Πότε πρέπει να αφαιρέσεις το θυρεοειδή σου;

Γράφει ο Αντώνιος Ευαγγέλου*

Χειρουργός

O θυρεοειδής αδένας είναι ο μεγαλύτερος ενδοκρινής αδένας του ανθρώπινου σώματος. Εντοπίζεται στην πρόσθια περιοχή του τραχήλου με βάρος περίπου 20 γραμμαρίων και αποτελείται από 2 λοβούς (δεξιό και αριστερό), οι οποίοι συνδέονται μεταξύ τους με τον ισθμό. Το όνομα του αδένα οφείλεται στο σχήμα του που μοιάζει με ασπίδα και προέρχεται από την ελληνική λέξη "θυρεός" που σημαίνει ασπίδα.

O θυρεοειδής αδένας συμμετέχει στη ρύθμιση του μεταβολισμού, της θερμοκρασίας του σώματος, της ανταλλαγής της ύλης, την σωματική και πνευματική ανάπτυξη ενώ συμμετέχει και στην ομοιόσταση του ασβεστίου. 

Παράγει τρεις βασικές και πολύ σπουδαίες ορμόνες τη θυροξίνη (γνωστή και ως Τ4), την τριιωδοθυρονίνη (γνωστή και ως Τ3) και την καλσιτονίνη. Για την παραγωγή των θυρεοειδικών ορμονών απαραίτητο στοιχείο είναι το ιώδιο.

Πότε είναι απαραίτητη η αφαίρεση του θυρεοειδούς αδένα;

Οι διάφορες παθολογικές καταστάσεις, που αφορούν είτε στην λειτουργία είτε στην δομή του θυρεοειδούς αδένα, απαιτούν διαγνωστικό έλεγχο και αντίστοιχη θεραπευτική προσέγγιση από ειδικό ιατρό - ενδοκρινολόγο. 

Πολλές από τις παθήσεις αυτές δεν δύναται να αντιμετωπιστούν συντηρητικά (π.χ. με φαρμακευτική αγωγή), με αποτέλεσμα να καθιστούν συχνά απαραίτητη την χειρουργική αφαίρεση του θυρεοειδούς αδένα.

Οι ενδείξεις της χειρουργικής αφαίρεσης του θυρεοειδούς βασίζονται σε διεθνώς θεσπισμένες κατευθυντήριες οδηγίες και εξατομικεύονται για κάθε ασθενή χωριστά, μετά τον απαραίτητο διαγνωστικό έλεγχο από τον ειδικό ιατρό. Συχνές ενδείξεις θυρεοειδεκτομής είναι:

A) Καρκίνος του θυρεοειδούς αδένα επιβεβαιωμένος ή πιθανολογούμενος

Εντός του θυρεοειδούς μπορεί να εμφανιστεί ένας (μονήρης) ή και πολλαπλοί όζοι, εντοπισμένες δηλαδή διογκώσεις / αλλοιώσεις του παρεγχύματος του αδένα. 

Στις περισσότερες περιπτώσεις οι όζοι του θυρεοειδούς είναι καλοήθεις σχηματισμοί, σε ένα μικρότερο ποσοστό όμως ο όζος υποκρύπτει κακοήθεια.
Στην περίπτωση λοιπόν επιβεβαιωμένου ή πιθανολογούμενου καρκίνου του θυρεοειδούς είναι απολύτως απαραίτητη η πλήρης χειρουργική αφαίρεση του θυρεοειδούς (ολική θυρεοειδεκτομή). 

Σε περίπτωση μάλιστα ταυτόχρονης προσβολής των τραχηλικών λεμφαδένων, η παραπάνω επέμβαση συνδυάζεται με λεμφαδενικό καθαρισμό του τραχήλου.

Μέσω του κλινικού και διαγνωστικού ελέγχου μπορεί να καθοριστεί αν ένας όζος του θυρεοειδούς είναι ύποπτος για κακοήθεια. Για τον καθορισμό αυτό συνυπολογίζονται στοιχεία όπως η ηλικία του ασθενούς, πιθανό οικογενειακό ιστορικό, ο συνολικός αριθμός, το μέγεθος, η ταχύτητα ανάπτυξης και η σύσταση των όζων, η πιθανή διόγκωση τραχηλικών λεμφαδένων κ.α.

Πέραν της κλινικής εξέτασης μπορεί να εφαρμοστεί μία σειρά διαγνωστικών εξετάσεων όπως:

Υπερηχογράφημα θυρεοειδούς

Μέσω του υπερηχογραφήματος θυρεοειδούς μπορεί να ανιχνευθεί, εύκολα και ανώδυνα, το συνολικό μέγεθος του αδένα, η εσωτερική υφή του, η θέση, η σύσταση και ο αριθμός πιθανών όζων αλλά και η συνύπαρξη διογκωμένων παραπλήσιων λεμφαδένων. 

Το υπερηχογράφημα πάντως δεν είναι σε θέση να ανιχνεύσει την κατάσταση της λειτουργίας του θυρεοειδούς, ούτε και τον ακριβή τύπο πιθανώς αλλοιωμένων κυττάρων εντός του παρεγχύματός του.

Εξετάσεις αίματος

Μέσω κατάλληλων αιμοτολογικών εξετάσεων μπορούν να μετρηθούν τα επίπεδα των ορμονών, που καθορίζουν την λειτουργία του θυρεοειδούς (θυροξίνη T4, τριιωδοθυρονίνη T4, θυροειδοτρόπο ορμόνη TSH, καλσιτονίνη κλπ.). Οι εξετάσεις αυτές μπορεί να επεκταθούν αναλόγως, π.χ. στον εντοπισμό αντισωμάτων κατά του θυρεοειδικού ιστού κ.α.

Σπινθηρογράφημα θυρεοειδούς

Μέσω σπινθηρογραφήματος μπορούν να αξιολογηθεί η λειτουργική εικόνα ενός διεγνωσμένου όζου θυρεοειδούς, αν δηλαδή ο όζος συμμετέχει στην παραγωγή των ορμονών (θερμός όζος) ή όχι (ψυχρός όζος).

Παρακέντηση με λεπτή βελόνα (FNA) και βιοψία

Η FNA συνιστά μία διαδικασία επιβεβαίωσης της διάγνωσης σε ένα ή περισσότερους ύποπτους για κακοήθεια όζους του θυρεοειδούς. Μέσω μίας πολύ λεπτής βελόνας ο ειδικός ιατρός λαμβάνει, με υπερηχογραφική υποστήριξη ένα μικρό δείγμα υγρού / κυττάρων από τον προς εξέταση όζο. Το υλικό αυτό εξετάζεται στο μικροσκόπιο, για να διαπιστωθεί αν εμφανίζει καρκινικά ή προκαρκινικά κύτταρα.

Εδώ πρέπει να αναφερθεί ότι η FNA μπορεί να επιβεβαιώσει την ύπαρξη καρκινικών ή προκαρκινικών κυττάρων αλλά δεν μπορεί να αποκλείσει με απόλυτη βεβαιότητα την ύπαρξή τους. Αυτό σημαίνει ότι αν το αποτέλεσμα της εξέτασης είναι αρνητικό για κακοήθεια, ο ειδικός ιατρός οφείλει παραταύτα να συνεκτιμήσει την συνολική εικόνα και τα αποτελέσματα των προηγηθέντων εξετάσεων και να συστήσει πιθανώς την χειρουργική θεραπεία.

Β) Πολυοζώδης βρογχοκήλη του θυρεοειδούς

Με τον όρο βρογχοκήλη περιγράφεται η συνολική διόγκωση του θυρεοειδούς, ανεξάρτητα από την εσωτερική υφή / δομή και λειτουργική κατάσταση του αδένα. Σε περίπτωση ταυτόχρονης παρουσίας πολλαπλών όζων εντός του παρεγχύματος του αδένα μιλάμε για πολυοζώδη βρογχοκήλη. Η κατάσταση αυτή αντιμετωπίζεται χειρουργικά, ιδιαίτερα μάλιστα όταν οδηγεί και σε πιεστικά φαινόμενα των γειτονικών οργάνων (π.χ. της τραχείας).

Γ) Υπερθυρεοειδισμός με κακή ανταπόκριση στην φαρμακευτική αγωγή
Με τον όρο υπερθυρεοειδισμός περιγράφεται η παθολογικά αυξημένη λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα μέσω υπερβολικής έκκρισης θυρεοειδικών ορμονών. Αντιστοίχως υποθυρεοειδισμό ονομάζουμε την υπολειτουργία του αδένα με ανεπαρκή παραγωγή ορμονών.

Τόσο ο υπερθυρεοειδισμός όσο και ο υποθυρεοειδισμός αντιμετωπίζονται με κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή αντιστοίχα. Παρόλα αυτά, σε ορισμένες (σχετικά σπάνιες) περιπτώσεις υπερθυρεοειδισμού η χειρουργική θεραπεία μπορεί να κριθεί αναγκαία, ιδιαίτερα όταν η φαρμακευτική προσέγγιση δεν επιφέρει ικανοποιητικά αποτελέσματα ή συνοδεύεται από σημαντικές παρενέργειες.

Η χειρουργική του θυρεοειδούς αδένα

Η χειρουργική αφαίρεση του θυρεοειδούς αδένα, η θυρεοειδεκτομή, είναι μία λεπτή και πολύ εξειδικευμένη επέμβαση. Η εγχείρηση πρέπει να διενεργείται από ειδικό χειρουργό (ή χειρουργική ομάδα) με ειδική κατάρτιση και μεγάλη εμπειρία στην χειρουργική θυρεοειδούς και ενδοκρινών αδένων γενικότερα.
Ποιοι τύποι θυρεοειδεκτομής εφαρμόζονται σήμερα;

Ανάλογα με τον συνολικό όγκο του θυρεοειδούς αδένα, που τελικά αφαιρείται σε μία επέμβαση θυρεοειδεκτομής, διαχωρίζουμε τους παρακάτω τύπους:

Ολική Θυρεοειδεκτομή

Κατά την ολική θυρεοειδεκτομή (total thyroidectomy) αφαιρείται όλος ο θυρεοειδής αδένας, δηλαδή όλος ο μακροσκοπικά ανιχνεύσιμος θυρεοειδικός ιστός.

Μερική ή υφολική Θυρεοειδεκτομή

Κατά την μερική ή υφολική θυρεοειδεκτομή παραμένει χωρίς να αφαιρεθεί, είτε ένα μικρό τμήμα του θυρεοειδούς και από τους δύο λοβούς (subtotal thyroidectomy), είτε ένα πολύ μικρό τμήμα του ενός λοβού (near-total thyroidectomy).

Λοβεκτομή

Κατά την λοβεκτομή (lobectomy) αφαιρείται μόνο ο ένας από τους δύο λοβούς του θυρεοειδούς αδένα.

Σήμερα οι τύποι μερικής αφαίρεσης του θυρεοειδούς αδένα τείνουν να καταργηθούν ως χειρουργική πρακτική, κυρίως εξαιτίας της πιθανότητας υποτροπής της νόσου. Η χειρουργική μας ομάδα διενεργεί ολική θυρεοειδεκτομή στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων.

Ολική Θυρεοειδεκτομή με λεμφαδενικό καθαρισμό

για καρκίνο θυρεοειδούς

Παρασκεύασμα ολικής θυρεοειδεκτομής

Σύγκλειση του δέρματος με ενδοδερμική ραφή

μετά από ολική θυρεοειδεκτομή

*Αντώνιος Ι. Ευαγγέλου MD,MSc
Χειρουργός
Πτυχιούχος Α.Π.Θ.
Μεταπτυχιακό Δίπλωμα
Ήπαρ - Χοληφόρα - Πάγκρεας
Εξειδίκευση στη Λαπαροσκοπική Χειρουργική
Σπάρτης 1 (3ος όροφος), Κιλκίς
Τηλ.: 23410 25380
Κιν.: 6946 542397
http://evagelou.blogspot.gr/

* ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ ΓΝΩΜΗΣ
* Ακολουθήστε τη Γνώμη στο Facebook
* Ακολουθήστε τη Γνώμη στο Twitter
* Ακολουθήστε τη Γνώμη στο Pinterest
* Ακολουθήστε τη Γνώμη στο Google+
* Ακολουθήστε τη Γνώμη στο Dailymotion
* Ακολουθήστε τη Γνώμη στο Youtube