Ερώτηση Μαρίας Σπυράκη, για την κυκλοφορία τροφίμων από γρύλλο, αλευροσκουλήκι και ακρίδα στην ΕΕ

Η έγκριση κυκλοφορίας τροφίμων που περιλαμβάνουν συστατικά από έντομα και ειδικότερα γρύλλο, αλευροσκουλήκι και ακρίδα στην ΕΕ, προκαλεί αναστάτωση στους καταναλωτές και εύλογη ανησυχία σε επιστημονικούς φορείς. Η ευρωβουλευτής του ΕΛΚ Μαρία Σπυράκη έθεσε το θέμα με γραπτή ερώτηση προς την Κομισιόν και έλαβε μια κατ αρχήν διαβεβαίωση από την αρμόδια Επίτροπο Υγείας και Ασφάλειας Τροφίμων, Στέλλα Κυριακίδου, ότι η αναγραφή των συστατικών των τροφίμων σε εμφανές σημείο είναι υποχρεωτική.

«Τα τρόφιμα πρέπει να συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις επισήμανσης του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1169/2011(κανονισμός για την ενημέρωση των καταναλωτών για τα τρόφιμα). Ο κανονισμός αυτός απαιτεί την υποχρεωτική αναγραφή όλων των συστατικών στα προσυσκευασμένα τρόφιμα και προβλέπει ότι οι υποχρεωτικές πληροφορίες για τα τρόφιμα αναγράφονται σε εμφανές σημείο κατά τρόπο ώστε να είναι ευδιάκριτες, ευανάγνωστες και, κατά περίπτωση, ανεξίτηλες. 

Στην περίπτωση τροφίμων που περιέχουν έντομα, η συγκεκριμένη ονομασία του εντόμου, όπως ορίζεται στους εκτελεστικούς κανονισμούς της Επιτροπής για την έγκριση, πρέπει να περιλαμβάνεται στον κατάλογο των συστατικών» σημειώνει στην απάντηση της η Επίτροπος Στέλλα Κυριακίδου.

Στην ερώτηση της η ευρωβουλευτής Μαρία Σπυράκη, έθεσε ενώπιον της Κομισιόν, τις ανησυχίες των καταναλωτών μετά από σειρά δημοσιευμάτων για τρόφιμα με βάση προϊόντα εντόμων :

«Με τον κανονισμό 2023/5 η ΕΕ ενέκρινε τη διάθεση στην Ευρωπαϊκή αγορά τροφίμων με συστατικό μερικώς απολιπασμένη σκόνη οικιακού γρύλλου (Acheta domesticus), ως «νέα τροφή για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και της επισιτιστικής κρίσης». Επιπρόσθετα εγκρίθηκε και η κυκλοφορία τροφίμων με συστατικά κίτρινο αλευροσκουλήκι και μεταναστευτική ακρίδα. 

Τα συγκεκριμένα συστατικά, πέραν του γεγονότος ότι βρίσκονται εκτός της διατροφικής κουλτούρας των Ευρωπαίων, μπορούν να προκαλέσουν πλήθος αλλεργικών αντιδράσεων στους καταναλωτές με αλλεργίες στα καρκινοειδή, στα μαλάκια και στα προϊόντα τους καθώς και στα ακάρεα της σκόνης» επισήμανε η κ. Σπυράκη. 

Σε αυτή τη βάση η ευρωβουλευτής ζήτησε από την Κομισιόν να δώσει τις σχετικές διευκρινίσεις στους καταναλωτές και τους αρμόδιους επιστήμονες «δεδομένου ότι επιχειρείται η εισαγωγή εντομοφαγίας στην ΕΕ με την έγκριση πρώτων υλών προερχόμενων από έντομα σε τρόφιμα ευρείας κατανάλωσης, όπως μπισκότα, ζύμες, κ.λπ., με μόνη υποχρέωση αναγραφής της παρουσίας εντόμου εντός του καταλόγου συστατικών, που συνήθως παρουσιάζεται με πολύ μικρή δυσδιάκριτη γραμματοσειρά στο πίσω μέρος των συσκευασιών».

Στην απάντηση της η Επίτροπος αρμόδια για την Ασφάλεια των Τροφίμων διευκρινίζει επίσης ότι «τα δεδομένα αξιολογούνται από την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA), η οποία ενεργεί με πλήρη ανεξαρτησία και ακολουθεί τα υψηλότερα επιστημονικά πρότυπα. Μόνο τα νέα τρόφιμα που έχουν αξιολογηθεί ως ασφαλή για ανθρώπινη κατανάλωση εγκρίνονται για διάθεση στην αγορά της ΕΕ».

Ερώτηση Μαρίας Σπυράκη

Με τον κανονισμό 2023/5 η ΕΕ ενέκρινε τη διάθεση στην Ευρωπαϊκή αγορά τροφίμων με συστατικό μερικώς απολιπασμένη σκόνη οικιακού γρύλλου (Acheta domesticus), ως «νέα τροφή για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και της επισιτιστικής κρίσης». Επιπρόσθετα εγκρίθηκε και η κυκλοφορία τροφίμων με συστατικά κίτρινο αλευροσκουλήκι και μεταναστευτική ακρίδα. Τα συγκεκριμένα συστατικά, πέραν του γεγονότος ότι βρίσκονται εκτός της διατροφικής κουλτούρας των Ευρωπαίων, μπορούν να προκαλέσουν πλήθος αλλεργικών αντιδράσεων στους καταναλωτές με αλλεργίες στα καρκινοειδή, στα μαλάκια και στα προϊόντα τους καθώς και στα ακάρεα της σκόνης.

Δεδομένου ότι επιχειρείται η εισαγωγή εντομοφαγίας στην ΕΕ με την έγκριση πρώτων υλών προερχόμενων από έντομα σε τρόφιμα ευρείας κατανάλωσης, όπως μπισκότα, ζύμες, κ.λπ., με μόνη υποχρέωση αναγραφής της παρουσίας εντόμου εντός του καταλόγου συστατικών, που συνήθως παρουσιάζεται με πολύ μικρή δυσδιάκριτη γραμματοσειρά στο πίσω μέρος των συσκευασιών, ερωτάται η Επιτροπή:

1. Σε ποιες ενέργειες πρόκειται να προβεί για τη διασφάλιση της δημόσιας υγείας;

2. Γιατί δεν προβλέπεται υποχρέωση αναγραφής της ύπαρξης εντόμου σε εμφανές σημείο της συσκευασίας, καθώς και στον κατάλογο παραγγελίας των επιχειρήσεων εστίασης που τυχόν επιλέξουν τη χρήση τέτοιων τροφίμων, προκειμένου να διασφαλιστεί η ενημέρωση του καταναλωτή και η προστασία του δικαιώματός του να επιλέξει εάν επιθυμεί να καταναλώσει έντομα;

Απάντηση Στέλλας Κυριακίδου

Προκειμένου να διασφαλιστεί η ασφάλεια των τροφίμων και να ικανοποιηθούν οι προσδοκίες των πολιτών της ΕΕ για υψηλό επίπεδο προστασίας της υγείας, ο κανονισμός για τα νέα τρόφιμα απαιτεί την αξιολόγηση ολοκληρωμένων δεδομένων ασφάλειας για κάθε νέο τρόφιμο πριν από την έγκρισή του.

Τα δεδομένα αξιολογούνται από την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA), η οποία ενεργεί με πλήρη ανεξαρτησία και ακολουθεί τα υψηλότερα επιστημονικά πρότυπα.Μόνο τα νέα τρόφιμα που έχουν αξιολογηθεί ως ασφαλή για ανθρώπινη κατανάλωση εγκρίνονται για διάθεση στην αγορά της ΕΕ.

Τα τρόφιμα πρέπει να συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις επισήμανσης του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1169/2011 (κανονισμός για την ενημέρωση των καταναλωτών για τα τρόφιμα).Ο κανονισμός αυτός απαιτεί την υποχρεωτική αναγραφή όλων των συστατικών στα προσυσκευασμένα τρόφιμα και προβλέπει ότι οι υποχρεωτικές πληροφορίες για τα τρόφιμα αναγράφονται σε εμφανές σημείο κατά τρόπο ώστε να είναι ευδιάκριτες, ευανάγνωστες και, κατά περίπτωση, ανεξίτηλες. 

Στην περίπτωση τροφίμων που περιέχουν έντομα, η συγκεκριμένη ονομασία του εντόμου, όπως ορίζεται στους εκτελεστικούς κανονισμούς της Επιτροπής για την έγκριση, πρέπει να περιλαμβάνεται στον κατάλογο των συστατικών. Επιπλέον, μια δήλωση, πολύ κοντά στον κατάλογο των συστατικών, αναφέρει ότι το εν λόγω συστατικό μπορεί να προκαλέσει αλλεργικές αντιδράσεις.