Σ. Παραστατίδης: Εμβόλιο κατά της ανισότητας

Υπογράφει ο Στέφανος Παραστατίδης
Παρέα με τον Λευτέρη Παπαγιαννάκη γράψαμε ένα κείμενο στα σημερινά Νέα για το εμβόλιο και τις ανισότητες. Έχει μία ματιά που χρειάζεται ο κόσμος που θα κληρονομήσουμε μετά την πανδημία.

Η νόσος COVID-19 έρχεται να μας υπενθυμίσει τις ανισότητες μεταξύ πλούσιων και φτωχών χωρών. Ανισότητες τις οποίες ο δυτικός κόσμος είχε αποκρύψει από τη συλλογική του μνήμη, καθώς τα τελευταία 70 χρόνια δε βρέθηκε υπό την απειλή μίας επιδημίας. 

Ο τοίχος ανοσίας που σηκώσαμε δε μας επέτρεψε να δούμε ή ακριβέστερα να νιώσουμε πως, μόλις το 2019, στη λαϊκή δημοκρατία του Κονγκό είχαμε 5.000 θανάτους από ιλαρά, εκ των οποίων το 90% αφορούσε σε παιδιά κάτω των 5 ετών. Ή αντίστοιχα την επιδημία χολέρας στην Υεμένη τα έτη 2016 και 2017, όταν ο αριθμός των κρουσμάτων ξεπέρασε το μισό εκατομμύριο, με περισσότερα από 100.000 κρούσματα σε παιδιά και εκατοντάδες θανάτους.

Τούτη τη φορά ο SARS-COV2 χτύπησε και τη δική μας πόρτα. Η αντιμετώπισή του δεν μπορεί να γίνει αποσπασματικά, όχι μονάχα επειδή χτύπησε ένα καμπανάκι ηθικής μέσα μας βιώνοντας όσα ζουν εκατομμύρια άνθρωποι γεωγραφικά καταδικασμένοι αλλά επειδή, αν δε δράσουμε από κοινού, θα συνεχίσουμε να τροφοδοτούμε την πανδημία. 

Ο ιός πεθαίνει έξω από τα ανθρώπινα σώματα. Αν, για παράδειγμα, έμενε όλη η ανθρωπότητα ακίνητη για 14 ημέρες, η πανδημία θα είχε εξαλειφθεί. Όμως ο άνθρωπος κινείται, όπως και η γη· και η κινητικότητα αυτή είναι που κρατά τον ιό σε έξαρση και τον άνθρωπο σε κίνδυνο.

Ζούμε σε έναν κόσμο ο οποίος μας δείχνει το σκληρό του πρόσωπο. Σε συνθήκες σκληρού καπιταλισμού, θεμελιώνεται μία νοοτροπία ότι το δικαίωμα στη ζωή συνδέεται με τα χρήματα που έχουμε στην τσέπη μας. Το εμβόλιο είναι η ευκαιρία μας να δούμε τα πράγματα διαφορετικά. Από τη διαχείρισή του θα κριθεί και ο κόσμος που θα κληρονομήσουμε.

Πίσω από τον καυγά για την προμήθεια των εμβολίων, κρύβεται μια πολύ μεγάλη πρόκληση για ολόκληρο τον κόσμο. Πώς θα διασφαλίσουμε την εμβολιαστική κάλυψη ικανού ποσοστού ώστε να επιτύχουμε ανοσία στην κοινότητα το συντομότερο δυνατό. Η επιστήμη απάντησε με επάρκεια, φέρνοντας το εμβόλιο σε χρόνο ρεκόρ στα χέρια μας. 

Όμως, ταυτόχρονα, και με κατανοητή την αγωνία εμβολιασμού του καθενός, εμφανίστηκε αυτό που ο ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτιέρες ονόμασε εμβολιαστικός εθνικισμός. Ενώ, οι πλούσιες χώρες αγοράζουν αριθμό εμβολίων που υπερβαίνει την κάλυψη του πληθυσμού τους, περίπου 70 φτωχότερες χώρες θα καταφέρουν να εμβολιάσουν μόλις έναν στους δέκα πολίτες το 2021. 

Αυτό που συμβαίνει στην ΕΕ με την αγορά των εμβολίων είναι πολύ ενδεικτικό, καθώς και παρά την κοινή συμφωνία αγοράς και ισότιμης κατανομής, κάποιες χώρες επιδίωξαν διμερείς συμφωνίες με τις φαρμακευτικές εταιρίες, σπάζοντας το κοινό μέτωπο.

Οι ανισότητες, δεν περιορίζονται μονάχα εκτός των τειχών. Από πολύ νωρίς οι μελέτες έδειξαν ότι οι ευάλωτες κοινωνικές και οικονομικές ομάδες εντός της ίδιας χώρας χτυπήθηκαν δυσανάλογα από τον ιό. Μειονότητες, άνθρωποι που δεν είχαν πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες, φτωχές γειτονιές. Το είδαμε στις ΗΠΑ, στην Αγγλία αλλά και αλλού. 

Ορίζοντας το εμβόλιο ως δημόσιο αγαθό, οφείλουμε να διασφαλίσουμε τη δωρεάν χορήγηση του, την ισότιμη πρόσβαση και την ιεράρχηση με βάση τις ανάγκες. Τούτο σημαίνει πως στην κατηγορία των ευπαθών ομάδων θα πρέπει να ενταχθεί και η ακραία φτώχεια στο σχεδιασμό κάθε χώρας. Διότι κάθε ανθρώπινη ζωή έχει την ίδια αξία. Μην το λησμονούμε στιγμή αυτό.