Ύπαιθρος – Γεωργία – Διατροφή (οι τρεις μοίρες της Χώρας…)

Του Κώστα Κιλτίδη
Το δημογραφικό, είναι το μείζον εσωτερικό εθνικό ζήτημα που καρτερικά επί δεκαετίες ζητά επίλυση. Μακράν από όλα τα άλλα προβλήματα ,δεύτερο είναι αυτό της ερημοποίησης έως ξεθεμελιώματος της Υπαίθρου, που συμπαρασύρει την κυρίαρχη οικονομική δραστηριότητα σ αυτήν, την γεωργική ενασχόληση. Σχεδόν κάθε χρόνο ακούγεται η απόγνωση της πλειοψηφίας των Ελλήνων Γεωργών (Αγρότες, Κτηνοτρόφοι, Δασοπόνοι και Αλιείς). Το επονομαζόμενο αγροτικό ζήτημα, δυστυχώς αντιμετωπίζεται διαχειριστικά. Την 1/9/2020 έστειλα τις σκέψεις και τις προτάσεις μου στην Ομάδα Εργασίας-Σχέδιο Πισσαρίδη με κοινοποίηση στον Πρωθυπουργό, όταν διαπίστωσα ότι στην περίληψη της μελέτης για την ανασυγκρότηση της χώρας, απουσίαζε κάθε αναφορά στην Ύπαιθρο και τον Γεωργοδιατροφικό Τομέα.

Ο Πρωθυπουργός διακήρυξε από την Αλεξανδρούπολη(Αύγουστος 2020), ότι για να ανασαίνει το κέντρο πρέπει να λειτουργεί και να αναπτύσσεται η Περιφέρεια. Στην Περιφέρεια όμως κυρίαρχος χώρος είναι η Ύπαιθρος και κυρίαρχη ομάδα εργαζομένων αυτοί του Γεωργοδιατροφικού Τομέα. Εν κατακλείδι είναι η οικονομική ατμομηχανή που λειτουργεί ως σταθεροποιητής (stabilizer) και ως διεγέρτης (stimulator) (K. Mattas & E. Tsakiridou, Trends in Food Science & Technology, 2010).

Η συνθετική υπόσταση του Γεωργοδιατροφικού Τομέα (πρωτογενής παραγωγή-τυποποίηση, μεταποίηση και προβολή-προώθηση) έχει την ισχυρότερη αλληλεξάρτηση με μεγάλο αριθμό άλλων οικονομικών τομέων (μεταφορές, γαστρονομία, πολιτισμός, τουρισμός). Γι’ αυτό και αναδεικνύεται αυτονόητα και αυταπόδεικτα ως ο τομέας με τους υψηλότερους πολλαπλασιαστές παραγωγής και εισοδήματος (Mattas & Shresta, 1991).

· Η πρωτογενής παραγωγή (αγροτική καλλιέργεια, κτηνοτροφία, δασοπονία και αλιεία) από υπάρξεως συγκροτημένων κοινωνιών-κρατών επιδοτείται και ενισχύεται. Αυτή η ιστορική πραγματικότητα δικαιώθηκε, διότι η όποια ενίσχυση αποδίδει άνω των 80% στο κράτος και στην κοινωνία. Εάν συνυπολογισθούν και οι μετέπειτα κλίμακες και συνέργειες αποκτά διαστάσεις, που ξεπερνούν την οποιαδήποτε εξωστρεφή οικονομική δραστηριότητα. Η τελευταία έρευνα του ΟΟΣΑ καταγράφει ότι παγκοσμίως οι ενισχύσεις στην πρωτογενή παραγωγή ξεπερνούν τα 0,6 τρισεκατομμύρια δολάρια, ετησίως.

· Κατά την έρευνα (Κ. Καραντινινής, 2020) η συμμετοχή μόνο από την μεταποίηση της εθνικής πρωτογενούς παραγωγής ανέρχεται στο 10% του ΑΕΠ, ενώ κατά το σύνολό του ο Γεωργοδιατροφικός Τομέας (Mattas & Shresta, 1991) ξεπερνά το 25% του ΑΕΠ. Αξίζει να σημειωθεί η επισήμανση του καθηγητή Κ. Καραντινινή, ότι η ελληνική μεταποίηση προσδίδει υπεραξία πέντε (5) φορές λιγότερη από την ευρωπαϊκή, για να αντιληφθούμε τα περιθώρια μεγιστοποίησης του οικονομικού οφέλους. Τον Ιούλιο 2023, επίσης, κατέθεσε την μελέτη για την τραγική επίπτωση της ακρίβειας. Οι Έλληνες γεωργοί είναι οι τελευταίοι στην Ε.Ε. στην απολαβή από ότι πληρώνεται στο ράφι στα διατροφικά προϊόντα.

· Στην ελληνική επικράτεια απαντάται το 80% της Ευρωπαϊκής Βιοποικιλότητας. Οι σύγχρονες αντιλήψεις και εφαρμογές περί καινοτομίας και έρευνας, όταν είναι σε εφαρμοστικό επίπεδο έχουν εκατό (100) φορές μεγαλύτερο αποτέλεσμα στον Γεωργοδιατροφικό Τομέα, έναντι άλλων.

Οι Έλληνες Γεωργοί δευτερευόντως φέρουν ευθύνες για την διάλυση των συνεργατικών τους σχημάτων. Η ευθύνη ανήκει πρωτίστως στην όποια πολιτεία , που διέστρεψε και λεηλάτησε ως λάφυρο την δεκαετία του 80 ένδοξες παρακαταθήκες συνεργατισμού. Η ύπαιθρος κατά βάση δέχθηκε δύο «μεταρρυθμίσεις» αυτοδιοικητικές, που επέτειναν την απορρύθμιση και την ερημοποίηση. Η Πολιτεία εγκλημάτησε με παρατεταμένη χρήση του ιστορικού προτύπου στις Ευρωπαϊκές ενισχύσεις και ευρέθη κοιμωμένη για πολλές δράσεις που άλλες χώρες υλοποίησαν έγκαιρα. 

Η γενικότερη εξέγερση των Ευρωπαίων Γεωργών δείχνει και την κατάντια της υποτιθέμενης «σοφής» ευρωπαϊκής γεωργικής πολιτικής. Τα τελευταία χρόνια είδαν οι γεωργοί μας να οπισθοδρομεί ο ΟΠΕΚΕΠΕ, να ακολουθείται πολιτική πρασινίσματος χωρίς αντιδράσεις και να αγνοούνται οι θεμελιώδεις εδαφοκλιματικές πραγματικότητες της χώρας, χωρίς να τιμωρείται κάποιος αρμόδιος. Εδώ και τώρα πολιτική εξομοίωσης των γνωρισμάτων της ζωής σε ύπαιθρο και αστικά κέντρα. Διάθεση των αναλογούντων πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης , για εφαρμογή ευφυούς γεωργίας . Τρέχουμε διαρκώς πίσω από τις εφαρμογές. 

Από τη δεκαετία του 50 η φτωχή Πατρίδα έβαλε θεμέλια , διακομματικά για ζώσα ύπαιθρο και γεωργία. Έστω και καθυστερημένα , ας κατανοήσουμε ότι η σύγχρονη πολιτική για την σωτηρία της Ελληνικής Γεωργίας , εδώ και δεκαετίες βρίσκεται στην συνθετική υπόσταση του Γεωργοδιατροφικού Τομέα με την δημιουργία του αντίστοιχου Διυπουργικού Οργανισμού και στην συγκρότηση της Υπαίθρου, με πραγματικό περιφερειακό πρότυπο διοίκησης.