Ο ρόλος και η παρουσία των μεγάλων δυνάμεων την περίοδο της Ελληνικής Εθνεγερσίας

Υπογράφουν:

- Δαουτάκου Αικατερίνη, Πολιτικός Επιστήμονας / Απόφοιτη Τμήματος ΠΕΔΙΣ Παν. Πελοποννήσου / Π.Μ.Σ. Διεθνείς Σχέσεις στο Παν. Νεάπολις - Πάφου (Κύπρος)

- Ντάμπου Μαρία, Πολιτικός Επιστήμονας Δ.Π.Θ. / Π.Μ.Σ. Διεθνείς Σπουδές, Ευρωπαϊκές Σπουδές και Διπλωματία Παν. Πειραιά

- Χαρακίδα Αλεξία-Σταυρούλα, Πολιτικός Επιστήμονας / Δημοσιογράφος / Κοινωνική Διοίκηση και Πολιτική Επιστήμη Δ.Π.Θ. / Π.Μ.Σ. Δημοσιογραφία και Νέα Μέσα Ε.Κ.Π.Α. / Π.Μ.Σ. Δημόσιο Δίκαιο και Δημόσια Πολιτική Ε.Κ.Π.Α.

- Ζόγκα Κλόντια-Δήμητρα, Πολιτικός Επιστήμονας Α.Π.Θ. / B.A. / M.Sc. / Αρθρογράφος-Πολιτική Αναλύτρια

- Μαρκόπουλος Χ. Θωμάς, Π.Μ.Σ. Διεθνείς Σπουδές, Ευρωπαϊκές Σπουδές και Διπλωματία Παν. Μακεδονίας/ Επικοινωνιολόγος / Δημοσιογράφος

Γκαρδιακά χαροποιήθει και του Βάσιγκτον η γη,
και τα σίδερα ενθυμήθει που την έδεναν κι αυτή.

Απ' τον πύργο του φωνάζει, σα να λέει σε χαιρετώ,
και τη χήτη του τινάζει το λιοντάρι το Ισπανό.

Ελαφιάσθη της Αγγλίας το θηρίο, και σέρνει ευθύς
κατά τ' άκρα της Ρουσίας τα μουγκρίσματα τσ' οργής.

Εις το κίνημα του δείχνει πως τα μέλη ειν' δυνατά·
και στου Αιγαίου το κύμα ρίχνει μια σπιθόβολη ματιά.

Σε ξανοίγει από τα νέφη και το μάτι του Αετού,
που φτερά και νύχια θρέφει με τα σπλάχνα του Ιταλού·

και σ' εσέ καταγυρμένος, γιατί πάντα σε μισεί,
έκρωζ' έκρωζ' ο σκασμένος, να σε βλάψει, αν ημπορεί.

Άλλο εσύ δεν συλλογιέσαι πάρεξ που θα πρωτοπάς·
δεν μιλείς και δεν κουνιέσαι στες βρισιές οπού αγρικάς·

σαν το βράχο οπού αφήνει κάθε ακάθαρτο νερό
εις τα πόδια του να χύνει ευκολόσβηστον αφρό·

οπού αφήνει ανεμοζάλη και χαλάζι και βροχή
να του δέρνουν τη μεγάλη, την αιώνιαν κορυφή.

Κομμάτι από τον συνολικό ΕΘΝΙΚΟ μας ΥΜΝΟ που αναφέρεται στις τότε Μεγάλες Δυνάμεις. Ίσως και από μόνο του το χωρίο αυτό λέει πολλά!

Η Ελληνική Επανάσταση του 1821 αποτέλεσε ένα περίπλοκο και κρίσιμο ζήτημα, το οποίο δοκίμασε και έκανε φανερά με τον καλύτερο τρόπο τα αντανακλαστικά των Μεγάλων Δυνάμεων σε μια περιοχή στην οποία είχαν άμεσα ενδιαφέροντα, στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Σε αντίθεση, με την εξέγερση των Σέρβων που είχε προηγηθεί, η Ελληνική Επανάσταση δεν ήταν ένα τοπικό κίνημα με μικρές επιπτώσεις για την Οθωμανική Αυτοκρατορία. 

Η διαφορά έγκειται στο γεγονός ότι οι Έλληνες είχαν σημαντικό ρόλο στα αυτοκρατορικά ζητήματα. Αν και οι Έλληνες ήταν μια μικρή μειοψηφία, κατείχαν υπό τον έλεγχο τους το μεγαλύτερο μέρος του εμπορίου της Βαλκανικής Χερσονήσου. Επίσης, είχαν τον απόλυτο έλεγχο της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην οποία ανήκε η πλειοψηφία των Χριστιανών των Βαλκανίων. 

Παράλληλα, απολάμβαναν το μονοπώλιο των εκπαιδευτικών και των πολιτισμικών θεσμών στα Βαλκάνια και βρισκόντουσαν σε υψηλές διοικητικές και διπλωματικές θέσεις τόσο στις υπόλοιπες αυτοκρατορίες όσο και στην Διοίκηση.

Η Ελληνική Επανάσταση ξεσπάει σε μια εποχή, όπου οι συνθήκες δεν είναι καθόλου ευνοϊκές. Στις 26 Σεπτεμβρίου του 1815 υπογράφεται στο Παρίσι η Πράξη της Ιεράς Συμμαχίας. Υπογράφουν ο τσάρος της Ρωσίας Αλέξανδρος Α΄, ο αυτοκράτορας της Αυστρίας Φραγκίσκος Α΄ και ο βασιλιάς της Πρωσίας Φρειδερίκος Γουλιέλμος ο Γ΄. Σκοπός της συγκρότησής της ήταν η κατάπνιξη οποιασδήποτε επαναστατικής κίνησης εκδηλωνόταν στον ευρωπαϊκό χώρο και απειλούσε την ηρεμία στην Ευρώπη. 

Στο Συνέδριο του Λάιμπαχ αποφασίζεται η αποκήρυξη της ελληνικής επανάστασης. Οι Μεγάλες Δυνάμεις τελικά δεν θα επέμβουν στρατιωτικά και σημαντικό ρόλο σε αυτή την απόφαση έπαιξε ο Καποδίστριας. Όμως, οι Μεγάλες Δυνάμεις εκτός από την κοινή τους θέση ενάντια σε οποιοδήποτε επαναστατικό κίνημα είχαν η κάθε μια ξεχωριστά συμφέροντα που αιτιολογούν την αρχική αρνητική τους στάση απέναντι στην ελληνική επανάσταση. Χονδρικά και πολύ απλοϊκά, ίσως μπορούμε να πούμε ότι Η.Β., Η.Π.Α., Ρωσία, Γαλλία ήταν κάπως ‘’θετικές’’ προς εμάς. 

Η Πρωσία (Γερμάνια δεν έχουμε ακόμη, θα έχουμε σε 40-45 χρόνια μέσω του Μεγάλου Όττο Φον Μπίσμαρκ) ήταν σκεπτική, εξαιρετικά. Ιταλία δεν υπήρχε! Η Ισπανια ηταν αδιαφορη προς μας μα, θετικη. Η Πορτογαλία και η Ολλανδία ως δυναμεις ειχανε αλλους το μυαλο τους, όπως και η Σουηδία. Η ‘’μεγάλη μας αντίπαλος’’ και σθεναρός σύμμαχος της Οθωμανικής Τουρκιάς ήταν η υπό τον φοβερό και τρομερό Μετερνιχ, Αυστριακή (λίγο μετά Αυστροουγγρική) Αυτοκρατορία. Όμως ας το δούμε με πολλές πολλές και όμορφες λεπτομέρειες…

Οι Άγγλοι ήταν η μεγάλη ναυτική δύναμη της εποχής. Ενδιαφέρονται κυρίως για το προτεκτοράτο τους στο Ιόνιο Πέλαγος, τα Επτάνησα. Επιπλέον θέλουν να διατηρήσουν, όσο μπορούν, ειρηνικές σχέσεις με την Οθωμανική Αυτοκρατορία καθώς οι εμπορικοί δρόμοι της Ασίας ήταν ιδιαίτερα σημαντικοί για το αγγλικό εμπόριο. Το ίδιο συμβαίνει και με τους Γάλλους. Πριν από 200 χρόνια είχαν υπογράψει τις Διομολογήσεις με την Οθωμανική Αυτοκρατορία και σε καμιά περίπτωση δεν ήθελαν να διαταραχθούν οι εμπορικές τους σχέσεις με τους Οθωμανούς.

Η Αυστρία (υπουργός Εξωτερικών Μέτερνιχ) ήταν μια πολυεθνική αυτοκρατορία (Ουγγαρία, ιταλικά και σλαβικά εδάφη). Επομένως η ελληνική επανάσταση αποτελεί ένα πολύ επικίνδυνο παράδειγμα και πρέπει οπωσδήποτε να κατασταλεί. Ήθελε με αυτόν τον τρόπο να δώσει ένα ηχηρό μήνυμα τόσο στο εξωτερικό όσο και στο εσωτερικό. 

Οι Άγγλοι και οι Γάλλοι έχουν έναν μεγάλο φόβο και αυτός είναι οι Ρώσοι. Συγκεκριμένα, φοβούνται τη στιγμή που οι Ρώσοι θα βγουν στις θερμές θάλασσες και θα αναπτύξουν το εμπόριο τους στην περιοχή. Ο Αλέξανδρος ο Α΄ συμμεριζόταν την εφαρμογή του συστήματος Μέτερνιχ και τη διατήρηση του status quo. Όμως, η Ρωσία είχε να αντιμετωπίσει και ορισμένα άλλα προβλήματα. 

Πρώτα απ’ όλα οι Τούρκοι είχαν παρεμποδίσει την ρωσική ναυσιπλοΐα στα Δαρδανέλια. Δεύτερον, διοικούσαν τις παραδουνάβιες ηγεμονίες με στρατιωτικό νόμο και δεν τηρούσαν όλες τους τις υποχρεώσεις. Τρίτον, ο Τσάρος παρουσιαζόταν ως προστάτης της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Το εμπόριο είχε ύψιστη σημασία για τους Ρώσους. Το 1821 οι εξαγωγές σίτου από τα νότια ρωσικά λιμάνια ήταν 30% λιγότερες από το 1820 και το 1822 ήταν 47% λιγότερες από το 1820.

Αυτό εξηγεί και το ρωσικό τελεσίγραφο στην Κωνσταντινούπολη στις 27 Ιουλίου του 1821. Ενώ, είχε αποκηρύξει την επανάσταση, απαιτούσε την προστασία των χριστιανικών εκκλησιών, την ελευθερία της χριστιανική πίστης και την ειρήνευση των παραδουνάβιων ηγεμονιών. Ο Σουλτάνος αρνείται αλλά ο Μέτερνιχ (υπουργός εξωτερικών και καγκελάριος της Αυστρίας) και ο Κάσλρι (υπουργός εξωτερικών της Αγγλίας) πιέζουν και πείθουν τον Σουλτάνο να κάνει δεκτά τα αιτήματα του Τσάρου. 

Τον Αύγουστο του 1822, στο Λονδίνο, ο συντηρητικός και φανατικός πολέμιος του αγώνα των Ελλήνων Κάσλρι (υπουργός εξωτερικών της Αγγλίας) αυτοκτόνησε. Πλέον αναλαμβάνει ο Κάνινγκ. Ο Κάνινγκ φοβάται μια μονομερή κίνηση των Ρώσων εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και αντιλαμβάνεται ότι η ελληνική επανάσταση και η στήριξη της ήταν μια πολύ καλή ευκαιρίας επέμβασης στην περιοχή και ευκαιρία αποδυνάμωσης της Ρωσίας.

Αν και το Συνέδριο της Βερόνας (1822) καταδίκασε την ελληνική επανάσταση, η Μεγάλη Βρετανία το 1823 αναγνώρισε τους Έλληνες ως εμπόλεμη δύναμη. Με αυτό τον τρόπο ο αγώνας των Ελλήνων απέκτησε νομιμότητα. Ο αγώνας, αυτός, παρά τις στρατιωτικές επιτυχίες που είχε, θα ακολουθηθεί από έναν εμφύλιο πριν ακόμα δημιουργηθεί ανεξάρτητο ελληνικό κράτος. 

Κατά τη διάρκεια του εμφυλίου, το Φεβρουάριο του 1824, ελληνική αντιπροσωπεία συνάπτει δάνειο με Βρετανούς τραπεζίτες. Οι Βρετανοί ήθελαν το μελλοντικό ελληνικό κράτος να εξαρτάται οικονομικά άμεσα από τους ίδιους. Το ελληνικό κράτος έπρεπε να αποτελεί ανάχωμα στην επικείμενη κάθοδο - έξοδο των Ρώσων στη Μεσόγειο.

Έναν μήνα νωρίτερα, τον Ιανουάριο του 1824, η Ρωσία είχε υποβάλει στις υπόλοιπες Μεγάλες Δυνάμεις και στην Οθωμανική Αυτοκρατορία ένα υπόμνημα. Το υπόμνημα αυτό, το οποίο έμεινε γνωστό ως το σχέδιο των τριών τμημάτων, πρότεινε τη δημιουργία τριών αυτόνομων ελληνικών κρατιδίων με τη μορφή πριγκιπάτων. Τα κρατίδια αυτά, θα ήταν φόρου υποτελή στο Σουλτάνο. 

Ουσιαστικά, οι προτάσεις της Ρωσίας παρέπεμπαν σε ένα νομικό καθεστώς παρόμοιο με αυτό των Παραδουνάβιων ηγεμονιών, το οποίο ο Τσάρος χρησιμοποιούσε ώστε να εμπλέκεται στα εσωτερικά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Το σχέδιο αυτό βέβαια δεν προωθήθηκε ποτέ καθώς ούτε οι Μεγάλες Δυνάμεις, ούτε οι Έλληνες επιθυμούσαν μια τέτοια λύση. 

Ο εμφύλιος σπαραγμός αποδυνάμωσε τον ένοπλο αγώνα και έδωσε την ευκαιρία στο Σουλτάνο να αναδιοργανωθεί και να ενισχύσει τη θέση του. Κάτι που τον οδήγησε σε συμφωνία με τον Μεχμέτ Αλή της Αιγύπτου. Ο θετός γιος του Ιμπραήμ, Μεχμέτ Αλή, με την σειρά του αποδέχθηκε τους όρους και στις 24 Φεβρουαρίου του 1825 αποβιβάστηκε στην Πελοπόννησο με μια δύναμη 10.000 τακτικών πεζικάριων και 1.000 ιππέων. 

Ο Ιμπραήμ σημείωνε τη μία επιτυχία μετά την άλλη. Η δύσκολη θέση που βρισκόντουσαν οι επαναστατημένοι Έλληνες τους οδήγησε να ζητήσουν από τη Μεγάλη Βρετανία και να υπαχθούν σε ένα καθεστώς προστασίας-υποτέλειας παρόμοιο με εκείνο των Ιονίων Νήσων. Μολοταύτα, το αίτημά τους απορρίφθηκε από τη Μεγάλη Βρετανία.

Στα τέλη της ίδιας χρονιάς, το Δεκέμβριο του 1825, ο Νικόλαος Α΄ ανακηρύσσεται Τσάρος της Ρωσίας, ύστερα από το θάνατο του Αλεξάνδρου Α΄. Ο δυναμικός Νικόλαος ο Α΄ φόβιζε ιδιαίτερα τον Κάνινγκ που ήθελε να προλάβει την Ρωσία. 

Σε καμιά περίπτωση, δεν επιθυμούσε μια μονομερή ενέργεια των Ρώσων υπέρ των Ελλήνων. Ο Κάνινγκ έστειλε στη Ρωσία το Δούκα του Ουέλινγκτον, οι οποίοι συμφώνησαν να μεσολαβήσουν ανάμεσα σε Τούρκους και Έλληνες. Συναίνεσαν στη δημιουργία μια απόλυτα αυτόνομης Ελλάδος υπό την κυριαρχία της Τουρκίας. Το αποτέλεσμα της συμφωνίας ήταν το Πρωτόκολλο της Αγίας Πετρούπολης(4 Απριλίου του 1826).

Αυτό το οποίο, όμως, δεν γνώριζε ούτε ο Κάνινγκ, ούτε ο Ουέλινγκτον, ήταν ότι ο Τσάρος, ήδη από τις 17 Μαρτίου του 1826, χωρίς να ενημερώσει τις υπόλοιπες δυνάμεις, είχε αποστείλει τελεσίγραφο στο Σουλτάνο, αξιώνοντας απ’ αυτόν να ανακηρύξει την ανεξαρτησία των ρουμανικών επαρχιών και της Σερβίας, χωρίς να αναφέρεται αυτό της Ελλάδος. Θέλει με αυτό τον τρόπο να ωθήσει τον Σουλτάνο στον πόλεμο και να επωφεληθεί για να επεκτείνει την επιρροή του στη Βαλκανική Χερσόνησο. 

Ο Σουλτάνος δεν είναι σε θέση να αρνηθεί τους όρους που περιλαμβάνει το τελεσίγραφο και έτσι, στις 7 Οκτωβρίου του 1826 υπογράφει με τη Ρωσία τη Συνθήκη του Άκερμαν. Στη συνέχεια, οι Έλληνες, γνωρίζοντας για το Πρωτόκολλο της Πετρούπολης, ζήτησαν την διαμεσολάβηση που προβλεπόταν στη συμφωνία. Οι Τούρκοι και Αιγύπτιοι αρνήθηκαν να σταματήσουν το νικηφόρο για αυτούς ένοπλο αγώνα.

Ο Κάνινγκ ανέλαβε και πάλι δράση. Κατάφερε να υπογράψει με τη Γαλλία και τη Ρωσία τη Συνθήκη του Λονδίνου (6 Ιουλίου 1827). Οι τρεις αυτές Μεγάλες Δυνάμεις θα μεσολαβούσαν και πάλι. Προβλεπόταν η δημιουργία αυτόνομου ελληνικού κράτους. Ο Σουλτάνος, όμως, και πάλι αρνείται και αυτό έχει ως αποτέλεσμα την ένοπλη επέμβαση των τριών Μεγάλων Δυνάμεων. Ο τουρκοαιγυπτιακός στόλος συντρίβεται στις 20 Οκτωβρίου του 1827 στο Ναβαρίνο.

Δύο μήνες πριν τη ναυμαχία του Ναβαρίνου, πεθαίνει ο Κάνινγκ και αναλαμβάνει ο Δούκας του Ουέλινγκτον. Αποκαλεί δημοσίως τη ναυμαχία ένα ατυχές γεγονός και ξεκαθαρίζει τη θέση του να στηρίξει την Τουρκία κατά της Ρωσίας. 

Οι εκκρεμότητες της Ρωσίας και της Οθωμανικής αυτοκρατορίας για τις περιοχές της Σερβίας και του Καυκάσου (ύστερα από την υποστήριξη του Ουέλινγκτον η Οθωμανική αυτοκρατορία είχε καταγγείλει τη Συνθήκη του Άκερμαν) οδηγούν σε ρωσοτουρκικό πόλεμο. 

Η Γαλλία και η Βρετανία συνάπτουν συμφωνία με το Μεχμέτ Αλή (9 Αυγούστου 1828), η οποία ορίζει την απομάκρυνση των αιγυπτιακών δυνάμεων και η οποία πραγματοποιείται με τη βοήθεια μια γαλλικής εκστρατευτικής δύναμης υπό τις διαταγές του στρατηγού Μεζόν.

Οι τρεις Μεγάλες Δυνάμεις υπογράφουν στις 28 Μαρτίου του 1829 το Πρωτόκολλο του Λονδίνου βάση του οποίου προβλέπεται η δημιουργία αυτόνομου ελληνικού κράτους. Επίσης, οι δυνάμεις θα συναποφάσιζαν για το διορισμό του ηγεμόνα του νέου κράτους. 

Ο ρωσοτουρκικός πόλεμος λήγει με νίκη της Ρωσίας και την υπογραφή της Συνθήκης της Αδριανούπολης (14 Σεπτεμβρίου του 1829). Ο Σουλτάνος αναγκάζεται να αποδεχθεί του όρους της Συνθήκης του Λονδίνου και το ελληνικό κράτος δημιουργείται αυτόνομο χάρη στη νίκη των ρωσικών όπλων.

Κάτι τέτοιο βέβαια δεν θα μπορούσαν να το δεχθούν ούτε οι Άγγλοι αλλά ούτε και οι Γάλλοι. Η Ελλάδα δεν θα έπρεπε να χρωστά την αυτονομία της στη Ρωσία, καθώς εύκολα θα μπορούσε να περάσει στη σφαίρα επιρροή της και να προωθεί τα ρωσικά συμφέροντα. Προτείνουν την πλήρη ανεξαρτησία την οποία αναγνωρίζουν με το Πρωτόκολλο Ανεξαρτησίας το Φεβρουάριο του 1830. Οι Έλληνες αυτό το διάστημα είχαν θεσπίσει Σύνταγμα και είχαν ορίσει κυβερνήτη τους τον Ιωάννη Καποδίστρια. 

Ύστερα από τη δολοφονία του στις 9 Οκτωβρίου του 1831 οι δυνάμεις αποφασίζουν να λύσουν και το θέμα του ηγεμόνα. Πρώτα, ορίζουν τα σύνορα του νεοσύστατου ελληνικού κράτους με την υπογραφή της Συνθήκης της Κωνσταντινούπολης (1832). Το ελληνικό κράτος περιλαμβάνει τη Στερεά Ελλάδα, την Πελοπόννησο, τα νησιά του Αργοσαρωνικού, την Εύβοια, τις Κυκλάδες και τις Σποράδες. Στη συνέχεια, προσφέρουν το στέμμα στον δευτερότοκο γιο του φιλέλληνα Βαυαρού βασιλιά Λουδοβίκου Α΄. 

Ύστερα από τους διακανονισμούς των τριών Μεγάλων Δυνάμεων με τη Βαυαρία (το ελληνικό κράτος δεν έλαβε μέρος στις διαπραγματεύσεις) ο δεκαπεντάχρονος Όθωνας ορίστηκε κληρονομικός άρχοντας με τον τίτλο του βασιλιά.

Επιπλέον στους διακανονισμούς προβλεπόταν η σύναψη ενός δανείου 60.000.000 φράγκων. Το δάνειο θα μπορούσε να καταβληθεί σε 3 δόσεις. Ωστόσο, σαφείς όροι δεν υπήρχαν για τη δεύτερη και για την τρίτη δόση. Εγγυήσεις και όροι υπήρχαν μόνο για την πρώτη (20.000.000 φράγκα). Αυτό έδινε τη δυνατότητα στις δυνάμεις να διαπραγματευτούν η κάθε μια ξεχωριστά τους δικούς της όρους και τις δικές της εγγυήσεις με βάση τα συμφέροντα τους.

Γίνεται εύκολα κατανοητό ότι οι Μεγάλες Δυνάμεις αναγνώριζαν την παρακμή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Αυτό το οποίο τους προβλημάτιζε ήταν τι θα αντικαθιστούσε την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Η ισορροπία δυνάμεων στην Ευρώπη θα άλλαζε ριζικά αν μια από αυτές τις Δυνάμεις αποκτούσε την Οθωμανική Αυτοκρατορία. 

Όμως, την ισορροπία δυνάμεων θα την άλλαζε και η διαίρεση της. Επομένως, και οι τρεις συνέβαλαν στη δημιουργία του ελληνικού κράτους με την προοπτική της εξισορρόπησης του ανταγωνισμού τους. Ήθελαν το ελληνικό κράτος να αποτελέσει έναν παράγοντα σταθερότητας στην περιοχή των Βαλκανίων και της Ανατολικής Μεσογείου. 

Για να γίνει αυτό, έπρεπε το ελληνικό κράτος να ήταν απόλυτα ευάλωτο στις πιέσεις τους εξαιτίας της οικονομικής του εξάρτησης από αυτές. Από εδώ και πέρα, ο στόχος τους είναι να αποκτούν πλεονεκτική, διπλωματικά και πολιτικά, θέση στο ελληνικό κράτος για να εξυπηρετούν τα συμφέροντα τους.

Η εμπλοκή της Αγγλίας και γενικότερα των Δυνάμεων στις ελληνικές υποθέσεις οφειλόταν στη γεωστρατηγική σημασία του για τη διασφάλιση των βλέψεων τους στην Ανατολική Μεσόγειο, ενώ η συνεχής πολιτική αστάθεια στην Ελλάδα, αποτελούσε μία από τις κύριες αιτίες επέμβασης τους. 

Η οικονομική και η στρατιωτική αδυναμία του ελληνικού κράτους οδηγούσε στην διαπραγματευτική μειονεκτικότητα του έναντι της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, εντός των ορίων της οποίας ζούσαν οι Έλληνες υπόδουλοι στον τουρκικό ζυγό με αποτέλεσμα να θεωρείται επιτακτική ανάγκη η βοήθεια των Μεγάλων Δυνάμεων στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα των Ελλήνων. 

Τον Αύγουστο του 1822, στο Λονδίνο, ο συντηρητικός αλλά ταυτόχρονα και πολύ φανατικός πολέμιος του αγώνα των Ελλήνων για την ελευθέρωσή τους, Κάσλρι (υπουργός εξωτερικών της Αγγλίας) αυτοκτόνησε. Ο Κάνινγκ αναλαμβάνει ως υπουργός εξωτερικών αλλά φοβάται τις κινήσεις των Ρώσων εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Εκείνη την χρονική στιγμή κατανοέι πως η στήριξη της ελληνικής επανάστασης ήταν μια πολύ καλή ευκαιρία αποδυνάμωσης της Ρωσίας.

Το Φεβρουάριο του 1824, ελληνική αντιπροσωπεία συνάπτει δάνειο με Βρετανούς τραπεζίτες. Οι Βρετανοί ήθελαν το μελλοντικό ανεξάρτητο ελληνικό κράτος να εξαρτάται οικονομικά από τους ίδιους. Στις 4 Απρίλη του1826 Αγγλία και Ρωσία υπογράφουν ειδικό πρωτόκολλο για την λύση της Ελληνοτουρκικής διαφοράς το οποίο όριζε τα εξής:

Την Τουρκική επικυριαρχία

Τον προσδιορισμό μια για πάντα από τους εμπόλεμους τους φόρους που θα πλήρωνα οι Έλληνες

Την εκτίμηση των Τουρκικών ακινήτων της Πελοποννήσου και των νησιών και την αποζημίωση που θα πλήρωναν

Την ελευθερία της θρησκείας και του εμπορίου

Την αυτόνομη Ελληνική διοίκηση

Οι Άγγλοι ήταν η μεγάλη ναυτική δύναμη της εποχής. Ενδιαφέρονται κυρίως για το προτεκτοράτο τους στο Ιόνιο Πέλαγος. Ταυτόχρονα όμως επιθυμούσαν ειρηνικές σχέσεις με την Οθωμανική Αυτοκρατορία καθώς οι εμπορικοί δρόμοι της Ασίας ήταν ιδιαίτερα σημαντικοί για το εμπόριο. 

Στο αναγεννώμενο ελληνικό έθνος η Αγγλία αναγνώρισε μια μεγάλη ναυτική δύναμη, έναν αντίπαλο που έπρεπε να έχει υπό τον έλεγχό της. Στις 9 Αυγούστου 1928 η Γαλλία και η Βρετανία σύναψαν συμφωνία με το Μεχμέτ Αλή, η οποία όριζε την απομάκρυνση των αιγυπτιακών δυνάμεων και πραγματοποιήθηκε με τη βοήθεια μια γαλλικής εκστρατευτικής δύναμης υπό τις διαταγές του στρατηγού Μεζόν. 

Στις 28 Μαρτίου του 1829 οι τρεις Μεγάλες Δυνάμεις υπέγραψαν το Πρωτόκολλο του Λονδίνου του οποίου η βάση προέβλεπε την δημιουργία αυτόνομου και δομημένου ελληνικού κράτους. Οι Μεγάλες δυνάμεις θα συναποφάσιζαν για το διορισμό του ηγεμόνα του νέου κράτους, αλλά αυτό ήταν κάτι που δεν δεχόταν η Αγγλία. Επομένως, τίθεται η πλήρη ανεξαρτησία του ελληνικού κράτους την οποία αναγνωρίζουν με το Πρωτόκολλο Ανεξαρτησίας το Φεβρουάριο του 1830.

Το σημαντικότερο στοιχείο της ιστορίας ως αποτέλεσμα των παραπάνω αποτελεί η ψήφιση του Συντάγματος στην Τροιζήνα το Μάιο του 1827 από τη Γ΄ Εθνοσυνέλευση, η οποία είχε ήδη αποφασίσει πως πρέπει «η νομοτελεστική εξουσία παραδοθή εις ένα και μόνον». 

Κατόπιν, με ψήφισμά της εξέλεξε τον διπλώμάτη Ιωάννη Καποδίστρια «Κυβερνήτη της Ελλάδος» για επτά χρόνια και ψήφισε το «Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος» που έμεινε στην ιστορία ως το πιο φιλελεύθερο και δημοκρατικό σύνταγμα της εποχής του που για πρώτη φορά την αρχή της λαϊκής κυριαρχίας «η κυριαρχία ενυπάρχει εις το Έθνος, πάσα εξουσία πηγάζει εξ αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού».

Μία μεγάλη δύναμη που εμπλάκηκε άμεσα στην Ελληνική Επανάσταση και συνέβαλε στην καθημερινότητα του νεοσύστατου Ελληνικού Κράτους ήταν η Ρωσική Αυτοκρατορία. Από τους πολέμους του 1768 (1ος Κριμαϊκός Πόλεμος) και του 1769 (1ος Ρωσο Οθωμανικός Πόλεμος), η Ρωσία στράφηκε προς την Ελλάδα για να αναζωπυρώσει την Επανάσταση και να διευθετήσει το Ανατολικό Ζήτημα προς το όφελός της. 

Ο στρατιωτικός εκσυγχρονισμός και οι μάχες κατά των Οθωμανών την βοήθησαν να απελευθερώσουν την Κριμαία, μέρη της Ουκρανίας και του Βόρειου Καυκάσου, αλλά και να αποκτήσει πρόσβαση στα Στενά, όπου ήταν ζωτικής σημασίας για την ελεύθερη πρόσβαση, την ναυσιπλοΐα και το εμπόριο της Αυτοκρατορίας στην Μεσόγειο.

Η πρώτη προσπάθεια για να ξεκινήσει η Επανάσταση, έγινε το 1780 με την εμφάνιση του Ρωσικού Στόλου στην Πελοπόννησο υπό την ηγεσία των αδελφών Ορλώφ και την επικράτηση σε πολλά νησιά στην Λευκή Θάλασσα του Αιγαίου μέχρι και το 1774 με την υπογραφή της Συνθήκης Κιουτσούκ - Καϊναρτζή. Ωστόσο, η αποτυχία των Ορλοφικών, δεν σταμάτησε την Μεγάλη Δύναμη. 

 Ήδη από τότε, ξεκίνησαν οι μυστικές συνομιλίες με τους Κοτζαμπάσηδες που ήταν στον τότε κρατικό μηχανισμό, και το σχέδιο του Γρηγόριου Ορλόφ άρχισε να μπαίνει σε δράση, η δημιουργία πολλών μετώπων αντιπερισπασμού. (Μεθώνη, Οίτυλο, Μυστρά, Τρίπολη, Ισθμός, Δυτική Ρούμελη, Μεσολόγγι). Εν τούτοις, τα μέτωπα αντιμετωπίστηκαν λόγω της ενίσχυσης του Οθωμανικού Στρατού με Αλβανούς και η πρώτη επανάσταση σταμάτησε. 

Οι Οθωμανοί ανακατέλαβαν αρκετές περιοχές πάλι. Τα κατεχόμενα νησιά του Αιγαίου πέρασαν στο καθεστώς των Κατζιλιέρηδων και των Συνδίκων μέχρι το 1779 όπου τα έχασαν λόγω της υπογραφής ειρηνευτικών διατάξεων Αϊναλή - Καβάκ.

Το 1780 μπαίνει έμπρακτα σε εφαρμογή το Ελληνικό Σχέδιο που στόχευε στην κατάρρευση των Οθωμανικών Κτήσεων από τα Ευρωπαϊκά κράτη και προέβλεπε τη δημιουργία της Δακίας, της Γραικικής Αυτοκρατορίας με έδρα την Κωνσταντινούπολη και την επικράτηση της Ρωσίας σε μερικά νησιά του Αιγαίου, σύμφωνα με την αλληλογραφία που είχε γίνει μεταξύ του Ιωσήφ Β’ και της Αικατερίνης Β’ της Ρωσίας.

Τις δολιοφθορές στην Μεσόγειο εναντίον του Οθωμανικού Στόλου και των εμπορικών πλοίων, τις αναλαμβάνει ο Λάμπρος Κατσαντώνης, υπολοχαγός που υπηρετούσε ως καπετάνιος στην Μαύρη Θάλασσα. Τους τελευταίους μήνες του 1787 εκεί κλήθηκε να στρατολογήσει 20 περίπου καταδρομικά σκάφη με τη σημαία της Ρωσίας να ξεκινήσει τις προσπάθειες για την απελευθέρωση των Επτανησίων και των νησιών του Αιγαίου σε συνεργασία με τον Οδυσσέα Ανδρούτσου. 

Όμως, το Στέμμα προσπάθησε να τους απομπομπέψει. Παρόλο αυτά, δεν σταμάτησαν εκεί, έπλευσαν προς τα Επτάνησα για την καταπολέμηση των Γαλλοφιλικών Οθωμανών .Την ίδια χρονιά καταλαμβάνουν τα Κύθηρα όπως και την Βίδο της Κέρκυρας.

Το ίδιο έτος, ιδρύεται το Μεγάλο Συμβούλιο της Κέρκυρας με απεσταλμένο τον Ουρβασώκ Β΄ του Ηγενόνα, ο οποίος άσκησε πίεση μαζί με την άλλες δυνάμεις για να εκδοθούν τύποι συντάγματος στην Κέρκυρα. Όπως το Βυζαντινό Σύνταγμα της Επτανήσου του 1800, το Σύνταγμα του 1803, το νέο Ρωσικό Σύνταγμα του 1806, με το τελευταίο να δημιουργεί αναταραχές. 

Προς το ζήτημα των Συνταγμάτων μεγάλη πίεση άσκησε ο κερκυραίος διπλωμάτης, ο Αντωνομαρίας Καποδίστριας, πατέρας του Ιωάννη Καποδίστρια μαζί με άλλους Κερκυραίους και Ιόνιους, που είχαν δημιουργήσει ένα μεγάλο λόμπι στην Κωνσταντινούπολη. 

Από τις επιστολές του φαίνεται ότι δυσανασχετούσαν με την συμπεριφορά μερικών ευγενών, γράφοντας σε επιστολές στο πρόεδρο της Γερουσίας “Μεγαλύτεροι εχθροί της ανεξαρτησίας σας είναι οι Γραίκοι, και όχι οι Τούρκοι”, που προκάλεσαν αναταράξεις στην Κέρκυρα το 1806. 

Από το σύνταγμα του 1803 και την εμφάνιση του Ρώσου Μοτσεγίνου, για πρώτη φορά στα χρονικά εμφανίζεται στην νέα βουλή ο κόμης Ιωάννης Καποδίστριας, ο οποίος αναλαμβάνει τις τροποποιήσεις του πρώτου “Συντάγματος” για να εγκριθεί από την Πετρούπολη. Το 1806 στα πλαίσια του Πολέμου μεταξύ Γαλλίας - Ρωσίας, Αγγλίας και Πρωσίας, δίνεται η δυνατότητα στον πρώτο κυβερνήτη να γνωρίσει τους πρώτους οπλαρχηγούς.

Από το 1800 είχε παρατηρηθεί η ίδρυση των πρώτων ένοπλων σωμάτων όπως η Ελληνική Λεγεώνα, η οποία στρατολογούσε ναυτικούς και λοιπούς τόσο φιλογαλλικούς όσο και συμμάχους αυτών, φιλορωσικούς με επικεφαλής τον Χατζή Νικόλαο Παπάζογλου. 

Το σώμα που ηγήθηκε η Ρωσία είναι η Πεζική Λεγεών Ελαφρών Κυνηγετών, όπου δημιουργήθηκε μετά την Συνθήκη της Κωνσταντινούπολης και αποτελούνταν από μονάδες από Σουλιωτών, Χιμαριωτών, Ηπειρωτών, Ακαρνατών, Μανιατών, Μωραϊτών και λοιπών εξεχουσών προσωπικοτήτων όπως αυτή του Αναγνωσταρά, του Νικηταρά, του Φώτη Τζαβέλλα και πολλών άλλων. 

Αξιοσημείωτο είναι ότι στην Κέρκυρα κυκλοφόρησαν και εγχειρίδια τακτικής, με τίτλο Διδασκαλία Στρατιωτική προς χρήσιν των Ελλήνων (1800) και ο κανονισμός Ερμηνείας Συνισταμένης Λεγεώνος των Ηπειρωσουλιωτών και Χειμαρο -Πελοποννήσιων (1805). Οι σχέσεις των Ελλήνων και των Ρώσων, πάραυτα, ήταν περίεργη κατά το διάστημα του 1806 μέχρι και το 1815 λόγω της ύπαρξης της Ιερής Συμμαχίας και του φόβου εξεγέρσεων των ευρωπαϊκών αριστοκρατιών, μετά το τέλος των ναπολεόντειων πολέμων και των επαναστάσεων στην Ιταλία και την Ισπανία. 

 Επιπλέον, φοβόντουσαν τη συμμετοχή της Ρωσίας στη πολιτική της Ιεράς Συμμαχίας και ιδιαίτερα του Μέτερνιχ, ενάντια στην αποδυνάμωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ακόμη, τους τρομοκρατούσε το ενδεχόμενο της όξυνσης των σχέσεων με τους τουρκόφωνους και μουσουλμανικούς πληθυσμούς στο εσωτερικό της Ρωσικής Αυτοκρατορίας.

Στην Οδησσό στα μέσα του Σεπτεμβρίου του 1814, τρεις έλληνες έμποροι αποφάσισαν να προετοιμάσουν το έδαφος για την Ελληνική Επανάσταση κάτι που οδήγησε πολύ σύντομα στην ίδρυση της Εταιρείας των Φιλικών ή Φιλικής Εταιρείας, η οποία αποσκοπούσε στην Εθνική Παλιγγενεσία και στην ζύμωση της Επανάστασης. Ιδρυτές της ήταν ο Νικόλαος Σκουφάς, ο Αθανάσιος Τσακάλωφ και ο Εμμανουήλ Ξάνθος, οι οποίοι στο παρελθόν είχαν συμμετάσχει σε άλλες μυστικές επαναστατικές εταιρείες και τεκτονικές στοές. 

Η εμπειρία τους ήταν χρήσιμη για την οργάνωση και την μυστική δράση της Εταιρείας. Το 1818 οι ιδρυτές και η εταιρεία μεταφέρονται στην Κωνσταντινούπολη. Θεωρείται ότι την εποχή εκείνη ο αριθμός των μελών που μυήθηκαν στην οργάνωση δεν ξεπερνούσε τους τριάντα. Ως μέλη επιλέγονταν, κατά κύριο λόγο, επιφανείς Έλληνες από τη Ρωσία και τις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες. 

Μετά την μεταφορά της στην Κωνσταντινούπολη, μέλη της έγιναν ο μητροπολίτης Ιγνάτιος Ουγγροβλαχίας, ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος και ο αρχιμανδρίτης Γρηγόριος Δικαίος Παπαφλέσσας, αρκετοί επιφανέντες της Πελοποννήσου, καθώς και κλεφταρματολοί. 

Προσεγγίστηκε ο Ιωάννης Καποδίστριας με σκοπό να αναλάβει την αρχηγία της, ωστόσο δεν γινόταν αυτό λόγω του τίτλου του. Μετά την άρνησή του, οι Φιλικοί πλησίασαν τον Αλέξανδρο Υψηλάντη, ο οποίος δέχτηκε τον Απρίλιο του 1820, αφού διαγράφηκε από τους στρατιωτικούς καταλόγους για την στάση του στο θέμα της Μολδοβλαχίας. 

 Ο Τσάρος Αλέξανδρος, όταν το 1821 ξέσπασε η Ελληνική Επανάσταση, βρέθηκε σε δίλημμα, καθώς τον δέσμευε η Ιερά Συμμαχία και το συνέδριο του Laybach, αλλά και η ανέκαθεν αντι-τουρκική στάση της Αυτοκρατορίας του.

Οι οικονομικές δραστηριότητες των Ελλήνων στη Ρωσία, η ίδρυση της Φιλικής Εταιρείας και η επιτυχημένη σταδιοδρομία Ελλήνων στην Τσαρική Αυλή συντέλεσαν να ισχυροποιηθούν οι ελληνορωσικοί δεσμοί και να πιστέψουν οι Έλληνες πως η ομόδοξη χώρα θα τους βοηθούσε. Αν και ο Αλέξανδρος δεν μπορούσε να αντιδράσει, τα ελληνικά διανοητικά κέντρα στην Ρωσία βοήθησαν όσο μπορούσαν είτε με την ενίσχυση του Στόλου με πλοία με ρωσικές σημαίες είτε με δημοπρασίες, ωστόσο το άγρυπνο μάτι του Τσάρου δεν άφηνε πολλά περιθώρια. 

Η απόφαση, όμως, που έκανε τους Ρώσους να φύγουν να από την Υψηλή Πύλη είναι ο απαγχονισμός του Πατριάρχη τον Απρίλιο του 1821, βάζοντας του Οθωμανούς σε συνθηκολόγηση για την προστασία των Χριστιανικών Πληθυσμών στα εδάφη της Αυτοκρατορίας. Το 1825, μετά τον θάνατο του Αλέξανδρου και την διαδοχή του από τον Νικόλαο, η Πολιτική της Ρωσίας προς την Ελλάδα άλλαξε, αφού έστειλε τελεσίγραφο στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και εφόσον είχε διαλύθηκε η Ιερά Συμμαχία με τον Πόλεμο του 1825. 

 Στα πλαίσια των Ρωσοτουρκικών Πολέμων και της ναυμαχίας του Ναυαρίνου, ήρθε και η συντριπτική ήττα των Οθωμανών μαζί με το σχέδιο των 3 Ηγεμονιών, την Συνθήκη της Αδριανούπολης, η γενναιόδωρη βοήθεια στον Καποδίστρια, το δάνειο στον Όθωνα, η εμφάνιση συγκροτημένου φιλορωσικού κόμματος των Ναπαίων, η Πολιτική του Μαυροκορδάτου, η δίκη του Κολοκοτρώνη και πολλά άλλα γεγονότα, διαμόρφωσαν μια πολύπλοκη σχέση και πολύ διαφορετική από εκείνη που υπήρχε τον Μάρτιο του 1821. 

 Η Ελλάδα, τόσο με τα γεγονότα όσο και με τις δράσεις των προσώπων εκείνης της εποχή είχε καταφέρει ήδη βρεθεί σε έναν πολύ διαφορετικό αστερισμό, σε αυτό της Μεγάλης Βρετανίας.

Η Γαλλία ήταν άραγε πραγματική σύμμαχος, φίλη της Ελλάδας στην ελληνική επανάσταση, κατά την διάρκεια των μαχών και των διπλωματικών παιγνίων της τότε εποχής; Κομβικό σημείο της Ελληνικής Επανάστασης αποτελεί το καλοκαίρι του 1825 όπου ήταν πιο κρίσιμη στιγμή για την Ελλάδα πολιτικά καθώς και πολεμικά. Εκείνη την περίοδο η υπεροχή της Αγγλίας ήταν σημαντική στην Ανατολή αυτό γεννά την επιθυμία της Γαλλίας να στραφεί προς τον Σουλτάνο Μοχάμετ Αλί της Αιγύπτου.

Αυτό έχει ως απόρροια η Γαλλία το β’ μισό του 1825 να προσεταιρίζεται τους Έλληνες ώστε να επηρεάσει τους Έλληνες και τους Αιγυπτίους και παράλληλα να αποκτήσει βάσεις στη Μεσόγειο και να εκμεταλλευτεί τις αγορές των Ανατολικών Ινδιών. Επιπροσθέτως, το 1825, ο Γάλλος συγγραφέας, πολιτικός και διπλωμάτης, Φρανσουά Ρεν Σατομπριάν ο οποίος είχε διατελέσει υπουργός εξωτερικών της χώρας του, αναγνωρίζει πως οι επαναστατημένοι Έλληνες έχουν τις απαιτούμενες κοινωνικές ιδιότητες, ώστε να αναγνωριστούν από τα άλλα έθνη και μπορούν να ελευθερωθούν από ενωμένες τις Ευρωπαϊκές Δυνάμεις, δίχως καν να χρειαστεί πόλεμος και δίχως να αναστατωθεί η της Τουρκίας, αλλά επαρκεί ένα γράμμα των Μεγάλων Δυνάμεων στον τότε Σουλτάνο. 

Οι Γάλλοι φιλέλληνες είχαν εξοργιστεί με την θέση της Αγγλίας και τόνιζαν ότι επιθυμούν να βλέπουν την Ελλάδα υποδουλωμένη για τα δικά τους συμφέροντα.

Η Στάση της Γαλλίας και των άλλων Μ. Δυνάμεων ήταν αισθητή και κυριάρχησε καθ’ όλη την διάρκεια της Επανάστασης και ειδικά την περίοδο του 1827-1829. Πιο συγκεκριμένα, στα μέσα του Γενάρη, 19/1/1827, η Γαλλία – με δική της πρωτοβουλία – συνέταξε και υπέβαλε στην κρίση της Αγγλίας σχέδιο συνθήκης για την ειρήνευση της Ελλάδος, το οποίο όμως δεν προέβλεπε τρόπους εξαναγκασμού της Τουρκίας για αποδοχή. 

Εν τέλει, οι τρεις Δυνάμεις συνυπογράφουν το καλοκαίρι του 1827 την “Ιουλιανή Συνθήκη (ή Σύμβαση)” του Λονδίνου (Αγγλία, Ρωσία, Γαλλία, της οποίας το περιεχόμενο είναι επανάληψη των όρων της Πετρούπολης την περασμένη χρονιά, με ξεχωριστό, και συμπληρωματικό άρθρο για το πώς θα έπειθαν το Σουλτάνο να δεχτεί ό,τι συμφωνήθηκε.

Για το εάν οι Γάλλοι ήταν Φιλέλληνες υπάρχουν αρκετά σημαντικά παραδείγματα. Η Γαλλία ήταν φίλη και υποστηρικτής της Ελλάδος όχι μόνο πολιτικά – διπλωματικά αλλά την ενίσχυε οικονομικά καθώς και μέσα από την τέχνη. Αρχικά , η οικονομική τους ενίσχυση (κάποιοι συγκέντρωναν συνδρομές για αγορά και αποστολή προς τους επαναστάτες πολεμοφοδίων, όπως η “Φιλανθρωπική υπέρ των Ελλήνων Εταιρεία” ή SocietePhilanthropiqueenfaveurdesGrecs του Παρισιού, που κυκλοφορεί σχετική προκήρυξη προς τους Γάλλους για να βοηθήσουν τον αγωνιζόμενο Ελληνισμό στις 12/3/1826) στον Αγώνα. 

Ακόμη, η ευνοϊκή συμβολή μερίδας των αληθινά φιλελλήνων στη μεταστροφή υπέρ των Ελλήνων των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων, κυρίως μετά το 1823. Το 1825 παρουσιάστηκε έντονη φιλελληνική κίνηση στη Γαλλία. Ιδρύθηκε το Κομιτάτο του Παρισιού, η “Φιλανθρωπική υπέρ των Ελλήνων Εταιρεία” και το Κομιτάτο της Μασσαλίας.

Συγκινητικές ήταν οι πράξεις του Γάλλου συγγραφέα Βίκτωρ Μ. Ουγκω ο οποίος μπορεί να μην διακρίνεται ιδιαίτερα ως ο πρώτος φιλέλληνας αλλά θα αποτελέσει έναν από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές της Ελλάδος. Η συλλογή του με φιλελληνικά ποιήματα, “Τα Ανατολίτικα”, εκ των οποίων “Το Ελληνόπουλο” παραμένει το πιο φημισμένο ποίημα του, το οποίο εκδόθηκε την περίοδο του 1827 – 1828. 

Ακόμη και χωρίς όπλα,αλλά με όπλο τον λόγου και την τέχνη υποστήριζαν την Ελλάδα και την ενθάρρυναν ιδεολογικά και ηθικά. Από τη Γαλλία, στις 25 Αυγούστου 1826, ακόμα και ο 18ετής Παύλος Μαρία Βοναπάρτης, ανιψιός του Μ. Ναπολέοντος, φθάνει στην Ελλάδα, για να λάβει μέρος στον Αγώνα. Ωστόσο, τραυματίζεται σοβαρότατα στη φρεγάτα “Ελλάς” τον Οκτώβρη του 1827, από μία τυχαία εκπυρσοκρότηση του όπλου του, και λίγο αργότερα (5/12/1827) πεθαίνει μέσα στη γενική θλίψη όλων για το τραγικό συμβάν. 

Το σώμα του διατηρήθηκε στις Σπέτσες, στη Μονή του Αγίου Νικολάου επί τρία χρόνια σε ένα βαρέλι ρούμι, μέχρις ότου το παρέλαβε το Γαλλικό Ναυτικό. Επίσης, αξιοσημείωτο αναφοράς είναι ο Γάλλο ζωγράφος Ευγένιο Ντελακρουά (1798 -1863). Η “Σφαγή της Χίου” για το Σαλόν του 1824. Πίνακας επηρεασμένος από την τουρκική θηριωδία σε βάρος των επαναστατημένων Ελλήνων (οι εφημερίδες της εποχής έγραφαν για ανέφεραν 20.000 νεκρούς και ομαδικό εξανδραποδισμό του πληθυσμού) στο ομώνυμο νησί, ανοίγει το δρόμο για μια σειρά έργων (εξαιρετικά πολυάριθμων ειδικά στα έτη 1826-1828) εμπνευσμένων από την Ελληνική Επανάσταση, στην οποία ο Ντελακρουά, μέσα στο νεανικό θαυμασμό του για τον λόρδο Βύρωνα, συμμετείχε ιδεολογικά όπως πολλοί νέοι της γενιάς του.

Συνεπώς, η Γαλλία ένθερμα και χρησιμοποιώντας διάφορα μέσα υποστήριζε την Φίλη Ελλάδα για να στέκεται αλώβητη, ελεύθερη και αξιοπρεπής ως κράτος – έθνος ανεξάρτητο. Το πιο σημαντικό είναι ότι οι Έλληνες στην Επανάσταση είχαν περισσότερα από όπλα, είχαν την ψυχή, τον λόγο, την τέχνη, την ιδεολογική υποστήριξη εντός και εκτός Ελλάδας. Η ελληνική επανάσταση αποτέλεσε ιδεολογικό μοχλό και μια δύναμη για όλους Έλληνες, Φιλέλληνες, Υποστηρικτές και Τυχοδιώκτες.

Προσωπική βοήθεια ακόμη και από τον ίδιο τον πρόεδρο των... Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής είχαν ζητήσει οι επαναστατημένοι Έλληνες οπλαρχηγοί κατά τη διάρκεια του εθνικοαπελευθερωτικού Αγώνα το 1821, προκειμένου να αποτινάξουν τον οθωμανικό ζυγό! Είναι ένα από τα άγνωστα εν πολλοίς περιστατικά που συνέβησαν εκείνη την περίοδο και καταδεικνύει τη δίψα για ελευθερία που διακάτεχε τους προγόνους μας. Μάιος 1821. 

Έχουν περάσει περίπου τρεις μήνες από το ξέσπασμα της Επανάστασης και ο 56χρονος Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης, ο τελευταίος μπέης της Μάνης, έχει ήδη καταγάγει τις πρώτες σημαντικές νίκες κατά των Τούρκων. Έχει οδηγήσει 5.000 συμπατριώτες του στην απελευθέρωση της Καλαμάτας, έχει τεθεί επικεφαλής της Μεσσηνιακής Γερουσίας (της πρώτης απόπειρας κεντρικής διοίκησης των επαναστατημένων Ελλήνων) και έχει συντάξει χειρόγραφα την «Προειδοποίησιν εις τα ευρωπαϊκάς αυλάς», ένα κείμενο που παροτρύνει ηγεμόνες και εκλεγμένους ηγέτες της γηραιάς ηπείρου να συνταχθούν στο πλευρό μας.

Τον Μαΐου 1821 κρίνει ότι θα πρέπει να γνωστοποιήσει τα προτάγματα του Αγώνα και στον ίδιο τον (5ο κατά σειρά) πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών Τζέιμς Μόνροου. Η επιστολή ξεκινάει ως εξής: «Αποφασίζοντες να ζήσωμεν ή ν’ αποθάνωμεν διά την ελευθερίαν, συρόμεθα προς εσάς από δικαίανσυμπάθειαν · διότι είς τον τόπον σας εδιάλεξε να κατοική η ελευθερία, από μόνους εσάς λατρευομένη καθώς ελατρεύετο από τους πατέρες μας.. Αι αρεταί σας, ω Αμερικανοί, μας προσεγγίζουν εις εσάς, μ’ όλον ότι μας χωρίζουν ευρύταται θάλασσα. Ημείς σας νομίζομεν πλησιέστερους πατά τα γειτονεύοντα με ημάς έθνη, και σας έχομεν φίλους και συμπολίτας και αδελγούς, διότι είσθε δίκαιοι, φιλάνθρωποι και γενναίοι · δίκαιοι, ότι και ελεύθεροι · φιλάνθρωποι και γενναίοι ότι πολιτεύεσθε κατά το Ευαγγέλιον». 

Το κείμενο θα φθάσει στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού μέσω Γαλλίας και της εκεί Ελληνικής Επιτροπής, η οποία με τη σειρά της θα την παραδώσει στον Αμερικανό πρέσβη στο Παρίσι Άλμπερτ Γκαλατέν που μέσω της διπλωματικής οδού θα φροντίσει να φθάσει στο γραφείο του Μόνροου. 

Τα όσα αναφέρει ο Μαυρομιχάλης θα μεταφραστούν μάλιστα στα αγγλικά από τον φιλέλληνα πανεπιστημιακό καθηγητή του Harvard και πάστορα Έντουαρντ Έβερετ που είχε επισκεφθεί την υπόδουλη Ελλάδα το 1819. Φροντίζει μάλιστα να διανείμει το κείμενο και στις αμερικανικές εφημερίδες ώστε να κερδηθεί η συμπάθεια της αμερικανικής κοινής γνώμης.

Ο ίδιος ο ένοικος του Λευκού Οίκου θα δώσει την απάντησή του προφορικά, με μια σημαντική καθυστέρηση χρόνου, ωστόσο θα μιλήσει με τα καλύτερα λόγια για την Επαναστατημένη Ελλάδα. Τον Δεκέμβριο του 1822 κατά τη διάρκεια του ετήσιου διαγγέλματός του θα αναφέρει μεταξύ άλλων και τα εξής: «Το όνομα της Ελλάδος πληροί τον νουν και την καρδίαν με τα υψηλότερα και ευγενέστερα αισθήματα. 

Εξαιρετική επιτηδειότης και λεπτότης εις τας τέχνας, ηρωική ευγένεια εις τας πράξεις, αγνός πατριωτισμός, ενθουσιώδης ζήλος και αφοσίωσις προς την ελευθερίαν ενούνται μετά των αναμνήσεών μας περί της αρχαίας Ελλάδος. [...] Υπάρχει δε ισχυρά ελπίς ότι ο λαός αυτός θα ανακτήση την ελευθερίαν του και εν ίση μοίρα προς τα λοιπά έθνη θέσιν αυτού εις τον κόσμον». 

Τα λόγια του θα συγκινήσουν περαιτέρω τους Αμερικανούς που θα διοργανώσουν εράνους ενώ πολλοί ρομαντικοί φιλλέληνες θα πάρουν το πλοίο προκειμένου να φθάσουν στον τόπο μας και να συνδράμουν. Μέχρι και πόλη θα δημιουργηθεί με το όνομα Greece εκείνη την εποχή, που αποτελεί τμήμα της κομητείας Monroe της Νέας Υόρκης.

Κλείνοντας. Ευχόμαστε να μην σας κουράσαμε… πολύ. Οι πρώτες μικρές, διαδοχικές και όλο και μεγαλύτερες νίκες των Ελλήνων και οι τουρκικές αγριότητες το 1822-24 (με κορυφαία τη σφαγή της Χίου) εδραίωναν την πεποίθηση στην Ευρώπη ότι οι δύο λαοί δεν θα μπορούσαν πια να συνυπάρξουν. 

Παράλληλα, ένα έντονο κύμα Φιλελληνισμού αναπτύσσεται στην Ευρώπη, αλλά και στην Αμερική, σιγά σιγά και με δυναμικό ρυθμό. Έχουμε λίγο μετά την αρχή της εθνεγερσίας στις όλο και δυναμικότερα ανερχόμενες διεθνώς ΗΠΑ, τον Πρόεδρος των Η.Π.Α. Μονρόε, στο προσχέδιο Διαγγέλματός του το Δεκέμβριο του 1823, αναγνώριζε τη δημιουργία ελληνικής επικράτειας και πρότεινε στο Κογκρέσο την αποστολή πρεσβευτή (το γνωστό ως «δόγμα Μονρόε», η πρώτη ευνοϊκή εκδήλωση από Μεγάλη Δύναμη για την αναγνώριση της ελληνικής ανεξαρτησίας. …τα συμφέροντα των Δυνάμεων προσανατολίζονταν όλο και περισσότερο προς την ελληνική πλευρά. Άδολα και με συμφέρον συνάμα.

Το 1824 η Αυτοκρατορική Ρωσία υπέβαλλε ένα σχέδιο στις Δυνάμεις που έμεινε γνωστό ως «σχέδιο των τριών τμημάτων», τριών, δηλαδή, ημιαυτόνομων περιοχών στον Ελλαδικό χώρο, που έγινε καταρχήν αποδεκτό από τη Γαλλία, την Πρωσία και την Αυστρία, προσέκρουσε όμως στην αντίδραση της Αγγλίας, στη συνδρομή της οποίας κατέφυγαν οι Έλληνες, που δεν τους ικανοποιούσε το ρωσικό σχέδιο, η ανταπόκριση, ωστόσο, της Βρετανίας ήταν επιφυλακτική. 

Αρνητική υπήρξε και η απάντηση του Βρετανού υπουργού εξωτερικών Κάνιγκ στο αίτημα των Ελλήνων να τεθούν υπό την προστασία της Βρετανίας, γνωστό ως «Πρᾶξι Ὑποταγῆς» (Act of Submission), στις 21 Ιουλίου του 1825. Η κίνηση αυτή, ωστόσο, ενθάρρυνε τον Βρετανό υπουργό να αποπειραθεί να λύσει το ελληνικό ζήτημα, αποκομίζοντας τα μεγαλύτερα δυνατά οφέλη για την Μ.Β.. Απριλιο του 1826 υπογράφεται το Πρωτόκολλο της Πετρουπόλεως μεταξύ Αγγλίας και Ρωσίας, το οποίο κατέλυε, κατ’ ουσίαν, την Ιερά Συμμαχία και ήταν το πρώτο επίσημο διπλωματικό έγγραφο που αναγνώριζε πολιτική ύπαρξη στην Ελλάδα, ως… κάτι κρατικό! 

Παρά τη δυσμενή για τους Έλληνες εξέλιξη του αγώνα το επόμενο χρονικό διάστημα, (εμφύλιος, απόβαση του παμπόνηρου και υπερφιλόδοξου Ιμπραήμ, καταστροφή των Ψαρών και της Κάσου, καταστολή της Επανάστασης στην Κρήτη, η πολιορκία και η ηρωική πτώση του Μεσολογγίου etc.), τα συμφέροντα των Δυνάμεων προσανατολίζονταν όλο και περισσότερο προς την ελληνική πλευρά. Ιούλιο του 1827 υπογράφεται η Συνθήκη του Λονδίνου, με ουσιαστική προσθήκη την απαίτηση των Δυνάμεων για ανακωχή μεταξύ των αντιμαχόμενων πλευρών, καθορίζοντας και μέσα εξαναγκασμού σε περίπτωση μη συμμόρφωσης, παρεμβαίνοντας έτσι στα εσωτερικά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και αναγνωρίζοντας τους Έλληνες σαν ισότιμο συμβαλλόμενο μέρος. Τότε περίπου εδραιώνεται και πανευρωπαϊκά ο ορος ‘’ο μεγαλος ασθενής’’, δηλ. η αργά και σταθερά καταρρέουσα τουρκική σουλτανική αυτοκρατορία.

Η μη συμμόρφωση της Οθωμανικής Πύλης προς τις υποδείξεις των τριών Μεγάλων Δυνάμεων, είχε σαν επακόλουθο την αποστολή πολεμικών τους πλοίων που θα επέβλεπαν στην τήρηση της συμφωνία

ς. Ακολούθησε η κομβική Σύγκρουση στο Ναβαρίνο στις 8 Οκτωβρίου του 1827. Η εξαιρετικά σκληρή καταστροφή του τουρκοαιγυπτιακού στόλου, άνοιξε οριστικά το δρόμο για την ελληνική τελική ανεξαρτησία. Αναρωτιέται ξανά και ξανά και δικαίως και λογικά κάποια/κάποιος… υπάρχει σταθερή ‘’φιλία’’ μεταξύ των εθνών – κρατών – λαων; Όχι, μάλλον όχι! Όμως υπάρχουν συμφέροντα που αν είναι κοινά, τύπου win – win, τοτε χτίζονται γερές βάσεις συνεργασίας και, αν και εφόσον αν, μπορούμε να το πούμε, Φιλιας! 

Όλα όμως είναι υπό κρίση και σταθερή επαγρύπνηση! Χρόνια μας Πολλά! Είθε πάντα ενωμένες, ενωμένοι και όλο ψηλότερα! Το αξίζει η Κοινωνία και το Έθνος μας. Ζήτω τα 200 Χρόνια Εθνεγερσίας και Παλιγγενεσίας!