Γυναίκες στο Αφγανιστάν: Crash test για τις αξίες μας

Της Μαρίας Σπυράκη*

Σπάνια τις συναναστρεφόμαστε. Ακόμη και εδώ στις Βρυξέλλες κυκλοφορούν συνήθως με τα παιδιά και πάντα με χαμηλά το βλέμμα. Τώρα τις ξαναβλέπουμε να κρατάνε μωρά στην αγκαλιά, άλλα μεγαλύτερα παιδιά από το χέρι και να συνωστίζονται στο αεροδρόμιο της Καμπούλ. 

Οι γυναίκες του ισλαμικού κόσμου, αυτή τη φορά του Αφγανιστάν, έρχονται ξανά στο προσκήνιο χωρίς φωνές, χωρίς διαμαρτυρίες, μόνο με την εικόνα τους και τις προσωρινές οδηγίες για απόσυρση από την εργασία τους από τους Ταλιμπάν. 

Οι αριθμοί αναδεικνύουν το μέγεθος της απελπισίας που βιώνουν γυναίκες και κορίτσια στο Αφγανιστάν. Συνολικά μέχρι τώρα έχουν εκτοπιστεί από τις εστίες τους 3,7 εκατομμύρια άνθρωποι. Το 80% είναι γυναίκες και κορίτσια, στο έλεος μιας αλλαγής που τρομάζει και παραπέμπει σε ένα παρελθόν που ακόμα και γυναίκες λίγο πριν τα 30 στο Αφγανιστάν, δυσκολεύονται να θυμηθούν.

Υπό το κράτος των Ταλιμπάν το Αφγανιστάν βρίσκεται ένα βήμα πριν από την οικονομική κατάρρευση. Τα αποθέματα των αγαθών φαίνεται πως διαρκούν μόλις για δύο εβδομάδες. 

Η Παγκόσμια Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έκλεισαν ήδη τις στρόφιγγες χρηματοδότησης. Η ΕΕ έχει παγώσει 1 δις ευρώ για βοήθεια και αυξάνει για φέτος την τακτική βοήθεια από 50 σε 200 εκ ευρώ. Είναι ωστόσο πλέον ευρωπαϊκή επιλογή να συνδεθεί η χρηματοδότηση του Αφγανιστάν με το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ειδικά των γυναικών και των κοριτσιών. 

Μόνο μέσω της συντονισμένης πίεσης της διεθνούς κοινότητας με πρωταγωνιστή την ΕΕ, το καθεστώς των Ταλιμπάν θα αντιληφθεί ότι η επιβίωσή του εξαρτάται από τη συμπεριφορά του στις γυναίκες και τα κορίτσια. 

Το στοίχημα δεν είναι εύκολο καθώς η σχέση των Ταλιμπάν με τις γυναίκες προσδιορίζεται από εμμονές που χάνονται στα βάθη της θρησκοληψίας και υπερβαίνουν κατά πολύ, σύμφωνα με τους ειδικούς επιστήμονες, την ερμηνεία των θρησκευτικών κανόνων τους. Ωστόσο η ΕΕ ως διεθνής παίκτης οφείλει να επιδείξει πυγμή και να επιβάλει τους όρους της. 

Το πεδίο των δικαιωμάτων των γυναικών και των κοριτσιών είναι το καταλληλότερο για την Ευρωπαϊκή Ένωση που έχει πλέον ενσωματώσει την ισότητα των φύλων στην εκπροσώπηση και προχωρά με θεσμικές παρεμβάσεις ώστε να μειώσει το χάσμα στις αμοιβές και την απασχόληση, ανάμεσα στους άνδρες και τις γυναίκες.

Η Μαλαλά Γιουσαφσάι πήγαινε σχολείο στο γειτονικό με το Αφγανιστάν, Πακιστάν, όταν οι Ταλιμπάν κατέλαβαν την εξουσία στην περιοχή που ζούσε. Την πυροβόλησαν στο κεφάλι ενώ επέβαινε στο σχολικό λεωφορείο. 

Η Μαλαλά κέρδισε τη μάχη, έλαβε το βραβείο Νόμπελ και το βραβείο Ζαχάρωφ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και έγινε παγκόσμιο σύμβολο διεκδίκησης του δικαιώματος των κοριτσιών στη μόρφωση, κόντρα στις απόψεις και το σκοτάδι των Ταλιμπάν. 

Η Μαλαλά είναι όμως μία. Εκεί πίσω με την αποχώρηση των Αμερικανών έχουν μείνει χιλιάδες γυναίκες και κορίτσια που δεν μπορούν να αλλάξουν τη μοίρα τους, που τρέμουν να διεκδικήσουν το αυτονόητο για όλες εμάς που είχαμε την τύχη να γεννηθούμε στην Ευρώπη. 

Είναι απόλυτο χρέος μας να χρησιμοποιήσουμε όλα τα διπλωματικά, πολιτικά και οικονομικά μέσα ώστε οι γυναίκες με τη μαντήλα να μπορούν να ορίσουν τη μοίρα τους. Μόνο έτσι θα υπερασπιστούμε τις αξίες μας και θα τις διαδώσουμε στα αλήθεια. Η εγγύηση των δικαιωμάτων των γυναικών στο Αφγανιστάν είναι το crash test για τις αξίες μας. Τις ευρωπαϊκές αξίες που κάνουν την ΕΕ τον πιο ελεύθερο χώρο να ζει κάποιος, ειδικά εάν είναι γυναίκα.

* Η Μαρία Σπυράκη είναι ευρωβουλευτής ΝΔ-ΕΛΚ συμπρόεδρος του Intergroup για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη και την Κλιματική Αλλαγή.