Τι είναι ο νεφρός και πώς λειτουργεί- Τι συμβαίνει όταν δε λειτουργεί φυσιολογικά- Ποια η σημασία της έγκαιρης παραπομπής σε νεφρολόγο

Γράφει η Πασχαλιά Καρακώστα*
Ειδικός Νεφρολόγος
Κάθε άνθρωπος έχει συνήθως δυο νεφρούς, περίπου στο μέγεθος μιας γροθιάς, βρίσκονται σε κάθε πλευρά της σπονδυλικής στήλης στο χαμηλότερο επίπεδο του θωρακικού κλωβού. Ο νεφρός αποτελεί ζωτικής σημασίας όργανο του ανθρωπίνου σώματος, είναι το φυσικό φίλτρο του οργανισμού, που εκτελεί τις ακόλουθες λειτουργίες:

-απομακρύνει τις επικίνδυνες τοξίνες και την περίσσεια υγρών από τον οργανισμό,

-ρυθμίζει την ισορροπία άλατος και άλλων ηλεκτρολυτών (κάλιο, νάτριο, ασβέστιο, φώσφορο),

-απελευθερώνει ορμόνες που ρυθμίζουν την αρτηριακή πίεση,

-παράγει μια δραστική μορφή της βιταμίνης D, απαραίτητη για ισχυρά και υγιή οστά,

-ελέγχει την παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων του αίματος, μέσω μιας ορμόνης που εκκρίνει.

Ο νεφρός διηθεί («φιλτράρει») περίπου 200 λίτρα υγρών ημερησίως, τα δύο λίτρα (1%) απομακρύνονται από τον οργανισμό με τη μορφή των ούρων και επαναρροφώνται περίπου 198 λίτρα (99%).

Όταν διαταραχθεί η λειτουργία του νεφρού, η λειτουργική απόδοση ολόκληρου του οργανισμού επηρεάζεται. Αν μόνο το «φίλτρο» του νεφρού είναι ελαττωματικό, θα αποβάλλεται περίσσεια πρωτεΐνης με τα ούρα και δεν θα απομακρύνονται οι τοξίνες του οργανισμού, που δυνητικά θα βλάψουν και άλλα όργανα, όπως είναι η καρδιά, ο εγκέφαλος, το αιμοποιητικό σύστημα κ.ά.

Σε προχωρημένο στάδιο νεφρικής ανεπάρκειας, εμφανίζεται επασβέστωση των αγγείων και των βαλβίδων, διαταραχές επιμετάλλωσης των οστών, αύξηση της αρτηριακής πίεσης και αναιμία που οφείλονται σε μη σωστή ρύθμιση των ορμονών.

Χρόνια Νεφρική Νόσος (ΧΝΝ) είναι η προοδευτική, μη αναστρέψιμη ελάττωση της νεφρικής λειτουργίας σε διάστημα μηνών ή ετών, όπου το μεγαλύτερο ποσοστό των ασθενών που πάσχουν από ΧΝΝ δεν έχουν κανένα απολύτως σύμπτωμα μέχρι και την απώλεια σημαντικού βαθμού της νεφρικής τους λειτουργίας. Τα πιο κοινά συμπτώματα σε απώλεια έως και 60% της νεφρικής λειτουργίας είναι η συχνοουρία, η νυκτοουρία, οι μυϊκές κράμπες κυρίως τη νύχτα, η ξηροδερμία με κνησμό, η κόπωση, η ανορεξία, η αϋπνία, το οίδημα των άκρων και των βλεφάρων κυρίως το πρωί.

Η συχνότητα της ΧΝΝ αυξάνει προοδευτικά και αυτή η αυξητική τάση θα παραμείνει και στο μέλλον. Ο Σακχαρώδης Διαβήτης και η Αρτηριακή Υπέρταση είναι οι δύο κύριες αιτίες της ΧΝΝ παγκοσμίως.

Το κλειδί για την αντιμετώπιση της ΧΝΝ είναι η έγκαιρη παραπομπή σε Νεφρολόγο με βασικό στόχο τη μείωση των προδιαθεσικών παραγόντων, που οδηγούν στη σταδιακή ελάττωση της νεφρικής λειτουργίας, όπως είναι:

-ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης και του σακχάρου,

-αποφυγή νεφροτοξικών φαρμάκων, όπως τα Μη Στεροειδή Αντιφλεγμονώδη αναλγητικά φάρμακα, τα ενδοφλέβια σκιαγραφικά,

-σωστοί διατροφικοί κανόνες και μείωση πρόσληψης αλατιού,

-καλή ενυδάτωση του οργανισμού,

-έλεγχος σωματικού βάρους,

-συστηματική σωματική δραστηριότητα,

-διακοπή καπνίσματος.

Η τακτική παρακολούθηση της νεφρικής λειτουργίας συνιστάται κυρίως σε άτομα με σακχαρώδη διαβήτη, αρτηριακή υπέρταση, παχυσαρκία, παθήσεις νεφρού καθώς και σε άτομα με οικογενειακό ιστορικό νεφροπάθειας (Πολυκυστική Νόσος Νεφρών κ.ά.), νεφρολιθίασης, επαναλαμβανόμενα επεισόδια ουρολοιμώξεων.

Ο έλεγχος γίνεται με εργαστηριακές εξετάσεις αίματος-ούρων, καθώς και απεικονιστικές, όπως το υπερηχογράφημα νεφρών.

Η πρόληψη της εξέλιξης της ΧΝΝ και η αποφυγή της αιμοκάθαρσης πραγματοποιείται με την πρώιμη διάγνωση και σωστή παρακολούθηση από Νεφρολόγο.

Επίσης, έτσι αναμένεται μείωση της νοσηρότητας και της θνητότητας των ασθενών τελικού σταδίου νεφροπάθειας, καλύτερη αντιμετώπιση των επιπλοκών της ΧΝΝ (υπέρταση, αναιμία, οστική νόσος, υποθρεψία) όπως και άλλων καρδιαγγειακών κινδύνων, μείωση του κόστους θεραπείας και σωστή επιλογή μεθόδου υποκατάστασης.

* Πασχαλιά Καρακώστα
Ειδικός Νεφρολόγος
Εξειδικευθείσα στη ΜΕΘ Γ.Ν. Αγίου Παύλου
Ιατρείο Νεφρού: ΜΧΑ «Άλφα Νεφροδυναμική Κιλκίς»
1ο χλμ Κιλκίς Θεσ/νίκης-Περιφ. οδός (έναντι LIDL)
Τηλ.: 6945491151