Η θλιβερή άλγεβρα της επαναγοράς

Του Γιάνη Βαρουφάκη 
Έχουμε και λέμε: Δαπανώντας (δανεικό) ποσό Π για την επαναγορά ομολόγων, το όφελος του ελληνικού δημοσίου ισούται με Φ = Π επί {(100-x)/x}, όπου Φ είναι τα δις χρέους που θα «καταργηθούν» και x είναι η τιμή επαναγοράς εκφρασμένη ως ποσοστό της ονομαστικής τους αξίας.

Ας δούμε ένα παράδειγμα: Αν (όπως είχε αρχικά συμφωνηθεί στο Eurogroup), η επαναγορά γινόταν στο 28% της ονομαστικής αξίας των ομολόγων (δηλαδή, εάν x=28), με τα 10 δις που θα δανειστεί από το EFSF η κυβέρνηση για να αγοράσει τα ομόλογά της από τους ιδιώτες (δηλαδή Π=10) θα πετύχει μείωση του χρέους 25,7 δις. Προϋπόθεση βέβαια για μια τέτοια μείωση είναι, πέραν των 15 δις που εξαναγκάζονται να «πουλήσουν» οι ελληνικές τράπεζες, να πουλήσουν άλλα 25 δις ομολόγων τα hedge funds (από τα 45 δις που διαθέτουν).

Το πρόβλημα, βέβαια, είναι πως και μόνο η ανακοίνωση ότι το κράτος έχει δανειστεί 10 δις για την επαναγορά, αυξάνει ραγδαία την τιμή επαναγοράς των ομολόγων. Αν το κράτος επέμενε στην συμφωνημένη τιμή του 28%, τότε τα hedge funds δεν υπήρχε περίπτωση να προσφέρουν 25 δις ομολόγων, ώστε να προκύψει το όφελος των 25,7 δις. Οπότε, κυβέρνηση και ΕΕ αναγκάστηκαν να βάλουν νερό στο κρασί τους και να προσφέρουν μεγαλύτερη τιμή, που η δημοπρασία θα προσδιορίσει κοντά στο 35% της ονομαστικής αξίας των ομολόγων. Δηλαδή, x=35 αντί για x=28 στον πιο πάνω τύπο. Άρα, το όφελος του δημοσίου, σε όρους απομείωσης του χρέους, περιορίζεται από τα 25,7 στα 18,6 δις (κάτι που προϋποθέτει βέβαια ότι τα hedge funds θα πουλήσουν σε αυτή την τιμή τουλάχιστον 14 δις).

Μην ξεχνάμε βέβαια, ότι στόχος του Eurogroup για την επαναγορά χρέους ήταν μια μείωση του ελληνικού δημόσιου χρέους κατά 31 δις. Είναι προφανές ότι, μερικές μέρες μετά το Eurogroup, ο σχεδιασμός του ανατρέπεται από την πραγματικότητα. Αντί για 31 δις μείωσης, η επαναγορά θα φέρει, στην καλύτερη των περιπτώσεων, μείωση 18,6 δις. Άλλη μια φορά ο γερμανός πολίτης θα ακούσει ότι άλλο ένα σχέδιο για την Ελλάδα απέτυχε σε χρόνο ρεκόρ. Και νάταν μόνο αυτό;

Το χειρότερο είναι η καταδίκη της ανακεφαλαιοποίησης των ελληνικών τραπεζών σε πλήρη, παταγώδη και σημαδιακή αποτυχία. Όπως έχω γράψει αλλού, η επαναγορά χρέους, ως μέσο μείωσης του δημόσιου χρέους, αποτελεί ένα PSI Νο.2 αποκλειστικά για τις ελληνικές τράπεζες (και μια μεγάλη ανταμοιβή των hedge funds, παράλληλα). Οπότε, και εδώ έγκειται η ύψιστη ανοησία, ο έλληνας φορολογούμενος δανείζεται περίπου 24 δις από τον Βορειο-Ευρωπαίο φορολογούμενο (στο πλαίσιο της περίφημης δόσης) με σκοπό να τα δώσει στις τράπεζες που πάσχουν από δραματική έλλειψη κεφαλαίων. 

Όμως ο όρος για αυτό το νέο δάνειο είναι το Υπουργείο Οικονομικών να επιβάλει στις ίδιες τράπεζες κούρεμα της τάξης των 14 δις! Όπως όλοι γνωρίζουν, ακόμα και χωρίς αυτό το κούρεμα η ανακεφαλαιοποίηση των 24 δις δεν θα αρκούσε για να πάψουν οι τράπεζες να είναι πτωχευμένες (κάτι που παραδέχεται και η ΕΚΤ λέγοντας ότι, πέραν των κεφαλαίων της ανακεφαλαιοποίησης, οι ελληνικές τράπεζες έχουν άμεση ανάγκη να προσελκύσουν ιδιωτικά κεφάλαια). Πόσο μάλιστα τώρα που τους επιβάλεται να διαγράψουν με μια μονοκονδυλιά από τα βιβλία τους αξία 14 δις!

Περιληπτικά, οι τελευταίες αποφάσεις της ΕΕ, οι οποίες πανηγυρίζονται ως μια μεγάλη επιτυχία για την χώρα μας, μεταφράζονται στο εξής θέατρο του παραλόγου:

Δανειζόμαστε 10 δις ώστε, επιβάλλοντας κούρεμα 14 δις στις πτωχευμένες ελληνικές τράπεζες, να δανειστούμε άλλα 24 δις από το EFSF για να τα δώσουμε στις... ίδιες τράπεζες, γνωρίζοντας ότι θα παραμείνουν πτωχευμένες, και δεν πρόκειται να παράσχουν δεκάρα ρευστότητας στις επιχειρήσεις.

Περνάμε 12,5 δις μέτρων για το 2013 για να πάρουμε από το ένα σκέλος της ΕΕ (το EFSF) αυτά τα 24 δις καθώς και άλλα μερικά από τα οποία η μερίδα του λέοντος θα χρησιμοποιηθεί για την αποπληρωμή του άλλους σκέλους της ΕΕ (η ΕΚΤ). Με απλά λόγια, η ΕΕ παίρνει χρήματα από την μία τσέπη, τα βάζει στην άλλη και στο μεταξύ η ελληνική οικονομία χρεώνεται περισσότερα την ώρα που το εθνικό της εισόδημα φθίνει.

Σαν να μην έφτανε αυτό, τα μέτρα των 12,5 δις εγγυόνται ότι το κράτος θα έχει πρωτογενές έλλειμμα για άλλα δύο χρόνια (ενώ με μέτρα μόλις 2 δις θα το είχαμε εξαλείψει σήμερα).

Την ίδια στιγμή, παραπλανούμε τους πολίτες των χωρών που μας δανείζουν, και βεβαίως τον ελληνικό λαό, μιλώντας για συρρίκνωση του δημόσιου χρέους στο 124% το 2020 όταν το βέλτιστο σενάριο (το οποίο, με υπεραισιοδοξία, προβλέπει το τέλος της ύφεσης και μια μικρή αύξηση του ΑΕΠ) δίνει ένα ποσοστό χρέους το 2020 της τάξης του 168%, στην καλύτερη των περιπτώσεων.

Κλείνω με ένα ερώτημα: Νομίζετε ότι η συνέχιση αυτής της παραπλάνησης της κοινής γνώμης στην Ελλάδα και, ιδίως, στην Βόρεια Ευρώπη βελτιώνει την θέση της χώρας εντός της Ευρωζώνης, μακροπρόθεσμα; Ή μήπως την υπονομεύει;

protagon.gr