Ξαφνικός πόνος σαν σχίσιμο ή έντονος πόνος στο στήθος

· Διεύρυνση της αορτής σε ακτινογραφία θώρακος

· Διαφορά της αρτηριακής πίεσης μεταξύ αριστερού και δεξιού βραχίονα

Αν και αυτά τα σημεία και τα συμπτώματα υποδεικνύουν αορτικό διαχωρισμό, συνήθως απαιτούνται πιο ευαίσθητες τεχνικές απεικόνισης. Οι διαδικασίες απεικόνισης που χρησιμοποιούνται συχνά περιλαμβάνουν:

· Διοισοφάγειο ηχοκαρδιογράφημα. 

Αυτή η εξέταση χρησιμοποιεί κύματα υπερήχων για να απεικονίσει την καρδιά. Το διοισοφάγειο ηχοκαρδιογράφημα είναι ένας ειδικός τύπος υπερηχοκαρδιογραφήματος, κατά τον οποίο ένας καθετήρας υπερήχων εισάγεται μέσω του οισοφάγου. Ο καθετήρας υπερήχων τοποθετείται κοντά στην καρδιά και την αορτή, παρέχοντας μια σαφέστερη εικόνα της καρδιάς σας από ό, τι θα ήταν με ένα "κανονικό" διαθωρακικό ηχοκαρδιογράφημα.

· Αξονική τομογραφία. 

Η σάρωση με τον αξονικό τομογράφο παράγει ακτίνες Χ για να δημιουργήσει εικόνες εγκάρσιας τομής του σώματος. Η αξονική τομογραφία του θώρακα χρησιμοποιείται για τη διάγνωση του αορτικού διαχωρισμού, ενδεχομένως με έγχυση ενός σκιαγραφικού υγρού. Το σκιαγραφικό καθιστά την καρδιά, την αορτή και τα άλλα αιμοφόρα αγγεία πιο ορατά στις εικόνες της αξονικής.

· Μαγνητική αγγειογραφία. 

Η μαγνητική τομογραφία χρησιμοποιεί ένα μαγνητικό πεδίο και παλμούς ενέργειας των ραδιοκυμάτων για να δημιουργήσει τις φωτογραφίες του σώματος. Μια μαγνητική αγγειογραφία χρησιμοποιεί αυτή την τεχνική για να εξετάσει τα αιμοφόρα αγγεία.

Θεραπείες και φάρμακα

Ο διαχωρισμός της αορτής είναι μια επείγουσα ιατρική κατάσταση που απαιτεί άμεση αντιμετώπιση. Η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει χειρουργική επέμβαση ή φάρμακα, ανάλογα με την περιοχή της αορτής που εμπλέκεται.

Τύπος Α αορτικού διαχωρισμού

Η θεραπεία για τον τύπο Α του διαχωρισμού της αορτής μπορεί να περιλαμβάνει:

· Χειρουργείο. Οι χειρουργοί αφαιρούν όσο περισσότερο τμήμα διαχωρισμένης αορτής είναι δυνατόν, για να εμποδίσουν την είσοδο του αίματος στο τοίχωμα της αορτής και ανακατασκευάζουν την αορτή με ένα συνθετικό σωλήνα που ονομάζεται μόσχευμα. Αν η αορτική βαλβίδα παρουσιάζει διαρροές, που επήλθαν ως αποτέλεσμα της κατεστραμμένης 

αορτής, μπορεί να αντικατασταθεί κατά την ίδια στιγμή. Η νέα βαλβίδα τοποθετείται μέσα στο μόσχευμα που χρησιμοποιείται για την ανακατασκευή της αορτής.

· Φάρμακα. Ορισμένα φάρμακα, όπως οι β-αναστολείς και το νιτροπρωσσικό (Nitropress), ελαττώνουν την καρδιακή συχνότητα (ρυθμό) και μειώνουν την αρτηριακή πίεση, και με αυτό τον τρόπο μπορεί να αποτρέψουν την επιδείνωση του διαχωρισμού της αορτής. Μπορεί να χορηγειθούν σε άτομα με αορτικό διαχωρισμό τύπου Α για τη σταθεροποίηση της αρτηριακής πίεσης πριν από την επέμβαση.

Τύπος Β αορτικού διαχωρισμού

Η θεραπεία του τύπου Β αορτικού διαχωρισμού μπορεί να περιλαμβάνει:

Αποκατάσταση ανευρύσματος αορτής
είτε με ανοικτό χειρουργείο, είτε με ενδοαυλική τοποθέτηση stent

· Χειρουργείο. Η διαδικασία είναι παρόμοια με αυτή που χρησιμοποιείται για τη διόρθωση του τύπου Α διαχωρισμού της αορτής. Μερικές φορές μπορεί να τοποθετηθούν stents μέσα στην αορτή - μικροί σωλήνες μεταλλικού πλέγματος που λειτουργούν ως ένα είδος ικριώματος - για να επισκευαστεί ο επιπεπλεγμένος τύπος Β αορτικού διαχωρισμού.

· Φάρμακα. Τα ίδια φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία του τύπου Α διαχωρισμού της αορτής μπορεί να χρησιμοποιηθούν χωρίς χειρουργική επέμβαση για τη θεραπεία του τύπου Β της αορτικού διαχωρισμού.

Μετά τη θεραπεία, μπορεί να χρειαστεί να λαμβάνονται εφ' όρου ζωής φάρμακα για τη μείωση της αρτηριακής πίεσης. Επιπλέον, μπορεί να χρειαστεί περιοδική παρακολούθηση της κατάστασή σας με αξονικές ή μαγνητικές τομογραφίες.

Πρόληψη

Εδώ υπάρχουν μερικές συμβουλές για να μειώσετε τον κίνδυνο ενός αορτικού διαχωρισμού:

· Έλεγχος της αρτηριακής πίεσης. Εάν έχετε υψηλή αρτηριακή πίεση, να πάρετε μια συσκευή μέτρησης της αρτηριακής πίεσης στο σπίτι, για να σας βοηθήσει να την παρακολουθείτε.

· Μην καπνίζετε. Εάν καπνίζετε, να λάβετε μέτρα για διακοπή του καπνίσματος.

· Διατηρήστε το ιδανικό σωματικό βάρος. Ακολουθήστε μια διατροφή χαμηλή σε αλάτι, με άφθονα φρούτα, λαχανικά και δημητριακά ολικής αλέσεως και να ασκείστε τακτικά.

· Φοράτε ζώνη ασφαλείας. Αυτό μειώνει τον κίνδυνο τραυματικής βλάβης στη θωρακική περιοχή.

· Συνεργαστείτε με το γιατρό σας. Αν έχετε οικογενειακό ιστορικό αορτικού διαχωρισμού, μια διαταραχή του συνδετικού ιστού ή δίπτυχη αορτική βαλβίδα, ενημερώστε το γιατρό σας. Εάν έχετε ανεύρυσμα αορτής, μάθετε πόσο συχνά θα πρέπει να έχετε παρακολούθηση και εάν η χειρουργική επέμβαση είναι απαραίτητη για την αποκατάσταση ανευρύσματος σας.

Αν έχετε μια γενετική πάθηση που αυξάνει τον κίνδυνο του αορτικού διαχωρισμού, ο γιατρός σας μπορεί να σας συστήσει φάρμακα, ακόμη και αν η αρτηριακή σας πίεση είναι φυσιολογική.

* Βασίλειος Καρασαββίδης

Ειδικός Καρδιολόγος

Στενημάχου 4, Κιλκίς

Τηλ. Ιατρείου: 2341 300433, Κιν.: 6944 684989

E-mail: v.karasavvides@gmail.com

Website: cardiokilkis.blogspot.gr