«Οι Άθλιοι»

Του Δημήτρη Μάρδα
Καθηγητή Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του ΑΠΘ
Όταν ο Βίκτωρ Ουγκώ διέμενε στις Βρυξέλλες, επισκεπτόταν την περιοχή του Βατερλό ξημερώματα, γιατί ήθελε να φαντάζεται στο ομιχλώδες τοπίο, την εξέλιξη της ομώνυμης μάχης, που οδήγησε στην κατάρρευση του Ναπολέοντα.
Αν ζούσε ο Γάλλος συγγραφέας σήμερα, θα επισκεπτόταν την Ελλάδα στις αρχές του 2012, για να γράψει τη συνέχεια των «Αθλίων» του. Θα παρακολουθούσε λοιπόν σε 24ώρη βάση τoν «πόλεμο των Αθηνών», με αντιπάλους πολιτικούς, που οδήγησαν σε μια περιπέτεια με μεγάλο κόστος, εξαθλιωμένους εν πολλοίς ψηφοφόρους.
Το κόστος του εγχειρήματος των πρόωρων εκλογών ξεδιπλώνεται σιγά-σιγά. Έτσι, όπως ανακοινώθηκε λίγες ημέρες πριν, το κόστος αυτό σε όρους μη απορρόφησης κονδυλίων ΕΣΠΑ κατά την πρόσφατη διμηνία, ανέρχεται σε 1 δις ευρώ. Το μεγαλύτερο βέβαια ενδιαφέρον παρουσιάζει το σκέλος της απόκλισης των εσόδων του προϋπολογισμού κατά το τελευταίο τρίμηνο.
Έλλειψη σύνεσης, υποκρισία, πολιτικός αριβισμός, αλαζονεία, ενίοτε δειλία, αυτήν την εικόνα πρότασσαν οι «Αντίπαλοι αξιωματικοί του πολέμου των Αθηνών». Πολιτικοί, που φέρουν τον τίτλο του ηγέτη, ανέδειξαν καθ’ όλη την πρόσφατη περίοδο, οτιδήποτε άλλο παρά την απαιτούμενη αρετή.
Λάτρεις της δημοκρατίας, με πολιτική κουλτούρα όμως διαφορετική από εκείνη που απαιτεί ένα σύστημα απλής αναλογικής. Έτσι, οι όροι συνεννόηση, κατανόηση, συμβιβασμός, άγνωστοι στο λεξιλόγιο τους, άργησαν να ωριμάσουν. Ευτυχώς πρυτάνευσε η σύνεση την ύστατη στιγμή!.
Με ένα πρωτόγνωρο πάθος και με διακηρύξεις συχνά συνθηματολογικού χαρακτήρα, ασύνδετες, χωρίς μέση και τέλος έρχονταν να καλύψουν το άγχος των πολιτών για δημοκρατία, κοινωνική δικαιοσύνη, έννοιες που αποτελούν, αναλώσιμο προϊόν του πολιτικού παιγνιδιού της περιόδου μας.
Από την άλλη, υποστήριζαν ότι όλα όσα έπρεπε να ζήσουμε μετά τις 6 Μαΐου, γίνονται στο όνομα της σωτηρίας της πατρίδας.
Στο όνομα αυτό, δεν κατάφεραν όμως να συνεννοηθούν μετά τον πρώτο γύρο των εκλογών, οδηγώντας ακόμη βαθύτερα το μισοβουλιαγμένο καράβι της οικονομίας. Άλλαξαν ευτυχώς ρότα, την ώρα που ήμασταν στην «τελευταία του κακού τη σκάλα».
Στο όνομα αυτό λοιπόν, απαιτούσαν επαναληπτικές εκλογές, αδυνατώντας να προβλέψουν ότι το σημείο εκκίνησης της ελληνικής οικονομίας στις 18 Ιουνίου θα είναι πολύ πιο κάτω από εκείνο της περιόδου, πριν την έναρξη της περιπέτειας που βιώσαμε.
Και όλα αυτά γιατί; Γιατί απλούστατα ένα υπουργικό συμβούλιο, όταν κλήθηκε μετά το 2009 να παίξει με τα πραγματικά πυρά της οικονομίας έδειξε πόσο κενό ήταν, έχοντας από την άλλη στο τιμόνι έναν υπουργό οικονομίας, κακό παίχτη σε μια διαπραγμάτευση, που άλλαξε όμως τη ροή της ιστορίας στη χώρα.
Ο τότε υπουργός οικονομίας όχι μόνο δε γνώριζε τους όρους του παιγνιδιού, δε γνώριζε καν να παίζει! Και φυσικά δεν ήταν ο μόνος. Η διαφορά του όμως με τους προηγούμενους εντοπίζεται σε ένα σημείο: Οι παλιότεροι έκαναν ασκήσεις επί χάρτου, ενώ αυτός αντιμετώπισε ένα πραγματικό πόλεμο, δείχνοντας τη γύμνια του συστήματος που ανέδειξε όχι μόνο τον ίδιο, αλλά και τόσους άλλους όμοιους, εντός ή εκτός της τότε κυβέρνησης.