Αρχαιολόγος- Διδακτορική Ερευνήτρια
Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Θεσσαλονίκης
Ειδίκευση στην Στρατιωτική Ιστορία και Αρχαιολογία
Κατά τη διάρκεια του Α Παγκοσμίου πολέμου (1914-1918) στην Κεντρική Μακεδονία διαδραματίστηκαν πέραν των σημαντικών πολεμικών γεγονότων όπως η μάχη του Σκρα και της Δοϊράνης, μια γενικότερη ανασυγκρότηση σε διάφορες πόλεις, με την οργάνωση αμυντικών θέσεων στο Κιλκίς και τη Θεσσαλονίκη κυρίως, όπως μαρτυρούν σήμερα τα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα του περιχαρακωμένου στρατοπέδου Θεσσαλονίκης, που απλώνονται σε έκταση 60 χιλιομέτρων στα σύνορα των δυο Νομών.
Η συγκέντρωση και καταγραφή των στρατιωτικών καταλοίπων γίνεται με αρχαιολογική- επιφανειακή έρευνα γεγονός που ενισχύει τη στρατιωτική ιστορία, με τη συστηματική εξερεύνηση του τοπίου, ταυτοποίηση και καταγραφή του υλικού, την κατάσταση και τις συνθήκες διατήρησης τους έως σήμερα, ως σημάδια μιας πολεμικής δράσης που είναι άγνωστη για τη δική μας γενιά σήμερα αλλά συνάμα σημαντική για τη δική μας συνέχεια και ιστορική εξέλιξη.
Η στρατιωτική αρχαιολογία του Α' Παγκοσμίου Πολέμου αναφέρεται στη μελέτη ενός συγκεκριμένου τοπίου στο οποίο συνέβη μια στρατιωτική δράση σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.
Ως τμήμα του «Salonika Front- Μακεδονικό μέτωπο», το Κιλκίς με σπουδαίο ρόλο στις στρατιωτικές επιχειρήσεις του Μεγάλου Πολέμου συγκεντρώνει αρκετούς ιστορικούς χώρους με βασικό πυρήνα τα οχυρωματικά έργα, τα μνημεία και τα κοιμητήρια όπως εντοπίζονται σε διάφορα σημεία και λειτουργούν ως αποθέτης της στρατιωτικής δραστηριότητας και τόπος διαμονής εθνικών, συμμαχικών και εχθρικών στρατευμάτων για την εποχή του Μακεδονικού Μετώπου δημιουργώντας ένα ενιαίο σύνολο μνημειακότητας.
 |
| CARTE POSTALE Correspondance 1918 we had just left the front line north of Greece Frontier & were now at a Railway station between Greece & Turkey Kilindar or Degegach. I am Centre Top row. J.Jones |
Η συγκέντρωση και καταγραφή των στρατιωτικών καταλοίπων γίνεται με αρχαιολογική- επιφανειακή έρευνα γεγονός που ενισχύει τη στρατιωτική ιστορία, με τη συστηματική εξερεύνηση του τοπίου, ταυτοποίηση και καταγραφή του υλικού, την κατάσταση και τις συνθήκες διατήρησης τους έως σήμερα, ως σημάδια μιας πολεμικής δράσης που είναι άγνωστη για τη δική μας γενιά σήμερα αλλά συνάμα σημαντική για τη δική μας συνέχεια και ιστορική εξέλιξη.
Η στρατιωτική αρχαιολογία του Α' Παγκοσμίου Πολέμου αναφέρεται στη μελέτη ενός συγκεκριμένου τοπίου στο οποίο συνέβη μια στρατιωτική δράση σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.
Μεταξύ 1914-1919 η πολιτική και οικονομική σύγκρουση της εποχής κινητοποιεί μαζί με έναν μεγάλο αριθμό στρατιωτών στα πεδία μαχών, μια τεράστια παραγωγή πολεμικού υλικού, γνωστή ως υλική κουλτούρα του Α' Παγκοσμίου Πολέμου.
Πρόκειται για την υλική κουλτούρα που συνδέεται με τα άτομα που τη χρησιμοποίησαν: η τέχνη των χαρακωμάτων, η οχυρωτική εκστρατεία, οι επιγραφές των στρατιωτών πάνω σε επιφάνειες, τα χαραγμένα ή ανάγλυφα αντικείμενα, τα προσωπικά αντικείμενα ιδιωτών στρατιωτών, αξιωματικών και πολιτικού προσωπικού (εθνόσημα, γράμματα, φωτογραφίες, ταυτότητες) αλλά και πολεμικoύ υλικού (σφαίρες, οβίδες, ξιφολόγχες, μάσκες αερίων, βλήματα κοκ) ή ακόμα και οικοδομικής δραστηριότητας (κτίρια στρατιωτικά, παρατηρητήρια, σιδηρόδρομοι) αφού οι ίδιοι στρατιώτες οργάνωναν τους χώρους όπου θα διέμεναν και θα δραστηριοποιούνταν, δημιουργώντας κάτι σαν μια μικρή κοινωνία, πολύ διαφορετική από τις συνηθισμένες, ωστόσο άξια προς μελέτη των δικών της χαρακτηριστικών.
Το Κιλκίς υπό κατοχή την εποχή εκείνη, έπειτα από τις δικές του στρατιωτικές επιχειρήσεις έχει να προσφέρει τη δική του ιστορία και τον δικό του στρατιωτικό πολιτισμό.
Το Κιλκίς υπό κατοχή την εποχή εκείνη, έπειτα από τις δικές του στρατιωτικές επιχειρήσεις έχει να προσφέρει τη δική του ιστορία και τον δικό του στρατιωτικό πολιτισμό.
Η Μακεδονία, ως κέντρο ενδιαφέροντος της στρατιωτικής αρχαιολογίας προσφέρει έναν μεγάλο αριθμό ανεξερεύνητων χώρων αφού εκεί διαδραματίστηκαν όλες οι στρατιωτικές εξελίξεις για την επιτυχή έκβαση των μαχών στο Μακεδονικό μέτωπο.
Ήταν το έτος, όταν μετά τη μάχη της Καλλίπολης και την υποχώρηση του σερβικού στρατού στους ορεινούς όγκους της Αλβανίας, τα στρατεύματα των Αυστριακών, Γερμανών και Βουλγάρων καταδιώκοντας τους Σέρβους, κατάφεραν να διεισδύσουν σε βάθος 2 χιλιομέτρων εντός ελληνικού εδάφους και να καταλάβουν θέσεις νότια και δυτικά της Ειδομένης, στο σημερινό Κιλκίς δυτικά της λίμνης Δοϊράνης.
Το γεγονός αυτό υπό το σοβαρό φόβο της περαιτέρω προώθησης του εχθρού στα νότια, που σήμαινε και την κατάληψη της πόλης, ανάγκασε τα Αγγλογαλλικά στρατεύματα μαζί με τμήματα από τις κτήσεις τους (από την Ινδία και την Ινδοκίνα μέχρι τη Σενεγάλη), όπως και δυνάμεις άλλων χωρών (Σέρβοι, Ρώσοι, Ιταλοί) να υλοποιήσουν γραμμές άμυνας έξω από τη Θεσσαλονίκη που συνδέονταν με το Κιλκίς και τη Δοϊράνη μετατρέποντας τα βόρεια περίχωρα της πόλης στο γνωστό με τη διεθνή έννοια του όρου Camp Entrenched in Salonika. Πρόκειται αδιαμφισβήτητα για τo περιχαρακωμένο στρατόπεδο της Θεσσαλονίκης, το οποίο ως τμήμα του Μακεδονικού μετώπου οργανώθηκε έπειτα από αλλεπάλληλες σειρές συρματοπλεγμάτων, χαρακωμάτων και γραμμή πολυβολείων.
Οι ανεξερεύνητοι τόποι του Μεγάλου Πολέμου που υπάρχουν αυτή τη στιγμή στο Κιλκίς, ενισχύουν την ανάγκη για μια αρχαιολογική προσέγγιση της τοποθεσίας για την καλύτερη διατύπωση και κατανόηση του Μεγάλου Πολέμου.
Οι ανεξερεύνητοι τόποι του Μεγάλου Πολέμου που υπάρχουν αυτή τη στιγμή στο Κιλκίς, ενισχύουν την ανάγκη για μια αρχαιολογική προσέγγιση της τοποθεσίας για την καλύτερη διατύπωση και κατανόηση του Μεγάλου Πολέμου.
Φωτογραφίες σημερινών καταλοίπων εμπλουτίζουν την εικόνα που έχουμε για τη ζωή των στρατιωτών του Μακεδονικού μετώπου, (Salonika Front 1915-1918) θέτοντας νέες προτάσεις για έρευνα, προστασία των μνημείων αλλά και τουριστική ανάδειξη περιοχών.
* Η Δέσποινα Χαρίτου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη στις 29 Ιουλίου το έτος 1987 με καταγωγή από το Γαλλικό Κιλκίς. Είναι πτυχιούχος του τμήματος Ιστορίας-Αρχαιολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης με ειδίκευση στην Αρχαιολογία και Ιστορία της Τέχνης, με μεταπτυχιακό τίτλο από το Διεθνές Πανεπιστήμιο Ελλάδας στην Ιστορία και τον Πολιτισμό της Μαύρης Θάλασσας, ενώ εργάζεται επαγγελματικά στον τομέα του πολιτισμού έχοντας προϋπηρεσία σε αρχαιολογικές ανασκαφές της προϊστορικής και κλασικής περιόδου.
Στα πλαίσια των διδακτορικών της σπουδών υπό την εποπτεία του αναπληρωτή καθηγητή Σύγχρονης Βαλκανικής Ιστορίας, Βλάση Βλασίδη, αναζητά τα κατάλοιπα A' Παγκοσμίου Πολέμου με στόχο την πολιτισμική ανάδειξη τοπίων με ίχνη από τη δράση των στρατιωτών. Πραγματοποιεί αυτοψία σε περιοχές στρατιωτικού ενδιαφέροντος για εντοπισμό και χρονολόγηση κτισμάτων, οχυρωματικών θέσεων και έργων τέχνης του ελληνικού, συμμαχικού και εχθρικού για την εποχή στρατού (Θεσσαλονίκη, Κιλκίς, Σέρρες, Καβάλα, Δράμα) στις οποίες συμπεριλαμβάνονται το περιχαρακωμένο στρατόπεδο Θεσσαλονίκης, τα χαρακώματα - στην Καλίνδρια και Δοϊράνη, το Φρούριο Καβάλας, η Γραμμή Μεταξά και οι βουλγαρικές οχυρώσεις στο Σκρά και Νέα Πέραμο- Καβάλας.
Στα πλαίσια των διδακτορικών της σπουδών υπό την εποπτεία του αναπληρωτή καθηγητή Σύγχρονης Βαλκανικής Ιστορίας, Βλάση Βλασίδη, αναζητά τα κατάλοιπα A' Παγκοσμίου Πολέμου με στόχο την πολιτισμική ανάδειξη τοπίων με ίχνη από τη δράση των στρατιωτών. Πραγματοποιεί αυτοψία σε περιοχές στρατιωτικού ενδιαφέροντος για εντοπισμό και χρονολόγηση κτισμάτων, οχυρωματικών θέσεων και έργων τέχνης του ελληνικού, συμμαχικού και εχθρικού για την εποχή στρατού (Θεσσαλονίκη, Κιλκίς, Σέρρες, Καβάλα, Δράμα) στις οποίες συμπεριλαμβάνονται το περιχαρακωμένο στρατόπεδο Θεσσαλονίκης, τα χαρακώματα - στην Καλίνδρια και Δοϊράνη, το Φρούριο Καβάλας, η Γραμμή Μεταξά και οι βουλγαρικές οχυρώσεις στο Σκρά και Νέα Πέραμο- Καβάλας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η Γνώμη Κιλκίς- Παιονίας διευκρινίζει στους αναγνώστες της ότι θεωρεί αυτονόητο το δικαίωμα του σχολιασμού και της κριτικής έκφρασης, όταν αυτό φυσικά δεν στοχεύει στην απαξίωση, στην ύβρη και στην προσβολή ατόμων και θεσμών.
Το αναγνωστικό κοινό θα πρέπει να γνωρίζει ότι η Γνώμη, επιδιώκοντας μια υγιή και αμφίδρομη επικοινωνία, δεν δημοσιεύει ανυπόγραφα σχόλια, αλλά ούτε και σχόλια ρατσιστικού, προσβλητικού και υβριστικού περιεχομένου.
Τα ενυπόγραφα άρθρα τέλος, εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας.