Παρουσίαση Εκπαιδευτικού Εγχειριδίου "Διδάσκοντας την ιστορία του Πόντου" στο Κιλκίς (ΦΩΤΟ)

Γράφει ο Χρήστος Καναρόπουλος
Η πόλη του Κιλκίς επιλέχθηκε και όχι τυχαία από το Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, και συγκεκριμένα από τη Γενική Γραμματεία Θρησκευμάτων προκειμένου να παρουσιαστεί με Επιμορφωτική Ημερίδα το σχολικό εγχειρίδιο "Διδάσκοντας την Ιστορία του Πόντου", την Τρίτη 20 Φεβρουαρίου 2024.

Τιμητική επιλογή για το Κιλκίς και τους Κιλκισιώτες, μια κατεξοχήν πολυπροσφυγική πόλη, με την πλειοψηφία τους να κρατούν τις ρίζες τους από τον ηρωικό και μαρτυρικό Πόντο, με τη μέριμνα της Ιεράς Μητροπόλεως Πολυανής και Κιλκισίου και την θερμή υποστήριξη του Δήμου Κιλκίς.

Η εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στο φιλόξενο Συνεδριακό Κέντρο του Δήμου Κιλκίς, είναι ενταγμένη στο πρόγραμμα εορτασμού των 100 χρόνων από την ανύψωση της Επισκοπής Πολυανής σε Ιερά Μητρόπολη Πολυανής και Κιλκισίου, και το συγκεκριμένο εγχειρίδιο που θα εισαχθεί στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, έρχεται να ικανοποιήσει ένα πάγιο και διαχρονικό αίτημα των απογόνων του Πόντου και της Μ. Ασίας.

Πρόκειται για ένα εκπαιδευτικό εγχειρίδιο που δημιούργησε η Έδρα Ποντιακών Σπουδών ΑΠΘ σε συνεργασία με τη Γ.Γ. Θρησκευμάτων, στο οποίο επιχειρείται με λόγο απλό και κατανοητό, επιγραμματικά αλλά και με τις απαραίτητες επισημάνσεις και αναφορές, με χρήση και αξιοποίηση της παλαιότερης αλλά και της σύγχρονης βιβλιογραφίας, να αποτελέσει στην ουσία μία επιτομή της ιστορικής παρουσίας των Ελλήνων στις νότιες ακτές του Εύξεινου Πόντου, από τους αρχαίους χρόνους μέχρι και τις αρχές του 20ου αιώνα.

Την Ημερίδα χαιρέτησαν ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Πολυανής και Κιλκισίου κ. Βαρθολομαίος, ο και οικοδεσπότης, ο Γενικός Γραμματέας Θρησκευμάτων του Υπουργείου Παιδείας κ. Γεώργιος Καλαντζής, ο Δήμαρχος Κιλκίς κ. Δημήτριος Κυριακίδης και οι Προϊστάμενοι της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης κ. Σωτήριος Μαρκάδας και κα Λαμπρινή Φρόση. Παρέστησαν επίσης οι Αντιδήμαρχοι Κιλκίς κ.κ. Θεμιστοκλής Ανθρακίδης, Γεώργιος Μπαλάσκας και Κωνσταντίνος Παπακώστας ενώ συμμετείχαν Εκπαιδευτικοί, Κληρικοί, εκπρόσωποι Φορέων και πολίτες.

Τις Εισηγήσεις που παρουσίασαν εξαιρετικό ενδιαφέρον έκαναν οι κ.κ. Κυριάκος Χατζηκυριακίδης, Επίκουρος Καθηγητής Έδρας Ποντιακών Σπουδών ΑΠΘ, με θέμα "Οι Έλληνες του Πόντου. Σύντομη ιστορική αναδρομή", Μανούσος Μαραγκουδάκης με θέμα "Πολιτισμικό Τραύμα και Κοινωνική Αλληλεγγύη", Θεοδόσιος Κυριακίδης, Επισκέπτης Λέκτορας Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδος, με θέμα "Πτυχές της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου", Ιωάννης Κασκαμανίδης, Ε.ΔΙ.Π. στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημ. Εκπαίδευσης Φλώρινας του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, με θέμα "Μνήμη και Ταυτότητα των Ποντίων σήμερα, Ανθρωπολογικά σχόλια μεταξύ της δημόσιας και ακαδημαϊκής ιστορίας, Μαγδαληνή Παρχαρίδου, ΔΡ Βυζαντινής Αρχαιολογίας με θέμα "Κειμήλια των Ελλήνων του Πόντου στην Π.Ε. Κιλκίς, Προστασία και Ανάδειξη", Μαρία Ηλιοπούλου, Εκπαιδευτικός Α/Βάθμιας Εκπαίδευσης, με θέμα "Οι Νέες Τεχνολογίες και οι Ψηφιακές Εφαρμογές στην Εκπαιδευτική Διαδικασία: Η Διδασκαλία της Ιστορίας των εργαλείων του 21ου αιώνα. "Ο Ελληνισμός της Καθ' ημάς Ανατολής και η Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου", Δόμνα Χατζηγιαννάκου, Φιλόλογος, "Αξιοποιώντας το εγχειρίδιο για τον Ποντιακό Ελληνισμό...χωρίς εργαλεία".

Το εγχειρίδιο "Διδάσκοντας την ιστορία του Πόντου" παρουσίασαν οι κ.κ. Κυριάκος Χατζηκυριακίδης, Θεοδόσης Κυριακίδης, Νίκος Μισολίδης και Μαρία Τοπαλίδου.

Γ. Καλαντζής: "Τιμή στη μνήμη των Προγόνων του Πόντου"

Επιλέχθηκε η πόλη του Κιλκίς πρώτα και κύρια γιατί υπάρχει, όπως τη γνωρίζουμε σήμερα, χάρη στους Πρόσφυγες και μας δίνεται ακόμα μία ευκαιρία να αποτίσουμε τον οφειλόμενο φόρο τιμής., σε όλους αυτούς που εγκαταστάθηκαν εδώ και δημιούργησαν από το μηδέν τη ζωή τους, ξεκαθαρίζοντας ότι η περιοχή είναι ελληνική.

Δεύτερον, με τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη κ. Βαρθολομαίο, ξεκινήσαμε πριν από πολλά χρόνια να εισάγουμε στα Σχολεία έναν Διαγωνισμό αφιερωμένο στη μνήμη των προγόνων μας, Μικρασιατών και Ποντίων και για τη Γενοκτονία που υπέστησαν από το καθεστώς των Νεοτούρκων και μας συνδέουν πνευματικοί δεσμοί φιλίας.

Οπότε βρισκόμαστε στο Κιλκίς χάρη στο ενδιαφέρον και στη μέριμνα της Ιεράς Μητροπόλεως Πολυανής και Κιλκισίου και στη θερμή φιλοξενία του Δήμου Κιλκίς που υποστήριξε τη συγκεκριμένη προσπάθεια.

Έχει ιδιαίτερη αξία να επισημάνουμε ότι όσοι προσδιορίστηκαν ως αντίπαλοι του Έθνους μας, είχαν πάντοτε στο στόχαστρο δύο ομάδες, για να εκδηλώσουν τις πολιτικές εξόντωσης τους, τον Παπά και τον Δάσκαλο. Και αυτό δεν είναι τυχαίο για τον Ελληνισμό, γιατί και οι δύο είναι αυτοί που κράτησαν τη συνέχεια, τη γλώσσα και την πίστη. Όταν εξέλειπε η γλώσσα, αλλά δεν εξέλειπε η πίστη, δεν εξέλειπε η συνείδηση. Όπου όμως εξαλείφθηκε η πίστη, αλλά έμεινε η γλώσσα, εξαλείφθηκε η συνείδηση.

Ο Παπάς και ο Δάσκαλος, ήταν και είναι οι εγγυητές της συνέχειας του Έθνους και του Γένους μας και συνεχίζουν να διατηρούν αυτό που παραλάβαμε από τους Πατέρες μας, όχι ίδιο, αλλά εξελισσόμενο και ζωντανό, όπως μας αξίζει, στη μνήμη εκείνων που επιβίωσαν και έχτισαν την Ελλάδα που αγαπάμε όλοι σήμερα.

Μητροπολίτης Κιλκισίου: "Ο Πόντος ξεριζώθηκε, αλλά δεν έσβησε"

Επιτρέψτε μου να απευθύνω σε όλους σας, απόψε, με ένα ευθύ, αλλά δύσκολο ερώτημα: ζει ο Πόντος; Στην εποχή μας, κάθε τέτοιο ερώτημα που έχει να κάνει με την ιστορική αυτοσυνειδησία, την ταυτοτική διαπάλη και την πολιτιστική ευθύνη, μας φέρνει όλους σε μία αμήχανη κατάσταση. Γιατί ο μόνος τρόπος να απαντήσουμε καταφατικά, ότι «ναι, σήμερα ο Πόντος εξακολουθεί να ζει», είναι να μελετούμε την ιστορία, να εφαρμόζουμε καθημερινά την παράδοση και να εμπεδώνουμε την αγνή εθνική μας αυτοπεποίθηση. Οι πράξεις, όμως, αυτές στις μέρες μας, στις μέρες της πνευματικής νωθρότητας, της απαξίωσης κάθε ηθικής και πολιτιστικής πυξίδας που μας χάρισαν οι προηγούμενες γενεές, δεν είναι μία εύκολη υπόθεση. Είναι, ωστόσο, μία αναγκαία συνθήκη για το μέλλον μας.

Πριν από 100 περίπου χρόνια, οι γεωπολιτικές συνθήκες της εποχής καταδίκασαν τους παππούδες μας σε έναν πολύμορφο θάνατο: είτε στην φυσική αποβίωση είτε στην προσφυγιά. Και ήταν αυτή, πράγματι, μια διπλή θανατική καταδίκη του Πόντου, αφού ο πρόσφυγας είναι κι αυτός ένας ζωντανός νεκρός: κηδεύει την πατρίδα του και μαζί της κηδεύεται και ο ίδιος. Η στόφα, όμως, της Ποντιακής κληρονομιάς άντεξε. Ο Πόντος ξεριζώθηκε, αλλά δεν έσβησε. Διασκορπίστηκε αλλά δεν εξανεμίστηκε. Βρέθηκε σε νέο έδαφος και έκανε ξανά προκοπή και πολιτισμό. Ανέδειξε τα τιμαλφή της πίστεως του Θεού, καταφέρνοντας να διασώσει την παράδοση, τη γλώσσα και τη λεβεντιά που χαρακτήρισε το γένος μας.

Σε αυτά τα χνάρια, από τη σφαγή και τα καραβάνια των προγόνων μας, περπατούμε ταπεινά κι εμείς εδώ, στον όμορφο τόπο του Κιλκίς. Έναν τόπο με κυρίαρχο το ποντιακό στοιχείο, που μεταλαμπαδεύεται από γενιά σε γενιά. Πρόκειται για την ουσία της υπάρξεώς μας! Εξ ου και είναι αναγκαία συνθήκη για το μέλλον μας, να τη διατηρήσουμε: διότι διαφορετικά δεν υπάρχουμε. Συνεχίζουμε να ιστορούμε με ευλάβεια και συγκίνηση τα γεγονότα του αφανισμού από την σπάθη των Νεοτούρκων, ούτως ώστε να διατηρήσουμε ζωντανές στη μνήμη μας τις πατρογονικές εστίες και να προστατεύσουμε τα χαρακτηριστικά της παράδοσής μας. Οπλιζόμαστε με γνώση, με Χριστό και με προθυμία, προκειμένου να διαμορφώσουμε το μέλλον που θέλουμε αλλά και που χρωστάμε στις προηγούμενες γενεές. Γενεές, στις οποίες οφείλουμε, λοιπόν, όχι μόνο τη βιολογική μας υπόσταση, αλλά την ψυχή και την προσωπικότητά μας.

Στο πλαίσιο αυτό, ευλογώ με ιδιαίτερη χαρά και τιμή τις εργασίες της σημερινής ημερίδας, η οποία πραγματοποιείται κατόπιν συνεργασίας με την Γραμματεία Θρησκευμάτων του Υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού και συγκεκριμένα με τον δραστήριο και έμπειρο Γραμματέα Θρησκευμάτων κ. Γεώργιο Καλαντζή. Η Ημερίδα αυτή συμβάλλει ακριβώς σε αυτό τον υπαρξιακό σκοπό της ανάγνωσης και της ερμηνείας του παρελθόντος μας. Με άλλα λόγια, η ημερίδα αυτή διακονεί την αυταπόδεικτη αριστοτελική αλήθεια, ότι το άτομο δεν είναι το επίκεντρο του παντός, αλλά υπάρχει μόνο εντός της κοινωνίας, ως αδιάσπαστου όλου, του γεννήτορα, του ζώντος και του αγέννητου. Είμαστε κυρίαρχοι του εαυτού μας, ναι! Αλλά η καλή χρήση αυτής της κυριαρχίας δεν μπορεί να γίνει χωρίς παιδεία, ήθος, πολιτισμό και άρα γνώση του ιστορικού μας παρελθόντος, του ίδιου μας του γεννήτορα.

Ευχαριστώ ιδιαίτερα τον αξιότιμο κ. Δήμαρχό μας κ. Δημήτριο Κυριακίδη για την παραχώρηση του Συνεδριακού Κέντρου του Δήμου και την αγαστή συνεργασία μας.

Εύχομαι εκ βάθους καρδίας, η ευλογία του Τριαδικού Θεού να σκέπει όλους σας, ώστε να έχετε υγεία, ειρήνη και καλά αποτελέσματα στον σημερινό επιστημονικό σας διάλογο.

Δήμαρχος Κιλκίς Δ. Κυριακίδης: "Η μνήμη είναι η πρώτη ύλη της ιστορίας"

Πράγματι σήμερα είναι μια πολύ καλή μέρα για την Παιδεία, για τον Πολιτισμό μας και για τους εκπαιδευτικούς, καθώς καλούνται να φέρουν σε πέρας ένα λαμπρό έργο, να γίνουν δηλ. οι μεταλαμπαδευτές της ιστορικής γνώσης και να φέρουν τα παιδιά μας σε άμεση επαφή με το μακρινό, ίσως και άγνωστο για πολλούς μαθητές, παρελθόν τους.

Αισθάνομαι με την σημερινή παρουσίαση του σχολικού συγγράμματος που πραγματεύεται την Ιστορία του Πόντου, ότι αποκαθίσταται με κάποιο τρόπο η τάξη, ότι διορθώνεται μια αδικία. Αναφέρομαι στην κατάργηση της Ιστορίας του Ποντιακού Ελληνισμού από την σχολική ύλη της Γ’ Λυκείου πριν από δέκα χρόνια και στις αρνητικές συνέπειες που έχει γενικότερα στην Παιδεία και στην εξέλιξη κάθε λαού η αποκοπή ή η αποσιώπηση μαρτυριών και γεγονότων που οργανώνουν και συγκροτούν τη μνήμη και τη συνείδηση.

Γιατί η μνήμη, όπως υποστηρίζουν αρκετοί ιστορικοί, είναι η πρώτη ύλη της ιστορίας και οι αντλήσεις από το πηγάδι της πρέπει να είναι καθαρές και να αποδίδονται σωστά και με αντικειμενικό τρόπο εξήγησης και κατανόησης σε κάθε γενιά.

Χαίρομαι ειλικρινά γιατί η Ιστορία των Ελλήνων του Πόντου μπαίνει ξανά στις τάξεις των Σχολείων μέσα από τον έγκυρο επιστημονικό λόγο και την προσεγμένη γραφή των καθηγητών, που διδάσκουν στην έδρα των Ποντιακών Σπουδών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου.

Χαίρομαι που όλοι οι μαθητές θα αποκτήσουν ισχυρά εφόδια για να πλάσουν στη φαντασία τους και να δώσουν χώρο στην καρδιά τους την ιστορία του Πόντου. Τη μνήμη του τόπου καταγωγής των αλησμόνητων χαμένων Πατρίδων, η οποία είναι καθοριστική για τη διαμόρφωση της συλλογικής ποντιακής ταυτότητας. Οι δε τόποι όπου συγκεντρώθηκαν μόνιμα με χίλια βάσανα οι ξεριζωμένοι Πόντιοι έναν και πλέον αιώνα μετά τους σκληρούς διωγμούς, τις εκτοπίσεις και την κατάρρευση του ελληνισμού της Μικράς Ασίας μετεξελίχθηκαν σε κοιτίδες Παιδείας και Πολιτισμού. Οι παραδόσεις, οι χοροί και τα τραγούδια είναι μέρος αυτής της κληρονομιάς που άπλωσαν εκτενώς και στην πόλη μας και στον Δήμο μας οι πρώτοι πρόσφυγες αλλά και η επόμενη γενιά.

Η υποδοχή, επομένως, του εκπαιδευτικού πονήματος στην περιοχή μας έχει ιστορική σημασία αλλά και μεγάλη συναισθηματική αξία για όλους μας.

Ανυπομονώ και εγώ, όπως όλοι μας να κρατήσω και να διαβάσω το σχολικό εγχειρίδιο για την Ιστορία του Πόντου. Πιστεύω ότι είναι προϊόν τεκμηριωμένης επιστημονικής μελέτης και έρευνας πρωτογενών πηγών και για το λόγο αυτό συγχαίρω προκαταβολικά τους συγγραφείς του πονήματος.

Θερμά συγχαρητήρια αξίζουν στην Γενική Γραμματεία Θρησκευμάτων του Υπουργείου Παιδείας, στην έδρα των Ποντιακών Σπουδών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, στην Ιερά Μητρόπολη Κιλκίς και στον Ποιμενάρχη μας κύριο Βαρθολομαίο, που προωθούν υποστηρικτικά, όπως και ο Δήμος Κιλκίς, άλλωστε, την ιδέα της επαναφοράς της ιστορίας των Ελλήνων του Πόντου στα Σχολεία μας.

Με τις σκέψεις αυτές χαιρετίζω την σημερινή εκδήλωση και εύχομαι κάθε επιτυχία στις εργασίες της επιμορφωτικής ημερίδας.