Γράψε… λάθος, Κυριακή 8 Ιουνίου 2014

Γράφει ο Σπύρος Καρτσώνης

● Εσείς τις είδατε φέτος τις μαργαρίτες; Τις είδατε να ξεπροβάλλουν ολόδροσες και τρυφερές, για να γεμίσουν χρώμα τα μάτια σας και γλύκα την ψυχή σας;

Εγώ τις είδα τις μαργαρίτες! Άσπρες, κίτρινες, άγριες, χορταστικές βάλθηκαν να οργιάζουν σε πλαγιές και πλατώματα, προσπαθώντας να στρώσουν το χαλί της άνοιξης. Μιας άνοιξης που φέτος δε φανέρωσε -λόγω συνεχών βροχοπτώσεων- όλο της το κάλλος και δεν τη χαρήκαμε όπως έπρεπε!

Εγώ τις είδα τις μαργαρίτες! Τις απαθανάτισα μάλιστα με τη φωτογραφική μου μηχανή και την ομορφότερη φωτογραφία την έβαλα στην οθόνη του υπολογιστή μου! Για να μου θυμίζει τους… μαργαρίτες! Αυτούς που αφειδώς σκορπίζουν οι τηλε-ραδιοφωνούντες και δίνουν στη στήλη αυτή τροφή! Μικρό δείγμα:

☺«Το όνομα οπαδοί είναι επιεικό».

Επιεικώς απαράδεκτον το… λεχθέν! Επειδή όμως είμαστε επιεικείς θα προσπαθήσουμε να δώσουμε να καταλάβει ο φίλος μας τούτο: δεν πρέπει να αγωνίζεται για να μας προσφέρει μια κατασκευασμένη δημοτική. Αν δεν το καταλάβει, τότε θα πρέπει να μάθει ότι το όνομα δημοσιογράφος είναι στην περίπτωσή του… επιεικές και ότι δεν πρέπει να υπολογίζει πλέον στα… επιεική μας συναισθήματα!

☺ «Τα άνθη λουλουδίζουν σε όλο τον κήπο…».

Τι μου λες! Μήπως υπερβάλλεις λιγάκι; Άνθη να λουλουδίζουν και… λουλούδια να ανθίζουν; Είσαι βεβαία πως δεν σε ζάλισε η μυρωδιά τους;

☺«Για τους αμετανόητους νοσταλγούς του παρελθόντος, αλλά και του μέλλοντος».

Νοσταλγούς του μέλλοντος; Ήρθε το μέλλον και πέρασε, απέκτησε μάλιστα και νοσταλγούς, κι εγώ δεν το πήρα χαμπάρι; Όπισθεν ολοταχώς: επιστροφή στο… μέλλον!

☺«Κανένας φοροφυγάς δεν είναι παράδειγμα προς αποφυγήν».

Άρα είναι παράδειγμα προς μίμησιν!

☺«Νεότερα νέα στο επόμενο δελτίο μας».

Πώς να το κάνουμε; Έχει μια τετράγωνη λογική η φράση: Τα νέα που έρχονται μετά τα τελευταία νέα είναι, χωρίς αμφιβολία, νεότερα νέα! Και αυτά που μένουν, αφού έρχονται νεότερα νέα, είναι παλαιότερα νέα! Και ποιος θέλει να ακούσει τα παλιά νέα; Κανείς! Άρα, μόνο τα νέα νέα έχουν ζήτηση!

● «Προεκλογική συγκέντρωση στις 8 Μάη στην πλατεία…».

Το λάθος: 8 Μάη. Το σωστό: 8 του Μάη ή 8 Μαΐου.

Άρα, δε θα πούμε ή γράψουμε π.χ. στις 25 Μάρτη αλλά στις 25 του Μάρτη ή στις 25 Μαρτίου. Δε θα πούμε στις 17 Νοέμβρη αλλά στις 17 του Νοέμβρη ή στις 17 Νοεμβρίου.

● «Θα κάνω ότι είναι δυνατόν, για να φανώ αντάξιος της αγάπης των δημοτών».

ότι - ό,τι - οτιδήποτε:

Η γνωστή μας υποδιαστολή, η οποία σημειώνεται στους δεκαδικούς αριθμούς για να ξεχωρίσει το ακέραιο από το δεκαδικό μέρος, σημειώνεται και στην άκλιτη αναφορική αντωνυμία ό,τι (= οτιδήποτε), για να την ξεχωρίσει από τον ειδικό σύνδεσμο ότι (= πως), αλλά και από τον αιτιολογικό σύνδεσμο ότι (= γιατί, διότι).

Παραδείγματα: «Νομίζω ότι (= πως) ό,τι (= οτιδήποτε) και να του πω δε θα τον πείσω» - «Μου είπε ότι (=πως) θα έρθει και θα μου δώσει ό,τι (= οτιδήποτε) του ζητήσω».

Αρκετές φορές είδαμε στην τηλεόραση, στο Διαδίκτυο και σε εφημερίδες την αναφορική αντωνυμία ό,τι χωρίς υποδιαστολή (βεβαίως για πολλά ότι που θα έπρεπε να είναι ό,τι ίσως φταίει ο ορθογράφος του Word, ο οποίος κοκκινίζει το ό,τι λες και είναι λάθος). Είναι απαραίτητη η υποδιαστολή (συνήθως την ονομάζουμε κόμμα, αλλά πιο σωστό είναι να τη λέμε υποδιαστολή), γιατί η παράλειψή της προκαλεί εννοιολογική σύγχυση (π.χ.: Λες ότι θέλεις - Λες ό,τι θέλεις). Αξίζει να σημειώσουμε ότι παλαιότερα στον έντυπο λόγο αντί για υποδιαστολή μεσολαβούσε ένα κενό διάστημα ανάμεσα στο ο- και στο -τι (ό τι).

Έχουμε λοιπόν:

- ό,τι (αναφορική αντωνυμία) = αυτό που, εκείνο το οποίο, οτιδήποτε, όποιος, όσος, οποιοσδήποτε. Είναι εύκολο να την ξεχωρίσουμε, γιατί έχει κυρίως τη σημασία της αναφορικής αντωνυμίας οτιδήποτε (η οποία δεν χωρίζεται με υποδιαστολή, εφόσον δεν συγχέεται με τον σύνδεσμο ότι), αλλά και γιατί στον προφορικό λόγο τονίζεται πολύ εντονότερα από το ότι. Φράσεις που συντάσσονται με το ό,τι: απ΄ ό,τι - ό,τι έγινε έγινε - ό,τι και να γίνει - ό,τι καλύτερο - ό,τι κι αν - ό,τι κι ό,τι - ό,τι να ΄ναι - ό,τι πεις - ό,τι πρέπει - ό,τι χειρότερο - σε ό,τι αφορά.

Παραδείγματα: «Μη νομίζεις ότι δεν ακούω ό,τι μου λες» - «Αγόρασε ό,τι θέλεις» - «Ό,τι πάρεις 1 ευρώ» - «Ό,τι παιχνίδια δε θέλεις, πέταξέ τα» - «Δε θα αγοράσω ό,τι κι ό,τι» - «Ό,τι τύχει» - «Ό,τι γράφει δεν ξεγράφει» - «Ό,τι και να κάνεις δε σε συγχωρώ» - «Ό,τι ερωτήσεις έχεις, θα τις συζητήσουμε μετά».

- ότι (ειδικός σύνδεσμος) = πως: «Είπε ότι αύριο θα γυρίσει» - «Νόμιζα ότι θα πάμε μαζί».

- ότι (αιτιολογικός σύνδεσμος) = γιατί, διότι: «Συλλογιστείτε το καλά, ότι σας καίμε τα χωριά» (δημ. τραγ.) - «Χαίρομαι, ότι πέτυχαν οι προσπάθειές σου».

Μια αμφισβητούμενη περίπτωση είναι το άκλιτο χρονικό ( σύνδ. ή επίρρ.) oti = μόλις, τη στιγμή ακριβώς που…, μόλις, πριν από λίγο, μόλις και μετά βίας, με δυσκολία. Υπάρχει η άποψη ότι χωρίζεται με υποδιαστολή, υπάρχει όμως και η αντίθετη άποψη. Είμαστε υποστηρικτές της πρώτης άποψης.

Παραδείγματα: «Ό,τι ήρθαμε στο σπίτι, χτύπησε το τηλέφωνο» - «Πού είναι η μητέρα σου; Ό,τι έφυγε» - «Ό,τι κρατιόταν στα πόδια του».

Μετά τα ανωτέρω γίνεται φανερό ότι στην αρχική μας φράση το ό,τι χρειάζεται υποδιαστολή: «Θα κάνω ό,τι είναι δυνατόν, για να φανώ αντάξιος της αγάπης των δημοτών».

Καλή εβδομάδα, φίλοι μου! Και να είστε σίγουροι ότι και εγώ… θα κάνω ό,τι είναι δυνατόν για να φανώ αντάξιος της αγάπης που δείχνετε στη στήλη αυτή!

kartswnhs@gmail.com