Η καταγωγή των ειδών

Του Φώτη Μισόπουλου
Ο Ιησούς κοίταξε το γάντι του κι ένοιωσε μεγάλη θλίψη
WOLFGANG BORCHERT [1]

........γράφω πάρα πολλά γιαυτό αναλογίστηκα τέσσερις λέξεις- θα ήταν αρκετές
Ο χρόνος από την τελευταία φορά φαίνεται ανεξερεύνητος, αλλά τώρα σκέφτομαι να δώσω κάποιο σημάδι ζωής- δεν μου αρέσουν βέβαια οι σύντομες διατυπώσεις Ανώφελες περιστροφές : Θα φύγουμε τελευταία στιγμή λίγο πριν τα μεσάνυχτα Απόφαση αμετάκλητη μέσα μου κι η θέση του φεγγαριού δικαιολογούσε τα πάντα Φωνές στο πράσινο της επιφάνειας του νερού- Χαραγμένες Όταν καταδύεται η αλκυόνα τα δευτερόλεπτα δονούνται Έλα φως, εσύ που καταπλέεις: Ο,τι στάθηκε δίπλα μου[2].

Ώρα να εξετάσουμε την καταπληκτική πρόταση: Άνοιξα το ημερολόγιο στο επόμενο Σάββατο, πολλά λόγια σπαταλήθηκαν, εικασίες επίθετα και χείμαρροι φλυαρίας- τι να αμφισβητήσεις άλλωστε και τι να πεις όταν περάσουν δέκα χρόνια- ας διατεινόμαστε πως ήταν πάλι χτες στο ίδιο εκείνο μέρος που κι αυτό εν τούτοις δεν υπάρχει σαν ίδιο Έκανα όπως όταν δεν μπορούσα να κλείσω μάτι- έφερνα βόλτες στο μυαλό σημαδεύοντας κάθε λεπτομέρεια του Λαβυρίνθου: ''Ο,τι στάθηκε δίπλα μου'', το είπα, το φως, κι από τις δύο όχθες ενθρονίζεται ασθενικό σε άλλη εικόνα Φωνές- στο δρόμο με τις τσουκνίδες- Έλα με τα χέρια απλωμένα σε μάς, μικρή Ανζέλ [3] Όποιος είναι μόνος με τη λάμπα, έχει να διαβάσει μόνο το χέρι του Δικαιοσύνη Στο φύλλο της επόμενης μέρας παρατήρησα: Να δώσω ποικιλία στις συγκινήσεις Να γράψω Να βρω το ισοδύναμο nigra sed formosa [4] για την Ανζέλ Συλλογιζόμουν εν τω μεταξύ ως απολύτως άλλος εκεί μέσα κι όμως τίποτε δεν μού ήταν τελείως άγνωστο Ατέλειωτη έρημος παράξενων συναντήσεων, χάνεται σαν χώρος οικείος, αντικαθίσταται κατά καιρούς η διαύγεια του ουρανού Αρνούμαι στον ενεστώτα όλες τις μορφές του αορίστου - φωνές που βλασταίνουν τη νύχτα, ''Γίνε σαν θόλος Κόσμε'' [5]: Να μιλήσω στα αγάλματα.
Να ελπίσω ότι μπορώ να τελειώσω απόψε τον Δαρβίνο : ''Η καταγωγή των ειδών'' του διασχίζει τη γέφυρα του Σολφερίνο.-[6]
Αλληλοκοιτάζομαι αόριστο χαμόγελο βλέμμα φευγαλέο θα ήθελα να μου πει ''βέβαια ετούτο δεν αφορά εμάς'' αλλά η έκφραση έδειχνε σαφώς ότι είχε περάσει κάποιο σύνορο στο ξέφωτο των πραγμάτων ή των ψευδαισθήσεων
Ήμασταν πάντα στριμωγμένοι Μου φαινόταν πως έβρεχε πως είχε ήλιο πότε εκείνο πότε το άλλο αληθινά περίεργος καιρός Διέθετα όρεξη να επιστρέψω στο δάσος
Η βροχή δέρνει τα τζάμια. Φωνές. Η καρδιά αποτραβιέται στην καρδιά της γέννησης- φωνές από το δέντρο της αγχόνης όπου το πρώιμο ξύλο και το ώριμο ξύλο αλλάζουν τους κύκλους και τα ίχνη τους. Και μόνο αυτό. Το έδαφος υποχωρεί και το στρώμα των βρύων βουλιάζει κάτω από τα πόδια - μένω στα πεδινά δεν σκέφτομαι καθόλου ν' ανέβω τους λόφους - δεν κοιτάζω μακριά, αν κι έχει γοητεία - η νύχτα ξυπνά φωσφορισμούς- αναλαμπές ανυψώνονται απ' τους βάλτους σαν μετουσίωση, - δεν ήταν ούτε ανάμνηση ούτε γη ούτε θάλασσα, αλλά σαν τεράστιο πανί ή το πουλί που έβλεπα κάποτε μακριά στον ορίζοντα να έρχεται ξάφνου προς το μέρος μου, μεθυστικό, σαν αγωνία ή πρόθεση- σάβανο ή σημαία που τυλίγει το ανώνυμο των ιριδισμών- Φωνές καθορισμένες από σκόνη και κάρβουνο, κατέβασα τις βάρκες που είχα επανδρώσει στη μέση της θάλασσας- Στο εσωτερικό της Κιβωτού- κρυμμένα στόματα όσα βυθίζεστε ακούστε κι εμάς: δεν προτείνω να με συνοδέψετε, διότι θα πάρω μαζί μου την Ανζέλ - γιατί όμως, πέστε μου, δε φεύγετε κι εσείς για οπουδήποτε αφήνοντας πίσω τούς ανίατους ν' αποτελματώνουν;
Ήμουν στα χωράφια μου Τι ήθελα εγώ στα χτήματά μου; - αν υπάρχει ένα ζήτημα που φοβάμαι εκφράζει ότι δεν μπόρεσα να δώσω απάντηση ικανοποιητική. Αυτό. Μάλιστα στα χωράφια μου! Και νύχτα! Με διαβολόκαιρο! Ο καθένας χάνει τον εαυτό του ή γίνεται ευτυχισμένο μόριο στο πλήθος. Τελευταίες λέξεις ευθυγραμμίζουν τις παρενθέσεις της ύπαρξης, όσο περνάει ο χρόνος.....


Τα πουλιά δεν τα είχαν σκοτώσει, ήταν αγριοπούλια κι ωστόσο αρκετά πιστά- ο τόνος και ο καιρός η απόχρωση- πλησιάζει το καλοκαίρι, να λειτουργήσουμε, επιτέλους, αν δε θέλουμε την αποσύνθεση, σκεφτείτε ότι αυτός ο ίδιος ήλιος που εμείς βλέπουμε με μισό μάτι, αξιοθρήνητο ανάμεσα στις στέγες πίσω απ' την πόλη και τη σκόνη της.....-
Άβολα ξαπλωμένος στον ρηχό τάφο- χρειαζόταν να λυγίσω τα γόνατα, στην πλάτη μου η παγωνιά που την ένοιωθα σαν μικρό θάνατο - η γη άφιλη και κρύα. Απομένει ο ουρανός με την φριχτή του απόσταση
Τα αναγνώρισα και μ' αναγνώρισαν κι αυτά! Μα ξέρει κανείς ποτέ; Προσπάθησα να καταλάβω καλύτερα τη λαλιά τους χωρίς να καταφύγω στη δικιά μου Ήταν οι πιο μεγάλες οι πιο όμορφες μέρες της χρονιάς : ''Απόψε θα μείνω αν το επιθυμείτε, αγαπητή φίλη''
Έκλαιγε με χαρά- τα μακριά μαλλιά της λύθηκαν
Α' ΗΘΟΠΟΙΟΣ: .....δεν μου αρέσουν αυτού του είδους οι αστειότητες Μου έρχεται εμετός- δεν ένοιωσες λοιπόν ποτέ πραγματικά τη σκιά μου;
Β' ΗΘΟΠΟΙΟΣ: ......κανονικά θα έπρεπε να υποπτευόμαστε τις σκιές;
Α' ΗΘΟΠΟΙΟΣ: ......δεν επιτρέπεται να μιλάς έτσι και προ παντός μη συνδυάζεις τα πράγματα
Β' ΗΘΟΠΟΙΟΣ: ......νοιώθω τα δόντια σου την παχιά γλιστερή σου γλώσσα- τον χώρο σου [παύση] Το βόθρο σου Το γκρέμισμα.....
ΣΚΗΝΙΚΟ: [Ο σωρός ήταν από νεκρούς. Είχαν αφύσικες στάσεις σαν αποσβωλομένοι πάνω σε έναν οργιαστικό έξαλλο χορό. Ο Ιησούς επιστρέφοντας από το Στάλινγκραντ [7] ακούμπησε την τσάπα δίπλα στους πεθαμένους, προσεχτικά, μήπως και ξυπνήσει κανέναν Σηκώθηκε- το πανωφόρι του πρόβαλε κάπως απ' τον δικό του τάφο][Σκοτάδι Φως]
ΝΕΟ ΣΚΗΝΙΚΟ: [Σήμερα] [Aυτά ήταν όλα- Τα διέγραψα και στη θέση τους μίλησα περίπου έτσι: ''Θα κάνω ένα μικρό ταξίδι αναψυχής με την Ανζέλ'']
[Έτσι που ήρθαν τα πράγματα, κατορθώσαμε να ταυτιστούμε- όλοι, ύποπτοι ανάμεσά μας.-]

ΑΥΛΑΙΑ

ΑΝΑΦΟΡΕΣ-ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ-ΦΩΤΟ

[1] Wolfgang Borchert, Ο Ιησούς δεν συνεχίζει- βλ. περ. η λέξη τ.84/ 1984 & σημ. [7]
[2] Paul Celan, Ποιήματα, μτφρ. Αντώνης Τριφύλλης, περ. η λέξη ο.π.
[3] πρόσωπο βλ.: Αντρέ Ζιντ, Ο Προμηθέας ελεύθερος Δεσμώτης, μτφρ. Γεωργία Ζακοπούλου, Καστανιώτης 2010
[4] Αντρέ Ζιντ ο.π.: [Λατινικά στο πρωτότυπο. Πιθανή αναφορά σε μεσαιωνικά αγάλματα ή εικόνες που αναπαριστούν την Παρθένο με σκούρο ή μαύρο δέρμα. Πολλοί μελετητές θεωρούν ότι η λατρεία των Μαύρων Παρθένων κατά τον Μεσαίωνα στηριζόταν στον στίχο ''Μέλαινα ειμί εγώ και καλή''[nigra sum sed formosa] [Άσμα Ασμάτων, κεφ. 1,5] [σημ. της Γεωργίας Ζακοπούλου]
[5] Paul Celan ο.π.
[6] βλ. η μάχη του Σολφερίνο, Α' παγκ. πόλεμος
[7] Wolfgang Borchert, Ο Ιησούς δε συνεχίζει/ μτφρ. Παναγιώτης Κανδύλης, η λέξη ο.π. [W.Borchert, γεννήθηκε στο Αμβούργο το 1921, ξεκίνησε ως βιβλιοπώλης και ηθοποιός, - το 1941 υπηρέτησε στο ανατολικό μέτωπο, καταδικάστηκε 2 φορές σε φυλάκιση,- επέστρεψε στο Αμβούργο το 1945 βαριά άρρωστος και πέθανε στην Ελβετία το 1947 όπου είχε πάει για θεραπεία,- μόλις 26 ετών. Αρχικά επηρεασμένος από τον Ρίλκε σύντομα απέκτησε έντονο προσωπικό ύφος]

https://www.savetheworld.de/wp-content/uploads/2018/01/Save-the-World-2-1478-1200x675.jpg