pour un théâtre de l'impossible: η ευρυμάθεια του Οιδίποδα

Του Φώτη Μισόπουλου
.....η τέφρα μου θα σε καλεί
Heiner Müller[1]

[Η ΣΚΗΝΉ ΑΠΟΜΈΝΕΙ ΆΔΕΙΑ. ΑΚΟΎΓΕΤΑΙ ΝΑ ΚΛΕΙΔΏΝΟΥΝ ΌΛΕΣ ΤΙΣ ΠΌΡΤΕΣ. ΟΙ ΚΡΌΤΟΙ ΤΩΝ ΑΥΤΟΚΙΝΉΤΩΝ ΠΟΥ ΦΕΎΓΟΥΝ. ΓΊΝΕΤΑΙ ΗΣΥΧΊΑ]. ''Ήρθατε επί τέλους. Φοβάμαι ότι ο κόσμος πλήττει. Γιατί δεν μάς απαγγέλετε μερικούς στίχους;'' Η παράξενη επίδραση που ασκούσε πάνω μου, άρχισε να εξασθενεί μετά την τέταρτη παράσταση. ''Μα ο κόσμος θα εξακολουθεί να πλήττει'', απάντησα. ''Κι έπειτα, ξέρετε: Δεν γνωρίζω στίχους''. Ή συνέχιζα να προχωρώ ακουμπώντας στην ομπρέλα μου. Ή σταματούσα, ώστε να στεγαστώ κάτω απ' το παλιό υπόστεγο για λίγο. Ψευτοδίλημμα. Όπως όλα τα διλήμματα. [ΑΚΟΎΓΕΤΑΙ Ο ΒΟΥΒΌΣ ΧΤΎΠΟΣ ΤΟΥ ΤΣΕΚΟΥΡΙΟΎ, ΠΟΥ ΑΝΤΗΧΕΊ ΜΟΝΌΤΟΝΑ]. Αυτή είναι η ιστορία του ουδέτερου εδάφους που ανήκει σε όλους. Η ιστορία του τρίτου προσώπου: Που ζει μέσα μας. Και δεν πεθαίνει ποτέ. Τα Πέλματα [2] είναι η ιστορία του γερμένου ανθρώπου. Η ΦΩΝΗ: .....κι εγώ νόμιζα πως ήταν η ιστορία της χλόης όταν οι δρόμοι σέρνονται μίλια. Είτε η νύχτα, καθώς γεννά βατράχους. Και μαύρα σκυλιά. Και πτώματα πνιγμένων [3].-/ Τώρα που θυμόταν αναρωτήθηκε αν υπήρχαν σκούροι κύκλοι κάτω από τα μάτια της, την ώρα που κοιμόταν. Την ομπρέλα. Όχι πια στήριγμα. Μα καταφύγι πραγματικό. Από την άλλη να μην μπορώ να περπατάω χωρίς αυτήν. Θα μπορούσα φυσικά να φτιάξω ένα ραβδί. Τόσα κλαδιά υπήρχαν. Και να συνεχίσω να προχωρώ. Μ' όλο που έβρεχε, χιόνιζε. Μ' όλη την παγωνιά. Το δίλημμα έμενε ακέριο. Για μένα, βέβαια. Ακουμπώντας σ' αυτό. Και την ομπρέλα ανοιχτή πάνω μου.
Μα δεν έκανα τίποτα. Δεν ξέρω γιατί. [ΑΚΟΎΓΟΝΤΑΙ ΣΙΓΑΝΆ ΒΉΜΑΤΑ. ΦΟΡΆΩ ΠΑΝΤΟΎΦΛΕΣ. ΕΊΜΑΙ ΆΡΡΩΣΤΟΣ. ΠΛΗΣΙΑΖΩ ΤΗΝ ΠΌΡΤΑ ΚΑΙ ΠΙΆΝΩ ΤΟ ΠΌΜΟΛΟ. ΜΕ ΤΟ ΑΛΑΦΡΎ ΠΑΛΤΌ ΦΕΎΓΩ. -/ Η ΦΩΝΗ: [......μουρμουρίζει κάτι αξεδιάλυτο]-/. Α' ΗΘΟΠΟΙΟΣ: ....κύριε, κύριε- οι πάντες περιμένουν τους στίχους σας. Απειλητικοί. Ξεπεσμένοι. Ψόφια βασίλεια. Σαπίζουν και μένουν στο χώμα μεγαλώνοντας.

.....πίσω το παρελθόν σκεπάζει τη γη με προσχώσεις. Στον τόπο όπου τόσο γρήγορα κατρακύλησαν πέτρες. Καμιά φορά με πλησίαζε κάποιο σκυλί στο δρόμο. Μιλούσα μέχρι να το φέρω σπίτι. Το τάιζα. Το έβαζα κάπου να κοιμηθεί. Το κεφάλι ενώ αδειάζει από το αίμα. Μ' ενοχλούν οι θόρυβοι των πραγμάτων που αποφεύγουν το ένα το άλλο. Τα μάτια γυρεύουν ομοιότητες. Είναι μια χρυσή νοσταλγία. Ανασαίνει. Ξανακοιμάται. Τα Πέλματα είναι η ιστορία των ζώων στα σκοτεινά σπήλαια. Χάνουν την όρασή τους επειδή δεν χρησιμοποιείται πουθενά. Πόσο πολύ κουραστήκαμε το χειμώνα.
Ο Άγγελος γαληνεύει αναμένοντας την Μοίρα των Γενεών. Με πετρωμένα: Το πέταγμα. Τη ματιά. Την αναπνοή. Αφότου ο Οδυσσέας του Joyce πεθαίνει. Πέντε μήνες αργότερα. Δυτικά του Γιβραλτάρ. Μακριά από τιμές και δόξες. Ο Dante τον είδε με φλόγες άλλες, στην δεύτερη εκδημία του.
[ΠΡΑΞΗ ΠΡΩΤΗ. ΈΝΑ ΔΩΜΆΤΙΟ, ΠΟΥ ΩΣ ΤΏΡΑ ΤΟ ΛΈΝΕ ''ΚΆΜΑΡΑ'' ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΏΝ. ΜΙΑ ΑΠ' ΤΙΣ ΠΌΡΤΕΣ ΟΔΗΓΕΊ ΣΕ ΑΥΤΌ. ΞΗΜΈΡΩΜΑ. Ο ΉΛΙΟΣ ΑΝΑΤΈΛΛΕΙ ΌΣΟ ΠΑΊΖΕΤΑΙ Η ΠΡΆΞΗ. ΟΙ ΒΥΣΣΙΝΙΕΣ ΟΛΆΝΘΙΣΤΕΣ, ΑΛΛΆ ΚΆΝΕΙ ΚΡΎΟ. ΜΆΗΣ] [4]
Β' ΗΘΟΠΟΙΟΣ: .....ανήκω στο θίασο του Άμλετ. J' imite l'élégance de la camarade Lyuba Andreyevna, maintenant Mme Ranievsky. Parfois l'érudition d'Œdipe [5] Είμαι ωστόσο ο ΜΠΡΕΧΤ: [απαγγέλει κακόηχα] Πράγματι ζούσε σε σκοτεινούς καιρούς/ Οι καιροί έγιναν φωτεινότεροι/
Οι καιροί έγιναν σκοτεινότεροι/ Όταν το φως λέει εγώ ειμί το σκότος/ Την αλήθεια ομίλησε/ [διορθώνει το ύφος]: Όταν το φως λέει, εγώ ειμί/ το Φως, ψέμα ουκ έχει [6]. A' ΗΘΟΠΟΙΟΣ: ......μειδιάζω ελαφρώς για να φανεί ότι λέγατε κάτι πνευματώδες [χειροκροτεί δυνατά]-/ Νύχτα. Συνήθως είναι η ίδια νύχτα. Ο γέρος με το μπαστούνι δεν ήταν ύποπτος; Τι πιθανότητες είχε να δείξει την αθωότητά του; Μίλησα απρόσμενα με μια φωνή που μου έδινε οδηγίες. Μάλλον ορμήνειες. Την άκουσα στο γυρισμό για πρώτη φορά. Δεν της έδωσα προσοχή. Τα ρούχα αγκαλιάζουν ακόμα το σώμα μου.


[ΣΚΗΝΟΓΡΑΦΊΑ ΊΔΙΑ ΤΗΣ ΠΡΏΤΗΣ ΠΡΆΞΗΣ. ΔΕΝ ΥΠΆΡΧΟΥΝ ΌΜΩΣ ΜΉΤΕ ΚΟΥΡΤΊΝΕΣ. ΜΉΤΕ ΖΩΓΡΑΦΙΈΣ ΣΤΟΥΣ ΤΟΊΧΟΥΣ.
ΣΤΟ ΒΆΘΟΣ ΤΗΣ ΣΚΗΝΉΣ ΣΤΙΒΑΓΜΈΝΕΣ ΒΑΛΊΤΣΕΣ, ΔΈΜΑΤΑ ΤΑΞΙΔΙΟΎ κλπ. ΈΝΑΣ ΉΡΕΜΟΣ ΉΧΟΣ ΑΚΟΎΓΕΤΑΙ ΑΠΌ ΜΑΚΡΙΆ].
Η εξέγερση αρχίζει σαν περίπατος. Α' ΗΘΟΠΟΙΟΣ: .....το χειρόγραφο έχει χαθεί. Ο υποβολέας μιλάει χωρίς λόγο. Μιλάει μόνο για να μιλάει. Και μιλώντας θα χαθεί στην ομίχλη σαν να μην υπήρξε ποτέ. Οι γυναίκες κουβαλούν στα αιδοία τους την υγρή ομίχλη της νύχτας. Την καταχνιά που ξέρω
Β' ΗΘΟΠΟΙΟΣ: ......και τι ήταν αυτό που έπινες; -/ Δεν απάντησα ούτε για τη μυρωδιά του δέρματος μέσα στο λιγοστό φως του δωματίου. Πάνω που πήγαινα να πιω κάτι εξαιρετικό. Η έλλειψη της ανάγκης όπου χανόμουν. Οι ηθοποιοί κρέμασαν τα προσωπεία στο βεστιάριο. Ο ΣΤΡΑΤΙΏΤΗΣ ΒΌΥΤΣΕΚ ΝΤΎΝΕΤΑΙ ΜΕ ΤΑ ΡΟΎΧΑ ΤΟΥ ΑΜΛΕΤ. Ο ΔΌΚΤΩΡ ΖΙΒΆΓΚΟ ΚΛΑΊΕΙ. ΤΟ ΤΖΆΚΙ ΚΑΠΝΙΖΕΙ ΤΟΝ ΤΑΡΑΓΜΈΝΟ ΟΧΤΩΒΡΗ
ΌΠΩΣ ΕΚΕΊΝΕΣ ΤΙΣ ΧΑΛΕΠΈΣ ΠΕΡΙΌΔΟΥΣ ΠΟΥ ΜΆΣ ΠΙΆΝΕΙ Η ΜΑΝΊΑ ΤΗΣ ΑΜΦΙΒΟΛΊΑΣ. Α' ΗΘΟΠΟΙΟΣ: .......καθεμιά από τις χτεσινές πράξεις μας φαίνεται να διεκδικεί το σήμερα. Ένα παιδί που το φέραμε στον κόσμο κι οφείλουμε να το ζούμε. Συνεπαρμένοι από λυρισμό.
[ΑΚΟΎΓΕΤΑΙ ΑΠΌ ΜΑΚΡΙΆ ΣΑΝ ΑΠ' ΤΟΝ ΟΥΡΑΝΌ: ΉΧΟΣ ΧΟΡΔΉΣ ΠΟΥ ΣΠΆΖΕΙ ΚΑΙ ΣΒΉΝΕΙ. ΓΊΝΕΤΑΙ ΠΆΛΙ ΗΣΥΧΊΑ. ΑΚΟΎΓΕΤΑΙ ΜΟΝΆΧΑ ΣΤΟ ΚΉΠΟ Ο ΧΤΎΠΟΣ ΤΟΥ ΤΣΕΚΟΥΡΙΟΎ ΣΤΟ ΔΕΝΤΡΟ]. [Η ΣΥΝΤΡΌΦΙΣΣΑ ΛΙΟΎΜΠΑ ΑΝΤΡΈΓΕΒΝΑ ΝΤΎΝΕΤΑΙ ΟΦΗΛΊΑ. Ο ΜΑΓΙΑΚΌΦΣΚΙ ΜΙΜΕΊΤΑΙ ΤΟΝ ΑΜΛΕΤ]. Β' ΗΘΟΠΟΙΟΣ [υποκρίνεται τον Άμλετ]: .......ΣΚΟΤΏΝΩ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΆ ΜΟΥ ΑΡΓΆ. ΤΩΡΑ ΑΓΑΠΏ ΑΛΗΘΙΝΆ ΤΟ ΛΕΊΨΑΝΌ ΣΟΥ ΚΑΙ ΜΌΝΟ. Η ΤΈΦΡΑ ΜΟΥ ΘΑ ΣΕ ΚΑΛΕΊ ΑΙΏΝΙΑ.
[Προβολή: Ο Οιδίποδας απαντά σε ο,τι ρωτά η Σφίγγα]. ΝΥΧΤΑ. ΤΟ ΕΡΗΜΩΜΈΝΟ ΦΟΥΑΓΙΈ.

ΑΥΛΑΙΑ

ΑΝΑΦΟΡΕΣ-ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ-ΦΩΤΟ

[1] Heiner Müller, βλ. σημ. 6
[2] ΑΝΤΡΕ ΖΙΝΤ, Ο Προμηθέας ελεύθερος Δεσμώτης, μτφρ. Γεωργία Ζακοπούλου, Καστανιώτης 2010/ πρφρ. στον τίτλο της νουβέλας ΤΕΛΜΑΤΑ
[3] ΓΙΑΣΟΥΝΆΡΙ ΚΑΟΥΑΜΠΆΤΑ, Το σπίτι των κοιμισμένων κοριτσιών, διηγήματα, μτφρ. Έφη Κουκουμπάνη-Πολυτίμου, Καστανιώτης 2010
[4] ΑΝΤΟΝ ΤΣΈΧΩΦ, ΘΕΑΤΡΙΚΆ ΈΡΓΑ, [Ο ΒΥΣΣΙΝΌΚΗΠΟΣ], μτφρ. Λυκούργος Καλλέργης, ΓΚΌΝΗΣ 1960
[5] ......υποδύομαι την κομψότητα της συντρόφισσας Λιούμπα Αντρέγεβνα, νυν κυρίας Ρανιέφσκυ. Άλλοτε την ευρυμάθεια του Οιδίποδα
[6] Heiner Müller, ΔΥΣΤΗΝΟΣ ΑΓΓΕΛΟΣ/ [από τα ποιήματα]/ εισαγωγή-επιλογή-μτφρ.: Ελένη Βαροπούλου, ΆΓΡΑ 2001

https://i.pinimg.com/564x/25/da/cb/25dacb6dbe8d9b4eca40ba4d8e62b808.jpg

https://encrypted-tbn0.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcTYa8q4u_w-scVm1bRpF41D-lO6LtIA4crV1w&usqp=CAU