Χαρισματικά παιδιά

Γράφει η Βασιλική Μαυρογονάτου*

“Μια μέρα άκουσα τυχαία τον δάσκαλό μου να λέει στον επιθεωρητή ότι ήμουν «σα χαμένος»» και δεν άξιζε πια να με κρατήσει στο σχολείο. Ήμουν τόσο πληγωμένος από το περιστατικό που ξέσπασα φωνάζοντας, πήγα σπίτι και μίλησα στη μητέρα μου για το περιστατικό. Τότε ανακάλυψα το δώρο του να έχεις μια καλή μητέρα. Μπήκε αμέσως μπροστά, σαν ένας ισχυρός αμυντικός μηχανισμός. 

Το μητρικό ένστικτο ξύπνησε αμέσως, καθώς η υπερηφάνεια της τραυματίστηκε. Με οδήγησε γρήγορα πίσω στο σχολείο και είπε αγριεμένη στον δάσκαλο ότι δεν ήξερε τι έλεγε, ότι είχα περισσότερο μυαλό από τον ίδιο κι άλλα τέτοια. Στην πραγματικότητα, ήταν ο πιο ενθουσιώδης οπαδός που μπορεί να είχε ποτέ ένα παιδί κι αποφάσισα τότε να σταθώ αντάξιος της και να της αποδείξω ότι η εμπιστοσύνη της δεν θα πήγαινε χαμένη. “

Πόσα παιδιά και πόσοι γονείς κατακαιρούς έχουν αντιμετωπίσει ανάλογες καταστάσεις. Όχι βέβαια μόνο λόγω της υπερβολής κάποιου εκπαιδευτικού αλλά της δυσκολίας του να διακρίνει την ευφυία που ίσως κρύβεται πίσω από τη συμπεριφορά ενός παιδιού.

Οι γνώσεις στην παιδαγωγική και στην ειδική αγωγή είναι ανεπαρκείς όσον αφορά τα χαρισματικά παιδιά. Τα λόγια που σας παρέθεσα παραπάνω είναι από τη βιογραφία του Τόμας Έντισον, ο οποίος εκδιώχθηκε από το σχολείο λόγω “περίεργης” συμπεριφοράς.

Η ειδική αγωγή έχει πραγματικά κάνει εξαιρετικά άλματα με πολυάριθμες έρευνες οι οποίες μας κατευθύνουν με επιτυχία πολλές φορές για το πως να αντιμετωπίσουμε μαθησιακές δυσκολίες. Οι εκπαιδευτικοί έχουμε πλήρη κατάρτιση καθώς οι περισσότεροι επιμορφώνονται συνεχώς και πραγματικά έχει αλλάξει εντελώς η αντιμετώπιση παιδιών με ιδιαίτερες εκπαιδευτικές ανάγκες.

Τι γίνεται όμως με τα χαρισματικά παιδιά; Γιατί δεν υπάρχει ανάλογη κατάρτιση; Δεν είναι λίγα τα παιδιά που πετυχαίνουν σε διεθνείς μαθητικούς διαγωνισμούς άρα υπάρχουν. Πολλά από αυτά στην τάξη φαίνεται να πλήτουν, να αδιαφορούν, να μη συμμετέχουν και όταν τους δοθεί η ευκαιρία τα βλέπεις να απογειώνονται. 

Τα χαρισματικά παιδιά έχουν υψηλή αντιληπτική ικανότητα, δυνατότητα για υπερυψηλές επιδόσεις σε μία πληθώρα αντικειμένων, εσωτερικό σημείο προσδιορισμού και ισχυρά κίνητρα. Ως επί το πλείστον, παρουσιάζουν συναισθηματική σταθερότητα και ηγετικά χαρακτηριστικά. 

Βιώνουν σε μεγάλο βαθμό αποξένωση και το αίσθημα ότι ο περίγυρος τους αδυνατεί να τα κατανοήσει, λόγω της απόκλισης τους από τον μέσο όρο, ενώ βρίσκονται διαρκώς στην προσπάθεια να ισορροπήσουν τις εξεζητημένες ανησυχίες τους με τις κοινές συναισθηματικές τους ανάγκες. 

Ενδείξεις για την επισήμανση των παιδιών αυτών αποτελούν: η περιέργεια να επεξεργαστούν τον περίγυρο τους, το ανεπτυγμένο λεξιλόγιο, το υψηλό αίσθημα δικαίου, η ευαισθησία στις έννοιες του καλού και του κακού, η ωριμότητα και το χιούμορ. Φυσικά, δεν είναι απαραίτητο ένα παιδί να έχει το σύνολο των παραπάνω χαρακτηριστικών για να είναι χαρισματικό.

Μια λάθος εκτίμηση θα μπορούσε να του στερήσει το κίνητρο για μάθηση και να στερήσει από την κοινωνία τις δυνατότητες ενός φωτεινού μυαλού. Είμαστε όμως εμείς οι εκπαιδευτικοί ικανοί να διακρίνουμε τη διάνοια ενός μαθητή; Πριν αρκετά χρόνια τα δυσλεκτικά παιδιά χαρακτηρίζονταν ως τεμπέλικα καθώς δεν υπήρχε η κατάλληλη εκπαίδευση για να γίνει η σωστή διάγνωση. 

Μήπως συμβαίνει και τώρα κάτι αντίστοιχο; Γιατί πριν ασχοληθούμε με το πως θα βοηθήσουμε αυτά τα παιδιά θα πρέπει να μπορούμε να τα διακρίνουμε. Φυσικά δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως μιλάμε για παιδιά, με το δικό τους ευαίσθητο ψυχισμό. Είναι λοιπόν φανερό πως η προσέγγιση αυτών των παιδιών χρειάζεται ολοκληρωμένη και πολύπλευρη κατάρτιση.

Όπως και να έχει πάντως το μεγαλύτερο βάρος πέφτει στην οικογένεια. Και ας είμαστε ειλικρινείς, εκτός κάποιων περιπτώσεων η μητέρα είναι αυτή που αναλαμβάνει να διαχειριστεί το ψυχολογικό κομμάτι, να κατανοήσει και να στηρίξει το παιδί. Η σύγχρονη γυναίκα έχει πολλούς ρόλους αλλά κανείς δε συγκρίνεται με το ρόλο της μητέρας.

Είναι σημαντικό να υπάρχει συνεργασία εκπαιδευτικών και γονέων. Ας είμαστε όλοι πιο διαλλακτικοί και ας ακούμε τι μας λέει ο άλλος πριν τον κρίνουμε. Εξάλλου στόχος όλων πρέπει να είναι το καλό των παιδιών, χαρισματικών και μη.

* Βασιλική Μαυρογονάτου

Οικονομολόγος – Ειδική Παιδαγωγός.
Υποψήφια Δημοτική Σύμβουλος με τον συνδυασμό του Δημήτρη Κυριακίδη