Υπάρχει και ο Τρίτος Δρόμος

Υπογράφουν:
- Μπακογιάννη Μαρία, Απόφοιτος Τμήματος Μεσογειακών Σπουδών, Παν. Αιγαίου (Ρόδου), Κατεύθυνση των Διεθνών Σχέσεων και Οργανισμών / Διαπολιτισμική Εκπαίδευση, Πάντειο Πανεπιστήμιο
- Αγγελική (Άντζελα) Πατούλια, Ασκούμενη Δικηγόρος / Απόφοιτη Πανεπιστημίου Κύπρου / Φοιτήτρια Πολιτικών Επιστημών Δ.Π.Θ. / Συντάκτρια Κοινωνικών, Πολιτικών και Νομικών Ζητημάτων
- Μαρκόπουλος Χ. Θωμάς, Επικοινωνιολόγος / Μεταπτυχιακός Φοιτητής Τμήματος Δ.Ε.Σ., Π.Μ.Σ. ”Διεθνών Σπουδών, Ευρωπαϊκών Σπουδών και Διπλωματίας” Παν. Μακεδονίας / Ραδιοφωνικός Παραγωγός
«Ένα έθνος χωρίς επαναστατημένα νιάτα είναι χαμένο»
Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος
Κουβέντα γίνεται ξανά, περί της ύπαρξης ή μη του Kεντρώου ή Μεσαίου Χώρου και στην Ευρώπη και την Ελλάδα. Ίσως αυτή η κουβέντα να μην σταμάτησε ποτέ! Σε ποιον ανήκει κομματικά αυτός ο ιδεολογικός χώρος. 

Ένας θολός και αμφιλεγόμενος πολιτικός όρος που αν και χρησιμοποιήθηκε ευρέως την τελευταία 30ετία -από την Νέα Δημοκρατία και τα εκάστοτε παρακλάδια της και κόμματα όπως το ΠΑΣΟΚ, το Ποτάμι, την Ένωση Κεντρώων etc. και δεν έχει πείσει καθαρά περί της ορθότητάς ύπαρξης του. Παράλογο; Ίσως και όχι. 

Ο όρος δεν είναι παλιός, κατά τον Αριστοτέλη, το απόλυτο κέντρο, η τέλεια ισορροπία, η χρυσή τομή, αποτελεί το αρμονικό και αισθητικά βέλτιστο μέσο σημείο μεταξύ δύο άκρων. Από το 1910 μέχρι σήμερα: Βενιζελικοί, αντιδεξιοί, αντικομμουνιστές, με τον Πλαστήρα, Παπανδρεϊκοί, Μητσοτακικοί, Μπακογιαννικοί, στο εξωτερικό: Μακρονικοί και La République En Marche! (Γαλλία), Δημοκρατικοί (ΗΠΑ), Μπλερικοί (ΗΒ), Freie Demokratische Partei και Die Grune (Γερμανία) etc… Στην Αθήνα ψηφίζουν Κ. Μπακογιάννη, στην Θεσσαλονίκη Κ. Ζέρβα. 

Πολλές φορές ως ιδεολογικός χώρος, παραπέμπει στην έλλειψη συγκεκριμένων αρχών, στην απουσία προγράμματος, στη ροπή προς μεσοβέζικες λύσεις στα διάφορα προβλήματα. Και αντιπροσωπεύει στη συνείδηση πολλών πολιτών -και δικαιολογημένα- την ενσάρκωση του ιδεολογικού ερμαφροδιτισμού. Στην ελληνική πολιτική σκακιέρα το τελευταίο γνήσια κεντρώο κόμμα που ειχε σοβαρή παρουσία και εκλογικές επιτυχίες ήταν η μεταδικτατορική Ένωση Κέντρου (ΕΚ-ΝΔ, ΕΔΗΚ). 

Πήρε μέρος στις εκλογές του 74, 77 και 81 με αυτό το όνομα ή παρόμοια ονόματα και χρώματα. ''Εξαφανίστηκε'' αργά και σταθερά και μέχρι το 85-89 δεν υπήρχε με κομματική αυτοτέλεια. Έχει αλλάξει τόσο πολύ το πολιτικό σκηνικό την τελευταία δεκαετία ή όχι τελικά; Το δίπολο που διαμορφώθηκε μετά τις διπλές εκλογές του 2012 θα επανασυσταθεί με άλλη μορφή στις 4-5 κάλπες του 2023 και κυρίως την Άνοιξη του 23. Καθόλου τυχαίο ότι 2 βασικοί πρωταγωνιστές του σημερινού κομματικού συστήματος κατάγονται από την Κρήτη και είναι κεντρογενούς ιδεολογίας πολιτικοί… ένας “φάντασμα πλανάται” πάνω από τον κεντρώο χώρο, του Ελευθέριου Κ. Βενιζέλου/

Υπάρχει και ο Τρίτος Δρόμος

Το ΠΑΣΟΚ έφτασε σε θριάμβους τη δεκαετία του ’80 και του ’90 στηριζόμενο και σε κεντρώους ψηφοφόρους που είδαν αρχικά μια φιλολαϊκή πολιτική και μια ανάγκη εκδημοκρατισμού πληθώρας κρατικών δομών. Η ΝΔ οδηγήθηκε προς το Κέντρο επί Κώστα Μητσοτάκη και Κώστα Καραμανλή, για να σπάσει αυτή την κυριαρχία. Σήμερα, η ΝΔ παγιώνεται ευρέως στα ''κέντρο-κεντροδεξιά-δεξιά'' χωρίς ιδιαίτερη απειλή κάποιου κόμματος, όπως Ένωση Κεντρώων, ΑΝΕΛ, ΛΑΟΣ, Ελληνική Λύση, μέχρι και το Ποτάμι, που είχαν για ορισμένα χρόνια πετύχει διείσδυση στη βάση της. 

Από την άλλη, το κυβερνών κόμμα δείχνει να χάνει ορισμένα μικρά ερείσματα στο Κέντρο, όπου επιχειρεί δυναμική επιστροφή το ΚΙΝΑΛ, την ώρα που ο ΣΥΡΙΖΑ με αγωνία και φόβο ψάχνει τρόπο να επαναπατρίσει ή να κερδίσει ένα κοινό που απομακρύνθηκε εξαιτίας της διαμόρφωσης του αντι-ΣΥΡΙΖΑ μετώπου. 

Η εθνική απογραφή πληθυσμού του 21 αλλάζει 15-17 έδρες και τις πάει από την επαρχία προς τα 2-3 μεγάλα αστικά κέντρα. Τα 3 κυβερνητικά κόμματα ετοιμάζουν 3 μεγάλα συνέδρια μεταξύ Απρίλη-Ιουνίου του 22, άρα το παιχνίδι ξεκίνησε, τα πρώτα στρατιωτάκια της σκακιέρας κάνουν τα πρώτα βήματα. Πάμε από την ''δημοκρατία του ενός κόμματος'' στην ''δημοκρατία των 3 κομμάτων''. 

Η ΝΔ είναι και θα παραμείνει κυρίαρχη, όμως το ΚΙΝΑΛ πλέον θα πιέζει όλο και περισσότερο και κυρίως τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ! Μην τρομάξετε αν σε λίγους μήνες δείτε ένα σκηνικό μεταξύ των 3 κομμάτων: 35%-25%-20%. Σε δημοσκόπηση για λογαριασμό του ΣΚΑΪ οι κεντρώοι ψηφοφόροι αξιολογούν θετικά ή μάλλον θετικά τον Κυριάκο Μητσοτάκη σε ποσοστό 58% έναντι 42% που έχει αρνητική γνώμη. Το αντίστοιχο ποσοστό για τον Αλέξη Τσίπρα είναι πολύ χαμηλότερο, με τις αρνητικές γνώμες μεταξύ των κεντρώων ψηφοφόρων να φτάνουν στο 60%.

Το συγκεκριμένο δείγμα, που με αυξομειώσεις αποτυπώνεται και σε άλλες δημοσκοπήσεις, δείχνει πως ο πρωθυπουργός, παρά τη φθορά που υπέστη η κυβέρνηση κυρίως από τις πυρκαγιές, ακρίβεια και κορονοιο-καραντίνες-μέτρα-ημίμετρα, εξακολουθεί να διατηρεί έναντι του κου. Τσίπρα το συγκριτικό του πλεονέκτημα που είναι η επαφή με τον Κεντρώο Χώρο. Συν της άλλης, ο νέος Πρόεδρος του Κινήματος Αλλαγής/ΠΑΣΟΚ, Νίκος Ανδρουλάκης, δείχνει να έχει εξαιρετικά μεγαλύτερη και ανοδική δυναμική προς το Κέντρο σε σχέση με τον Αλέξη Τσίπρα, που το προσπαθεί από το... 2012.

Η συνηθισμένη άποψη για την πολιτική τοποθέτηση, δηλαδή ο νοητός χάρτης που χρησιμοποιούμε σχεδόν όλοι, αναφορικά με τις πολιτικές πεποιθήσεις συνίσταται στον μονοδιάστατο άξονα: αριστεράς-κέντρου-δεξιάς. Όταν εμπλουτίζεται, ο άξονας αναπαριστάται ως εξής: αναρχισμός -κομμουνισμός - σοσιαλισμός - οικολογία-σοσιαλδημοκρατία - μεσαίος χώρος - φιλελευθερισμός - νεοφιλελευθερισμός - συντηρητισμός - φασισμός-εθνικοσοσιαλισμός.

Κεντρώος Χώρος - Μεσαίος Χώρος

Αντιστοιχεί στους πολίτες που προτιμούν τον επιλεκτικό κρατικό παρεμβατισμό και εστιάζουν στις πρακτικές λύσεις για τα τρέχοντα προβλήματα. Αντιμετωπίζουν τα πολιτικά ζητήματα με διαλλακτικότητα. Χαρακτηρίζονται από ήπιο πολιτικό λόγο και αστική συμπεριφορά. Είναι φιλοπάτριδες, μα όχι ακραίοι. Δεν υπάρχει λοιπόν στενά οριοθετημένος πολιτικά κεντρώος χώρος, υπάρχουν οι μετριοπαθείς πολίτες. Οι ”νοικοκυραίοι” που δεν αρέσκονται σε ακρότητες και φανατισμούς. 

Κι αυτοί δίνουν την νίκη στις εκλογές! Τα πολιτικά τους πιστεύω βέβαια μεταβάλλονται από εποχή σε εποχή. Δεν είναι όμως ποτέ δεξιοί η αριστεροί με την παραδοσιακή έννοια του όρου. Είναι θεσμικοί, εκτιμούν τον πατριωτισμό και την τάξη, μα και την πρόοδο. Αναμφίβολα, η ύπαρξη και, ακόμη περισσότερο, η ισχυρή παρουσία ενός κεντρώου κόμματος στην πολιτική σκηνή κάθε χώρας, κυρίως ευρωπαϊκής και δυτικής, δεν είναι απλώς αναγκαίες, είναι εξαιρετικά ωφέλιμες. Στην Ελλάδα μάλιστα, των τεραστίων προβλημάτων και των ιδιαιτεροτήτων, με τα κόμματα των άκρων να διεισδύουν σε πλήθη ψηφοφόρων πουλώντας αυταπάτες, δοξασίες και… ”νταηλίκια”, είναι διπλά αναγκαίες και ωφέλιμες. 

Συνήθως τα κόμματα του κεντρώου χώρου είναι σε θέση να διατηρήσουν κοινωνικές ισορροπίες, να απορροφήσουν κραδασμούς και να συμπράξουν όποτε απαιτείται, προκειμένου να κυβερνηθεί ο τόπος μέσα στο δημοκρατικό-πατριωτικό πλαίσιο. Είναι ενωτικοί και φιλειρηνικοί! Είναι οικονομικά φιλελεύθεροι, νοιάζονται για την κοινωνική δικαιοσύνη και συμφωνούν σε μέτρα εκσυγχρονισμού του κράτους και της οικονομίας. Προοδευτικοί σε ζητήματα ανθρωπιστικά, οικολογικά, φιλοζωικά. Είναι πατριώτες με την σύγχρονη έννοια του όρου και θέλουν να βλέπουν το τόπο να προκόβει. 

Επίσης δεν γουστάρουν και τον λαϊκισμό! Είναι, μπορεί να πει κανείς, ρομαντικοί ρεαλιστές. Πολλά κόμματα τους διεκδικούν, ελάχιστα τους έχουν. Το Κέντρο, αυτή η όλο και μεγαλύτερη αλλά και νουνεχής ομάδα πολιτών, που βλέπει, κρίνει αποφασίζει, αλλάζει γνώμη και δεν είναι πακτωμένη ιδεολογικά, ακούει και απαντάει. Το Κέντρο, λοιπόν αποκηρύσσει μετά βδελυγμίας τους λαϊκισμούς και τις παραφυάδες του. Βλέπει με απελπισία το σήριαλ «καταστρέφοντας τα Πανεπιστήμια». 

Θεωρεί την Αστυνομία και την Δικαιοσύνη αναπόσπαστο θεσμό της Δημοκρατίας και της πολιτικής σταθερότητας, που λειτουργεί με νόμους και κανόνες. Απορρίπτει κάθε βίαιη διαδήλωση! Το Κέντρο που θέλει, πραγματικές μεταρρυθμίσεις, γνήσιο πατριωτισμό, αξιοκρατία και απτά αποτελέσματα. Που θέλει την Ελλάδα των Μεγάλων Ιδεών, στραμμένη στο Μέλλον και στον Κόσμο. Που δεν θα επιτρέψει σε άλμα προς τα πίσω και στο κενό, αλλά μπροστά, δυνατά και ακόμη πιο ψηλά!

«Στο Ακρωτήρι κάθε αργά ανάβει μια λαμπάδα,
για τον Εθνάρχη που έκανε μεγάλη την Ελλάδα!»