Υλοποιείται βούλγαρο-ελληνικό σχέδιο για την προστασία του ασπροπάρη

Πηγή: Βουλγαρική ραδιοφωνία

Μη κυβερνητικές οικολογικές οργανώσεις από τη Βουλγαρία, Ελλάδα και Μεγάλη Βρετανία συνεργάζονται στην πραγματοποίηση του πενταετούς προγράμματος, μέρους του ευρωπαϊκού “Live plus”, στόχος του οποίου είναι η διάσωση του ασπροπάρη, δηλ. του αιγυπτιακού γύπα. Στην πραγματοποίηση του σχεδίου συνεργάζονται το ελληνικό Ίδρυμα "Αναστάσιος Γ. Λεβέντης", το οποίο το συγχρηματοδοτεί, ενώ υπεύθυνη για την ολοκλήρωσή του είναι η βουλγαρική Ένωση προστασίας των πτηνών.
Το βούλγαρο-ελληνικό αυτό πρόγραμμα θα ερευνήσει την κατάσταση στην οποία βρίσκεται σήμερα το είδος αυτού του γύπα στην περιοχή της Βαλκανικής Χερσονήσου, καθώς και, σε ευρύτερο επίπεδο, την μεταναστευτική του διαδρομή η οποία καλύπτει εκτάσεις που βρίσκονται στην Αφρική και την Ασία.
"Ο αιγυπτιακός γύπας οφείλει την ονομασία του στη λατρεία της οποίας έχαιρε στην αρχαία Αίγυπτο, όπου όποιος τον πλήγωνε τιμωρούνταν με θάνατο", λέει στη συνέντευξή του στη Βουλγαρική Ραδιοφωνία ο ειδικός της βουλγαρικής Ένωσης προστασίας των πτηνών, κ Νικολάι Τερζίεφ. "Το όνομα ασπρογύπας" οφείλεται στο λευκό πτέρωμά του. Πρέπει να διευκρινίσουμε ότι μέχρι το τρίτο έτος της ηλικίας του ο γύπας αυτός είναι μαύρος και αλλάζει χρώμα με την ενηλικίωσή του. Λόγω της λατρείας του από τους αρχαίους αιγύπτιους, θα μπορούσαμε να πούμε ότι πρόκειται για ένα από τα πρώτα είδη προστατευόμενων ζώων στην ιστορία. Η λατρεία του έχει πραγματικές αιτίες, μια και, ως γνωστόν, ο γύπας "καθαρίζει" τη φύση τρώγοντας τα νεκρά ζώα και με τον τρόπο αυτό προφυλάσσει τους ανθρώπους και τα κοπάδια από πολλές ασθένειες και επιδημίες. Στην Αφρική ο αριθμός του ήταν εξαιρετικά μεγάλος, ζούσε ακόμα και μέσα στις πόλεις και οι κάτοικοί της, ειδικά οι γεωργοί, τον λάτρευαν μια και έτρωγε τα τρωκτικά που κατέστρεφαν τις φυτείες τους".
Σήμερα το είδος του ασπρογύπα υπολογίζεται ότι αριθμεί δέκα έως είκοσι χιλιάδες πτηνά διεθνώς. Στη Βαλκανική Χερσόνησο υπάρχουν περίπου ενενήντα πτηνά, ενώ στη Βουλγαρία ζουν τα τριάντα ή τριανταπέντε απ' αυτά.
"Το πρώτο πρόγραμμα που πραγματοποιήσαμε για τη σωτηρία του ασπρογύπα το 2003, είχε σαν αποτέλεσμα την καταμέτρηση πενήντα επτά ζευγαριών", λέει στη συνέντευξή του ο ειδικός της βουλγαρικής Ένωσης προστασίας των πτηνών, κ Ιβάιλο Άγγελοφ, ένας από τους υπεύθυνούς του νέου προγράμματος. "Ο αριθμός αυτός, σήμερα, έχει μειωθεί στα τριάντα δύο ζευγάρια - περίπου στο μισό, σε σύγκριση με το 2003. Αξίζει να σημειώσουμε ότι στη δεκαετία του ογδόντα, του εικοστού αιώνα, ο αριθμός των ζευγαριών του ασπρογύπα ξεπερνούσε τα εκατό. Οι βασικές απειλές, με τις οποίες βρίσκεται αντιμέτωπος και οι οποίες ευθύνονται, σε μεγάλο βαθμό, για τη μείωση του είδους, είναι τα χημικά λιπάσματα και άλλα δηλητήρια, η λαθροθηρία και τα ηλεκτρικά καλώδια και στύλοι, στους οποίους, συχνά, χτίζει τις φωλιές του. Το είδος αυτό τρώει τα πάντα. Πτώματα ζώων που σκοτώνονται στους δρόμους, δηλητηριασμένα τρωκτικά και έντομα στα χωράφια, σκουπίδια από τις χωματερές. Με δεδομένη τη μόλυνση του περιβάλλοντος από τα χημικά που χρησιμοποιούνται στη γεωργία και τις βιομηχανίες, η μείωση του αριθμού τους είναι, δυστυχώς, αναμενόμενη".
Ο μεγαλύτερος κίνδυνος, σε παγκόσμιο επίπεδο, οφείλεται στους ελαττωματικούς στύλους του ηλεκτρικού. Σε μια αποστολή του στο Σουδάν, τμήμα της οικολογικής Ένωσης προστασίας των πτηνών μέτρησε δεκαεπτά πτώματα ασπρογύπ γύρω από ένα στύλο ηλεκτρικού.
Ένας από τους βασικούς στόχους του βούλγαρο-ελληνικού προγράμματος, είναι η διαπίστωση των βασικών κινδύνων, με σκοπό την μελλοντική τους εξάλειψη.
"Σκοπεύουμε να τοποθετήσουμε ειδικούς πομπούς παρακολούθησης (GPS) σε είκοσι γύπες. Με τον τρόπο αυτό θα μπορέσουμε να συγκεντρώσουμε στοιχεία για την μετακίνησή τους, κατά την περίοδο της αποδημίας τους, για τα μέρη που χειμάζουν στην Αφρική και για τις περιοχές που ζουν το καλοκαίρι", συνεχίζει ο κ Ιβάιλο Άγγελοφ. "Με τον τρόπο αυτό θα μπορέσουμε να αποκτήσουμε στοιχεία και λεπτομέρειες για τους λόγους της θνησιμότητας, ιδίως σε ότι αφορά στους νέους γύπες, στην ηλικία που σημειώνονται τα περισσότερα θανατηφόρα κρούσματα. Όταν ένα από τα πτηνά πεθάνει, ο πομπός GPS θα σταματήσει να δίνει σήμα και εμείς θα πάμε επί τόπου για να καταλάβουμε την αιτία του θανάτου του".
Η βουλγαρική Ένωση προστασίας των πτηνών καλύπτει όλες τις περιοχές της χώρας τις οποίες προτιμούν οι αιγυπτιακοί γύπες. Οι αγαπημένες τους περιοχές είναι τα νότια τμήματα των οροσειρών της Ροδόπης και του Αίμου, καθώς και ορισμένες περιοχές των νομών Σούμεν και Ρούσε στη βορειοανατολικά της χώρας. Αυτές οι περιοχές έχουν επιλεγεί για την καταμέτρηση, τη εξασφάλιση των φωλιών και την διατροφή των πτηνών.
Οι οικολογικές οργανώσεις που συμμετέχουν στο πρόγραμμα σκοπεύουν να τοποθετήσουν κάμερες οι οποίες θα λειτουργούν επί μονίμου βάσεως και θα μεταδίδουν, μέσω του Διαδικτύου, τον τρόπο ζωής του ασπρογύπα, πώς τρέφει τα μικρά του, πώς ζευγαρώνει και πολλά άλλα. Με τον τρόπο αυτό ελπίζουν ότι θα καταφέρουν να κερδίσουν την συμπάθεια και την υποστήριξη της κοινής γνώμης και, ακόμα περισσότερο, των νέων κάνοντάς τους να αλλάξουν τον τρόπο αντιμετώπισης απέναντι στα τόσο πολύτιμα για τη φύση και τον άνθρωπο πτηνά του είδους του αιγυπτιακού γύπα ή ασπρογύπα.