Ο Γκύντερ Γκρας κλείνει τα 85 του χρόνια

Βραβευμένος με Νόμπελ και άνθρωπος που δεν μασάει τα λόγια του, ούτε για την Ελλάδα της κρίσης. Ο Γκρας είναι σκεπτόμενος πολίτης, πολιτικά δραστήριος, αλλά πάνω απ’ όλα ένας μεγάλος συγγραφέας.
Η ζωή του ξεκινάει στις 16 Οκτωβρίου 1927. Μια ζωή γεμάτη σκαμπανεβάσματα, μεγάλες στιγμές και απορρίψεις. Οι καθολικοί γονείς του διατηρούσαν στο Ντάντσιχ ένα κατάστημα με εδώδιμα αποικιακά. Τα παιδικά του χρόνια τα πέρασε σε ένα μικρό διαμέρισμα «μεταξύ Αγίου Πνεύματος και Χίτλερ», όπως γράφει ο συντάκτης της βιογραφίας του, Μίχαελ Γιργκς. Όταν ξέσπασε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν μόλις 17 ετών.

Η αρχή μιας μεγάλης καριέραςΣε νεαρή ηλικία ακόμη εκδήλωσε το ενδιαφέρον του για τις τέχνες. Σπούδασε γλυπτική και γραφιστική, έπαιζε σε συγκρότημα τζαζ μουσικής, ταξίδευε τακτικά, ώσπου το 1956 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι μαζί με την πρώτη του σύζυγο. Εκεί ξεκίνησε την καριέρα του ως συγγραφέας και το 1959 εξέδωσε το μυθιστόρημά του «Το τενεκεδένιο ταμπούρλο». Ένα έργο που τάραξε τα νερά της συντηρητικής Γερμανίας, γνώρισε παγκόσμια επιτυχία, μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες και γυρίστηκε ταινία. 40 ολόκληρα χρόνια αργότερα τιμήθηκε για το συνολικό του έργο με το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Τα μυθιστορήματα αλλά και τα ποιήματά του πραγματεύονται πολιτικά ζητήματα και κοινωνικές ανατροπές.
Ο 85χρονος παραμένει μέχρι σήμερα δημιουργικός και πολυτάλαντος. Στην 64η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Φραγκφούρτης, που ολοκληρώθηκε προχθές, παρουσίασε την τελευταία του ποιητική συλλογή με τίτλο "Τα εφήμερα". Πρόκειται για μια σειρά προσωπικών αλλά και πολιτικών ποιημάτων. Ανάμεσα στα δεύτερα συγκαταλέγεται και το ποίημα "Η ντροπή της Ευρώπης" που πρωτοδημοσιεύθηκε τον Μάιο προκαλώντας αίσθηση. Σε αυτό ο Γκρας στηλιτεύει την ευρωπαϊκή πολιτική έναντι της Αθήνας και υπενθυμίζει το τεράστιο πνευματικό χρέος της Ευρώπης στην Ελλάδα. Συγγραφέας, ποιητής, γραφίστας, γλύπτης είναι μόνο μερικές από τις πολλές ιδιότητές του. Ορισμένες φορές εικονογραφεί και ο ίδιος τα βιβλία του.

Πολιτική και ηθικήΣυχνά στρέφει τα φώτα της δημοσιότητας πάνω του και λόγω της πολιτικής του δραστηριότητας. Για πολλά χρόνια θεωρούνταν στη Γερμανία ένα είδος «ηθικής αυθεντίας». Η αποκάλυψη της συμμετοχής του σε ηλικία 17 χρονών στα SS προκάλεσε έντονες αντιδράσεις εντός και εκτός συνόρων της Γερμανίας. Ξαφνικά αυτός που υποστήριζε ότι η Γερμανία δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται με το γάντι, λόγω του εθνοσοσιαλιστικού της παρελθόντος, θεωρήθηκε υποκριτής.
Τον Απρίλιο του 2012 ακολούθησε ένα δεύτερο σκάνδαλο. Ο Γκρας δημοσιεύει ένα κείμενο με τίτλο «Αυτό που πρέπει να ειπωθεί», στο οποίο ασκεί κριτική στην πολιτική του Ισραήλ. Προειδοποιεί για ισραηλινή πυρηνική επίθεση εναντίον του Ιράν και χαρακτηρίζει τη χώρα, το πυρηνικό της δυναμικό και πολιτική της στα κατεχόμενα, κίνδυνο για τη παγκόσμια ειρήνη.

Ο άνθρωπος Γκύντερ ΓκραςΠαρ’ όλα αυτά ο Γκύντερ Γκρας παραμένει πρότυπο για πολλούς νεότερους συναδέλφους του. Αυτοί που τον γνωρίζουν προσωπικά τον χαρακτηρίζουν ευαίσθητο άνθρωπο με χιούμορ, που αγαπάει τη τζαζ μουσική. Πριν από τρία χρόνια στη Διεθνή Έκθεση της Φραγκφούρτης έδωσε μια μουσικό-λογοτεχνική παράσταση με τον φίλο του, τον μουσικό Γκύντερ Μπέιμπι Ζόμερ. Οι φίλοι του γνωρίζουν επίσης ότι λατρεύει τη μαγειρική, το καλό κόκκινο κρασί και το τσιγάρο, το οποίο αρνείται να κόψει ακόμη και σήμερα στα 85 του χρόνια. Η εικόνα του πατριάρχη που προβάλλει όταν βρίσκεται ανάμεσα στα εγγόνια και την οικογένειά του, θυμίζει έναν άλλο μεγάλο συγγραφέα: "Εδώ είμαι άνθρωπος και πουθενά αλλού". Από τον Φάουστ του Γκαίτε.

Deutsche Welle
Cornelia Rabitz / Αλεξάνδρα Κοσμά
Υπεύθ. Σύνταξης: Σπύρος Μοσκόβου