Act Business Center

Act Business Center

Δευτέρα 4 Νοεμβρίου 2013

Νυχτερινό τρένο για τη Λισαβόνα, Πασκάλ Μερσιέ: Η συγκατάβαση της άρνησης στη διαλεκτική της ουτοπίας- Ένα σημείωμα

Του Φώτη Μισόπουλου
Ο Όμηρος παραχωρεί στον Ωκεανό τη μεγαλύτερη κοσμική έκταση (Ιλιάδα Ξ201 και 246) και φαντάζεται τη γη επίπεδη να πλέει πάνω σ' αυτόν (1).
Μ' αυτό το συναίσθημα ο Γκρεγκόριους κυνηγά το φάντασμα του Αμαντέου Πράντου μέχρι το Φινιστέρε:
Αν πράγματι δεν μπορούμε να ζήσουμε παρά ένα μικρό μόνο μέρος όσων έχουμε μέσα μας- τότε τι γίνεται με τα υπόλοιπα; (2). 

Το τρένο απ' τη Βέρνη ξεκινάει με αποσκευές (sic) τις ιστορικές απαρχές της διαλεκτικής: η άρνηση ίσταται ως ρήξη με την αμεσότητα της εμπειρίας: η αρνητικότητα του σκέπτεσθαι ως οδός προς την αλήθεια, η έννοια ως μορφή του πραγματικού- ο νοητός κόσμος ως ο αληθής κόσμος (3) 

Aκούγεται ίσως παράδοξο, αλλόκοτο σχεδόν, το ξέρω. Αλλά από τότε που άρχισα να βλέπω έτσι τα πράγματα, έχω την αίσθηση πως για πρώτη φορά σκέφτομαι με αληθινή διαύγεια, πως για πρώτη φορά είμαι στ' αλήθεια ζωντανός (4). 

Έτσι επιχειρείται ο προσδιορισμός του περιεχομένου σαν αντιπαράθεση, σ' ένα γενικό διαλεκτικό σχήμα "θέση- άρνηση- άρνηση της άρνησης", κλιμάκωση του οντικού σε μια αλτουσσεριανή λογική της αντίθεσης (5), που τελικά καταφεύγει στην μαγική επήρεια του ιδεαλιστικού. "Βέρνη- Λισαβόνα- Βέρνη" κύκλοι μιας εκζητούμενης χίμαιρας, αφού το reale είναι ουτοπικότερο της ουτοπίας κι ο θάνατος η μόνη πραγματικότητα που θα ζήσουμε, η Μεγάλη Επιστροφή, ο Ζουάουν Έσα ...στο μπαλκόνι του γηροκομείου.

Όλα, λοιπόν, αποτελούν "ένα συνηθισμένο απόγεμα Τετάρτης στην πόλη όπου έχουμε περάσει τη ζωή μας", εξ ίσου με κάποιο ταξίδι στην άκρη της γης, καθώς τα φώτα στο φαρμακείο του Ζόρζε φέγγουν αιώνια.


(1) : Κώστας Αξελός, Ο Ηράκλειτος και η φιλοσοφία του, Εξάντας- σελ. 111
(2) : Πασκάλ Μερσιέ, op. cit. σελ.29
(3) :Herbert Marcuse, Περί διαλεκτικής- Τρία δοκίμια, σελ. 9
(4) : Πασκάλ Μερσιέ, op. cit. σελ.28
(5) : Herbert Marcuse, op. cit. σελ.50, 51

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η Γνώμη Κιλκίς- Παιονίας διευκρινίζει στους αναγνώστες της ότι θεωρεί αυτονόητο το δικαίωμα του σχολιασμού και της κριτικής έκφρασης, όταν αυτό φυσικά δεν στοχεύει στην απαξίωση, στην ύβρη και στην προσβολή ατόμων και θεσμών.

Το αναγνωστικό κοινό θα πρέπει να γνωρίζει ότι η Γνώμη, επιδιώκοντας μια υγιή και αμφίδρομη επικοινωνία, δεν δημοσιεύει ανυπόγραφα σχόλια, αλλά ούτε και σχόλια ρατσιστικού, προσβλητικού και υβριστικού περιεχομένου.

Τα ενυπόγραφα άρθρα τέλος, εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας.