Όταν η όραση «θολώνει»: Τι είναι ο καταρράκτης και πώς αντιμετωπίζεται σήμερα

Tου Δρ. Ελευθέριου Λουκοβίτη*
Χειρουργού Οφθαλμιάτρου

Ο καταρράκτης είναι μία από τις πιο συχνές παθήσεις των ματιών, ιδιαίτερα στις μεγαλύτερες ηλικίες, και αποτελεί μία από τις κυριότερες αιτίες μείωσης της όρασης παγκοσμίως. Eίναι μια πάθηση που κάνει την όραση να θαμπώνει, τα χρώματα να ξεθωριάζουν και την καθημερινότητα πιο δύσκολη. Ευτυχώς σήμερα αντιμετωπίζεται με μεγάλη επιτυχία χάρη στη μεγάλη εξέλιξη της οφθαλμολογίας τα τελευταία χρόνια.

Τι είναι ο καταρράκτης;

Καταρράκτης ονομάζεται η θόλωση του φυσικού κρυσταλοειδούς φακού του ματιού. Ο φακός φυσιολογικά είναι διαυγής και επιτρέπει στο φως να περάσει προς τον αμφιβληστροειδή (φιλμ του ματιού). Καθώς αναπτύσσεται καταρράκτης και θολώνει ο φακός, οι ακτίνες του φωτός δεν εστιάζονται στον αμφιβληστροειδή και ειδικότερα στην ωχρά κηλίδα, αλλά διαχέονται προκαλώντας θόλωση της όρασης. Ως εκ τούτου, όταν ο φακός αρχίσει να «θολώνει», η όραση γίνεται σταδιακά πιο ασαφής, θαμπή ή «σαν να βλέπουμε μέσα από θολό τζάμι».

Ποια είναι τα συμπτώματα;

Τα πιο συχνά συμπτώματα περιλαμβάνουν:

· Θόλωση ή μείωση της καθαρότητας της όρασης

· Ευαισθησία στο φως ή λάμψεις (ιδίως τη νύχτα)

· Ανάγκη για συχνή αλλαγή γυαλιών

· Δυσκολία στην ανάγνωση ή στην οδήγηση, ειδικά το βράδυ

· Θαμπά χρώματα ή αίσθηση ότι όλα είναι πιο «ξεθωριασμένα»

Συνήθως, ο καταρράκτης εξελίσσεται αργά και ανώδυνα, γι’ αυτό πολλοί άνθρωποι δεν αντιλαμβάνονται την επιδείνωση της όρασής τους μέχρι να γίνει αισθητή.

Η πιο συχνή αιτία εμφάνισης του καταρράκτη είναι η γήρανση (γεροντικός καταρράκτης) σε άνθρώπους ηλικίας άνω των 50 ετών. Ωστόσο, μπορεί να εμφανιστεί και σε μικρότερες ηλικίες μετά από τραυματισμό, λήψη φαρμάκων (όπως κορτιζόνης), σακχαρώδη διαβήτη ή υπερέκθεση στον ήλιο χωρίς προστασία.

Γεροντικός σκληρυντικός καταρράκτης

Η αντιμετώπιση του καταρράκτη

Στα αρχικά στάδια, η όραση μπορεί να βελτιωθεί προσωρινά με νέα γυαλιά ή καλύτερο φωτισμό. Ωστόσο, η οριστική θεραπεία του καταρράκτη είναι η χειρουργική αντιμετώπισή του.

Η σύγχρονη επέμβαση καταρράκτη είναι μια ασφαλής και ανώδυνη διαδικασία, που διαρκεί 20-30’. Ο θολωμένος φακός αφαιρείται και αντικαθίσταται από έναν τεχνητό ενδοφακό (intraocular lens – IOL), ο οποίος παραμένει μόνιμα στο μάτι και επαναφέρει τη διαύγεια της όρασης. Μετά την επέμβαση χορηγείται για λίγες ημέρες κατάλληλη τοπική αγωγή με σταγόνες (κολλύρια) και απαιτούνται καλές συνθήκες υγιεινής για τα μάτια (π.χ. αποφυγή σκόνης, αέρα και πίεσης ή τριψίματος του ματιού που χειρουργήθηκε). Οι περισσότεροι ασθενείς επιστρέφουν στις καθημερινές τους δραστηριότητες μέσα σε λίγες ημέρες.

Πρόληψη και φροντίδα

Αν και ο καταρράκτης δεν μπορεί πάντα να προληφθεί, υπάρχουν τρόποι να καθυστερήσουμε την εμφάνισή του:

· Χρήση γυαλιών ηλίου με φίλτρο υπεριώδους ακτινοβολίας - UV.

· Διακοπή του καπνίσματος και περιορισμός του αλκοόλ.

· Υγιεινή διατροφή πλούσια σε αντιοξειδωτικά (φρούτα, λαχανικά).

· Τακτικός οφθαλμολογικός έλεγχος, ιδιαίτερα μετά τα 50 έτη.

· Σωστή ρύθμιση συστηματικών παθήσεων (π.χ. του σαγχαρώδους διαβήτη).

Συμπερασματικά:

Ο καταρράκτης είναι μια συχνή, αλλά πλήρως αντιμετωπίσιμη πάθηση. Με τη σωστή διάγνωση και την έγκαιρη χειρουργική αντιμετώπιση, οι περισσότεροι ασθενείς ανακτούν πλήρως την καθαρότητα της όρασής τους και επιστρέφουν σε μια φυσιολογική, ενεργή καθημερινότητα.

* Λουκοβίτης Δ. Ελευθέριος
Χειρουργός Οφθαλμίατρος, MD, MSc, PhDc, FEBO
Στρατιωτικός Ιατρός - Επιμελητής Οφθαλμολογικής Κλινικής 424 ΓΣΝΕ
Υπ. Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ
Αγίας Μαρίνης 30, Άνω Τούμπα, Θεσσαλονίκη
eleloukovitis@gmail.com
eleloukovitis.gr
6972973260
  6972973260