Συγκίνησε η Μάνα του Πόντου

Δελτίο τύπου Δήμου Κιλκίς
Το δοξάρι της ποντιακής λύρας έσμιξε αρμονικά με τον έντεχνο λόγο και την ποίηση για να εξυμνήσουν την αγέρωχη μορφή της Πόντιας Μάνας, της μάνας με τα πολλά πρόσωπα, της πιστής συζύγου, της φραντάλας (όμορφης) γυναίκας, της σορσόταινας (εύθυμης) της παντοδύναμης πεθεράς, της καλομάνας αλλά και της αντάρτισσας στα άξενα βουνά του Πόντου, στο διαδικτυακό αφιέρωμα που παρουσίασαν στο κοινό ο Δήμος Κιλκίς και ο Πολιτιστικός Σύλλογος Μέσων Αποστόλων την ημέρα μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου.

Ο λόγος της Παναγιώτας Ιωακειμίδου, φιλολόγου – συγγραφέα και ερευνήτριας της ποντιακής διαλέκτου, κεντρικής ομιλήτριας της εκδήλωσης, απέπνεε τρυφερότητα και θαυμασμό για την Πόντια Μάνα που έχει τα δυο της χέρια για προίκα, που τρέφει απέραντο σεβασμό στον άνδρα της και είτε ως σύζυγος είτε ως καλομάνα αποτελεί τον κορμό των ηθών και των εθίμων του Πόντου και παρά το γεγονός ότι ζει σε μια αυστηρά ανδροκρατούμενη κοινωνία, διακρίνεται για την τόλμη και την αποφασιστικότητά της σε δύσκολες συνθήκες. 

Οι γυναίκες της υπαίθρου στον Πόντο είναι σκληραγωγημένες σε αντίθεση με τις αστές που ζουν στην Τραπεζούντα και στην Αργυρούπολη και είναι μορφωμένες και φορείς ευρωπαϊκών ηθών καθώς ταξιδεύουν στην Ευρώπη, στην Κωνσταντινούπολη και στη Σμύρνη. 

Τα ψυχικά χαρίσματα της Πόντιας Μάνας εντυπώνονται χαρακτηριστικά στα δημοτικά τραγούδια που έχουν γραφεί γι΄ αυτήν τόνισε η κα Ιωακειμίδου ενώ έκανε αναφορά και στη συμμετοχή της στο αντάρτικο του Πόντου σημειώνοντας ότι στάθηκε προπύργιο φιλοπατρίας και κυματοθραύστης στα τουρκικά σχέδια.

Οι παραδόσεις του Πόντου, της Πόντιας Μάνας του Πολιτισμού και της Γενοκτονίας ζωντάνεψαν με σύντομα θεατρικά μονόπρακτα, με φόντο την εκκλησιά των Μέσων Αποστόλων, κήπους σπιτιών και το δάσος του Παλαιού Γυναικοκάστρου με τους Πόντιους λυράρηδες Σάκη Πογέλη και Πάνο Ηλιάδη να τραγουδούν ‘’Η μάνα εν κρύον νερόν’’ και τη ‘’Μανίτσαμ’’, τη μικρή Μαριλένα να αποδίδει θαυμάσια με την κιθάρα της το τραγούδι ‘’Μάνα μου μάνα’’ και τους αφηγητές να ξετυλίγουν το κουβάρι μικρών ιστοριών της γλυκόπικρης ζωής της Πόντιας Μάνας. 

Η αυθεντική αστή Μάνα του Πόντου, όπως την περιέγραψε στο αυτοβιογραφικό του έργο ‘’Η Γη του Πόντου’’ ο δημοσιογράφος και θεατρικός συγγραφέας Δημήτριος Ψαθάς, αναδείχθηκε ως δυναμική φυσιογνωμία που επενέβαινε στην ανατροφή των παιδιών της, καίτοι ζούσε σε ανδροκρατούμενα στεγανά, μέσα από την ανάγνωση του αποσπάσματος του βιβλίου του Τραπεζούντιου χρονογράφου από το Γεν. Γραμματέα του Πολιτιστικού Συλλόγου Μέσων Αποστόλων Βασίλειο Σταμπολίδη.

Τη σκυτάλη πήρε στη συνέχεια η νεαρή Αναστασία Θεοδωρίδου ψηλαφίζοντας την αληθινή ιστορία τριών γυναικών, της Ευγενίας, της Σοφίας και της Δωροθέας, μητέρας, κόρης και εγγονής, όπως αποτυπώνεται στο βιβλίο της Μάρθας Πατλακούτζα ‘’Οι Μάνες του Πόντου’’.

Οι ειρηνικές στιγμές της καθημερινότητας εναλλάσσονται με την βίαιη αποκοπή από τη γενέθλια γη της Τραπεζούντας, τις άγριες δολοφονίες ανδρών και γιων και την αγωνιώδη προσπάθεια της επιβίωσης των τριών γυναικών ως πρόσφυγες πια στην Ελλάδα.

Το μαρτύριο των γυναικών του Πόντου συμπυκνώθηκε στο ποίημα της Νίνας Αλέξη ‘’Η Πόντια Μάνα’’ που απήγγειλε δραματοποιημένα η Ελένη Καλαϊτζίδου.

Η Μάνα του Πόντου, όπως επισήμανε χαιρετίζοντας την εκδήλωση ο Δήμαρχος Κιλκίς Δημήτρης Κυριακίδης έχει κάτι το υπερβατικό στη φύση της, μια ακατάβλητη δύναμη που την κάνει να ξεχωρίζει και να στέκεται ολόρθη, με αξιοθαύμαστη καρτερικότητα στις τραγωδίες που έχουν ενταφιάσει το όνειρο της ευτυχισμένης ζωής και της έχουν στραγγίσει την ψυχή. 

Η καρδιά της Πόντιας Μάνας είναι φτιαγμένη από φωτιά και ατσάλι γιατί δε θα μπορούσε να συμβεί διαφορετικά. Δεν είναι εύκολο να αντέξει κανείς τόσο πόνο, ούτε να φορτώσει τη μνήμη του με εικόνες φρίκης και σπαραγμού για τα παιδιά που αναγκάζεται να θάψει, κατατρεγμένη από τις ορδές των Νεότουρκων, για τα παιδιά που μένουν ασάλευτα στα βουνά της Σάντας, για το κλάμα τους που δε θα ξανακουστεί για να μην προδοθούν οι αντάρτες και τους πιάσουν οι τσέτες.

Η πιο σπαρακτική στιγμή για την Πόντια Μάνα είναι ο τραγικός αποχωρισμός της από τη μάνα – γη που θα χάσει για πάντα.

Ο θρήνος της Γενοκτονίας του Πόντου όπως τόνισε χαρακτηριστικά η παρουσιάστρια και υπεύθυνη λόγου του Πολιτιστικού Συλλόγου Μέσων Αποστόλων Θεοδώρα Θεοδωρίδου που κάνει τις ψυχές των Ποντίων όπου γης να ραγίζουν ταξιδεύοντάς τους στις αλησμόνητες Πατρίδες είναι το τραγούδι ‘’Την πατρίδαμ έχασα’’ ,που αποδόθηκε από τους λυράρηδες τραγουδιστές Σάκη Πογέλη και Πάνο Ηλιάδη. 

Και το μήνυμα που εκπέμπεται με τον πιο δραματικό τρόπο είναι να μη χαθούν κι άλλες Πατρίδες, να μην κλάψουν, να μη σπαράξουν κι άλλες μάνες σαν κι αυτές του Πόντου με αιώνια υπόσχεση να διαφυλάξουμε όσα αυτές μας παρέδωσαν ατόφια για να τα μεταλαμπαδεύσουμε στην επόμενη γενιά.

Την εκδήλωση χαιρέτησαν ο Αντιπεριφερειάρχης Κιλκίς Ανδρέας Βεργίδης, ο Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Μέσων Αποστόλων Κωνσταντίνος Θεοδωρίδης ο οποίος επισήμανε ότι το αφιέρωμα στην Πόντια Μάνα είναι πράξη ευλάβειας στη θυσιαστική μορφή της ενώ την παρακολούθησαν ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Κιλκίς Παύλος Θωμαϊδης, ο Αντιδήμαρχος Πολιτισμού & Τουρισμού Θεμιστοκλής Κοσμίδης, ο Γενικός Γραμματέας του Δήμου Νίκος Ιντζέλης, ο πρώην βουλευτής Θεόδωρος Πασσαλίδης ο Πρόεδρος του Περιβαλλοντικού Συλλόγου Περιπατητών Χρήστος Ανδρεανίδης, η κα Ντίνα Τρίγκα από την Πολιτιστική Εταιρία Εκπαιδευτικών ν. Κιλκίς, και πολλοί συμπολίτες μας.