Ένας πραγματικός θησαυρός

Του Κώστα Μπούζα
Δύσκολη ώρα αυτή που έφυγε ο παππούς. Μικρό παιδάκι τότε ο Ιάσων, παρακολούθαγε με αγωνία την θλίψη στα μάτια των μεγάλων. Τους κρυφούς, πνιχτούς λυγμούς. Τα θολωμένα βλέμματα. Κι ένοιωθε ότι ήταν έτοιμος να κάνει οτιδήποτε, μακάρι να ‘ξερε τι, για να επιστρέψει η χαρά στα πρόσωπά τους.

Είναι αλήθεια ότι δεν θυμάται πολλά πράγματα από τότε. Υπάρχει κάτι όμως που έμεινε χαραγμένο στη μνήμη του. Τα λόγια του πατέρα του, λίγες μέρες μετά το θλιβερό γεγονός, όταν ήταν να αδειάσουν το σπίτι του παππού: Υπάρχει ένας ολόκληρος θησαυρός εδώ, που πρέπει να τον μαζέψουμε και να τον σώσουμε. Και μες στο μυαλό του το παιδικό, τριγύριζαν σκέψεις για σεντούκια με χρυσάφια και πετράδια, ολόιδια μ’ αυτά που οι πειρατές σε έρημα νησιά ανακαλύπτουν. Κι η φαντασία του που κάλπαζε, σκάρωνε ένα ολόδικό του κυνήγι θησαυρού.

Οι μέρες πέρασαν και πράγματι φτάσανε τα μπαούλα. Και ο Ιάσων με λαχτάρα πρόφτασε, καθώς ακόμα ξεφόρτωνε ο πατέρας. Και με κομμένη την ανάσα περίμενε στο σπίτι να τα βάλουν, να τα ταιριάξουν, να τα ανοίξουν.

Απογοήτευση. Πουθενά χρυσάφια και πετράδια. Υπήρχαν άλλα πράγματα, που μπρος στα μάτια του τα ορθάνοιχτα, μονάχα θησαυρός δεν φαίνονταν να είναι. Κεντήματα, υφαντά και πίνακες ζωγραφικής. Σε ένα άλλο διάφορα ξυλόγλυπτα κι ένα σωρό κεραμικά. Σταμνιά, κανάτες, κούπες. Αλλού πάλι υπήρχαν πόρπες από παραδοσιακές φορεσιές, μα και διάφορα άλλα στολίδια, που ήξερε να ξεχωρίζει απ’ τα πανηγύρια, μα που όμως σε καμιά περίπτωση δεν ήταν αυτό που περίμενε να δει. Μέχρι και σκαλισμένα μάρμαρα σ’ ένα μπαούλο υπήρχαν. Ήταν τα κομμάτια της παλιάς βρύσης, του εξήγησε ο πατέρας, που θα την ξαναέστηναν στο δικό τους σπίτι, στην αυλή.

Τα χρόνια περνούσαν και καθώς μεγάλωνε ο Ιάσων, τα μπαούλα άνοιγαν όλο και πιο συχνά. Κι αυτός με την βοήθεια του πατέρα, σε έναν κόσμο άγνωστο ως τα τότε, όλο και περισσότερο, μέρα με τη μέρα, κατόρθωνε να διεισδύει. Και ν’ αφουγκράζεται το τραγούδι του αργαλειού επάνω στο υφαντό. Και το μεράκι της κεντήστρας, καθώς απ’ τη ζωή της χάριζε σε δέντρα, λουλούδια και γοργόνες. Και τον ιδρώτα του ξυλογλύπτη, που χυνόταν επάνω στη ρόκα, στην γκλίτσα, στην σαρμανίτσα. 

Και τη λαχανιασμένη ανάσα του λιθοξόου, του πελεκάνου, στην πάλη του με το μάρμαρο και την πέτρα. Και του ζωγράφου τ’ όνειρο, που, γραμμή με τη γραμμή, ζωντάνευε επάνω στο πανί, καημούς και πόθους μιας ολόκληρης φυλής. Και του αργυροχρυσοχόου το κουρασμένο βλέμμα, που έσβηνε μαζί με την νιότη του, επάνω σε μαιάνδρους, σπείρες, ρόδακες, λουλούδια. Και του αγγειοπλάστη τον χορό επάνω στον τροχό που ολοένα γύριζε. Μαζί του και τα χρόνια…

Για πολύ καιρό συνεχίστηκε το ταξίδι αυτό το θαυμαστό. Κι αυτός το ξέρει τώρα πια καλά, τι ήταν, τι είναι, όλα αυτά που είχε, τότε, την δύσκολη την ώρα, πρωτοδεί. Αντικείμενα είναι όλα τους της λαϊκής μας τέχνης της αγαπημένης, της μονάκριβης. Ανάσα είναι του λαού μας. Χτύπος καρδιάς. Αγάπη. Ανάγκη της ζωής, σαν το ψωμί και το νερό. Σκίρτημα είναι του νου και των αισθήσεων. Δύναμη αναγέννησης. Δροσοβόλημα σωστό.

Έχουν περάσει χρόνια τώρα, που ο Ιάσων έχει βγει σ’ ένα δικό του κυνήγι θησαυρού, γιατί πάντα υπάρχουν τέτοιοι θησαυροί, ακόμα και ως τα σήμερα, που με υπομονή την ανακάλυψή τους περιμένουν. Για να σταθούν εφόδια, που μ’ αυτά, όπως έγραφε κάποτε κι ο μεγάλος Ίων Δραγούμης, αν έχεις ορμή μέσα σου και φύσημα, θα πλάσεις ότι θέλεις, παράδοση και πολιτισμό και αλήθεια και φιλοσοφία…