Φραγγίδης: Αποτυχία του «επιτελικού κράτους» στη διοργάνωση της απογραφής

Ερώτηση του Βουλευτή Γιώργου Φραγγίδη και της Κ.Ο του Κινήματος Αλλαγής στις 3.3.2022
Προς:
- τον Υπουργό Οικονομικών, κ. Χ. Σταϊκούρα
- τον Υπουργό Εσωτερικών, κ. Μ. Βορίδη
Με βάση την ακολουθούμενη πρακτική από το ελληνικό κράτος για την γενική απογραφή του πληθυσμού και των κατοικιών ανά δέκα έτη, το 2021 ορίσθηκε ως έτος Απογραφής. Για το σκοπό αυτό και προκειμένου η Πολιτεία να υποστηρίξει το έργο της διοργάνωσης της απογραφής από την Ελληνική Στατιστική Αρχή, εισήχθη στη Βουλή από το Υπουργείο Οικονομικών και ψηφίσθηκε ο Ν. 4772/2021 (ΦΕΚ 17/Α/5-2-2021).

Ωστόσο, για πρώτη φορά εδώ και πολλές δεκαετίες, η υπόθεση της Απογραφής, η οποία διενεργήθηκε εν μέσω πανδημίας, φαίνεται να έχει εξελιχθεί σε «φιάσκο» άνευ προηγουμένου και κινδυνεύει να εμφανίσει σημαντικό έλλειμμα εγκυρότητας και αξιοπιστίας με ανυπολόγιστες ακόμα συνέπειες. 

Όπως παρατηρήθηκε, ενώ σε όλες τις προηγούμενες απογραφές η τεχνική της προσωπικής συνέντευξης ήταν αποτελεσματική, αυτή τη φορά η επιλογή της ηλεκτρονικής αυτοαπογραφής δεν φαίνεται να έφερε τα αναμενόμενα αποτελέσματα, ενώ ακόμα και στις περιπτώσεις που επιλέχθηκε η συνέντευξη, οι απογραφείς συνάντησαν συχνά πολλά προβλήματα. 

Τα αίτια αυτής της τραγικής αποτυχίας θα πρέπει, προφανώς, να αναζητηθούν στην ανεπαρκή προετοιμασία, σε προβλήματα σχεδιασμού, καθώς και στην ελλιπή ενημέρωση των πολιτών για τη σημασία, τη διαδικασία και το χρόνο της Απογραφής.

Πιο συγκεκριμένα, σε διάφορα δημοσιεύματα καταγράφονται ενδεικτικά μια σειρά από προβλήματα:

- η Απογραφή που ξεκίνησε μέσα στο τελευταίο τρίμηνο του 2021, κατά το μήνα Οκτώβριο, δεν έχει μέχρι σήμερα ολοκληρωθεί

- η μεθοδολογία που θα ακολουθηθεί για τα τελικές εκτιμήσεις δεν είναι διαθέσιμη, αλλά προς το παρόν είναι διαθέσιμη προς το κοινό μόνον εκείνη του 2011
με τους ηλεκτρονικούς κωδικούς Δήμοι της περιφέρειας έστειλαν στους συγχωριανούς τους κωδικούς προκειμένου να απογραφούν από τη θαλπωρή του αστικού κέντρου στο χωριό τους

- παρατηρήθηκε σε αρκετές περιπτώσεις η αδιαφορία ή και η άρνηση σημαντικού αριθμού ατόμων και νοικοκυριών να συμμετάσχουν στηνΑπογραφή, είτε λόγω τεχνικών δυσκολιών, είτε λόγω προβλημάτων ψηφιακού αλφαβητισμού, είτε λόγω ελλιπούς ενημέρωσης, ενώ σε μια μερίδα του πληθυσμού καταγράφηκε η τάση να συνδυαστεί η στάση της άρνησής τους για εμβολιασμό με την άρνησή τους για συμμετοχή στην Απογραφή

- σε πολλά απογραφικά τμήματα του Δήμου Αθηναίων, ειδικότερα, η άρνηση των κατοίκων να απογραφούν ξεπέρασε το 50% του συνόλου των προς απογραφή κατοικιών. Στις συγκεκριμένες περιπτώσεις, οι αρμόδιες Εποπτείες της ΕΛ.ΣΤΑΤ. έδωσαν εντολή να συμπληρωθούν οι εν λόγω κατοικίες κατ’ εκτίμηση, από τους απογραφείς, ειδάλλως, υπάρχει πιθανότητα μη πληρωμής τους, όπως προειδοποίησαν.

Δυστυχώς, η προβληματική αυτή Απογραφή που τα αποτελέσματά της θα μας «συντροφεύουν» για μια ολόκληρη δεκαετία, θα έχει ανυπολόγιστες συνέπειες για τη χώρα, εφόσον μια σειρά αποφάσεων και δράσεων στο μέλλον θα βασιστεί σε λανθασμένα στοιχεία για τα αριθμητικά, δημογραφικά, κοινωνικά, εκπαιδευτικά και οικονομικά χαρακτηριστικά του μόνιμου πληθυσμού, των νοικοκυριών, των κατοικιών, καθώς και της εισερχόμενης και εξερχόμενης μετανάστευσης.

Υπογραμμίζεται ότι ο πληθυσμός, όπως προκύπτει από την απογραφή, αποτελεί τον κομβικό παράγοντα, βάσει του οποίου καθορίζονται πλείστες παράμετροι για την οργάνωση και λειτουργία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ήτοι για τη ζωή των τοπικών κοινωνιών ανά την Επικράτεια.

Ενδεικτικά, ο πληθυσμός είναι καθοριστικό κριτήριο κατανομής των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (Κ.Α.Π.) από το Κεντρικό Κράτος στους Δήμους και στις Περιφέρειες.

Επιπλέον, η διάκριση των Ο.Τ.Α. βάσει πληθυσμιακού ορίου τίθεται ως κριτήριο ορισμού αυτών ως δυνητικών δικαιούχων σε πλήθος Προσκλήσεων χρηματοδοτικών Προγραμμάτων.

Μέχρι και η ίδια η θεσμική λειτουργία της τοπικής δημοκρατίας είναι άμεσα συνδεδεμένη με τον πληθυσμό που θα προκύψει από την απογραφή (αρ.87 του ν.4804/2021). Για παράδειγμα, το ισχύον νομικό πλαίσιο ορίζει διαφορετικό αριθμό Αιρετών στα Δημοτικά Συμβούλια και στα Συμβούλια Δημοτικών Κοινοτήτων αναλόγως του πληθυσμού, ενώ προβλέπονται διαφορετικά όργανα για τις Δημοτικές Κοινότητες άνω και κάτω των 300 κατοίκων (Συμβούλιο ή μόνο Πρόεδρος, αντιστοίχως).

Περαιτέρω, θα υπάρξει αντίκτυπος:

- στις αντικειμενικές αξίες των ακινήτων κι ως εκ τούτου και του ΕΝΦΙΑ,

- στο πλήθος και την κατανομή των υποδομών εκπαίδευσης και υγείας,

- στην καταγραφή των στοιχείων που είναι αναγκαία για την άσκηση κοινωνικής πολιτικής

- στον προσδιορισμό των βουλευτικών εδρών κάθε εκλογικής περιφέρειας

- και σε πλήθος άλλων θεμάτων.

Κατόπιν αυτών,

Ερωτώνται οι κ.κ. Υπουργοί

Θα ολοκληρωθεί κάποια στιγμή η Απογραφή και πότε;

Θα δοθούν τελικά στη δημοσιότητα τα πραγματικά πρωτογενή δεδομένα της Απογραφής ή απλώς στοιχεία με βάση επεξεργασίες και εκτιμήσεις της ΕΛ.ΣΤΑΤ;

Ποιο είναι το ποσοστό των νοικοκυριών που δεν απογράφηκαν;

Πόσο μας κόστισε η Απογραφή του 2021 σε σχέση με την προηγούμενη;

Δεσμεύεστε για την πλήρη καταβολή της αμοιβής που τίθεται εν αμφιβόλω των χιλιάδων απογραφέων, οι οποίοι, στην πλειοψηφία τους άνεργοι, απασχολήθηκαν, για μεγάλο χρονικό διάστημα σε αντίξοες συνθήκες, χωρίς καμία οργάνωση ούτε σχέδιο;

Ποιοι ευθύνονται για το φιάσκο και με ποιο τρόπο θα καταλογιστούν οι ευθύνες;

Σε ποιες ενέργειες θα προβείτε για τη σταδιακή επέλευση των αποτελεσμάτων της απογραφής στην οργάνωση και λειτουργία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ώστε να αποτραπεί κίνδυνος αιφνίδιας ριζικής ανατροπής στους πόρους και στην κατηγοριοποίηση των Ο.Τ.Α. που θα διατάρασσε ή/και διέκοπτε την ομαλή άσκηση των αρμοδιοτήτων τους;