Act Business Center

Act Business Center

Παρασκευή 19 Μαΐου 2017

Η Διαλεκτική στη "Μηχανή του Καμύ: Μετα-υπαινιγμοί, στον Πλωτίνο και τη Σχολή της Φραγκφούρτης

Του Φώτη Μισόπουλου
.....ο καθορισμός των αποφάνσεων στο διαλεκτικό χώρο είναι μια τυπική διαδικασία του σκέπτεσθαι. Η Διαλεκτική αποτελεί για τον Αριστοτέλη μέρος της τυπικής Λογικής. Το ίδιο επικαλείται και για την Σοφιστική όταν η Εριστική αρχίζει να ορίζει ''τη μηχανή'' του τριγώνου ή της κυκλικής διαδρομής ''θέση-άρνηση- σύνθεση'' με την προφανή αντιληπτική οικειότητα που γνωρίζουμε.[1]


.....αυτό που ορίσαμε εξ αρχής σαν ''μηχανή Καμύ'' [Ιερό-Παράλογο- Εξέγερση, άξονες της καμυακής σκέψης][1] μπορούμε να το ξανακοιτάξουμε μ' ένα αποφαντικό σχηματικό τύπο, έχοντας κατά βάση την παρουσία του Σίσυφου, μύθος και παραμυθία του αιώνιου ανθρώπου και το στοχαστικό μαρξιστικό διαλεκτικό τοπίο, όπως αναδύεται από την σκέψη του Αλμπέρ Καμύ, ή καλύτερα από την μυθο-λογική του. 

Ο Σίσυφος είναι η αιώνια παρουσία του κινούμενου εργατικού δυναμικού στην παραγωγική καπιταλιστική διαδικασία από τον φεουδαλισμό μέχρι σήμερα. Η θέωσή του καρμικά, ως ταξική υπόλειψη του προλεταριάτου, είναι η Επανάσταση. Από τον φεουδαλισμό και μετά έχουμε τραπεζικό κατεστημένο, γι' αυτό ο Αντρε Ζιντ στον Προμηθέα του θ' αναφωνήσει-'' ο Δίας ειναι ο τραπεζίτης''. 

Αυτή η εννοιακότητα είναι αρκετά εγγύτερα στη Στοά του Πλωτίνου από ο,τι στην πρωτομαρξιστική σκέψη ενάντια στον Έγελο ή/και την σχετικά όμορη μαρκουζική θέση των φρουδο-μαρξιστών εν γένει- ''θέση- άρνηση- άρνηση της άρνησης'' , το famoso διώνυμο ''σημαίνον - σημαινόμενο''[2][3]

....η εμπειρική συμπόρευση του διαλεκτικού από τον Αριστοτέλη μέχρι τον Πλωτίνο είναι υπόθεση κυριολεξιών του λόγου, ενώ με την σχολή της Φραγκφούρτης η κυριολεξία έχει μετεξελιχτεί κύρια ως αυτο- συνειδησία του εργατικού κινήματος και ''αυτο''-ανάλυση ψυχαναλυτικών οδων του προλεταριάτου, αφήνοντας κατά μέρος τη διαμάχη Μαρξ- Εγελου για την κατεύθυνση της ιστοριας και τα ειδοποιά στοιχεία της. 

Ο Καμύ, όποια και αν είναι τα εσωτερα αντίπαλα σημαινοντα ή αντίπαλες σημαινόμενες ουσίες - και αυτό είναι ένα μεγάλο θέμα που δεν μπορεί να θιχτεί εδώ- στέκει με στοχαστική αμηχανία αν εννοιολογίες στην ιστορία της εξέλιξης της εργατικής τάξης προηγούνται in media res, αν δηλαδή κάποτε το σημαινόμενο είναι ''υλικό'' και πρέπει ν' αποτελέσει το σημαίνον, ανατρέποντας έτσι λογικές ακόμα και παραδεκτές στο αριστοτελικό ενταφιασμό του μη λογικού.

 Από αυτόν τον δρόμο νομίζω υπεισέρχεται στη λογική του παραλόγου και στον δικό του μοντερνισμό. Ο Καμύ βιώνει τον κόσμο σαν παραλογισμό κι εκδικητική μανία[ο Σίσυφος, η Πτώση], ενώ ο Μπέκετ σαν περιθώριο που κοιτάζει κατά το απάνθρωπο[disumano] [Το τέλος του παιχνιδιού]

......έχω την αίσθηση, ότι ο Καμύ γίνεται διαλεκτικός αφού πρώτα γράψει μυθιστόρημα, δηλαδή γίνει φιλόσοφος.[ο Σαρτρ δεν δέχτηκε ποτέ την θέση του στο στερέωμα των φιλοσόφων] [δική του είναι η ρήση, ότι ''όποιος θέλει να φιλοσοφίσει ας γράψει μυθιστορία'']. Η διαλεκτική του, λοιπόν, είναι ''φιλοσοφίζουσα'', και σαν τέτοια μπορεί να καθέλξει και πρακτικές είτε τεχνικές, ''μηχανικού'' ύφους, μέσα σε μετα-αριστοτελικές διαδικασίες και πλαίσια :

......αν υποθέσουμε ως ''θέση'' το Ιερό - πορευόμενοι κατά τη φορά που επιλέγουμε και το Παράλογο είναι άρνηση, τότε η σύνθεση αφορά την Εξεγερση. Αν η Εξέγερση είναι η θέση και το Ιερό η άρνηση, τότε η σύνθεση είναι το Παράλογο κ.ο.κ. Είναι πολύ λογικό στην Ιστορία της φιλοσοφίας, ή μέσα στην γενεαλογία του φιλοσοφικού γιγνεσθαι, ο Μισέλ Φουκώ να ''διαδέχεται'' κατά την κρίση μου τον Αλμπερ Καμύ. 

Το φουκωικό έργο ''Η αρχαιολογία της γνώσης'' [4] είναι η προτροπή να ανασκάψουμε, γενικά στη γνώση, και άρα και στην γοητευτική φιλοσοφικη θητεία της καμυακης συγκυρίας.....

......το προλεταριάτο πρέπει να χειραφετηθεί, ο λυπηρός εξανδραποδισμός του σημερινού πολιτικού συστήματος μπορεί να έχει ανάγκη μιας προσέγγισης άλλου είδους και για τον αριστερο χώρο, -όσος απέμεινε-, άλλων ανασκαφών...Ο Μαρξ νομίζω θα δεχόταν οτι η ιστορία αποτελεί το ''είναι'' και ότι αυτή η ερμηνεία είναι φιλοσοφική πριν αποτελέσει πολιτική δράση.

Ο Καμύ μάς προσφέρει μια ''ιδανική'' θέση στρατηγημάτων : Αν θεση ειναι η Εξεγερση και η άρνηση ειναι το Παράλογο τότε η σύνθεση ανάγεται στο Ιερό. Αν όμως η άρνηση είναι το Ιερό τότε η σύνθεση θα ήταν το Παράλογο, εφ' όσον θέση θα ήταν η Εξέγερση. 

Θέλω να πιστεύω ότι η Εξέγερση ως φιλοσοφικός όρος ειναι με το μερος της εννοιακότητας που δίνει ο φιλοσοφικός αναστοχασμός.ακόμα και στους μετα-μαρξιστικους υπαινιγμούς σήμερα. Η χειραφέτηση των ''κολασμένων'' αργεί....

[1] Χερμπερτ Μαρκούζε, Περι διαλεκτικής, 3 δοκίμια, μεταφρ. Κ. Ράντης, Αλεξανδρεια
[2] Ελενη Ποταμιανου, Η μυθο-λογική του Αλμπερ Καμύ, Ελληνικα Γράμματα
[3] ο.π.
[4] Μισελ Φουκω, Η αρχαιολογία της γνώσης, Εξάντας

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η Γνώμη Κιλκίς- Παιονίας διευκρινίζει στους αναγνώστες της ότι θεωρεί αυτονόητο το δικαίωμα του σχολιασμού και της κριτικής έκφρασης, όταν αυτό φυσικά δεν στοχεύει στην απαξίωση, στην ύβρη και στην προσβολή ατόμων και θεσμών.

Το αναγνωστικό κοινό θα πρέπει να γνωρίζει ότι η Γνώμη, επιδιώκοντας μια υγιή και αμφίδρομη επικοινωνία, δεν δημοσιεύει ανυπόγραφα σχόλια, αλλά ούτε και σχόλια ρατσιστικού, προσβλητικού και υβριστικού περιεχομένου.

Τα ενυπόγραφα άρθρα τέλος, εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας.