Εισοδεύοντες στη Μεγάλη Εβδομάδα

† Ο Μητροπολίτης Γουμενίσσης, Αξιουπόλεως και Πολυκάστρου Δημήτριος
Σε μια περίοδο που η θρησκευτικότητα, για πολλούς λόγους, συρρικνώνεται ολοένα και περιορίζεται περισσότερο στην αίγλη της κοινωνικής προσφοράς, διαπιστώνουμε από πολλά τεκμήρια ότι παρά ταύτα αναζητείται από τον λαό μας η ενεργός λειτουργική συμμετοχή και η συμμετοχή στην παραδοσιακή ευλάβεια (την έμμεση μίμηση) στα πρότυπα των αγίων, των συγχρόνων αγίων (παράδειγμα η προβαλλόμενη τηλεοπτική σειρά με τον άγιο Παϊσιο).

Και άλλο ένα τέτοιο παράδειγμα το ζήσαμε και το χαρήκαμε την σημερινή Κυριακή στην ενορία της Αγίας Τριάδος Πολυκάστρου. Λειτουργήσαμε στον εγκαινιασμένο ναό της Αγίας Τριάδος και εν συνεχεία χοροστατήσαμε στον ημιϋπόγειο ναό των Αγίων Πάντων στην τελουμένη κάθε Κυριακή δεύτερη θεία Λειτουργία, στην οποία ψάλλει παιδική χορωδία αγοριών στο δεξιό αναλόγιο και κοριτσιών στο αριστερό αναλόγιο.

Μέσα στην πληρότητα του λειτουργικού μυστηρίου, η θέα και η ακρόαση τόσων παιδιών και νέων ήταν μια χαρμόσυνη ανάπαυλα από τις πνευματικές μας έγνοιες και φροντίδες η συμμετοχή στη λειτουργική χαρά των παιδιών και του υπολοίπου κόσμου, διότι ήταν νέοι άνθρωποι με τα παιδάκια τους.

Γεμάτοι και οι δύο λειτουργικοί χώροι και στον υπέργειο κυρίως ναό (για τον Όρθρο και την πρώτη θεία λειτουργία) και στον ημιϋπόγειο ναό (για τη δεύτερη θεία λειτουργία).

Γνωρίζουμε από ανάλογες ιερουργίες είτε χοροστασίες ότι ανάλογη είναι η ενεργός και μεγάλη λειτουργική συμμετοχή και στη δεύτερη ενορία του Αγίου Αθανασίου. Δικαιώνεται έτσι και η ποιμαντορική μας πρωτοβουλία προ τριακονταετείας να καθιερώσουμε και δεύτερη ενορία στο Πολυκάστρο, επίσης λειτουργικά υπερπλήρη, και να προχωρήσουμε στην ανέγερση του λαμπρού ναού της Αγίας Τριάδος χιλίων τ.μ. Δόξα τω Θεώ, με την οργανωτική πρωτοβουλία των συνεργατών μας, των λειτουργούντων εφημερίων πατρός Δωροθέου, πατρός Εμμανουήλ και πατρός Αθανασίου (όπως και του πατρός Ιουλιανού για τον Άγιο Αθανάσιο) λειτουργείται και προσφέρει και ενθουσιάζει κατά την κυριολεξία της λέξεως (δηλ. ποιεί ενθέους, εν Χάριτι Θεού) τους κατοίκους του Πολυκάστρου, κι αυτό απηχείται σε όλη την Μητρόπολη.

Ιδίως η λειτουργία με τη συμμετοχή τόσων παιδιών (ψαλλόντων, διακονούντων, μετεχόντων της θείας μεταλήψεως) θύμιζε την είσοδο του Κυρίου στα Ιεροσόλυμα με τις επευφημίες των παιδιών. Ήταν άλλη μια ευλογημένη δική μας εισαγωγή στο λατρευτικό και λειτουργικό μυστήριο της Μεγάλης Εβδομάδος προς το φετινό Άγιο Πάσχα.

Μας παρέσχε μιαν ευφρόσυνη άφορμή να αναδιφήσουμε σε κηρυγματικά μας κείμενα και να τα μοιραζόμαστε με την πληθωρική μυσταγωγική λιτότητα της εκκλησιαστικής τάξεως και της συνακόλουθης μεθέξεως της θείας Οικονομίας.

Το εσπέρας ο Σεβασμιώτατος χοροστάτησε στην ακολουθία του Νυμφίου Χριστού στο ι. Ναό της Παναγίας Ρευματοκρατούσης στη Γέφυρα Θεσσαλονίκης. Ο π. Ανέστης, από τους άμεσους συνεργάτες του Μητροπολίτη μας, εφημέριος του ιερού ναού, συνεχίζει την παράδοση της ενορίας συγκεντρώνοντας νέα παιδιά που διακονούν αθόρυβα το άγιο Βήμα.

Ο γάμος του Νυμφίου

«Ιδού ο Νυμφίος έρχεται…»

Η ομιλία του Σεβασμιωτάτου έχει ως εξής:

Ποιά λογική θα υιοθετούσε τον ερχομό σε ένα σίγουρο θάνατο; Η μήπως δεν είναι παραλογισμού γέννημα η αναζήτηση ενός βέβαιου πάθους; Κάπως έτσι θα αναρωτιόταν ένας κοινός νους, όταν θα άκουγε τον Ιησού να προλέγει στους μαθητές σαφέστατα τα Πάθη Του και ωστόσο να βαδίζει, να εισέρχεται στην προφητοκτόνο Πόλη.

Όμως το Τριώδιο, το λειτουργικό βιβλίο αυτής της περιόδου, υμνώντας το ίδιο γεγονός, το ερμηνεύει διαφορετικά. Μιλάει για πανηγύρι και για γάμο που η τελετή του θα κρατήσει μια ολόκληρη εβδομάδα* και η διάρκειά του θα είναι ατέλειωτη. (Αυτό βέβαια πρέπει να νοηθή στα πλαίσια της ορθοδόξου χριστολογίας και εκκλησιολογίας που δέχεται το ενιαίο σωτηριολογικό έργο της Οικονομίας. Η υμνολογία εδώ τονίζει την επίκαιρη πτυχή).

«γενεά Ιουδαίων, άπιστε και μοιχαλίς, δεύρο, θέασαι ον είδεν Ησαΐας εν σαρκί δι ἡμᾶς παραγενόμενον, πως νυμφεύεται ως σώφρονα την νέαν Σιών και αποβάλλεται την κατάκριτον συναγωγήν̇ ως εν αφθάρτω δε γάμω και αμιάντω, αμίαντοι συνέδραμον ευφημούντες οι απειρόκακοι Παίδες» (3ο στιχηρό των Αίνων της εορτής).

Ο Χριστός λοιπόν έρχεται για γάμο. Με μια ακράτητη- ερωτική διάθεση ζητεί την εκλεκτή νύφη. Ποιά είναι αυτή; Θα την ανακαλύψουμε, αφού πρώτα συνειδητοποίησουμε ότι σ ὁλόκληρη την εβδομάδα των Παθών γίνεται λόγος για πρόσωπα που αγαπούν τον ουράνιο Νυμφίο και άτομα που δεν μένουν πιστά στην άδολη αγάπη Του.

Σήμερα, Κυριακή των Βαΐων, βλέπουμε από τη μια τα άκακα παιδιά των Εβραίων να πανηγυρίζουν την είσοδο του Μεσσία, παρακινούμενοι από το Πανάγιο Πνεύμα και από την άλλη τους υποκριτές άρχοντες ταραγμένους μέσα στην οίησή τους και το μίσος του γι Αὐτόν.

Αύριο, τον Ιωσήφ να προσφέρει το αδούλωτο φρόνημα και τη σωφροσύνη του στο Θεό, και τη συκιά, σύμβολο της εβραϊκής συναγωγής, να γίνεται στείρα, άκαρπη, καθώς δε δέχεται την κοινωνία με το Χριστό και αρνείται να του ανταποδώσει τον εαυτό της.

Τη Μεγάλη Τρίτη, τις πέντε παρθένες να μένουν πιστές στο κάλεσμα για την γαμήλια χαρά, ενώ τις άλλες πέντε με νοθευμένη διάθεση, απόφαση και πράξη.

Τη Μεγάλη Τετάρτη, ένα μοιρασμένο σε πολλούς έρωτα, που απέβλεπε στη σαρκική απόλαυση, να τον αρνείται η πόρνη χάριν μιας μεταμορφωμένης αγάπης του προσώπου της προς το πρόσωπο του Λυτρωτή.

Τη Μεγάλη Πέμπτη, ο Χριστός αντιμετωπίζει την προδοσία της ιουδαϊκής συναγωγής (προδοτικό φίλημα Ιούδα και σύλληψη), αφού φανερώσει προηγουμένως στη Νύμφη Του την ταπείνωση (Νιπτήρας) και της προσφέρει τον ίδιο Του τον εαυτό σαν τροφή (Μυστικός Δείπνος) για να την ελκύσει.

Γι αὐτήν σταυρώνεται τη Μεγ. Παρασκευή, την καθαρίζει από τον ρύπο, τη ζωογονεί με το αίμα της λογχευμένης πλευράς Του. Γι αὐτήν κατεβαίνει στον Άδη, για να Την ελευθερώσει από την τυραννία του. Τώρα πλέον «πύλαι Άδου ου κατισχύσουσιν Αυτής» (Ματθ. 16: 18).

Νύμφη του Χριστού η Εκκλησία. Νυμφαγωγός το Πανάγιο Πνεύμα. Το αίμα και το ύδωρ της λογχευμένης πλευράς του Σωτήρος συνιστούν το Βάπτισμα και την θεία Ευχαριστία, το μυστήριο που μας εγκεντρίζει στο Σώμα του Χριστού και το μυστήριο που μας καθιστά κοινωνούς Του, μέλη ζωηφόρα.

Είναι αξιοπρόσεκτη η αρχετυπική αναφορά του μυστηρίου του γάμου στο Γάμο Χριστού- Εκκλησίας.

Ο Απ. Παύλος, φορέας - εκφραστής της βιβλικής παραδόσεως, γράφει στους Εφεσίους:

«καθώς και ο Χριστός ηγάπησε την Εκκλησία και εαυτόν παρέδωκεν υπέρ αυτής, ίνα αυτήν αγιάση καθαρίσας τω λουτρώ του ύδατος εν ρήματι, ίνα παραστήση αυτήν εαυτώ έδοξον την Εκκλησίαν, με έχουσαν σπίλον η ρυτίδα, αλλ ἵνα η αγία και άμωμος» (6: 25-27)Ο ιερός επίσης Χρυσόστομος πιο παραστατικά περιγράφει τη λυτρωτική και αγιαστική αυτή αγαπητική κένωση του Νυμφίου Χριστού για την εκλεκτή Του Νύμφη, η οποία ως τότε συμφυρόταν μέσα στην οντολογική πτώση και ατίμωση:

«Ελθών εις το καταγώγιον αυτής και ευρών ρυπώσαν, γυμνήν, πεφυρμένην αίματι έλουσε, ήλειψεν, έθρεψε, ενέδυσεν ιμάτιον οίον ευρεθήναι έτερον ουκ ένι. Αυτός αυτή γενόμενος περιβολή και λαβών αυτήν ούτως ανάγει».

Ο Κύριος έρχεται προς το Πάθος που θεληματικά αποδέχθηκε. Έρχεται με μια αδημονία, γιατί επιζητεί μ αὐτό το Πάθος να νυμφευθή την ανθρωπότητα, την (σκιώδη και πτωχική) Εκκλησία. Τούτος ο γάμος θα του είναι οδυνηρός, γιατί θα καταδεχθή να φθάσει στην έσχατη ατίμωση από αγάπη προς την Νύφη Του, προς όλους εμάς.

Και ίνα τον ερώντα δείξη, (για να δείξει ότι μας αγαπά) πάντα ποιεί και οδυνόμεος φέρει (υπομένει) και αποθνήσκει, παρατηρεί ο άγιος Νικόλαος ο Καβάσιλας, έτσι ώστε «δούναι πείραν ημίν της μεγίστης αγάπης και δείξαι τον έσχατον ερών έρωτα» (Περί της εν Χριστώ ζωής).

Με την οδύνη Του θα εξαλείψει το θανατηφόρο, θνησιγενές και θανατόμορφο φαρμάκι της αυτονομημένης ηδονής του Αδάμ (και των εξ Αδάμ) και θα μας χαρίσει την αναφαίρετη πνευματική ηδονή της ενώσεως μαζί Του, που είναι το αμήχανο κάλλος, η άφθαστη ωραιότητα, των εφετών η ακρότητα.

Με το εράσμιο κάλλος της αγάπης Του ελκύει την ψυχή μας για να Τον ακολουθήσουμε, όπως η ερωτευμένη ζητάει τον ερωμένο της (όσιος Ιωάννης της Κλίμακος, λόγος 30ος, ε ).

Με το πάνσεπτο Πάθος Του μας προσκαλεί να ψάλουμε νέους ύμνους θείων ερώτων, όπως διατυπώνονται από την υμνολογούσα Εκκλησία. Μην Τον προδώσουμε σαν την κατάκριτη συναγωγή, σαν τον Ιούδα.

Η αγάπη Του, βλέπετε, μας χάρισε κι αυτήν την ελευθερία, γιατί, όπως Εκείνος μας προσφέρεται εκούσια, το ίδιο επιθυμεί κι από την πλευρά μας.