Μύθοι και αλήθειες για τις εξαρτήσεις

Η πρόληψη και αντιμετώπιση των εξαρτήσεων μέσα από την επιστημονική οπτική αλλά υπό το πρίσμα των κοινωνικών σχέσεων που αναπτύσσονται στη σύγχρονη εποχή αναδείχθηκαν κατά την ενημερωτική συνάντηση που πραγματοποίησε ο Δήμος Κιλκίς και η ΚΔΕΚ με τη συνεργασία του Κέντρου Πρόληψης εξαρτησιογόνων ουσιών και προαγωγής ψυχοκοινωνικής υγείας ''Νηρέας'' και του Κέντρου Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων ΚΕΘΕΑ – ΙΘΑΚΗ τη Δευτέρα 23 Μαρτίου στο Συνεδριακό Κέντρο του Δήμου Κιλκίς.
Την εκδήλωση άνοιξε η Πρόεδρος της ΚΔΕΚ Χρυσή Σοφού, η οποία μετέφερε τους χαιρετισμούς του Δημάρχου Κιλκίς Δημήτρη Σισμανίδη υπογραμμίζοντας ότι η Δημοτική Αρχή παίρνει θέση καλής θελήσεως αλλά και ευθύνης στο ζήτημα της ενημέρωσης για τις εξαρτήσεις. ''Είναι απαραίτητη η πρόληψη, είναι εξίσου σημαντικό να ενημερώσουμε και να ενημερωθούμε, να αντλήσουμε χρήσιμα διδάγματα και να αντιμετωπίσουμε τη σύγχρονη ύπουλη πληγή των εξαρτήσεων'' ανέφερε.

Η Έφη Τζούρα, ψυχίατρος, ως επιστημονικά υπεύθυνη του Κέντρου Πρόληψης ''Νηρέας'' παρουσίασε στη συνέχεια τους άξονες δράσης του.

Έργο του ''Νηρέα είναι η πρόληψη των εξαρτήσεων και απευθύνεται στον υγιή πληθυσμό.

Η πρόληψη των εξαρτήσεων γίνεται μέσω της επανεκπαίδευσης, της γνώσης και εξοικείωσης σε βασικές αξίες που καθορίζουν την ψυχοκοινωνική υγεία.

Η επανεκπαίδευση αφορά σε βασικές έννοιες: την έννοια του εαυτού, την ανάπτυξη της ανοχής στην ανασφάλεια και αβεβαιότητα, την έννοια της ευθύνης μέσα από τις επιλογές και τις επιθυμίες. Συγχρόνως αναπτύσσονται βιωματικές ομάδες και εργαστήρια για νήπια, παιδιά και εφήβους. Άμεσοι αποδέκτες των βιωματικών εκπαιδεύσεων είναι το παιδί, οι γονείς, το ευρύτερο σχολικό περιβάλλον.

Σύμφωνα με όσα ανέφερε η κα Έφη Τζούρα τα χαρακτηριστικά της σύγχρονης κοινωνίας είναι ο φόβος για την ανάληψη ευθύνης, η δίψα για αναγνώριση, το πάθος για εξουσία, η ανάγκη για βεβαιότητα και ασφάλεια, ο φθόνος μεταξύ ατόμων, το υπερδιογκωμένο εγώ, το κυνήγι και η θεοποίηση της επιτυχίας, η ελλειμματική γνώση του εαυτού.

Σε όλες αυτές τις καταστάσεις ριζώνουν η αναξιοκρατία, η αλληλοϋπονόμευση, η συντεχνιακή συναλλαγή, η απέχθεια προς την προσπάθεια, την οργάνωση και την έρευνα, η περιθωριοποίηση κάθε φευγάτου ή προικισμένου ατόμου.

Ο άνθρωπος με χαμηλό δείκτη συναισθηματικής νοημοσύνης διακρίνεται για την τυφλή φιλοδοξία του, τον ανταγωνισμό και την έλλειψη συνεργασίας, τη δίψα για εξουσία και την εμμονή να δείχνει καλός ή τέλειος.

Ακολούθως ο κ. Ηλίας Παρασκευόπουλος κοινωνικός λειτουργός, συστημικός ψυχοθεραπευτής – Προσωπικό Θεραπείας Συμβουλευτικού Κέντρου ΚΕΘΕΑ ΙΘΑΚΗ εξιστόρησε παραστατικά, με διαδραστικό τρόπο, τους μύθους και τις αλήθειες που διατρέχουν συνολικά το φάσμα των εξαρτήσεων.

'' Το αλκοόλ κάνει κακό σε όλους όσοι πίνουν''. Μύθος

Το αλκοόλ είναι το πιο σκληρό ναρκωτικό, με έντονο στερητικό σύνδρομο. Παραταύτα είναι νόμιμη ουσία, έχει διαπεράσει τις κοινωνικές εκδηλώσεις του βίου μας (π.χ. γάμος, κηδεία, πάρτυ, έξοδος κ.α) και χρησιμοποιείται για την κάλυψη προσωπικών αναγκών (Πίνω για να ξεχάσω ή για να χαλαρώσω ή να ξεθυμώσω κ.α.). Στατιστικά έχει αποδειχθεί ότι άτομα με πρόβλημα αλκοολισμού θα αναζητήσουν βοήθεια για απεξάρτηση μετά από δέκα χρόνια γιατί μετά από τόσο μεγάλο διάστημα αντιλαμβάνεται η οικογένεια την εξάρτηση του μέλους της από τη χρήση του.

''Όσοι κάνουν χρήση χασίς αργά ή γρήγορα καταλήγουν στην ηρωίνη'' – Μύθος. Το χασίς ωστόσο δεν είναι ακίνδυνη ουσία καθώς προκαλεί εξάρτηση, επηρεάζει την εγκεφαλική λειτουργία και είναι παράνομη ουσία.

''Παιδιά που έχουν χωρισμένους γονείς ή οικονομικά αδύναμους γονείς ή γονείς με χαμηλό εκπαιδευτικό επίπεδο πιο εύκολα θα μπλέξουν με τις ουσίες – Μύθος. Εκείνο που έχει σημασία είναι η σχέση γονέα παιδιού, η ποιότητά της και ο τρόπος αλληλεπίδρασης.

''Η συμπεριφορά του γονέα είναι υπεύθυνη για το εάν θα γίνει κάποιος εξαρτημένος'' Μύθος. Στο σημείο αυτό οι απόψεις διίστανται καθώς άλλοι αποδέχονται αυτή τη θεωρία και άλλοι αναπτύσσουν αντεπιχειρήματα.

''Τα υποκατάστατα ή τα χάπια βοηθούν στην απεξάρτηση''. Οι απόψεις της επιστημονικής κοινότητας διαφέρουν επίσης. Η ιατρική αντίληψη δέχεται ότι η εξάρτηση είναι μια χρόνια, υποτροπιάζουσα ασθένεια που συμπυκνώνεται λαϊκά στη φράση ''Το έπαθες μια φορά, το έχεις για πάντα'' και η θεραπεία γίνεται μέσω των υποκατάστατων. Η άλλη προσέγγιση, της ψυχολογίας αντιμετωπίζει τις εξαρτήσεις ως ένα ψυχοκοινωνικό φαινόμενο, προτάσσοντας το φαινόμενο του παγόβουνου και υποστηρίζει ότι η εξάρτηση θεραπεύεται. Το 1/3 των ηρεμιστικών συνταγογραφούνται στη Γερμανία λόγω εξάρτησης και όχι λόγω θεραπείας κάποιας διαταραχής ενώ το 2012 οι θάνατοι από εξάρτηση χαπιών στις Η.Π.Α ήταν πάνω από 16.000, πιο πολλοί δηλ και από τους θανάτους που οφείλονταν στη χρήση παράνομων ναρκωτικών.

Η εξάρτηση όπως τόνισε ο κ. Παρασκευόπουλος είναι πολυπαραγοντική, συνδέεται δηλ με την ουσία, (κουλτούρα ουσίας, μόδα, μουσική lifestyle) το περιβάλλον (πρότυπα, αξίες, γονείς, σχολείο, κοινωνικός περίγυρος, ανεργία) και την προσωπικότητα του ατόμου (μοναξιά, έλλειψη στόχων, περιέργεια, αντίδραση, χαμηλή αυτοεκτίμηση, δυσκολία έκφρασης συναισθημάτων). Μείζον θέμα στις εξαρτήσεις είναι το στερητικό σύνδρομο που εκδηλώνεται με τρέμουλο, έμετους και πόνους.

Η ελπίδα της απεξάρτησης και κοινωνικής επανένταξης απεικονίστηκε κατά την προβολή βίντεο για τα τριάντα χρόνια από την ίδρυση και λειτουργία του ΚΕΘΕΑ – ΙΘΑΚΗ το οποίο διαθέτει ένα εκτεταμένο δίκτυο υπηρεσιών σε Θεσσαλονίκη, Κιλκίς, Γιαννιτσά και υποστηριζει δωρεάν χρήστες ουσιών με διαφορετικά χαρακτηριστικά και ανάγκες: εφήβους, ενήλικες, εργαζομένους και φοιτητές, εξαρτημένους γονείς αλλά και εξαρτημένους από τη χρήση του διαδικτύου. Νέοι σε ηλικία αλλά και μεγαλύτεροι άνθρωποι και γονείς μετέφεραν τη βιωματική τους εμπειρία από τη μεγάλη περιπέτεια των εξαρτήσεων.

''Είχα δύο δρόμους να διαλέξω, το θάνατο ή τη φυλακή. Είμαι τυχερός που μπήκα στη φυλακή γιατί εκεί γνώρισα τις δομές του ΚΕΘΕΑ – ΙΘΑΚΗ. Μπήκα σε πρόγραμμα που με βοήθησε να αλλάξω τον τρόπο ζωής μου, να βγω έξω αγνός άνθρωπος και με καθαρές σκέψεις'' είπε μεταξύ άλλων ο 60χρονος Κώστας ο οποίος έπαιρνε εξαρτησιογόνες ουσίες σαράντα χρόνια και σήμερα, μετά από θεραπεία τριών ετών, βρίσκεται σε φάση επανένταξης. Γονέας παιδιού μετέφερε την προσωπική του εμπειρία. ''Παλέψαμε χρόνια για να σώσουμε το παιδί μας. Ευτυχώς που βρέθηκε στο δρόμο μας η ''Ιθάκη''.

Η εκδήλωση έκλεισε με συζήτηση ενώ καίριες επιστημονικές παρεμβάσεις έκανε και ο Διευθυντής του Κέντρου Υγείας Πολυκάστρου Γιώργος Περπερίδης.