Credit Suisse: Πολύ μεγάλη για να χρεοκοπήσει και πολύ μεγάλη για να διασωθεί

Γράφει η Χρυσή - Ουρανία (Ράνια) Παπαδοπούλου
Οικονομολόγος και Επιχειρηματίας
Η ένεση ρευστότητας τω 50 δισ. φράγκων από την κεντρική τράπεζα της Ελβετίας στην Credit Suisse, ανακούφισε με επιφυλάξεις τους επενδυτές στα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια, που χθες ρευστοποιούσαν μαζικά τραπεζικούς τίτλους φοβούμενοι για ντόμινο τραπεζικών καταρρεύσεων. 

Η Credit Suisse, που έχει χαρακτηριστεί ο πυλώνας του ελβετικού χρηματοπιστωτικού τομεα από το 1856, με έδρα τη Ζυρίχη, στα μέσα Μαρτίου είδε τις μετοχές της να κατρακυληζουν, χάνοντας το 30% της αξίας τους- από τα 16,50 στο 1,70, με αποτέλεσμα να χορηγηθεί δάνειο της τάξεως των 50 δισεκατομμυρίων ελβετικών φράγκων (53,98 δισεκατομμύρια δολάρια) από την Κεντρική Τράπεζα της Ελβετίας ως "προληπτική ρευστότητα", μια κίνηση που πραγματοποιείται για πρώτη φορά μετά από την οικονομική κρίση του 2008, ώστε να μπορέσει να ενισχύσει ανάκτηση την εμπιστοσύνη των βασικών επιχειρήσεων και των πελατών της, μετά από μια σειρά σκανδάλων και αποτυχιών, την επόμενη ημέρα μετά την κατακόρυφη πτώση της τιμής της μετοχής της τράπεζας. 

"Φυσικά τα 50 δισεκατομμύρια φράγκα είναι ένα μεγάλο νούμερο. Ωστόσο, τα 50 δισεκατομμύρια πρέπει να θεωρηθούν ως σημάδι ότι θέλουμε να συνεχίσουμε με επιτυχία τον μετασχηματισμό μας και επίσης να στείλουμε ένα σαφές μήνυμα στην αγορά και στους πελάτες μας", είπε ο Αντρέ Χέλφενστιν, Διευθύνων Σύμβουλος της ελβετικής τράπεζας της Credit Suisse, σε συνέντευξη του στο τηλεοπτικό δίκτυο SRF που δημοσιεύθηκε αργά την Πέμπτη. Χωρίς την ένεση ρευστότητας από την Κεντρική Τράπεζα της Ελβετίας, το παγκόσμιο κραχ θα ήταν πρωτόγνωρο. Καθώς έχουμε χωριστεί στα δύο μετά και την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, παρατηρούνται γεωπολιτικές κινήσεις οικονομικής φύσεως.

Προφανώς το πρόβλημα στην ελβετική τράπεζα δεν είναι είναι κάτι νέο, μετράει μήνες πίσω, όταν ξεκίνησε η μετανάστευση των χρημάτων των Ρώσων καταθετών οι οποίοι πήγαν τα χαρτοφυλάκια τους στο Ντουμπάι-εύλογα, λόγω των κατασχέσεων των ρωσικών κεφαλαίων από τις ΗΠΑ. Επιπλέον, στη συνέχεια ακολούθησαν ποινικές καταδίκες λόγω μιας πληθώρας σκανδάλων ξεπλύματος μαύρου χρήματος, φορολογικών παραβάσεων, εταιρικής κατασκοπίας, επενδυτικής απάτης, εμπλοκής στην κατάρρευση χρηματοοικονομικών σχημάτων όπως η Greensill Capital και η Archegos Capital και εξυπηρέτησης πελατών που εμπλέκονται διακίνηση ναρκωτικών και διαφθορά. 

Ως αποτέλεσμα, στα τέλη του 2022, πολλοί ανήσυχοι πελάτες άρχισαν να αποσύρουν τις καταθέσεις τους, διότι δεν ένιωθαν ασφάλεια και πως πρόκειται για ένα αναξιόπιστο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα. Ο Διευθύνων Σύμβουλος, Ούλριχ Κέρνερ, προσπάθησε να καθησυχάσει τους απηυδισμενους πελάτες και η προσπάθεια αυτή απέφερε καρπούς, καθώς η Credit Suisse, ανακοίνωσε "καθαρή θετική" αύξηση καταθέσεων αλλά στις 9 Μαρτίου καθυστέρησε να δημοσιεύσει την ετήσια έκθεση της όταν της ζητήθηκε από την Επιτροπή Κεφαλαιαγορας των ΗΠΑ, κατι που δημιούργησε επιπλέον ανησυχία για την βιωσιμότητα της. 

Ταυτοχρόνως κύμα πανικού εξαπλώθηκε στην παγκόσμια αγορά τραπεζικών μετοχών, μέσα στην εβδομάδα που διανύουμε, μετα την χρεοκοπία της αμερικανικής Silicon Valley Bank (SVB), μια εξέλιξη που υπονόμευσε αισθητά την επενδυτική εμπιστοσύνη προς τον αμερικανικό χρηματοπιστωτικό κλάδο και αναζωπύρωσε τον κίνδυνο έλλειψης ρευστότητας. 

Τον κώδωνα του κινδύνου έκρουσε η χρεοκοπία της Silicon Valley Bank και για τις τράπεζες της Ευρώπης που έχουν επίσης μεγάλα χαρτοφυλάκια ομολόγων, η αξία των οποίων έχει υποστεί πλήγμα από την αύξηση των παγκόσμιων επιτοκίων και τη συνακόλουθη διάβρωση της αξίας των ομολόγων, σε ένα περιβάλλον υψηλού πληθωρισμού -λόγω ενεργειακής κρίσης- αυξημένου κόστους δανεισμού και μεταπανδημικής επιβράδυνσης της ζήτησης σε ορισμένους τομείς. Κατά συνέπεια, οι επενδυτές άρχισαν να αποκλείουν ότι ανέδιδε χρηματοπιστωτικό κίνδυνο και εκροές κεφαλαίων.

Η ρευστοποίηση ήρθε αφού ο πρόεδρος της Saudi National Bank, κύριου μετόχου της Credit Suisse, απέκλεισε το ενδεχόμενο για περαιτέρω προσφορά επιπλέον αραβικών κεφαλαίων στήριξης στην Credit Suisse, επικαλούμενος νομικές παραμέτρους που επιβάλλουν πλαφόν της τάξεως του 10% στο ποσοστό συμμετοχής των μεριδίων, το οποίο ήδη έχει αγγίξει η SNB, κατέχοντας το 9.9% της ελβετικής τράπεζας. 

Πολλοί ανησυχούν και κάνουν λόγο για μια ακόμη Lehman Brothers ή ότι είμαστε στην αρχή ενός νέου 2008. Η Silicon Valley Bank ασφαλώς δεν ήταν Lehman Brothers - η Credit Suisse όμως είναι, εάν όχι ακόμη σημαντικότερη. Η εν λόγω τράπεζα είναι "too big to fail", καθώς είναι ανθεκτική στις απότομες κινήσεις των επιτοκίων εν σύγκρισει με τους αντιπάλους της, διαθέτει σημαντικά ρευστοποίησιμα περιουσιακά στοιχεία (money-like assets) στο ενεργητικό της και πρόσβαση σε δανειοδοτικες διευκολύνσεις από την κεντρική τράπεζα, ώστε να αποφευχθεί κατάρρευση της και να μην χρειαστεί να ξαναζήσουμε τις ημέρες της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008. Ημέρες που, από ότι φαίνεται, θα τις γλιτώσουμε, τουλάχιστον για την ώρα. 

Κλείνοντας θα ήθελα να προσθέσω ότι δεν τίθεται θέμα για ενδεχόμενο χρηματοπιστωτικό τσουνάμι στην Ελλάδα διότι οι ελληνικές τράπεζες δεν έχουν διασύνδεση με ξένες τράπεζες. Συγκεκριμένα, ο επικεφαλής του οικονομικού γραφείου του πρωθυπουργού, κ. Αλεξης Πατελής, ανέφερε σε δηλώσεις του στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΪ, «Η Ελλάδα είναι στις ασφαλείς χώρες και το δικό μας τραπεζικό σύστημα έχει κέρδη ενώ έχει ανακτηθεί η εμπιστοσύνη. Αν ήμασταν στο 2019 ή στο 2015 θα ήμασταν και εμείς στο κέντρο προσοχής των επενδυτών». Ως εκ τούτου, οι επόμενη ημέρες θα είναι ιδιαίτερα κρίσιμες.