Φυσικό αέριο: Θηλιά στο λαιμό της ΕΕ ή μεταβατική λύση για το μέλλον που ήρθε;

Της Μαρίας Σπυράκη*
Το αυξημένο κόστος του ηλεκτρικού ρεύματος σε όλη την ΕΕ οφείλεται εμφανώς στην αδυναμία της Ένωσης να αναπτύξει με ταχύτητα την τεχνολογία, τις διασυνδέσεις και τα δίκτυα αλλά και να προχωρήσει στην επικαιροποίηση των υπαρχόντων δικτύων, προκειμένου να μειώσει άμεσα την εξάρτησης της από το φυσικό αέριο , κυρίως το εισαγόμενο από τη Ρωσία, και να αυξήσει την ασφάλεια προμηθειών πράσινης ενέργειας με παραγωγή εντός και εκτός ΕΕ ,βλέποντας κυρίως προς την Αφρική.

Τα σχέδια της ΕΕ για την ενεργειακή μετάβαση σε οικονομία μηδενικού άνθρακα είναι ρεαλιστικά και προσανατολισμένα στο μέλλον. Ωστόσο πάσχουν από λεπτομερή σχεδιασμό και δράση όταν πρέπει να επικεντρωθούν στον παρόντα χρόνο και μέχρι το 2030 , οπότε και το φυσικό αέριο αποτελεί «καύσιμο μετάβασης».

Κατά τη γνώμη μου οφείλουμε να επικεντρώσουμε σε τέσσερις πτυχές που αφορούν το φυσικό αέριο και την μετάβαση σε μορφές ενέργειας με χαμηλό ανθρακικό αποτύπωμα και να προχωρήσουμε στην υλοποίηση των σχετικών έργων:

1. Πρώτον, υπάρχουν ήδη ώριμες οι τεχνολογίες που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε σε μεγάλη κλίμακα ώστε να μετατρέψουμε το φυσικό αέριο σε αέριο χαμηλού άνθρακα με στόχο την ομαλή και γρήγορη μετάβαση σε μια οικονομία χωρίς άνθρακα έως το 2050. Είναι καιρός να:

αναπτύξουμε μια συνεκτική συμπληρωματική στρατηγική για το υδρογόνο παράλληλα με τη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής αγοράς υδρογόνου, με στόχο την επιτάχυνση της ανάπτυξης της παραγωγής καθαρής ενέργειας από υδρογόνο και τη διασφάλιση του κεντρικού της ρόλου στην επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας μέχρι το 2050, λαμβάνοντας όμως υπόψη τον σημαντικό ρόλο του φυσικού αερίου στην παραγωγή μπλε υδρογόνου.

2.Δεύτερον,οφείλουμε να υποστηρίξουμε οικονομικά καινοτόμες επενδύσεις μετασχηματισμού ενέργειας και υδρογόνου και ιδιαίτερα λύσεις δέσμευσης και αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα και δέσμευσης και χρήσης διοξειδίου του άνθρακα (CCS & CCU). Το φυσικό αέριο μπορεί να αποτελέσει ένα μεταβατικό καύσιμο για τη δημιουργία μιας πιο πράσινης βιομηχανίας με την προϋπόθεση ότι χρησιμοποιούνται λύσεις δέσμευσης και αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα και δέσμευσης και χρήσης διοξειδίου του άνθρακα (CCS & CCU) ώστε να μπορεί να παραχθεί υδρογόνο από φυσικό αέριο (μπλε υδρογόνο). 

 Προφανώς, η μετάβαση της βιομηχανίας από το ένα ενεργειακό μείγμα στο άλλο, δηλαδή σε μορφές ενέργειας φιλικές προς το περιβάλλον, αποτελεί προτεραιότητα. Η παροχή ασφαλών και λειτουργικών λύσεων δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα είναι ένα βασικό ζήτημα όπως επίσης και η χρήση πράσινου και μπλε υδρογόνου σε αυτήν. Εκτός ΕΕ υπάρχουν συγκεκριμένα παραδείγματα, ενώ στην ΕΕ υπάρχει ένα φιλόδοξο έργο. Αυτά μπορούν να λειτουργήσουν ως πρόδρομοι για την κλιμάκωση της απανθρακοποίησης της βιομηχανίας. .

3.Τρίτον, πρέπει να αξιοποιήσουμε και να εκσυγχρονίσουμε τις υφιστάμενες υποδομές δικτύων και αποθήκευσης φυσικού αερίου σε διάφορες μορφές ενώ παράλληλα πρέπει να επενδύσουμε σε υποδομές που είναι προσανατολισμένες στο μέλλον. Η αναθεώρηση του Κανονισμού για τις διευρωπαϊκές ενεργειακές υποδομές (ΤΕΝ-Ε) έχει ως σκοπό να υποστηρίξει την εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας μέσω της ενεργειακής μετάβασης και της απανθρακοποίησης του ενεργειακού συστήματος. 

Επομένως, θα πρέπει να ενθαρρύνουμε τα κράτη μέλη να επενδύσουν σε υποδομές υδρογόνου. Παράλληλα όμως η υφιστάμενη υποδομή φυσικού αερίου μπορεί να χρησιμοποιηθεί, με ορισμένες τροποποιήσεις, για τη ασφαλή μεταφορά υδρογόνου. Επιπλέον, η σύνδεση με το δίκτυο υδρογόνου αυξάνει σημαντικά την ασφάλεια του εφοδιασμού.

4. Τέταρτον, έχουμε την ευκαιρία να επιδείξουμε ηγεσία ως ΕΕ , στην άμεση μείωση των ρύπων του μεθανίου που αποτελεί το δεύτερο ρυπογόνο αέριο του θερμοκηπίου μέσω της αναβάθμισης του συστήματος παρακολούθησης και επισκευής των αγωγών φυσικού αερίου αλλά και επιδιώκοντας συμφωνίες με τους προμηθευτές. Η ΕΕ έχει ηγετική θέση στον τομέα του φυσικού αερίου. Ωστόσο, οι περισσότερες εκπομπές μεθανίου που σχετίζονται με το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο και πραγματοποιούνται εκτός των συνόρων της ΕΕ. Επομένως, είναι απαραίτητο να δημιουργηθούν ρυθμιστικά εργαλεία για τις εισαγωγές ενέργειας, κανόνες για την συνεργασία με τις χώρες εισαγωγής και χώρες εταίρους ώστε να ευθυγραμμιστούν οι προσπάθειές και να διασφαλιστεί μία κοινή διαδρομή μείωσης του μεθανίου μέσα στο 2021. 

Ως εισηγήτρια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τη «Στρατηγική για τη μείωση των εκπομπών του μεθανίου» υποστηρίζω πλήρως τη δημιουργία καινοτόμων αγροτικών μονάδων και επιχειρήσεων διαχείρισης αποβλήτων για την υιοθέτηση βέλτιστων πρακτικών και τεχνολογιών που έχουν ως στόχο τη μείωση του μεθανίου και την παραγωγή βιομεθανίου. Το βιοαέριο, ως ενδιάμεσος φορέας βιοενέργειας, αντί για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας μπορεί να αναβαθμιστεί και να παραχθούν έτσι περίπου 2 εκατ m3 βιομεθανίου ανά έτος δηλαδή ποσότητα ικανή για συνολική κατανάλωση καυσίμων για περίπου 17.000 λεωφορεία ή 130.000 οχήματα με μέσω όρο χιλιομέτρων 20.000 χιλιομέτρων ανά έτος , με βάση στοιχεία του ΚΑΠΕ.

Η μείωση των εκπομπών του μεθανίου είναι απαραίτητη για να επιτευχθούν οι στόχοι της Συμφωνίας του Παρισιού, της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και του Κλιματικού Νόμου. Μια παγκόσμια συμφωνία για το μεθάνιο θα είναι ένα από τα κύρια σημεία συζήτησης στην επόμενη συνάντηση του CO26 στην Γλασκώβη θα είναι η μείωση των εκπομπών μεθανίου.

Σημαντικό ρόλο στην πορεία χρήσης του φυσικού αερίου ,ως καύσιμο μετάβασης ,θα διαδραματίσουν η αναθεώρηση της κοινοτικής οδηγίας για το φυσικό αέριο και ο αντίστοιχος κανονισμός. Το αναθεωρημένο νομοθετικό πλαίσιο αναμένεται να συμβάλλει σημαντικά στην επιτάχυνση της απανθρακοποίησης και τη διευκόλυνση της ανάπτυξης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Επιπλέον, θα είναι ο πρώτος κανονισμός που θα περιλαμβάνει το «καθαρό» υδρογόνο.

Η αναθεώρηση του κανονισμού πρέπει να γίνει με τέτοιο τρόπο ώστε να συμπεριληφθούν οι βιομηχανικές διαδικασίες για τη μετάβαση σε λιγότερο ρυπογόνα καύσιμα , η εποχιακή αποθήκευση ενέργειας και ευρύτερα η κατάσταση στην αγορά. Ειδικότερα είναι σημαντικό να δοθεί έμφαση σε δύο σημεία :

Η ωρίμανση τεχνολογικών λύσεων για την αντικατάσταση του φυσικού αερίου με πράσινο ή μπλε υδρογόνο. Είναι γνωστό ότι υπάρχουν διάφορα είδη υδρογόνου, που κατηγοριοποιούνται βάσει της διαδικασίας παραγωγής και των συνακόλουθων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και απαιτούν διαφορετικές υποδομές και τεχνολογίες για την παραγωγή και μεταφορά τους. Επομένως, είναι απαραίτητο να αποσαφηνιστεί το κανονιστικό και πολιτικό πλαίσιο που απαιτείται για την ευρωπαϊκή αγορά υδρογόνου.

-Η ανακατεύθυνση των επιδοτήσεων είναι μια άλλη παράμετρος στον τομέα του φυσικού αερίου στη νέα εποχή. Σίγουρα υπάρχουν ασυνέπειες στις τρέχουσες πολιτικές της ΕΕ. Δεν είναι δυνατόν να έχουμε επιδοτήσεις για τα ορυκτά καύσιμα ενώ παράλληλα θέτουμε αυστηρότερους κανονισμούς με στόχο την μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Είναι σημαντικό να ανακατευθύνουμε τις επιδοτήσεις προς καθαρότερες και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για να διευκολύνουμε τον ενεργειακό μετασχηματισμό.

Οφείλουμε να προχωρήσουμε άμεσα στα βήματα που απαιτούνται ώστε η χρήση του φυσικού αερίου την περίοδο της μετάβασης να μην υπονομεύει τον στόχο μας για μείωση των ρύπων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% το 2030 σε σύγκριση με το 1990 και ταυτόχρονα να εξασφαλίζει προσβάσιμες τιμές ενέργειας για όλους τους τελικούς καταναλωτές , τους πολίτες μας και τη βιομηχανία.

* Η Μαρία Σπυράκη είναι ευρωβουλευτής ΝΔ-ΕΛΚ, Συμπρόεδρος του Intergroup για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη και την Κλιματική Αλλαγή, Εισηγήτρια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τη Στρατηγική για τη μείωση των εκπομπών Μεθανίου.