Τοποθέτηση Γ. Φραγγίδη, επί των σχεδίων νόμου του Υπουργείου Εξωτερικών

Τοποθέτηση Γιώργου Φραγγίδη, βουλευτή Κιλκίς στην Ολομέλεια της Βουλής, ως ειδικού αγορητή του Κινήματος Αλλαγής επί των σχεδίων νόμου του Υπουργείου Εξωτερικών

1. «Κύρωση του Πρωτοκόλλου Τροποποίησης της Συμφωνίας για το Πρόγραμμα Συνεργασίας Διμερούς Αναπτυξιακής Βοήθειας μεταξύ της Κυβέρνησης της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Κυβέρνησης της Δημοκρατίας της Αλβανίας, που υπογράφηκε στην Αθήνα, στις 20 Δεκεμβρίου 2001».

Κύριε Υπουργέ,

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Με το παρόν νομοσχέδιο συζητάμε την κύρωση της τροποποίησης μιας Συμφωνίας που υπογράφηκε στην Αθήνα το 2001 και αφορούσε το Πρόγραμμα Συνεργασίας Διμερούς Αναπτυξιακής Βοήθειας, ανάμεσα στην Ελλάδα και την Αλβανία. Μια συμφωνία που εξακολουθούμε να μην γνωρίζουμε το περιεχόμενό της, τι προέβλεπε και τι όρους περιείχε. 

Παρά τη διαβεβαίωση του κυρίου Υπουργού, όταν έθεσα το θέμα χθες στην Επιτροπή, ότι θα μας δοθεί το σχετικό κείμενο, δεν έχουμε λάβει δυστυχώς τίποτα ακόμα, παρά την επικοινωνία μας με τη Νομοθετική Υπηρεσία της Βουλής και τον Γενικό Γραμματέα του Υπουργικού Συμβουλίου.

Δεν έχουμε έτσι τη δυνατότητα να δούμε τα αναλυτικά στοιχεία πάνω στα οποία στηρίζεται το παρόν νομοσχέδιο. Όσον αφορά σ’ αυτά που γνωρίζουμε, το συγκεκριμένο νομοσχέδιο αφορά στο πρωτόκολλο τροποποίησης της αρχικής Συμφωνίας που υπογράφηκε το 2021 στα Τίρανα. 

Σύμφωνα με το άρθρο 5 της Συμφωνίας, το 2002 η Ελλάδα προσέφερε ως χρηματική δωρεά στην Αλβανία 2,5 εκατομμύρια ευρώ για την ανέγερση εθνικού θεάτρου στα Τίρανα. Και πολύ καλά έπραξε τότε, ο σκοπός ήταν αγαθός. Το ποσό κατατέθηκε σε λογαριασμό του αλβανικού Δημοσίου στην Τράπεζα της Αλβανίας. 

Δυστυχώς, μετά από είκοσι χρόνια αυτή η χρηματική βοήθεια παραμένει αδιάθετη, πράγμα που φαντάζει εξωπραγματικό και δεν τιμά ούτε την Αλβανία, ούτε την Ελλάδα που ενδεχομένως δεν έλεγξε την πορεία της δωρεάς τόσα χρόνια.

Τον Νοέμβρη του 2019 έγινε ο μεγαλύτερος σεισμός των τελευταίων σαράντα ετών και έπληξε τη δυτική Αλβανία, προκάλεσε μεγάλες υλικές ζημιές και ανθρώπινες απώλειες. Στο πλαίσιο αυτό προφανώς και αξιολογώντας ότι οι ανάγκες και οι προτεραιότητες άλλαξαν, αποφασίστηκε να τροποποιηθεί ο σκοπός της χρηματικής δωρεάς της Ελληνικής Κυβέρνησης και να διατεθεί για την ανοικοδόμηση σχολικού κτιρίου στα Τίρανα που καταστράφηκε.

Ο Υπουργός μας, μας ενημέρωσε χθες για κάποιες σχετικές λεπτομέρειες, όπως ότι πρόκειται για Τεχνικό Επαγγελματικό Λύκειο που θα αδελφοποιηθεί και θα συνεργαστεί με ανάλογο εκπαιδευτικό ίδρυμα της Καστοριάς και ότι θα αναφέρεται ότι κατασκευάστηκε με δωρεά της Ελληνικής Κυβέρνησης.

Καμία αντίρρηση δεν μπορούμε να έχουμε για την τροποποίηση του αρχικού σκοπού της δωρεάς, καθώς η κατασκευή ενός σχολείου είναι ίσως πιο απαραίτητη στη συγκεκριμένη περίπτωση. Εξάλλου, οι ίδιοι οι γείτονές μας είναι αρμόδιοι να θέσουν τις προτεραιότητές τους, αξιολογώντας τις ανάγκες τους. Αυτό που μας ενδιαφέρει και προέχει είναι να εξασφαλιστεί ότι το έργο θα υλοποιηθεί σε εύλογο χρονικό διάστημα.

Όπως τόνισα και στην τοποθέτησή μου και στην Επιτροπή, είναι σημαντικό να αναπτύσσονται σχέσεις συνεργασίας ανάμεσα στις βαλκανικές χώρες, αφού μόνο επωφελείς μπορεί να είναι.

Στην εν λόγω περίπτωση, για τη χώρα μας υπάρχει και η παράμετρος της προώθησης των ελληνικών συμφερόντων στην Αλβανία. Υπάρχει ισχυρό στοιχείο της ελληνικής ομογένειας εκεί, που έχει ζήσει κατά καιρούς δύσκολες και άδικες καταστάσεις. Η Αλβανία πολλές φορές ασκεί προκλητική πολιτική έναντι της Ελλάδας και θα πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί, ώστε να διαφυλάξουμε τα δικαιώματα της ελληνικής μειονότητας και τα συμφέροντα της χώρας μας. Όπως ανέφερα, είμαστε υπέρ της κύρωσης του Πρωτοκόλλου τροποποίησης της συμφωνίας.

2. «Κύρωση της Συμφωνίας για τη λήξη ισχύος των Διμερών Επενδυτικών Συμφωνιών μεταξύ των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης»

Κύριε Υπουργέ,

κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Με το εν λόγω σχέδιο νόμου κυρώνεται η εν θέματι συμφωνία που υπογράφηκε στις Βρυξέλλες στις 5 Μαΐου του 2020 από 23 κράτη-μέλη της Ένωσης και τέθηκε σε ισχύ στις 29 Αυγούστου του 2020. Τερματίζονται έτσι οριστικά στο σύνολό τους οι ενδοενωσιακές διμερείς επενδυτικές συμφωνίες.

Ανάμεσα στις συμβάσεις που καταργούνται είναι και δεκατρείς διμερείς συμβάσεις της Ελλάδας, της Βουλγαρίας, της Τσεχίας, της Γερμανίας, της Εσθονίας, της Κροατίας, της Κύπρου, της Λετονίας, της Λιθουανίας, της Ουγγαρίας, της Πολωνίας, της Ρουμανίας, της Σλοβενίας και της Σλοβακίας, δηλαδή συμφωνίες που είχαν συναφθεί οι περισσότερες τη δεκαετία του ’90 πριν οι χώρες αυτές ενταχθούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς και μία που ίσχυε από το 1963 με τη Γερμανία, όταν η χώρα μας δεν ήταν στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η κατάργηση δεν καταλαμβάνει μόνο τις ισχύουσες συμβάσεις, όπως το παράρτημα 1, αλλά και όσες έχουν ήδη τερματιστεί στο παράρτημα 2, ώστε να παύουν να παράγουν νομικά αποτελέσματα, με στόχο να μην παρατείνεται περαιτέρω η προστασία των επενδύσεων η οποία συνεχίστηκε μέχρι τον τερματισμό τους ως αποτέλεσμα της ρήτρας λήξης ισχύος που περιελάμβαναν οι εν λόγω συμβάσεις.

Η ακυρωτική συμφωνία είναι αποτέλεσμα της από 6 Μαρτίου του 2018 απόφασης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ευρωπαϊκής Ένωσης για την υπόθεση της Δημοκρατίας της Σλοβακίας κατά της ολλανδικής ασφαλιστικής εταιρείας Achmea, σύμφωνα με την οποία η ρήτρα διαιτησίας που περιλαμβάνεται στη συμφωνία μεταξύ των Κάτω Χωρών και της Σλοβακίας για την προστασία των επενδύσεων δεν είναι συμβατή με το δίκαιο της Ένωσης και επομένως οι εν λόγω συμφωνίες πρέπει να καταργηθούν άμεσα.

Για να μην μακρηγορώ, δεν θα αναφερθώ στο ιστορικό της υπόθεσης Achmea, το οποίο περιγράφηκε εξάλλου αναλυτικά κατά τη συζήτηση στην Επιτροπή. Η βασική λογική είναι, ότι οι ρήτρες διαιτησίας μεταξύ επενδυτών και κράτους που περιλαμβάνονται στις διμερείς επενδυτικές συμφωνίες μεταξύ κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δηλαδή οι ενδοενωσιακές διμερείς επενδυτικές συμφωνίες, αντιβαίνουν τις συνθήκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ως αποτέλεσμα αυτής της ασυμβατότητας δεν μπορούν να εφαρμόζονται μετά την ημερομηνία κατά την οποία το τελευταίο από τα συμβαλλόμενα μέρη μιας ενδοενωσιακής διμερούς επενδυτικής συμφωνίας έγινε κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Όπως τοποθετήθηκα και στην αρμόδια Επιτροπή, είμαστε υπέρ μιας συμφωνίας με την οποία η χώρα μας συμμορφώνεται προς την απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και υλοποιεί τη δέσμευση που έχει αναλάβει σε πολιτικό επίπεδο για την ενιαία μεταχείριση των επενδυτών εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εφόσον μάλιστα ο κύριος Υπουργός κατά τη συζήτηση στην αρμόδια Επιτροπή μας διαβεβαίωσε ότι η Ελλάδα ως χώρα δεν βλάπτεται, αντίθετα ωφελείται και οι Έλληνες επενδυτές δεν πλήττονται.

Στη συμφωνία επίσης αναφέρεται -και κλείνω με αυτό, κύριε Πρόεδρε- ότι με βάση τα συμπεράσματα του Συμβουλίου ECOFIN της 11ης Ιουλίου του 2017 τα κράτη-μέλη και η Επιτροπή θα εντείνουν τις συζητήσεις τους χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση, με σκοπό την καλύτερη διασφάλιση πλήρους, ισχυρής και αποτελεσματικής προστασίας των επενδύσεων εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Στις εν λόγω συζητήσεις περιλαμβάνεται αξιολόγηση των υφιστάμενων διαδικασιών και μηχανισμών επίλυσης διαφορών, καθώς και της ανάγκης -εάν διαπιστωθεί- δημιουργίας νέων ή βελτίωσης υφιστάμενων σχετικών εργαλείων και μηχανισμών βάσει του δικαίου της Ένωσης όταν υπάρχει κάποιο πρόβλημα.

Κλείνοντας δεν θα παραλείψω να εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου στον μεγάλο οικουμενικό και τεράστιο Έλληνα, στον Μίκη Θεοδωράκη, που είναι ο άνθρωπος που τίμησε και έκανε γνωστή την Ελλάδα στα πέρατα της γης.

Αιωνία του η μνήμη.