Το ξέσπασμα

Του Στέφανου Παραστατίδη 

Η γενναία απόφαση της Σοφίας Μπεκατώρου να μιλήσει για τη σεξουαλική κακοποίηση που δέχθηκε, δημιουργεί μία κινηματική αντίδραση, ένα σπάσιμο μιας ομερτά που έχει τις ρίζες της στην ασύμμετρη ισχύ μεταξύ των ανθρώπων, τον φόβο και την εξάρτηση των κλειστών κοινωνιών.

Οι ‘’κλειστές’’ δημοκρατίες είναι κατ΄εξοχήν ανταλλαγματικές (πελατειακές). Ο ειδικευόμενος ιατρός εξαρτά τα χειρουργεία του από τον δντη, ο ασκούμενος δικηγόρος από τον εργοδότη του -όχι από την αξία του, ο δημόσιος υπάλληλος την ανέλιξή του από την όρεξη του δντη και ο κατάλογος είναι μακρύς.

Η μη θεσμική θωράκιση του πολίτη και τα λιγοστά δικαιώματα μπορούν να καταστήσουν αυτή τη σχέση ‘’ανταλλαγματική’’. Ο ισχυρός ζητάει το αντάλλαγμά του στο κενό αξιοκρατίας που εύκολα διακρίνει. Μπορεί να είναι ένας καφές το πρωί, μία διαρκής ανειλικρίνεια και ένας υποκριτικός θαυμασμός στο πρόσωπό του, κάποιο δώρο, χρήματα· μπορεί, στην περίπτωση μιας γυναίκας, το τίμημα να είναι ακόμη και το κορμί της -ή ακριβέστερα η ψυχή της.

Και μιλάμε για μία γυναίκα που, στη σημερινή πραγματικότητα, δεν έχει τις ίσες ευκαιρίες, ούτε εντός της οικογένειας μιας κλειστής κοινωνίας όπου είναι αποδεκτή ακόμη και η βία, ούτε στην εργασία ή στην αμοιβή· ακόμη και σε μία επαγγελματική, πολιτική ή κοινωνική θέση που αντιστοιχεί στα προσόντα της.

Η δημοκρατία έδωσε πολύτιμο χώρο και ρόλο στη γυναίκα, η οποία δυστυχώς αντιμετωπίστηκε με τόσο βάναυσο τρόπο στην ιστορία της ανθρωπότητας. Της έδωσε φωνή να διεκδικήσει, ψήφο ώστε να μπορεί να συμμετέχει και σε αποφάσεις που την αφορούν, δικαιώματα, ισότητα, ελευθερία.

Τα φεμινιστικά κινήματα έπαιξαν καθοριστικό ρόλο, δημιούργησαν αιτήματα και τα αιτήματα έγιναν κατοχυρωμένα δικαιώματα. Κι όμως, έχουμε ακόμη δρόμο να διανύσουμε. Δεν είναι μονάχα η δημοκρατία, είναι η κουλτούρα, ο σεβασμός στον συνάνθρωπο, η μη χρήση βίας, τα τραύματα που πρέπει να επουλώσουμε.

Στη χιονοστιβάδα των νέων καταγγελιών που ακολουθούν αυτή της Σοφίας και που δημιουργείται έναντι της δύσοσμης σιωπής των στερεοτύπων, διαβάζω και τα σχόλια που παρακινούν να μη φτάσουμε στο άλλο άκρο, αυτό της υπερβολής. Τα περισσότερα καλοπροαίρετα -τα κακοπροαίρετα είναι ήδη απαξιωμένα.

Όμως, κανείς δεν μπορεί να ελέγξει το ξέσπασμα των ημερών. Και το ξέσπασμα έχει φόρα και ορμή, και θυμό συνάμα, αυτόν που κατέπνιγε το θύμα, και, ενόσω ο χρόνος περνούσε, μεγάλωνε και η προσπάθεια να κρατηθεί ως μυστικό. Αν όμως ήμασταν όλοι εκεί που πρέπει, όταν πρέπει και όπως πρέπει, δεν θα υπήρχε αυτό το άκρο της σιωπής.

Ας πάμε λοιπόν και στο άλλο άκρο, δεν πειράζει -τόσα χρόνια ζούσαμε στο ένα άκρο, σε μια λανθάνουσα μορφή υφέρπουσας συνενοχής. Ας ειπωθούν, λοιπόν, όσα μπορούν να ειπωθούν· δημόσια. Και μαζί με όσα *οφείλουν* να ειπωθούν, ας γίνουν και λάθη, ας ειπωθούν και ιστορίες αχρείαστες, ας γραφτούν και μύθοι. Όταν όλο αυτό θα ξεθυμάνει θα βρούμε τη ζυγαριά να ισορροπήσουμε ως κοινωνία. Αλλά σε ένα νέο πλέον σημείο ισορροπίας.

Με προσβάλλουν ως άνθρωπο, οι ''άνθρωποι'' που εκμεταλλεύονται ανθρώπους με αυτό τον τρόπο και από θέση πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής ισχύος. Όταν μάλιστα αυτή η εκμετάλλευση αφορά στο κορμί και την ψυχή του ανθρώπου, τότε με συνθλίβει. Να βγει κάθε κατακάθι στην επιφάνεια· και να συστηθεί ως κατακάθι. Να γνωριζόμαστε. Για να μπορούμε να συνεχίσουμε. Με το φόβο πια στον θύτη. Φόβος πληρωμένος, με επιστροφή, σε αυτή τη ζωή· για να μην υπάρξει καμία επόμενη.

Και δεν αρκεί περισσότερη σοφία μονάχα γι΄αυτό· χρειαζόμαστε και περισσότερες Σοφίες.