She’s got the look!

Υπογράφουν οι: 

- Ντάμπου Μαρία, Π.Μ.Σ. Διεθνών Σπουδών, Ευρωπαϊκών Σπουδών και Διπλωματίας Παν. Πειραιά / Πολιτική Επιστήμονας Δ.Π.Θ. 

- Κυριακίδου (Φωτεινή) Φαίη, Φιλόλογος Παν. Ιωαννίνων / Σύμβουλος Ανάπτυξης / Υπεύθυνη Γυναικών Δημ.Τ.Ο. Ν.Δ. Νέας Σμύρνης 

- Μαρκόπουλος Χ. Θωμάς, Π.Μ.Σ. Διεθνών Σπουδών, Ευρωπαϊκών Σπουδών και Διπλωματίας Παν. Μακεδονίας / Επικοινωνιολόγος / Δημοσιογράφος 

Αρχικώς, θα θέλαμε να αποσαφηνίσουμε τον όρο της διάκρισης, που αποτελεί κύριο παράγοντα γέννησης στερεοτύπων στις κοινωνίες. Η διάκριση σύμφωνα με τον Allport, έχει χαρακτηριστεί ως οι αδικαιολόγητες ενέργειες που στερούν σε άτομα ή ομάδες ατόμων την ισότητα στην αντιμετώπιση (1954). 

H διάκριση μπορεί να γίνει φανερή σε πολλά επίπεδα (κοινωνικό, πολιτισμικό, οικονομικό, ατομικό). Ο πολυεπίπεδος χαρακτήρας της, της επιτρέπει να εμφανίζεται με διαφορετικούς τρόπους κάθε φόρα και να επηρεάζει έντονα την κοινωνική συνοχή. Δυστυχώς, τα μέλη που ενστερνίζονται απόψεις με βασικό άξονα την διάκριση και τον υποβιβασμό των μειονοτήτων, παραδοσιακά υποεκπροσωπούνται στην κοινωνία, στην πολιτική και στην οικονομία. 

Τα στερεότυπα δημιουργούν μια συγκεκριμένη περιγραφή των ατόμων που ανήκουν σε διάφορες κοινωνικές ομάδες ενώ ταυτόχρονα επιτάσσουν στα άτομα να τα ακολουθήσουν και τους προτρέπουν με κάθε τρόπο να μη ξεφύγουν από αυτά, καθώς μία τέτοια κίνηση δεν θα είναι κοινωνικά επιτρεπτή. 

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, οι άνθρωποι οι οποίοι καταφέρνουν και ξεφεύγουν από συγκεκριμένα στερεότυπα που έχει «επιβάλλει» η κοινωνία να περιθωριοποιούνται ακόμη και αν οι πράξεις τους θεωρούνται υποκειμενικά ορθές. 

Για τον λόγο αυτό οι γυναίκες, πολλές φορές που είναι πιο δυναμικές στον χώρο εργασίας και άρα θεωρούνται και πιο ικανές, παρότι αναγνωρίζεται ευρέως η ικανότητα τους θεωρούνται κοινωνικά απωθητικές και έχουν συνήθως λιγότερες πιθανότητες να προσληφθούν σε μία θέση εργασίας από ότι ένας αντίστοιχος άνδρας με κοινές εργασιακές ικανότητες.

Οι διακρίσεις σύμφωνα με την ευρωπαϊκή οδηγία 78/2000 του Συμβουλίου της Ευρώπης μπορεί να είναι είτε άμεσες είτε έμμεσες. Στην περίπτωση της άμεσης διάκρισης ένα πρόσωπο δέχεται μεταχείριση λιγότερο ευνοϊκή λόγω του φύλου, του γενετήσιου προσανατολισμού , της φυλής ή της θρησκείας ή των πεποιθήσεων του εν γένει από αυτή που θα λάμβανε ένα άλλο πρόσωπο. 

Από την άλλη μεριά, έμμεση διάκριση έχουμε όταν μία συμπεριφορά ή πρακτική που είναι εμφανώς ουδέτερη μπορεί να φέρει σε μειονεκτική θέση ένα άτομο λόγω των πεποιθήσεων του, της θρησκείας , της φυλής του ή του γενετήσιου προσανατολισμού του. 

Σε κάθε περίπτωση, η διάκριση αποτελεί τον κύριο παράγοντα δημιουργίας κοινωνικών παθογενειών. Ακόμη και σήμερα που ζούμε σε μία πιο ελεύθερη και απαλλαγμένη από στερεότυπα και διακρίσεις κοινωνία, παρατηρούμε καθημερινά φαινόμενα που μας απογοητεύουν και μας υπενθυμίζουν πως έχουμε ακόμη αρκετή δουλειά για να τα εξαλείψουμε. 

Ο αγώνας για την εξάλειψη διακρίσεων σε όλους τους τομείς, ξεκινά από την παιδεία και κατ’ επέκταση την εκπαίδευση που λαμβάνουμε από τα πρώιμα ακόμη νηπιακά μας χρόνια. Κατά την διάρκεια, της διαμόρφωσης της προσωπικότητας μας λαμβάνουμε διάφορα ερεθίσματα από το κοντινό αλλά και το «εξωτερικό» μας περιβάλλον.

Στο σημείο αυτό, θα θέλαμε να αναφερθούμε στην θέση και στα δικαιώματα της γυναίκας που αποτέλεσαν σημείο αμφιλεγόμενο, αντικείμενο μελέτης και διατύπωσης απόψεων και θεωριών ακόμη και πεδίο συγκρούσεων στο βάθος των αιώνων. Στην αρχαιότητα η γυναίκα ήταν επιφορτισμένη με την γένεση και την ανατροφή παιδιών. Ωστόσο τα πράγματα διαφοροποιούνται ανάλογα με την περιοχή. 

Στη Σπάρτη από ότι ξέρουμε η θέση της γυναίκας ήταν διαφορετική από ότι στην Αθήνα. Μολονότι ήταν κατώτερη από τον άνδρα, συμμετείχε ενεργά στο δημόσιο βίο και αναλάμβανε αρκετές οικογενειακές ευθύνες, όπως η διαχείριση των οικονομικών για να μπορούν οι άνδρες να εκπληρώνουν τα στρατιωτικά τους καθήκοντα. 

Στην βυζαντινή περίοδο, παρατηρούμε μια σχετική βελτίωση της θέσης της γυναίκας, παρόλο που συνεχίζει να είναι αποκλεισμένη από το δημόσιο βίο. Συνεχίζει να αποτελεί βασική προτεραιότητα η γέννηση και η ανατροφή των παιδιών, αλλά καταφέρνει να δραστηριοποιηθεί και σε άλλους τομείς και να αποκτήσει ρόλο στην κοσμική ζωή της εποχής (κυρίως οι γυναίκες που ανήκαν στα υψηλά κοινωνικά στρώματα της εποχής). 

Αυτά είναι μερικά παραδείγματα που μας υπενθυμίζουν πως ο ρόλος της γυναίκας ανά τους αιώνες έχε κάποια κοινά χαρακτηριστικά και τονίζεται το γεγονός πως σε κάθε εποχή η γυναίκα αποκτούσε και ένα ακόμη προνόμιο στην ανδροκρατούμενη κοινωνία .

Η γυναίκα πάλεψε για την κατάκτηση συγκεκριμένων ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων . Πέρασε από πολλές και διαφορετικές φάσεις προκειμένου να μπορεί να απολαμβάνει σήμερα το προνόμιο να είναι ελεύθερη, να επιλέγει μόνη της τι είναι αυτό που την κάνει ευτυχισμένη και την απογειώνει ατομικά και κοινωνικά. Μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα οι γυναίκες ήταν σχεδόν αποκλεισμένες από την μισθωτή εργασία. 

Ακόμη και όταν τους επιτράπηκε η εργασία, ως απαραίτητη στην καπιταλιστική κοινωνία, τα επαγγέλματα που τους επιτρεπόταν ήταν περιορισμένα και χαρακτηρίζονταν ως «τα γυναικεία επαγγέλματα», τα οποία ήταν διαφοροποιημένα από τα υπόλοιπα και αφορούσαν αποκλειστικά και μόνο το γυναικείο φύλο. Με την πάροδο του χρόνου, παρατηρούμε την αγωνιστικότητα και την νίκη των γυναικών απέναντι στο ανδρικό κατεστημένο καθώς ξεκινούν να εισβάλλουν σε «ανδρικά» επαγγέλματα. Η βιομηχανική επανάσταση, άλλαξε τον τρόπο παραγωγής και την θέση της γυναίκας μέσα σε αύτη.

Οι φεμινίστριες κατάφεραν να αλλάξουν αρκετά και να διαδραματίσουν εξέχοντα ρόλο στην απόκτηση δικαιωμάτων και την βελτίωση της θέσης των γυναικών στην κοινωνία, μέσω της θεσμοθέτησης της συμμετοχής τους στην πολιτική ζωή της χώρας. Βασικό τους εγχείρημα και εντέλει επίτευγμα ήταν η πολιτική ισότητα των γυναικών και η απόκτηση του δικαιώματος ψήφου. Έτσι το 1952, παραχωρήθηκαν πλήρη πολιτικά δικαιώματα στο γυναικείο φύλο στην Ελλάδα. 

Παρατηρούμε λοιπόν, πως χρειάστηκαν πολλά χρόνια και πολλές προσπάθειες προκειμένου οι γυναίκες να μπορέσουν να βελτιώσουν και να αποκτήσουν υπόσταση και ρόλο στα κοινά. Σήμερα, οι γυναίκες έχουν καταφέρει να συμμετάσχουν και να λαμβάνουν σημαντικά πολιτικά αξιώματα στην πολιτική ζωή της σύγχρονης κοινωνίας. Είναι σημαντικό, να υπογραμμίσουμε το γεγονός ότι τα ποσοστά συμμετοχής και εκλογής είναι ακόμη μικρότερα από αυτά των ανδρών αλλά βρίσκονται σε ένα ικανοποιητικό βαθμό που μπορεί να αυξηθεί. 

Οι γυναίκες εξάλλου, καθημερινά αποδεικνύουν τον δυναμισμό και την ικανότητα τους να φέρουν εις πέρας ποίκιλα θέματα σε όλους τους τομείς της καθημερινότητας τους. Είναι μητέρες, φίλες, σύζυγοι, εργαζόμενες και ικανές να αναβαθμίσουν την πολιτική ζωή του τόπου, εξαιτίας της πολυπλοκότητας.

Μελετώντας τις σελίδες της παγκόσμιας και ελληνικής ιστορίας παρακολουθούμε για τη γυναίκα μια συνέχεια, μια συνέπεια, διακρίνουμε μια τεράστια και καταπληκτική δυναμική. Συναντάμε μια γυναίκα αρωγό και συνεργάτη στις αντίξοες συνθήκες και τις καθημερινές δυσκολίες. Για τη γυναίκα σύμβολο γράφτηκαν ύμνοι συγκινητικοί υπήρξαν περίοδοι δόξας, όμως και φαινόμενα καταπίεσης και εκμετάλλευσης, Κλεοπάτρα, Θεοδώρα, Ελισάβετ η Α’ της Αγγλίας, Μεγάλη Αικατερίνη, Ελεονόρα Ρούσβελτ, Ελένη Σκούρα, Ίντιρα Γκάντι, Μάργκαρετ Θάτσερ, Μελίνα Μερκούρη, Nτόρα Μπακογιάννη, Εύα Καιλή…

Η γυναίκα αγωνίστηκε σκληρά μέχρι να πετύχει την είσοδο της στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή. Χρειάστηκε μακρινή και επίπονη προσπάθεια για την κατάκτηση των δικαιωμάτων της. Η μεθοδικότητα, η επιμονή, η ευελιξία, η επινοητικότητα της, η αίσθηση της αυτοθυσίας, είναι αρετές που διαθέτει και μπορεί να τις “αφυπνίσει” σε κάθε στιγμή προκειμένου να προσφέρει στο σύνολο, πάντοτε προσπαθώντας με σθένος και αυταπάρνηση προς το επιθυμητό.

Είναι αξιόπιστη πολιτικός, βρίσκεται κοντά στον πολίτη και έχει τη δυνατότητα να καταλάβει υψηλές κυβερνητικές θέσεις με επιτυχία. Η ενασχόληση της με την πολιτική αποτελεί ορισμένες φορές μια οδυνηρή και δύσκολη εμπειρία, αφού η σχέση της μαζί της διαμορφώνεται με άνισους αναφορικά με τους άνδρες όρους. Για τη συλλογική κοινωνική συνείδηση η πολιτική αποτελεί ένα ανδρικό χώρο όπου ανέκαθεν η ενασχόληση με τις δημόσιες υποθέσεις υπήρξε υπόθεση μιας “λέσχης ανδρών” αν λάβουμε υπόψη μας παραδειγματικά την περίπτωση της αρχαίας δημοκρατίας των ελευθέρων Αθηναίων ανδρών. 

Η γυναίκα “διψάει“ να συμμετέχει σε πολιτικές δραστηριότητες και θεωρείται σημαντικό δημοκρατικό έλλειμμα και πολιτική ένδεια η απουσία της από το πολιτικό στερέωμα. Η γυναικεία παρουσία, η μούσα και η αστείρευτη πηγή έμπνευσης των ποιητών του χθες, του σήμερα και του αύριο είναι ικανή να κάμει τη δική της υπέρβαση και να διαδραματίσει ρόλο κυρίαρχο με στόχο την υπεράσπιση της ποιότητας και των αξιών της ζωής.

Απόδειξη των ανωτέρω είναι η σημερινή πραγματικότητα όπου στην εποχή της παγκοσμιοποίησης συναντάμε γυναίκες σε όλες τις φάσεις της οικονομικής και πολιτικής ζωής. Παρατηρούμε δηλαδή γυναίκες επιστήμονες (οικονομολόγοι, κοινωνιολόγοι κλπ), ανώτερα στελέχη τραπεζών, πολυεθνικών εταιριών, δημοσίων οργανισμών ακόμη και γυναίκες βουλευτές, υπουργούς, πρωθυπουργούς, ευρωβουλευτές και βασικά στελέχη της ΕΟΚ, των ΗΠΑ. Χίλαρι Κλίντον, Άγκελα Μέρκελ, Ιβάνκα Τραμπ, Αλεξάντρια Κορτέζ-Οκάζιο, Γιασίντα Άρντερν, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, Δόμνα Μιχαηλίδου και τόσες άλλες κυρίες. Είναι γεγονός λοιπόν ότι η γυναίκα βρίσκεται στις επάλξεις της κοινωνίας και της πολιτικής ζωής χωρίς φραγμό με ίσα δικαιώματα με τον άνδρα. Της πρέπει λοιπόν πρωταγωνιστικός ρόλος στην πολιτική σκηνή! 

Ο χώρος της Αυτοδιοίκησης π.χ. είναι ο πλέον κατάλληλος ως βασικό σκαλί για να αξιοποιήσουν οι γυναίκες τις δυνατότητές τους, γιατί αποτελούν υγιή πρότυπα που εμπνέουν την κοινωνία. Οι γυναίκες πολιτικοί διαφαίνονται για την οργανωτικότητά τους, την αίσθηση της τάξης των πραγμάτων, την επιμονή και ευαισθησία τους σε κοινωνικά θέματα, τη δημιουργικότητα και φαντασία τους. Επίσης, επειδή οι γυναίκες είναι λίγες στην πολιτική μπορούν να τραβήξουν επάνω τους τα βλέμματα και να επιτύχουν γρήγορη διάκριση. 

Ο δρόμος προς την εξουσία και την κοινωνική προσφορά δεν είναι στρωμένος με ροδοπέταλα για τις γυναίκες. Δεν είναι λίγες οι φορές που έχουν ξεπεράσει την ίδια τους την φύση με τον σεβασμό, την πειθαρχία και το δέος που προκαλούν, τα οποία τα έχτισαν βήμα-βήμα. Η δυναμικότητα στην λήψη των αποφάσεων δεν είναι κάτι που ήρθε εξ ουρανού στις περισσότερες γυναικείες ηγετικές προσωπικότητες, αλλά μέσω των κακουχιών και των ιστορικών συγκυριών, που τις έκαναν να πιστέψουν ότι θα τα καταφέρουν, ότι πρέπει να σταθούν στο ύψος τους, να διεκδικήσουν, να επιμείνουν, να θυσιάσουν, να προσφέρουν και να βγουν νικήτριες. 

Η Εκλογή των Γυναικών στην Αυτοδιοίκηση δεν πήγε την διοίκηση μόνο ένα βήμα παραπέρα, αλλά επηρέασε τον άκαμπτο ρόλο των οργάνων μέσω της ευαισθητοποίησης. Αυτό γίνεται φανερό μέσω των κοινωνικών προγραμμάτων που έχουν υιοθετηθεί για την παροχή βοήθειας σε άλλες γυναίκες που είναι σε ανάγκη, όπως οι δομές φιλοξενίας κακοποιημένων γυναικών, τα συμβουλευτικά κέντρα μέχρι και τα προγράμματα παροχής δωρεάν εξετάσεων υγείας. Επιρροές και δράσεις που κάνουν τις Γυναίκες στην Αυτοδιοίκηση ,και εν μέρει στην πολιτική ,όχι μόνο αξιοθαύμαστες, αλλά και αναγκαίες.

Αναγκαίο, ωστόσο, είναι τόσο για τους άνδρες ψηφοφόρους όσο και για τις γυναίκες να κατανοήσουν πως η εκλογή των γυναικών δεν είναι στοιχείο αδυναμίας, αλλά σημείο θετικής και ισότιμης εκπροσώπησης. Μία γυναίκα καλείται να αφουγκραστεί σε μεγαλύτερο βαθμό τις κραυγές αγωνίας σε μία κοινωνία εξαιτίας των ανισοτήτων. Αρκετές φορές η Γυναίκα γίνεται η φωνή που δεν έχει ο άντρας σε θέματα όπως η ευέλικτη εργασία, η κατοχύρωση και ο σεβασμός των κατάλληλων συνθηκών εργασίας, και οι παροχές μητρότητας και πατρότητας. 

Ζητήματα και αιτήματα που ακούγονται περισσότερο από τις Γυναίκες Πολιτικούς παρά από τους άνδρες εξαιτίας των υπαρχουσών κοινωνικών προκαταλήψεων. Ενέργειες που όχι μόνο ανεβάζουν στα μάτια μας την κάθε πολιτικό Γυναίκα που αιτείται τα παραπάνω, αλλά την κάνουν ικανή συνδιεκδικήτρια τόσο στο πολιτικό στίβο όσο και στην κοινωνική ζωή. Οι γυναίκες πολιτικοί καλούνται να καταρρίψουν έναν εξαίρετο μύθο ότι γυναίκες δεν ψηφίζουν γυναίκες. 

Αυτό δεν αληθεύει πάντα, διότι όταν μια γυναίκα συνδυάζει τις ικανότητες με το όραμα, τότε έχει εξασφαλίσει την ψήφο των γυναικών, η οποία μπορεί να προσφέρει εντυπωσιακά εκλογικά αποτελέσματα. Οι γυναίκες πολιτικοί πρέπει να ισορροπήσουν στην επαγγελματική, πολιτική και οικογενειακή ζωή και να πετύχουν.

Πρέπει να διαθέτουν χάρισμα και όχι χρίσμα από τα κόμματα και πρέπει να κινούνται με πολιτικούς όρους και όχι προσωπικούς, γιατί οι πολίτες αναζητούν να ψηφίσουν μια υποψήφια πολιτικό, η οποία είναι δυναμική, αυτόνομη, αυτόφωτη, εργατική και καταξιωμένη που να προέρχεται από την τοπική κοινωνία. Και από την σκοπιά του πολιτικού μάρκετινκ να το δει κάποιος το ζήτημα μια νέα/μεγαλύτερη γυναίκα μπορεί να κερδίσει μεγαλύτερο κομμάτι κοινού. 

Είναι ρεαλιστικό το ζήτημα και μετρήσιμο. Η ισότητα ανδρών και γυναικών αποτελεί αναμφισβήτητα τη βασική αρχή της δημοκρατίας και μια θεμελιώδη ανθρώπινη αξία. Όμως, μόλις τον 20ο αιώνα, ξεκίνησε η διεκδίκηση του δικαιώματος ψήφου από τις λίγες μορφωμένες γυναίκες εκείνης της εποχής και τελείωσε με το δυναμικό αίτημα για δίκαιη κατανομή ανάμεσα στα δύο φύλα όλων των ευθυνών και υποχρεώσεων του δημοσίου και ιδιωτικού βίου.

Η ισότιμη συμμετοχή των γυναικών στις ευθύνες διαμόρφωσης ενός μέλλοντος για όλους, συμβάλλει:

1. Στην ενίσχυση της δημοκρατίας. Μιας δημοκρατίας που θα βασίζεται στη συμμετοχή όλων των πολιτών στις διαδικασίες διαμόρφωσης και λήψης των αποφάσεων. Οι γυναίκες, που αποτελούν το 52-53% του πληθυσμού, δικαιούνται ανάλογης πολιτικής εκπροσώπησης.

2. Στην εφαρμογή στην πράξη της αρχής της ισότητας των δύο φύλλων που είναι βασικό ανθρώπινο δικαίωμα.

3. Στον εμπλουτισμό της πολιτικής με διαφορετικές ιδέες, εμπειρίες και συστήματα αξιών. Σε μια δημοκρατική κοινωνία οι πολιτικές αποφάσεις θα πρέπει να αντανακλούν τα ενδιαφέροντα και τα συμφέροντα όλων των πολιτών.

4. Στην ανανέωση της πολιτικής και στην αναβάθμιση των διαδικασιών λήψης αποφάσεων. Οι γυναίκες για πολιτισμικούς κυρίως λόγους, είναι φορείς διαφορετικών ιδεών, αξιών και συμπεριφορών, που εναρμονίζονται περισσότερο με τις κοινωνικές ανάγκες και μπορούν να δώσουν λύσεις στα νέα προβλήματα και τις νέες προκλήσεις του 21ου αιώνα.

Γι’ αυτά και για άλλα πολλά και επειδή καμία/κανείς δεν μπορεί να φανταστεί ως λειτουργικό έναν πολιτικό κόσμο με 70% άνδρες και 30% γυναίκες, όπως είναι ο κόσμος του Ελληνικού Κοινοβουλίου και έναν κόσμο με παρόμοια αναλογία γυναικών, όπως συμβαίνει στους Δήμους και Περιφέρειες η ελληνική κοινωνία και τα ελληνικά κόμματα οφείλουν να αναδείξουν άμεσα (και σίγουρα μέχρι το 2023-24, που θα έχουμε πάλι κάθε λογής εκλογές) νέες και μεγαλύτερες γυναίκες σε επιτελικά και στρατηγικά πόστα. Θεωρούμε ότι το χρειάζεται η Πατρίδα περισσότερο από ποτέ.