Εγκαίνια Κυρίου Παντοκράτορος Μεθέορτα της Μεσοπεντηκοστής

†Ο Γουμενίσσης, Αξιουπόλεως & Πολυκάστρου Δημήτριος
Μέσα στο χριστολογικό εορτολογικό κλίμα της Μεσοπεντηκοστής τελέσαμε τα από μακρού χρόνου προγραμματισμένα εγκαίνια της εκκλησίας του Παντοκράτορος στο Πάϊκο. Η ημέρα συναποδιδόταν στη μνήμη του Αναργύρου αγίου Θαλλελαίου (του αναργύρου εκείνου αγίου και μάρτυρα που έθαλλε έλαιον ιάσεως), στη μνήμη της αγίας Λυδίας της Φιλιππησίας και άλλων πολλών Αγίων, όπως και στη μετακομιδή του μυροβλύζοντος αγίου Νικολάου από τα Μύρα της Λυκίας στο Μπάρι της Ιταλίας.

Οι ιερές συμπτώσεις έχουν μια αναλογική σημασία για τα τελεσθέντα εγκαίνια. Τα μαρτυρικά λείψανα των εγκαινίων, ως εν προκειμένω των ιερομαρτύρων αγίων Χαραλάμπους, Ελευθερίου και Ραφαήλ, αναβλύζουν ιάματα πνευματικής θεραπείας μέσα από το τελούμενο λειτουργικό μυστήριο της θείας κοινωνίας. Συνάμα, το λειτουργικό μυστήριο είναι η τελειότητα της αποστολικής ομολογίας και του αποστολικού κηρύγματος για το Σωτήρα και Κύριο. Και η λειτουργική μέθεξη του Θεού ενεργοποιεί το άγιο μύρο της Χρίσεως. Πολύ περισσότερο από τον άψυχο ναό, εμείς οι άνθρωποι αναδεικνυόμαστε έμψυχοι ναοί της θείας λατρείας του Παντοκράτορος Κυρίου.

Αφ᾽ εσπέρας, πριν μεταβούμε στον Ακροπόταμο για τις εκεί εόρτιες εκδηλώσεις αναφοράς στην 19η Μαΐου, μεταφέραμε τα ιερά λείψανα του εγκαινισμού και τελέσαμε τον καθιερωμένο Εσπερινό.

Το πρωί της 20ης Μαΐου τελέσθηκε ο Όρθρος και προσελθόντες κατά την Δοξολογία στο εγκαινιασμένο Παρεκκλήσι του Αγίου Χαραλάμπους, παραλάβαμε τα χαριτόβρυτα μαρτυρικά λείψανα και τελέσαμε στη συνέχεια την κατανυκτική και μεγαλειώδη συνάμα ιερουργία των Εγκαινίων, συμπαραστατούμενοι από τον καθηγούμενο π. Βησσαρίωνα, τους αρχιμανδρίτες π. Νικόδημο και π. Θεόκλητο, τους πρεσβυτέρους π. Ιωάννη, π. Δανιήλ και π. Χρήστο, τους διακόνους Μιχαήλ, Ραφαήλ και Σεραφείμ, με την υπουργία των πατέρων Ιγνατίου, Παντελεήμονος και Ευσταθίου, με συμμετοχή προσκυνητών μεταξύ των οποίων οι π. Χριστόδουλος και π. Προτέριος. Πρεσβυτέρες και παιδιά των ιερατικών οικογενειών έφεραν τα εξαπτέρυγα και τις λαμπάδες, αλλά και συνέψαλαν χορωδιακά με τους ψάλλοντες. Η όλη τελετουργία μεταδιδόταν διαδικτυακά και κατά περίσταση εξηγούσαμε την ιερά-καθαγιαστική είτε την χρηστική-πρακτική σημασία των τελουμένων.

Τελέσαμε την πρώτη Αρχιερατική θεία Λειτουργία στην καθαγιασμένη αγία Τράπεζα και κοινωνήσαμε πολλούς των προσελθόντων, με πρώτα πλήθος παιδιών με τους γονείς τους. Αναντίρρητα αυτές οι εικόνες, που αποτυπώνονται εύκολα και έντονα στον αθώο παιδικό ψυχισμό, συναπαρτίζουν βιώματα εκκλησιοποίησης των παιδικών καρδιών, ιδίως μάλιστα όταν έχουν συνέχεια και σφραγίζουν την όλη ανάπτυξη των παιδιών. Δεν παραλείψαμε να μνημονεύσουμε τους δωρητές της ανεγέρσεως της Εκκλησίας, κυρίως μια οικογένεια Αθηναίων ιατρών, αλλά και να επευλογήσουμε όσους συνεκοπίασαν εθελοντικά συνεργώντας στην ολοκλήρωση της νέας αυτής εκκλησίας, όπου θα τελούνται επί σαράντα ημέρες συνεχόμενα θείες λειτουργίες.

Η νέα εκκλησία θα πανηγυρίζει της Μεσοπεντηκοστής, της Μεταμορφώσεως, καθώς και την 1η Αυγούστου για την επέτειο ανευρέσεως της εγκολπίου εικόνος του Παντοκράτορος Κυρίου στη Θερμή της Λέσβου, αλλά και στις εορτίους η έστω τις μεθεόρτους ημέρες μνήμης των Αγίων των οποίων ιερά αποτμήματα λειψάνων καταθέσαμε στον εγκαινισμό (των ιερομαρτύρων Χαραλάμπους, Ελευθερίου και Ραφαήλ).

Μετά την πρώτη ιερουργία, επακολούθησε πλούσια δεξίωση για μας και τους συλλειτουργούς μας, αλλά και τους μετασχόντας της τελετουργίας και της θείας λειτουργίας. Ήταν μια ευλογημένη ευκαιρία παρά Θεού, να αναδιφήσουμε στη λατρευτική μας αναφορά και ταύτιση και ενότητα με τον Σωτήρα και Κύριό μας Ιησού Χριστό τον Παντοκράτορα, την περίοδο της Μεσοπεντηκοστής, μεθέορτα του σωτηρίου Πάσχα και προεόρτια της Αναλήψεως και της Πεντηκοστής.

Σ᾽ αυτό το πολλαπλά ευλογημένο γεγονός και τη σημασία τους αναφερόμαστε ειδικότερα ως ακολούθως.

Εγκαινιάζοντας και εγκαινιζόμενοι στον Παντοκράτορα

Οι πρώτοι μ.Χ. αιώνες, σ᾽ ένα περιβάλλον ρωμαϊκής μονοκρατορίας, προτιμούσαν την βιβλική κυριολεξία “Κύριος Ιησούς Χριστός”, την ευαγγελική και αποστολική ομολογία “Υιός και Λόγος του Θεού/Πατρός” η την προφητική και αποστολική ορολογία “Υιός ανθρώπου” η “Αμνός του Θεού”. Για να αποδώσουν ομολογιακά την προαιώνια θεϊκή τελειότητα και την εν χρόνω ανθρώπινη τελειότητα του Σωτήρος. Αυτό που η κοσμική πολιτειακή τάξη υποχρεωνόταν να αναγνωρίσει στο Ρωμαίο imperatora, την απόλυτη επικυριαρχία στη γνωστή οικουμένη, ένα είδος παντοκρατορίας, σταδιακά ο αποστολικός προφητισμός θα το απέδιδε με την απόλυτη θεϊκή σημασία του στο Θεό-Παντοκράτορα, όπως το βλέπουμε να ομολογείται στο Σύμβολο Νικαίας-Κωνσταντινουπόλεως. Ταυτόσημα ωστόσο, με μιαν αμεσότητα η και με μιαν έμμεση θεολογική αναφορά, διαπιστώνουμε ότι αποδίδεται και στο Σωτήρα Θεό-Κύριο ο χαρακτηρισμός “το Α και το Ω, ο ων και ο ην και ο ερχόμενος, ο παντοκράτωρ” (βλ. Αποκάλυψη).

Όσο περνούσαν οι αιώνες μ.Χ. και η κοινωνία αφομοίωνε τη χριστιανοσύνη η αφομοιωνόταν μέσα σ᾽ αυτήν, χάρη στην ποιμαντική και την αγιότητα και την καθιερούμενη οργάνωση (αν θέλετε) της εκκλησιαστικής μαρτυρίας, χάρη και στην πολιτειακή και κοινωνική προσαρμογή, φθάσαμε στο σημείο να ενεικονίζεται στο δεσπόζον σημείο των ναών ο Κύριος ως Παντοκράτορας. Είχαμε πλέον εικόνες και ολόκληρα μοναστήρια και ναούς αφιερωμένους ειδικά σ᾽ αυτήν τη λατρευτική επωνυμία του Σωτήρος. Και με αυτήν την εικονιστική η κτιτορική φερωνυμία προς το λατρευόμενο Θεό της και Κύριο η χριστιανοσύνη θεάται ανακεφαλαιωμένο το μυστήριο της θείας οικονομίας, το π.Χ. και το μ.Χ. Ερμηνεύει την Ιωάννεια αποστολική αυτοδιακήρυξη του Σωτήρος “εγώ και ο πατήρ εν εσμέν ” (Ιω. 10:30) και προ του Πάθους “ίνα ώσιν εν καθώς ημείς εν εσμεν ” (Ιω. 17:22). Ο Παντοκράτωρ Ιησούς Χριστός είναι η ευδοκία της Αγίας Τριάδος για τη δημιουργική σύσταση και την αναδημιουργική λύτρωση-ανασύσταση-ανακεφαλαίωση του ανθρώπινου γένους και όλου του κόσμου.

Αυτήν την Τριαδική θεία ευδοκία που πραγμάτωσε ιστορικά ο σαρκωμένος Υιός του Πατρός, την εισπράττουμε με την πίστη και την εκκλησιαστική ζωή, την ομολογούμε με το “Πιστεύω” της γλώσσας και του νου-καρδιάς και των έργων, την εορτάζουμε με λατρεύουσα ευγνωμοσύνη στις Δεσποτικές εορτές, αναφερόμαστε σ᾽ αυτήν σε όλες τις καθημερινές και τις λειτουργικές προσευχές και επικλήσεις. Και μάλιστα, ανθομολογούμε την απόλυτη πίστη μας ασύγχυτα και αδιαίρετα στο μόνο Παντοκράτορα, το Θεό Πατέρα και τον Κύριο Ιησού Χριστό και το Παντοκρατορικό Άγιο Πνεύμα. Γι᾽ αυτό και αναγόμαστε πάντοτε σε Τριαδική δοξολογία. Η κι αν ακόμη η υμνολογία εστιάζει ειδικά στο πρόσωπο του σαρκωθέντος Υιού, του Κυρίου μας, πάντως συνδοξολογείται και συλλατρεύεται όλη η Αγία Τριας. Άλλωστε δεν έλειψαν και οι ναοί και τα μοναστήρια και οι εικόνες και πολύ περισσότερο τα υμνολογήματα τα αποδιδόμενα ρητώς στην Αγία Τριάδα.

Αυτές τις μέρες θελήσαμε να εγκαινιάσουμε άλλο ένα Ναό, μια εκκλησία αφιερωμένη στον Παντοκράτορα. Επιλέξαμε ειδικά την περισσώς χαρμόσυνη περίοδο του Πεντηκοσταρίου και μάλιστα τα άμεσα μεθέορτα της Μεσοπεντηκοστής. Τα ιερά αναγνώσματα και τα υμνωδήματα και η σημασία της ένθετης αυτής περιόδου (από το Πάσχα προς την Ανάληψη και την Πεντηκοστή) μας ανάγουν στην αυταποκάλυψη του Κυρίου στους Ιουδαίους κατά την εορτή της Σκηνοπηγίας.

Θεολογώντας περί του Κυρίου ο ευαγγελιστής Ιωάννης παραθέτει διαλόγους του Κυρίου με τους Ιουδαίους και μάλιστα τους νομοδιδασκάλους, όπως και με τον ομματωθέντα τυφλό και τους μαθητές Του, όπου αυτοφανερώνεται. Ο άγιος Ιωάννης ενσωματώνει αυτούς τους διαλόγους της αυτοφανέρωσης του Κυρίου, κατά τη διάρκεια εορτασμού της Σκηνοπηγίας στα Ιεροσόλυμα. Παραθέτω δυό-τρία σημεία:

«εάν τις διψά, ερχέσθω προς με και πινέτω» (Ιω. 7:37)· «ο πιστεύων εις εμέ, καθώς είπεν η γραφή, ποταμοί εκ της κοιλίας αυτού ρεύσουσιν ύδατος ζώντος. τούτο δε είπε περί του Πνεύματος ου έμελλον λαμβάνειν οι πιστεύοντες εις αυτόν· ούπω γαρ ην Πνεύμα Άγιον, ότι Ιησούς ουδέπω εδοξάσθη» (7:38-39).

«εγώ ειμι το φως του κόσμου· ο ακολουθών εμοί ου μη περιπατήση εν τη σκοτία, αλλ ἕξει το φως της ζωής» (8:12)· «εγώ ειμι ο μαρτυρών περί εμαυτού, και μαρτυρεί περί εμού ο πέμψας με πατήρ» (8:18)· «και γνώσεσθε την αλήθειαν, και η αλήθεια ελευθερώσει υμάς» (8:32)

«όταν εν τω κόσμω ω, φως ειμι του κόσμου»· «… συ πιστεύεις εις τον υιόν του Θεού;»· «και εώρακας αυτόν και ο λαλών μετά σου εκείνός εστιν» (9:5· 35· 37)

«καθώς γινώσκει με ο πατήρ, καγώ γινώσκω τον πατέρα, και την ψυχήν μου τίθημι υπέρ των προβάτων» (10:15).

Έχει λοιπόν πολύ μεγάλη σημασία ο εγκαινιασμός άλλης μιας εκκλησίας στο Πάϊκο, αφιερωμένης ειδικά στη φερωνυμία του Κυρίου Παντοκράτορος, που επιλέχθηκε να τελεσθεί αυτήν ακριβώς την ειδική εορταστική περίοδο της Μεσοπεντηκοστής.

Θα σας αναφέρω δυό τροπάρια με την ποιη(μα)τική παρουσίαση της Χριστολογίας και της θείας οικονομίας.

«Σοφία, δικαιοσύνη, Κύριε, και απολύτρωσις παρά Θεού συ γέγονας ημίν, από γης προς ουράνιον διαβιβάζων ύψωμα και Πνεύμα θείον χαριζόμενος» (ωδή α πρώτου κανόνος εορτής, ποίημα Θεοφάνους). Υμνεί τον Κύριο ως προαιώνιο Θεό-ενυπόστατη Σοφία του Πατρός και δημιουργό του κόσμου. Τον υμνεί ως δικαίωση και απολύτρωσή μας, ως λυτρωτή σταλμένο από το Θεό Πατέρα (Τριαδική ευδοκία). Και τον δοξολογεί που μας άνοιξε με την Ανάληψή του τους ουρανούς και έτσι μας χάρισε το Άγιο Πνεύμα.

«Εις την επουράνιον πάλιν διαγωγήν ανακληθέντες, τη της μεσιτείας δυνάμει του κενωθέντος μέχρι και δούλου μορφής και ημάς ανυψώσαντος, τούτον αξίως μεγαλύνωμεν» (ωδή θ πρώτου κανόνος). Μας ανέβασε πάλι στην επουράνιο διαγωγή της κοινωνίας με το Θεό (στο νέο Παράδεισο) με το να γίνει μεσίτης-οδός για μας και να μας ανυψώσει σ᾽ αυτήν τη σχέση, κατεβαίνοντας ο ίδιος στην ταπείνωση της δημιουργημένης μας φύσεως που την προσέλαβε.

Γι᾽ αυτό και προτρεπόμεθα όλοι: «Νέαν και καινήν πολιτείαν παρά Χριστού μεμαθηκότες, ταύτην μέχρι τέλους φυλάττειν διαφερόντως πάντες σπουδάσωμεν· όπως Αγίου Πνεύματος την παρουσίαν απολαύσωμεν» (ωδή θ πρώτου κανόνος). Ως μαθητές του Χριστού στα δικά μας χρόνια μαθητεύσαμε στο νέο και καινούργιο τρόπο ζωής, τον χριστοφόρο και χριστοποιημένο. Πρέπει να φροντίσουμε να διατηρήσουμε αυτόν τον τρόπο ζωής και έτσι να απολαύσουμε μέσα μας την παρουσία του Αγίου Πνεύματος.

Οπότε, εγκαινιάζοντας αυτόν το ναό, ουσιαστικά εμείς είμαστε που “εγκαινιαζόμαστε”, που αναθυμόμαστε πως πρέπει και πως μπορούμε να γίνουμε “νέοι” και “καινοί”. Ο Κύριος είναι που μας εγκαινίζει, μας καθιστά καινούργιους, με το να κατοικεί διαρκώς πάλι μέσα μας. Ο λειτουργικός και λατρευτικός ενθουσιασμός, η συλλογική εκκλησιαστικότητα, η τελεστική σύναξη για το άγιο μύρωμα του ναού, η νοερά και αισθητή παρουσία των Αγίων δια των ιερών τους λειψάνων, η ψαλμωδία, η θεία λειτουργία προπαντός και η θεία μετάληψη: όλα αυτά μαζί μας συνεγείρουν στο “καινούργιωμα”, στην αληθινή “καινοποίηση”, ανακαίνιση, ανανέωση. Και μας θυμίζει τον απόστολο Παύλο που έβλεπε την εκκλησία, τον κόσμο της εκκλησίας της Κορίνθου, ως “ναό Θεού και κατοικία του Αγίου Πνεύματος”. Αυτό που έγινε στο εγκαινιζόμενο ναό συντελεί ώστε να “καινοποιούμεθα”/“νεοποιούμεθα” οι γηγενείς.

Σε μια περίοδο συλλογικής ψυχικής ταλαιπωρίας και κόπωσης, με σφιγμένες τις προσδοκίες διαφυγής από ποικίλα διεθνή και τοπικά οικονομικά αδιέξοδα, με ανοιχτά τα ενδεχόμενα των επαναλήψεων, ίσως και πιο απογοητευτικών, το χρειαζόμαστε πάρα πολύ να ανανεούμεθα. Και ανανέωση δεν υπάρχει ουσιαστικά παρά μόνο στην ανακεφαλαίωση που μας χάρισε ο Χριστός ο Παντοκράτορας, πριν μας την αποδώσει οριστικά με τη Β παρουσία Του, όταν θα μας αποδώσει όλους τους οικείους Του στον Θεό Πατέρα.