Η φάρσα, ύστερα απ' τη χειραψία με τον Joyce

Του Φώτη Μισόπουλου
α-μήχανη φάρσα σε μια εικόνα
Και ο Παυλώφ συνέχιζε να ουρλιάζει στο κατόπι μου εκκωφαντικά μέσα σ' αυτήν την ακίνητη νύχτα. Γυρίζω σπίτι μου.
WITOLD GOMBROWΙCZ [1]

.......γράφω πάνω στο λυκόφωτο τραπέζι στηρίζοντας βαριά τη γραφίδα στο στήθος του. Οι αυλικοί. Στο Παρίσι, πόλη των σκυλιών που γαβγίζουν όταν ακούν σφύριγμα, είχα πολύ διεστραμμένες περιπέτειες και αντιστρόφως Με έντυσαν και μού έδωσαν χρήματα Ήξερα ποιο σκοπό είχε il denaro, ήταν η βάση για να ξεκινήσω ''Συνέλαβα την ιδέα ενός θεατρικού έργου για μαριονέτες'', είπα μ' επισημότητα: Η αίθουσα με τις κολώνες σε μαυριτανικό στυλ, σκιές που χώνονται η μία μέσα στην άλλη- Καθένας γυναίκα και άντρας του Εαυτού του.
''Φοβάμαι πως το ψευδώνυμο δεν είναι αποτελεσματικό Όμως άκου:'' Διαβάζω. Ύφος marcato. To τραπέζι ζωντανό κλαίει με λυγμούς και θυμάται το δάσος που γεννήθηκε Το μελάνι ανοίγει τα φτερά του- νύχτα γυρνώντας μόνος από εκλεκτά μπιστρό έχοντας το κεφάλι μουσκεμένο σε καλό κρασί βλέποντας ανοιχτή την εξώπορτα σ' ένα καταπληκτικό μπαρόκ, λέω μέσα μου, ''Πάω να δω!'' Όταν θα τα ξόδευα θα έπρεπε να βρω άλλα, εάν επιθυμούσα να συνεχίσω Το ίδιο ίσχυε και για τα παπούτσια. Πρόσωπα του έργου: [Δελεαστικό γέλιο στα χείλη] [2]:
ΤΟΜΠΥ ΤΟΣΤΟΦΦ [κάποιος κατεστραμμένος Πολωνός] : ......η λάμπα εκρήγνυται και σκεπάζει τα λόγια, ένας μανδύας κρύσταλλα θρυμματισμένα Εξακολουθώ να γράφω με τούτο το ματωμένο χέρι που αναβλύζει σκιές Η νύχτα μπαίνει στο δωμάτιο, ο απέναντι τοίχος προτείνει το ρύγχος του-/ Πήγα εκεί- Θεέ μου- αίθουσες, γλυπτά, πολύφωτα, οικόσημα, επιχρυσώσεις! Είμαι έτοιμος να θαυμάσω αυτά τα θαύματα ενώ ένας άντρας κάπως μικροκαμωμένος εμφανίζεται μπροστά μου [παύση] Όταν φθειρόντουσαν θα έπρεπε να τα επιδιορθώσω ή να αγοράσω άλλο ζευγάρι
Ο ΨΕΙΡΑΣ: [μόνος του, περπατάει στα δάση] .....με φωνή μελωδική και μεταβαλλόμενη σε τόνο διαβάζω το μόχθο του Ποιητή, τις σημειώσεις του Και μια απλή στερημένη λέξη θα μπορούσε ν' ανατινάξει τον κόσμο, αλλ' αυτό το βράδυ δεν υπάρχει χώρος ούτε για συλλαβή.
ΝΤΙΚ και ΝΑΤΑΊΗΒΥ, ΦΟΙΤΗΤΕΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ: [με μια φωνή] .....θυμάμαι τα τείχη, τις κίτρινες πύλες με το δαχτυλικό αποτύπωμα του θεού, τους στενούς κάκοσμους δρόμους, τη θορυβώδικη πλέμπα [3] Ο μικρόσωμος άντρας ή ο Ποιητής ντυμένος όπως αρμόζει στην περίσταση και τόσο ταπεινά, που λέω ότι πρέπει να 'ναι κάποιος αρχιυπηρέτης ή θαλαμηπόλος [μικρή παύση- σκέφτεται] Ή να συνεχίσω ξυπόλητος- και πάει λέγοντας, περιττό να πω, για το σακάκι και το παντελόνι, με τη μόνη διαφορά, ότι μπορούσα να συνεχίσω ακόμη με τα μανίκια του πουκάμισου, αν επιθυμούσα [4] Του ζητάω να μού δείξει το μέγαρο, φωνάζει τη γυναίκα του τους γιους του και τις κόρες του- είχαμε πάει στο θέατρο τσέπης της συντεχνίας των υδραυλικών Οι θεατρίνοι δημιουργούν νέα τέχνη χάριν της Ευρώπης όπως οι Έλληνες ή ο Μέττερνιχ- δίχως φύλο και χρόνο Εμπαιγμός Ιδίως το πουκάμισο πέρασε πολύς καιρός μέχρι να καταφέρω να το κουμπώνω στο λαιμό, μα το καπέλο ήταν σε καλή κατάσταση [φως]

ΚΥΡΙΆ ΓΚΡΟΓΚΑΝ: [νεροκουβαλήτρα, παρακμιακή, τελείως γυμνή- απευθυνόμενη σε μια σκιά, άλλοτε γελώντας είτε κλαίγοντας].......πέρασες απ' την πόλη μας, Αχνή Σκιά, το Κυβερνητικό Μέγαρο και τον Κόκκινο Οίκο των Θυσιών ανοιχτό σαν χέρι με αμέτρητα λιθόστρωτα: Για ν' αγναντέψεις το μνημείο σου [άραγε πήρε ο κατασκευαστής την πληρωμή του;][5] Στο τέλος της ημέρας, έλα, να γευτείς την αρμυρή πνοή που έχουν οι πόρνες του λιμανιού [6] με συντροφιά τους γκρίζους γλάρους όταν τα σπίτια φορούν το ερημικό προσωπείο τους Πες: ''Ο,τι είδα,- είδα'' και φύγε πάλι. Ξέρεις: αυτοί ξανάρχισαν τα ίδια, τα παλιά τεχνάσματα [εκνευριστική μουσική και ήχοι. Ησυχία]-/
Με οδηγούν ευγενικά, περπατάμε, αυτός μόλις βλέπει σκόνη τη διώχνει, φυσάει, ξεσκονίζει με το δάχτυλο τους πίνακες, καθαρίζει, δραστηριοποιείται Μόνο τη στιγμή που αποχωρώ και βάζω το χέρι στην τσέπη μου, λέει: ''Α, όχι,- είμαι Πρίγκηπας και η γυναίκα μου Πριγκίπισσα, οι γιοι μου μαρκήσιοι και οι κόρες μου μαρκησίες κι η σιωπή του νερού περιέχεται στη στέρνα σαν το επιμύθιο της πιο αναπάντεχης διαστροφής''

ΔΡΟΣΑΤΗ ΝΕΛΛΥ και ΡΟΖΑΛΙΑ/ ΠΟΡΝΕΣ ΤΟΥ ΛΙΜΑΝΙΟΎ: [με μια φωνή] .....πολιτεία σταχτιά στα πόδια του λευκού βράχου, πολιτεία γαντζωμένη στη γη με νύχια και δόντια, πολιτεία από ικεσίες- οι κάτοικοί της- πανούργοι, τυπολάτρες και χολερικοί- λάτρευαν τα χέρια που τους είχαν πλάσει, όμως φοβόταν τα πόδια που μπορούσαν να τους καταστρέψουν, περιδιαβαίνω τους δρόμους ανάμεσα σε αγάλματα- αιχμηρές κυρτωμένες γυμνότητες με καθηλώνουν μέσα στο φως της νύχτας- γυμνότητες ξεψυχισμένες, λεπτές - και τέλειες Μου έδωσαν και γραβάτα, από λάθος, δεν είπαν βέβαια κατά λέξη ότι δεν επρόκειτο ποτέ να αισθανθώ καλύτερα- το έπιασα όμως το υπονοούμενο και ξάπλωσα στο κρεβάτι ακίνητη με άλλες τρείς γυναίκες [sic!] που μόρφαζαν σαν άντρες- πάντως όλο και κάποιο μικροσχόλιο θα έκαναν Ήταν σοφό που το 'παιξα αποφασισμένη Στον προθάλαμο έδωσαν να υπογράψω ένα χαρτί ''Τι είναι αυτό;'', είπα, ''άδεια κυκλοφορίας;'' ''Ειναι μια απόδειξη για τα ρούχα και τα χρήματα που λάβατε'', ''αλήθεια; ποιο ήταν το έβδομο χαρτί ύστερα απ' το 10 μπαστούνι που σημαίνει ταξίδι δια ξηράς, έπειτα το γράμμα στο δρόμο- και επί πλέον σκάνδαλα, οι ντάμες, και τα οκτώ καρώ που σημαίνει κοινωνική άνοδο ναι περίμενε όλα εξηγούνται [7] και τα δύο κόκκινα οχτάρια για νέα ενδυμασία για δες και μήπως δεν ονειρεύτηκα κάτι ακόμα ναι υπήρχε κάτι για ποίηση ελπίζω να μην έχει μακριά λιγδιασμένα μαλλιά που κρέμονται στα μάτια του Η θεολογία τους και οι θυσίες που μ' αυτές λογάριαζαν να εξαγοράσουν την αγάπη των Πρώτων και την ευμένεια των Στερνών-/
Πέρασα το δεύτερο μισό της ζωής μου σπάζοντας πέτρες τρυπώντας τείχη γκρεμίζοντας εμπόδια που έβαλα ανάμεσα στο φως και σε μένα κι οι ιερείς τους δεν υποψιάστηκαν ποτέ πως πόδια και χέρια δεν ήταν παρά τα άκρα του ίδιου θεού

ΑΥΛΑΙΑ

τα πρόσωπα

ΤΟΜΠΥ ΤΟΛΣΤΟΦΦ
Ο ΨΕΙΡΑΣ
ΝΤΙΚ ΚΑΙ ΝΤΑΙΗΒΥ, ΦΟΙΤΗΤΕΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ
ΚΥΡΙΑ ΓΚΡΟΓΚΑΝ
ΔΡΟΣΑΤΗ ΝΕΛΛΥ ΚΑΙ ΡΟΖΑΛΙΑ/ ΠΟΡΝΕΣ ΤΟΥ ΛΙΜΑΝΙΟΥ

[ένα λιμάνι- ηλιοβασίλεμα]

ΑΝΑΦΟΡΕΣ-ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ-ΦΩΤΟ
[1] Για το Παρίσι, απόδοση: Αλέξανδρος Γούναρης, ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ τ.33/ 1983
[2] εδώ τα πρόσωπα με άλλο λεκτικό περιεχόμενο/ αναφορά στον Οδυσσέα του Joyce, μτφρ. Σωκράτης Καψάσκης, ΚΕΔΡΟΣ 1990
[3] Octavio Paz, Ποιήματα, μτφρ. Μάγια Μαρία Ρούσσου, Ηριδανός 1986
[4] Σάμουελ Μπέκετ, Το τέλος, μτφρ. Θάλεια Μελή-Χωλλ, Αλεξάνδρεια 2019
[5] William ButlerYeats, ποίηση,- απόδοση: Σπύρος Ηλιόπουλος, ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ ο.π.
[6] ο.π. παρφρ.
[7] J. Joyce ο.π.

http://prod-upp-image-read.ft.com/79ae8b28-2004-11ea-b8a1-584213ee7b2b