Το Νόμπελ Ειρήνης στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης για το 2012 απονέμεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Όπως ανακοίνωσε στο Όσλο η επιτροπή απονομής η Ευρωπαϊκή Ένωση συνετέλεσε στην εμπέδωση της ειρήνης και της δημοκρατίας στην Ευρώπη.
Σε μια πρώτη αντίδραση ο πρόεδρος της Κομισιόν Μανουέλ Μπαρόζο τόνισε ότι η βράβευση αφορά όλη την ΕΕ και τα 500 εκατομμύρια των Ευρωπαίων πολιτών. Τη συγκίνησή του εξέφρασε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Μάρτιν Σουλτς και δήλωσε: «Η ΕΕ αποτελεί ένα μοναδικό πολιτικό εγχείρημα που έφερε την ειρήνη στη θέση του πολέμου και την αλληλεγγύη στη θέση του μίσους."
Η νορβηγική επιτροπή αιτιολόγησε την απόφασή της λέγοντας ότι η Ε.Ε. και οι προκάτοχοί της συνέβαλαν για έξι συνεχόμενες δεκαετίες στην ανάπτυξη της ειρήνης και συμφιλίωσης, από το τέλος του Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο αδιάλειπτα μέχρι σήμερα.

Από ήπειρος πολέμου σε ήπειρο ειρήνηςΗ επιτροπή δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στην ευρωκρίση καθώς και στις κοινωνικές αναταραχές που αντιμετωπίζει αυτό το διάστημα η Ε.Ε. Τα μέλη εξέφρασαν την επιθυμία τους να δοθεί ιδιαίτερη σημασία στο σημαντικότερο επίτευγμα της Ε.Ε.: τον επιτυχημένο αγώνα της για την ειρήνη, τη συμφιλίωση, τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα αλλά και τον καταλυτικό ρόλο που διαδραμάτισε «στην μεταμόρφωση της Ευρώπης, από ήπειρο του πολέμου σε ήπειρο της ειρήνης».
Το έργο της Ε.Ε. κάνει πράξη την «αδελφοσύνη μεταξύ των εθνών» και αποτελεί μια μορφή «Κογκρέσου Ειρήνης», στο πρότυπο που έθεσε το 1895 ο ίδιος ο Άλφρεντ Νόμπελ.
Ο Στέφεν Ζάιμπερτ, εκπρόσωπος της Γερμανίδας καγκελαρίου Ά. Μέρκελ, τόνισε ότι το βραβείο αποτελεί «επιβεβαίωση και εμψύχωση για το μεγάλο αυτό εγχείρημα της Ε.Ε. για την εμβάθυνση της ειρήνης στην ευρωπαϊκή ήπειρο, η οποία δεν έχει βιώσει στην ιστορία της μεγάλες περιόδους ειρήνης». Ο πρώην καγκελάριος Γκέρχαρντ Σρέντερ δήλωσε ότι το βραβείο «έρχεται την κατάλληλη στιγμή, για μια Ευρώπη που ενοποιείται και εμψυχώνει εκείνους που μάχονται για την ένταξη των μεταναστών στην Ε.Ε». «Εξαιρετική» χαρακτήρισε τη βράβευση και ο Υπουργός Εξωτερικών Γκίντο Βέστερβελε, ενώ ο πρώην καγκελάριος Χέλμουτ Κολ δήλωσε «περήφανος ως Ευρωπαίος».

Ιστορικά Νόμπελ ΕιρήνηςΈνας από τους σημαντικότερους βραβευθέντες του παρελθόντος ήταν και ο Βίλι Μπραντ. Υπήρξε ο πρώτος Γερμανός μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, που έλαβε Νόμπελ Ειρήνης. Το 1971 βραβεύθηκε για την πολιτική που άσκησε ως Υπουργός Εξωτερικών και με την οποία συνέβαλε στην αποκατάσταση των σχέσεων με τις χώρες της ανατολικής Ευρώπης.Ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ δέχθηκε το βραβείο για τις τεράστιες δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις που εφάρμοσε στην τότε Σοβιετική Ένωση.
Το 1993 το Νόμπελ Ειρήνης μοιράστηκαν δυο πολιτικοί: Ο Νέλσον Μαντέλα και ο Φρεντερίκ ντε Κλερκ για τη συμβολή τους στην κατάργηση του απαρτχάιντ στη Νότιο Αφρική. Μια πρωτιά σημειώθηκε το 2003 όταν η Ιρανή νομικός Σιρίν Εμπαντί δέχθηκε το βραβείο για τη συμβολή της στον αγώνα για τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα και ειδικά για τα δικαιώματα των γυναικών και των παιδιών. Η Εμπαντί ήταν η πρώτη μουσουλμάνα γυναίκα και η πρώτη Ιρανή, η οποία βραβεύθηκε με Νόμπελ Ειρήνης.
Το 2007 ο πρώην Αμερικανός αντιπρόεδρος Αλ Γκορ πήρε το βραβείο για τη συνολική προσφορά τους στην προστασία του περιβάλλοντος. Μαζί με τον Ραχέντρα Κουμάρ Πατσαουρί, τον προκαθήμενο της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Αλλαγή του Κλίματος, βραβεύθηκε για τον αγώνα για την προστασία του κλίματος. Κατά τη διάρκεια της ομιλίας του ο Γκορ επέρριψε ευθύνες στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα για τις αμέλειες που σημειώθηκαν εις βάρος του παγκόσμιου κλίματος.

'Εντονη αρνητική κριτικήΗ απονομή του 2009 προκάλεσε έντονες αντιδράσεις. Πολλοί θεώρησαν ότι ο Αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα πήρε το Νόμπελ Ειρήνης πολύ νωρίς και κατά κάποιον τρόπο προκαταβολικά. Ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών είχε παρουσιάσει το σχέδιό του για έναν κόσμο χωρίς πυρηνικά όπλα, το οποίο ποτέ δεν πραγματοποίησε.
Η κριτική όμως γύρω από το Νόμπελ Ειρήνης δεν περιορίζεται στην επιλογή Ομπάμα. Εδώ και αρκετά χρόνια υπάρχουν φωνές που υποστηρίζουν ότι η απονομή των βραβείων δεν γίνεται σύμφωνα με τη διαθήκη του πνευματικού τους πατέρα, Άλφρεντ Νόμπελ. Στη διαθήκη του ο Νόμπελ εκφράζει την επιθυμία του το βραβείο Ειρήνης να απονέμεται σε πολιτικούς ηγέτες, που μάχονται για τον διεθνή αφοπλισμό. «Αδελφοσύνη μεταξύ των εθνών» ήταν η τελευταία του επιθυμία καθώς και η κατάργηση των ενόπλων δυνάμεων ή οποιουδήποτε άλλου μέσου μπορεί να προκαλέσει πόλεμο. Οι ενστάσεις δεν άφησαν αδιάφορη την Ακαδημία της Στοκχόλμης, η οποία επανεξετάζει το πνεύμα της διαθήκης.

Deutsche Welle
Afp, Rayna Breuer, Dagmar Breitenbach / Aλεξάνδρα Κοσμά
Υπεύθ. σύνταξης: Δήμητρα Κυρανούδη