Με τη δέουσα λαμπρότητα τιμήθηκε χθες η 104η επέτειος της ιστορικής μάχης και απελευθέρωσης της πόλης του Κιλκίς. Το πρωί πραγματοποιήθηκε πανηγυρικός όρθρος, αρχιερατική θεία λειτουργία και δοξολογία προεξάρχοντος του Σεβασμιότατου Μητροπολίτη Πολυανής και Κιλκισίου κ.κ. Εμμανουήλ, στον ιερό μητροπολιτικό ναό Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, με τη συμμετοχή ιερέων της Μητροπόλεως και με την παρουσία εκπροσώπων των πολιτικών, στρατιωτικών, αστυνομικών αρχών και του εκκλησιαστικού ποιμνίου.
Κείμενο της επιστολής που γράφτηκε προς τον αδελφό του.
[Αθήνα, Ιούλιος 1913]
Μάθε, αγαπητέ μου αδελφέ, καθώς θα έμαθες και από τον πατέρα μας ότι εις τας 19 (δεκάτην ενάτην) Ιουνίου εκηρύχθη ο πόλεμος κατά της Βουλγαρίας. Το τάγμα μου εκείνες ταις ημέραις ήτον προφυλακαί και το πρωί πρώτοι ημείς αρχίσαμεν με τους σκοπούς των Βουλγάρων την μάχην τους οποίους ηναγκάσαμεν και έφυγον εις τα οχυρώματά των.
Τον πανηγυρικό της ημέρας εκφώνησε η δικηγόρος Καλλισθενη Πάκα – Κυμπαρίδου η οποία αναφέρθηκε με γλαφυρότητα στην εποποιία του 1913 και στην απαράμιλλη γενναιότητα που επέδειξε ο ελληνικός στρατός για την απελευθέρωση της πόλης.
Στο ηρώο της μάχης του Κιλκίς, παρουσία και σημαιοφόρων σχολείων όλων των εκπαιδευτικών βαθμίδων, αντιπροσωπειών πολιτιστικών συλλόγων και των φιλαρμονικών του Γ' Σ.Σ. και του Δήμου Κιλκίς τελέστηκε επιμνημόσυνη δέηση από το Μητροπολίτη Μαντινείας – Κυνουρίας κ.κ. Αλέξανδρο. Ακολούθησε κατάθεση στεφάνων στη μνήμη των ηρώων πεσόντων. Νωρίτερα οι αρχές και οι επισκέπτες ξεναγήθηκαν στις εγκαταστάσεις του πολεμικού μουσείου Κιλκίς.
Οι πανηγυρικές εκδηλώσεις ολοκληρώθηκαν με την παρέλαση τμημάτων της μαθητιώσας νεολαίας, του στρατού, πολιτιστικών και κοινωνικών φορέων του Δήμου Κιλκίς επί της κεντρικής οδού της 21ης Ιουνίου.
Την κυβέρνηση εκπροσώπησε η αναπληρώτρια Γεν. Γραμματέας Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων και Αναπτυξιακής Συνεργασίας του υπ. Εξωτερικών Κυριακή Τεκτονίδου
Τις εκδηλώσεις τίμησαν με την παρουσία τους και οι βουλευτές Γ. Γεωργαντάς, Χ. Χατζησάββας, ο Διοικητής του Γ' Σώματος Στρατού Γ. Μπίκος, ο Περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας Α. Τζιτζικώστας ο Αντιπεριφερειάρχης Κιλκίς Α. Βεργίδης, οι Δήμαρχοι Λύσης Κύπρου Α. Καουρής Παιονίας Χ. Γκουντενούδης, αντιπροσωπεία του αδελφοποιημένου με το Δήμο Κιλκίς Δήμου Λατσιών με επικεφαλής το Κ. Φιλίππου, εκπρόσωποι του συλλόγου παλαίμαχων ποδοσφαιριστών του Δήμου Ύψωνα Κύπρου, περιφερειακοί και δημοτικοί σύμβουλοι.
Στο πλαίσιο των φετινών Ελευθερίων, στις 20 Ιουνίου δόθηκε συναυλία στο Θέατρο Λόφου. Εκεί το κοινό και οι αδελφοί Κύπριοι από τους Δήμους Λατσιών και Λύσης παρακολούθησαν ένα μουσικό ταξίδι με περάσματα από την Ανατολή στη Δύση και απόλαυσαν τις ερμηνείες του Κώστα Φαλκώνη, της Dilek Koc και του Χρήστου Χαλκιά.
Ο Δήμαρχος Κιλκίς Δ. Σισμανίδης καλωσόρισε με ζεστά λόγια την παρουσία των κυπριακών αποστολών στις εκδηλώσεις των Ελευθερίων. Εξίσου θερμοί ήταν οι χαιρετισμοί του Δημάρχου Λύσης Α. Καουρή και του επικεφαλής της δημοτικής αντιπροσωπείας του Δήμου Λατσιών Φιλίππου που έστειλαν μηνύματα ενότητας και ομοψυχίας στον ελληνικό και κυπριακό λαό.
Ιδιαίτερα συγκινητική ήταν η ανάγνωση από τον τελευταίο επιστολής του Ματθαίου Ν. Κολά, Κύπριου πολεμιστή από τους Αγίους Βαβατσινιάς της επαρχίας Λάρνακας, που υπηρέτησε στο 3ο τάγμα του 16ου Συντάγματος της 5ης Μεραρχίας και και τραυματίστηκε στη μάχη του Κιλκίς στις 19 Ιουνίου 1913.
Στο ηρώο της μάχης του Κιλκίς, παρουσία και σημαιοφόρων σχολείων όλων των εκπαιδευτικών βαθμίδων, αντιπροσωπειών πολιτιστικών συλλόγων και των φιλαρμονικών του Γ' Σ.Σ. και του Δήμου Κιλκίς τελέστηκε επιμνημόσυνη δέηση από το Μητροπολίτη Μαντινείας – Κυνουρίας κ.κ. Αλέξανδρο. Ακολούθησε κατάθεση στεφάνων στη μνήμη των ηρώων πεσόντων. Νωρίτερα οι αρχές και οι επισκέπτες ξεναγήθηκαν στις εγκαταστάσεις του πολεμικού μουσείου Κιλκίς.
Οι πανηγυρικές εκδηλώσεις ολοκληρώθηκαν με την παρέλαση τμημάτων της μαθητιώσας νεολαίας, του στρατού, πολιτιστικών και κοινωνικών φορέων του Δήμου Κιλκίς επί της κεντρικής οδού της 21ης Ιουνίου.
Την κυβέρνηση εκπροσώπησε η αναπληρώτρια Γεν. Γραμματέας Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων και Αναπτυξιακής Συνεργασίας του υπ. Εξωτερικών Κυριακή Τεκτονίδου
Τις εκδηλώσεις τίμησαν με την παρουσία τους και οι βουλευτές Γ. Γεωργαντάς, Χ. Χατζησάββας, ο Διοικητής του Γ' Σώματος Στρατού Γ. Μπίκος, ο Περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας Α. Τζιτζικώστας ο Αντιπεριφερειάρχης Κιλκίς Α. Βεργίδης, οι Δήμαρχοι Λύσης Κύπρου Α. Καουρής Παιονίας Χ. Γκουντενούδης, αντιπροσωπεία του αδελφοποιημένου με το Δήμο Κιλκίς Δήμου Λατσιών με επικεφαλής το Κ. Φιλίππου, εκπρόσωποι του συλλόγου παλαίμαχων ποδοσφαιριστών του Δήμου Ύψωνα Κύπρου, περιφερειακοί και δημοτικοί σύμβουλοι.
Στο πλαίσιο των φετινών Ελευθερίων, στις 20 Ιουνίου δόθηκε συναυλία στο Θέατρο Λόφου. Εκεί το κοινό και οι αδελφοί Κύπριοι από τους Δήμους Λατσιών και Λύσης παρακολούθησαν ένα μουσικό ταξίδι με περάσματα από την Ανατολή στη Δύση και απόλαυσαν τις ερμηνείες του Κώστα Φαλκώνη, της Dilek Koc και του Χρήστου Χαλκιά.
Ο Δήμαρχος Κιλκίς Δ. Σισμανίδης καλωσόρισε με ζεστά λόγια την παρουσία των κυπριακών αποστολών στις εκδηλώσεις των Ελευθερίων. Εξίσου θερμοί ήταν οι χαιρετισμοί του Δημάρχου Λύσης Α. Καουρή και του επικεφαλής της δημοτικής αντιπροσωπείας του Δήμου Λατσιών Φιλίππου που έστειλαν μηνύματα ενότητας και ομοψυχίας στον ελληνικό και κυπριακό λαό.
Ιδιαίτερα συγκινητική ήταν η ανάγνωση από τον τελευταίο επιστολής του Ματθαίου Ν. Κολά, Κύπριου πολεμιστή από τους Αγίους Βαβατσινιάς της επαρχίας Λάρνακας, που υπηρέτησε στο 3ο τάγμα του 16ου Συντάγματος της 5ης Μεραρχίας και και τραυματίστηκε στη μάχη του Κιλκίς στις 19 Ιουνίου 1913.
Κείμενο της επιστολής που γράφτηκε προς τον αδελφό του.
[Αθήνα, Ιούλιος 1913]
Μάθε, αγαπητέ μου αδελφέ, καθώς θα έμαθες και από τον πατέρα μας ότι εις τας 19 (δεκάτην ενάτην) Ιουνίου εκηρύχθη ο πόλεμος κατά της Βουλγαρίας. Το τάγμα μου εκείνες ταις ημέραις ήτον προφυλακαί και το πρωί πρώτοι ημείς αρχίσαμεν με τους σκοπούς των Βουλγάρων την μάχην τους οποίους ηναγκάσαμεν και έφυγον εις τα οχυρώματά των.
Τότε ήρχισεν η γενική προέλασις του στρατού μας καθ’ όλον το μέτωπον απέναντι του Κιλκισίου∙ είμεθα δε 5 μεραρχίαι αλλά η μεραρχία μου ήτον εις το μέσον και μόλις εφθάσαμεν εις απόστασιν βολής τηλεβόλου ήρχισεν ο εχθρός να μας βάλλη πυρά ομαδόν με όλα τα κανόνια του και είχε σκοπόν να μας αποκόψη την ορμήν της προελάσεώς μας. Αλλά ημείς ιδόντες ωρμούσαμεν ακάθεκτοι και εφθάσαμεν εις απόστασιν 200 (διακοσίων) μέτρων από των οχυρωμάτων του εχθρού αλλά δυστυχώς δι’ εμέ δεν είχον την τύχην να απολαύσω την νίκην ήτις μετ’ ολίγον έστεψε τα όπλα μας.
Ενώ έτρεχον, εν βλήμα εχθρικής οβίδος με εκτύπησεν εις τον δεξιόν ώμον και με έριξεν ανάσκελα, αλλά και πάλιν δεν έχασα την ψυχραιμίαν μου, εσηκώθην και ήρχισα να τρέχω, ενώ το αίμα έρρεεν άφθονον, διά να φθάσω τον λόχον μου.
Η μεγαλυτέρα μάχη όπου έγεινεν είναι η μάχη του Κιλκισίου∙ τοιαύτην λυσσαλέαν μάχην ούτε έγραψεν ούτε θα γράψη η ιστορία∙ όσας απωλείας είχαμεν εις όλον τον άλλον πόλεμον τας είχαμεν τώρα μόνον εις το Κιλκίς. (…)
Ο πανηγυρικός που εκφώνησε η δικηγόρος Καλλισθένη – Πάκα – Κυμπαρίδου
Η ελληνική ιστορία έχει ίσως μία ιδιαιτερότητα μοναδική για την οικουμένη. Είναι ιστορία συνεχών και μακροχρόνιων αγώνων για επιβίωση και ελευθερία κυρίως λόγω της στρατηγικής γεωγραφικής θέσης της πατρίδας μας .Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι του 1912-1913 είναι πόλεμοι απελευθερωτικοί. Ο στρατός μας ελευθέρωσε ανθρώπους που για 500 και πλέον έτη διατήρησαν με πίστη και δύναμη άσβεστη την εθνική τους συνείδηση.
Η μάχη του Κιλκίς και η νίκη του ελληνικού στρατού την 21η Ιουνίου 1913 στον ιερό αυτό τόπο εναντίον δυνάμεων που εποφθαλμιούσαν τον Ελληνικό Βορρά, αποτελούν ορόσημα στη νεότερη ιστορία μας.
Οι Βούλγαροι μετά το τέλος του Α' βαλκανικού Πολέμου έχοντας σημαντική διπλωματική κάλυψη κυρίως από την Αυστρία, επεδίωκαν την επέκταση των ορίων τους μέχρι εκεί που προέβλεπε η συνθήκη του Αγίου Στεφάνου του 1878 την οποία προσπάθησαν να νεκραναστήσουν, αξιώνοντας κυρίως τη Θεσσαλονίκη από τους Έλληνες και το Μοναστήρι από τους Σέρβους. Με τις συνεχείς προκλήσεις τους, έστρεψαν ανοικτά πλέον εναντίον τους Έλληνες και Σέρβους, οι οποίοι οδηγήθηκαν αυτή τη φορά σε συμμαχία εναντίον των Βουλγάρων με συνθήκη που υπογράφηκε μεταξύ τους στις 19 Μαϊου στη Θεσσαλονίκη .
Η Βουλγαρική ηγεσία έφερε βαρέως ότι η Θεσσαλονίκη απελευθερώθηκε από τον ελληνικό στρατό και επεδίωξε μετά τον Οκτώβριο του έτους 1912 , να εκμεταλλευτεί την παρουσία της σε αυτήν με στρατιωτική φρουρά, την οποία η Αθήνα , από συμμαχικό πνεύμα μέχρι τότε διαπνεόμενη, της επέτρεψε να διατηρήσει για μικρό χρονικό διάστημα . Η βουλγαρική αυτή φρουρά αυξανόταν καθημερινά κρυφά μέχρι που έφθασε τη δύναμη ταξιαρχίας .
Προς επίτευξη του στόχου τους οι Βούλγαροι επιτίθενται ξαφνικά και χωρίς κήρυξη πολέμου στη Σερβία. Κατακτούν στις 17 Ιουνίου του 1913 το Γευγελή και στην Ελλάδα τις Ελευθερές. Με απώτερο στόχο τη Μακεδονία και με απαρχή την οριογραμμή Κιλκίς - Λαχανά, καταλαμβάνουν αρχικά τα υψώματα των Μανδρών , Λειψυδρίου και Γυναικοκάστρου .
Μονόδρομο πλέον για τους Έλληνες και τους Σέρβους αποτελεί η αντεπίθεση.
Στις 19 Ιουνίου αρχίζει η προέλαση του ελληνικού στρατού προς τα βόρεια με επίκεντρο το Κιλκίς και το Λαχανά. Στις 9.00 π.μ. ο ελληνικός στρατός συναντά τα πρώτα εχθρικά τμήματα στις Μάνδρες όπου τραυματίζεται θανάσιμα ο ταγματάρχης Φωκίων Διαλέττης. Η κατάληψη των γύρω υψωμάτων ολοκληρώνεται στις 15.30 .μ.μ και η καταδίωξη του εχθρού συνεχίζεται μέχρι το απόγευμα. Στην Πικρολίμνη μάχεται με σθένος ο αντισυνταγματάρχης πεζικού Αντώνιος Καμάρας
Στις 20 Ιουνίου δεύτερη μέρα της μάχης, ξεκίνησε επίθεση σε όλο το μέτωπο μετά από εντολή του Γενικού Στρατηγείου.
Οι μεραρχίες του κέντρου προχωρούν προς το Κιλκίς με εξαιρετική δυσκολία διότι η άμυνα των Βουλγάρων η οποία προέβαινε σε συνεχείς αντεπιθέσεις υπήρξε ιδιαίτερα ισχυρή και αποφασιστική. Καταλαμβάνεται ο σιδηροδρομικός σταθμός στην Κρηστώνη και τα γύρω υψώματα. Η 2 η Μεραρχία καταλαμβάνει τα υψώματα του χωριού Ποταμιά, η 3η το Λεβεντοχώρι, τον Βαπτιστή και τη Μεγάλη Βρύση και η ταξιαρχία ιππικού τις Καστανιές και το Χωρύγι .
Στον Λαχανά η 1η Μεραρχία υπό τον Στρατηγό Μανουσογιαννάκη προχώρησε πιο γρήγορα προς τα νότια και πέτυχε να κυριεύσει και 6 εχθρικά κανόνια .
Το Κιλκίς όμως παραμένει απόρθητο. Η αντίσταση των Βουλγάρων το δειλινό της 20ης Ιουνίου είναι αξεπέραστη. Το ελληνικό πεζικό μόνο με τις λόγχες κατάφερε να τους βγάζει από τα χαρακώματά τους και οι απώλειες ήταν τεράστιες .
Η νέα εντολή από το Γενικό Στρατηγείο ήταν να κυριευθεί οπωσδήποτε το Κιλκίς πριν σκοτεινιάσει.
Η 2 η Μεραρχία με τον στρατηγό Καλάρη επιχειρεί νυκτερινή επίθεση. Η νύχτα που ακολουθεί είναι ατέλειωτη. Τα χωράφια φυτεμένα με σιτάρι φλέγονται από τις λάμψεις των πυροβόλων και τα πτώματα στους γύρω λόφους αμέτρητα. Οι μεραρχίες μας με απαράμιλλο σθένος μάχονται ασταμάτητα εξαπολύοντας γενική επίθεση και οι Έλληνες στρατιώτες ορμούν στα πεδία των μαχών με τα βλήματα να σφυρίζουν πάνω από τα κεφάλια τους . Ηρωικά τραυματίζονται θανάσιμα ο συνταγματάρχης Αντώνιος Καμπάνης και ο αντισυνταγματάρχης Κωνσταντίνος Καραγιαννόπουλος .
Μετά από μία νύχτα ατέλειωτη ανείπωτου ηρωισμού και τιτάνιας προσπάθειας εκ μέρους των Ελλήνων στις 9.40 το πρωί της 21 ης Ιουνίου ο Καλλάρης αναφέρει στο Γενικό Στρατηγείο « Αναγγέλω Νϊκην Κιλκίς ….». Στις 11.20 το πρωί, εισήλθε το πρώτο τάγμα στο Κιλκίς το οποίο ήδη καιγόταν από τις εκρήξεις πυρομαχικών στα οποία έθεσαν πυρ οι Βούλγαροι υποχωρώντας . Περί τις 12.00 το μεσημέρι η αιματοβαμμένη ελληνική σημαία περήφανα κυματίζει στο λόφο του Ιερού Ναού του Αγίου Γεωργίου ενώ η πόλη μυρίζει μπαρούτι, καμμένη ανθρώπινη σάρκα και μοιάζει φάντασμα ..
Ο Βουλγαρικός Στρατός για τον οποίο καλλιεργήθηκε ο μύθος του αήττητου επιτέλους συνετρίβη και η ήττα των Βουλγάρων κατά το Διασυμμαχικό Πόλεμο είναι πλέον οριστική .
Τα θύματα πολλά και από τις δύο πλευρές
Στη μάχη αυτή και για την ελευθερία μας θυσιάστηκαν 32 αξιωματικοί, 744 οπλίτες, και τραυματίσθηκαν 17 αξιωματικοί και 3821 οπλίτες. Οι απώλειες του εχθρού, αν κρίνει κανείς από τον μεγάλο αριθμό των πτωμάτων που βρέθηκαν στην περιοχή, ήταν ασύγκριτα μεγαλύτερες από τις δικές μας .
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι τις συνθήκες κάτω από τις οποίες έλαβαν χώρα οι συγκρούσεις, τις περιέγραψε με διθυραμβικό λόγο , πλήθος ξένων ανταποκριτών εξυμνώντας για μία ακόμη φορά τον ηρωισμό και την ανδρεία των Ελλήνων .
Πέραν του νικηφόρου αποτελέσματος των ελληνικών όπλων και της ελληνικής ανδρείας πρέπει να αποδίδεται διαχρονικά φόρος τιμής και ευγνωμοσύνης προς όλους τους αγωνιστές που θυσιάσθηκαν για την Πατρίδα καθώς και στην τότε πολιτική και στρατιωτική ηγεσία που άριστα συνεργάσθηκαν σε πνεύμα σύμπνοιας ωθώντας τον Ελληνισμό σε θριάμβους μοναδικούς
Από την ένδοξη αυτή μάχη του Κιλκίς - Λαχανά μεταξύ ημών και των Βουλγάρων την πιο φονική μάχη όχι μόνο των βαλκανικών πολέμων αλλά και της νεότερης ελληνικής ιστορίας,κρίθηκε αποφασιστικά η μοίρα και η περαιτέρω πορεία της πατρίδας μας . Στις 28 Ιουλίου υπογράφηκε συνθήκη ειρήνης στο Βουκουρέστι . Η συνθήκη αυτή με την οποία τελείωσε ο Β' βαλκανικός πόλεμος αποτελεί σταθμό στην ελληνική ιστορία .
Χάρη στη νίκη του ελληνικού στρατού και στους αιματηρούς αγώνες του Β' βαλκανικού Πολέμου η Μακεδονία, η 'Ηπειρος , τα νησιά του Αιγαίου ακόμη και η Κρήτη και η Θράκη ενώθηκαν επιτέλους οριστικά με το ελληνικό κράτος .Η Ελλάδα βρέθηκε διπλασιασμένη σε έκταση και πληθυσμό .
Γίνεται επομένως εύκολα αντιληπτό ότι υπάρχουν πολλές λαμπρές στιγμές στην ιστορία μας που ουδείς είναι σε θέση να αποδώσει τη σημασία και το μεγαλείο αυτών σε όλη τους τη διάσταση .
Τα 104 χρόνια που σήμερα γιορτάζουμε από την ιστορική αυτή νίκη σε συνδυασμό με τις δύσκολες στιγμές που περνά και πάλι η πατρίδα μας, επιτάσσουν και επιβάλλουν σε όλους μας να έχουμε περισσότερο από ποτέ άλλοτε, ομοψυχία και μνήμη ιστορική . Η εθνική μας υπόσταση, η εδαφική μας ακεραιότητα και η ανεξαρτησία δεν μας χαρίστηκαν αλλά αποτελούν θυσίες των μακροχρόνιων αγώνων των Ελλήνων τις οποίες επιβάλλεται να σεβαστούμε και να διαφυλάξουμε.
Οφείλουμε να σηκώνουμε με περηφάνεια τη σημαία μας ψηλά. Να είμαστε πρωτοπόροι και όχι να επαιτούμε επ' ονόματι της ιστορικής μας παρακαταθήκης .
Η μεγαλυτέρα μάχη όπου έγεινεν είναι η μάχη του Κιλκισίου∙ τοιαύτην λυσσαλέαν μάχην ούτε έγραψεν ούτε θα γράψη η ιστορία∙ όσας απωλείας είχαμεν εις όλον τον άλλον πόλεμον τας είχαμεν τώρα μόνον εις το Κιλκίς. (…)
Ο πανηγυρικός που εκφώνησε η δικηγόρος Καλλισθένη – Πάκα – Κυμπαρίδου
Η ελληνική ιστορία έχει ίσως μία ιδιαιτερότητα μοναδική για την οικουμένη. Είναι ιστορία συνεχών και μακροχρόνιων αγώνων για επιβίωση και ελευθερία κυρίως λόγω της στρατηγικής γεωγραφικής θέσης της πατρίδας μας .Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι του 1912-1913 είναι πόλεμοι απελευθερωτικοί. Ο στρατός μας ελευθέρωσε ανθρώπους που για 500 και πλέον έτη διατήρησαν με πίστη και δύναμη άσβεστη την εθνική τους συνείδηση.
Η μάχη του Κιλκίς και η νίκη του ελληνικού στρατού την 21η Ιουνίου 1913 στον ιερό αυτό τόπο εναντίον δυνάμεων που εποφθαλμιούσαν τον Ελληνικό Βορρά, αποτελούν ορόσημα στη νεότερη ιστορία μας.
Οι Βούλγαροι μετά το τέλος του Α' βαλκανικού Πολέμου έχοντας σημαντική διπλωματική κάλυψη κυρίως από την Αυστρία, επεδίωκαν την επέκταση των ορίων τους μέχρι εκεί που προέβλεπε η συνθήκη του Αγίου Στεφάνου του 1878 την οποία προσπάθησαν να νεκραναστήσουν, αξιώνοντας κυρίως τη Θεσσαλονίκη από τους Έλληνες και το Μοναστήρι από τους Σέρβους. Με τις συνεχείς προκλήσεις τους, έστρεψαν ανοικτά πλέον εναντίον τους Έλληνες και Σέρβους, οι οποίοι οδηγήθηκαν αυτή τη φορά σε συμμαχία εναντίον των Βουλγάρων με συνθήκη που υπογράφηκε μεταξύ τους στις 19 Μαϊου στη Θεσσαλονίκη .
Η Βουλγαρική ηγεσία έφερε βαρέως ότι η Θεσσαλονίκη απελευθερώθηκε από τον ελληνικό στρατό και επεδίωξε μετά τον Οκτώβριο του έτους 1912 , να εκμεταλλευτεί την παρουσία της σε αυτήν με στρατιωτική φρουρά, την οποία η Αθήνα , από συμμαχικό πνεύμα μέχρι τότε διαπνεόμενη, της επέτρεψε να διατηρήσει για μικρό χρονικό διάστημα . Η βουλγαρική αυτή φρουρά αυξανόταν καθημερινά κρυφά μέχρι που έφθασε τη δύναμη ταξιαρχίας .
Προς επίτευξη του στόχου τους οι Βούλγαροι επιτίθενται ξαφνικά και χωρίς κήρυξη πολέμου στη Σερβία. Κατακτούν στις 17 Ιουνίου του 1913 το Γευγελή και στην Ελλάδα τις Ελευθερές. Με απώτερο στόχο τη Μακεδονία και με απαρχή την οριογραμμή Κιλκίς - Λαχανά, καταλαμβάνουν αρχικά τα υψώματα των Μανδρών , Λειψυδρίου και Γυναικοκάστρου .
Μονόδρομο πλέον για τους Έλληνες και τους Σέρβους αποτελεί η αντεπίθεση.
Στις 19 Ιουνίου αρχίζει η προέλαση του ελληνικού στρατού προς τα βόρεια με επίκεντρο το Κιλκίς και το Λαχανά. Στις 9.00 π.μ. ο ελληνικός στρατός συναντά τα πρώτα εχθρικά τμήματα στις Μάνδρες όπου τραυματίζεται θανάσιμα ο ταγματάρχης Φωκίων Διαλέττης. Η κατάληψη των γύρω υψωμάτων ολοκληρώνεται στις 15.30 .μ.μ και η καταδίωξη του εχθρού συνεχίζεται μέχρι το απόγευμα. Στην Πικρολίμνη μάχεται με σθένος ο αντισυνταγματάρχης πεζικού Αντώνιος Καμάρας
Στις 20 Ιουνίου δεύτερη μέρα της μάχης, ξεκίνησε επίθεση σε όλο το μέτωπο μετά από εντολή του Γενικού Στρατηγείου.
Οι μεραρχίες του κέντρου προχωρούν προς το Κιλκίς με εξαιρετική δυσκολία διότι η άμυνα των Βουλγάρων η οποία προέβαινε σε συνεχείς αντεπιθέσεις υπήρξε ιδιαίτερα ισχυρή και αποφασιστική. Καταλαμβάνεται ο σιδηροδρομικός σταθμός στην Κρηστώνη και τα γύρω υψώματα. Η 2 η Μεραρχία καταλαμβάνει τα υψώματα του χωριού Ποταμιά, η 3η το Λεβεντοχώρι, τον Βαπτιστή και τη Μεγάλη Βρύση και η ταξιαρχία ιππικού τις Καστανιές και το Χωρύγι .
Στον Λαχανά η 1η Μεραρχία υπό τον Στρατηγό Μανουσογιαννάκη προχώρησε πιο γρήγορα προς τα νότια και πέτυχε να κυριεύσει και 6 εχθρικά κανόνια .
Το Κιλκίς όμως παραμένει απόρθητο. Η αντίσταση των Βουλγάρων το δειλινό της 20ης Ιουνίου είναι αξεπέραστη. Το ελληνικό πεζικό μόνο με τις λόγχες κατάφερε να τους βγάζει από τα χαρακώματά τους και οι απώλειες ήταν τεράστιες .
Η νέα εντολή από το Γενικό Στρατηγείο ήταν να κυριευθεί οπωσδήποτε το Κιλκίς πριν σκοτεινιάσει.
Η 2 η Μεραρχία με τον στρατηγό Καλάρη επιχειρεί νυκτερινή επίθεση. Η νύχτα που ακολουθεί είναι ατέλειωτη. Τα χωράφια φυτεμένα με σιτάρι φλέγονται από τις λάμψεις των πυροβόλων και τα πτώματα στους γύρω λόφους αμέτρητα. Οι μεραρχίες μας με απαράμιλλο σθένος μάχονται ασταμάτητα εξαπολύοντας γενική επίθεση και οι Έλληνες στρατιώτες ορμούν στα πεδία των μαχών με τα βλήματα να σφυρίζουν πάνω από τα κεφάλια τους . Ηρωικά τραυματίζονται θανάσιμα ο συνταγματάρχης Αντώνιος Καμπάνης και ο αντισυνταγματάρχης Κωνσταντίνος Καραγιαννόπουλος .
Μετά από μία νύχτα ατέλειωτη ανείπωτου ηρωισμού και τιτάνιας προσπάθειας εκ μέρους των Ελλήνων στις 9.40 το πρωί της 21 ης Ιουνίου ο Καλλάρης αναφέρει στο Γενικό Στρατηγείο « Αναγγέλω Νϊκην Κιλκίς ….». Στις 11.20 το πρωί, εισήλθε το πρώτο τάγμα στο Κιλκίς το οποίο ήδη καιγόταν από τις εκρήξεις πυρομαχικών στα οποία έθεσαν πυρ οι Βούλγαροι υποχωρώντας . Περί τις 12.00 το μεσημέρι η αιματοβαμμένη ελληνική σημαία περήφανα κυματίζει στο λόφο του Ιερού Ναού του Αγίου Γεωργίου ενώ η πόλη μυρίζει μπαρούτι, καμμένη ανθρώπινη σάρκα και μοιάζει φάντασμα ..
Ο Βουλγαρικός Στρατός για τον οποίο καλλιεργήθηκε ο μύθος του αήττητου επιτέλους συνετρίβη και η ήττα των Βουλγάρων κατά το Διασυμμαχικό Πόλεμο είναι πλέον οριστική .
Τα θύματα πολλά και από τις δύο πλευρές
Στη μάχη αυτή και για την ελευθερία μας θυσιάστηκαν 32 αξιωματικοί, 744 οπλίτες, και τραυματίσθηκαν 17 αξιωματικοί και 3821 οπλίτες. Οι απώλειες του εχθρού, αν κρίνει κανείς από τον μεγάλο αριθμό των πτωμάτων που βρέθηκαν στην περιοχή, ήταν ασύγκριτα μεγαλύτερες από τις δικές μας .
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι τις συνθήκες κάτω από τις οποίες έλαβαν χώρα οι συγκρούσεις, τις περιέγραψε με διθυραμβικό λόγο , πλήθος ξένων ανταποκριτών εξυμνώντας για μία ακόμη φορά τον ηρωισμό και την ανδρεία των Ελλήνων .
Πέραν του νικηφόρου αποτελέσματος των ελληνικών όπλων και της ελληνικής ανδρείας πρέπει να αποδίδεται διαχρονικά φόρος τιμής και ευγνωμοσύνης προς όλους τους αγωνιστές που θυσιάσθηκαν για την Πατρίδα καθώς και στην τότε πολιτική και στρατιωτική ηγεσία που άριστα συνεργάσθηκαν σε πνεύμα σύμπνοιας ωθώντας τον Ελληνισμό σε θριάμβους μοναδικούς
Από την ένδοξη αυτή μάχη του Κιλκίς - Λαχανά μεταξύ ημών και των Βουλγάρων την πιο φονική μάχη όχι μόνο των βαλκανικών πολέμων αλλά και της νεότερης ελληνικής ιστορίας,κρίθηκε αποφασιστικά η μοίρα και η περαιτέρω πορεία της πατρίδας μας . Στις 28 Ιουλίου υπογράφηκε συνθήκη ειρήνης στο Βουκουρέστι . Η συνθήκη αυτή με την οποία τελείωσε ο Β' βαλκανικός πόλεμος αποτελεί σταθμό στην ελληνική ιστορία .
Χάρη στη νίκη του ελληνικού στρατού και στους αιματηρούς αγώνες του Β' βαλκανικού Πολέμου η Μακεδονία, η 'Ηπειρος , τα νησιά του Αιγαίου ακόμη και η Κρήτη και η Θράκη ενώθηκαν επιτέλους οριστικά με το ελληνικό κράτος .Η Ελλάδα βρέθηκε διπλασιασμένη σε έκταση και πληθυσμό .
Γίνεται επομένως εύκολα αντιληπτό ότι υπάρχουν πολλές λαμπρές στιγμές στην ιστορία μας που ουδείς είναι σε θέση να αποδώσει τη σημασία και το μεγαλείο αυτών σε όλη τους τη διάσταση .
Τα 104 χρόνια που σήμερα γιορτάζουμε από την ιστορική αυτή νίκη σε συνδυασμό με τις δύσκολες στιγμές που περνά και πάλι η πατρίδα μας, επιτάσσουν και επιβάλλουν σε όλους μας να έχουμε περισσότερο από ποτέ άλλοτε, ομοψυχία και μνήμη ιστορική . Η εθνική μας υπόσταση, η εδαφική μας ακεραιότητα και η ανεξαρτησία δεν μας χαρίστηκαν αλλά αποτελούν θυσίες των μακροχρόνιων αγώνων των Ελλήνων τις οποίες επιβάλλεται να σεβαστούμε και να διαφυλάξουμε.
Οφείλουμε να σηκώνουμε με περηφάνεια τη σημαία μας ψηλά. Να είμαστε πρωτοπόροι και όχι να επαιτούμε επ' ονόματι της ιστορικής μας παρακαταθήκης .
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η Γνώμη Κιλκίς- Παιονίας διευκρινίζει στους αναγνώστες της ότι θεωρεί αυτονόητο το δικαίωμα του σχολιασμού και της κριτικής έκφρασης, όταν αυτό φυσικά δεν στοχεύει στην απαξίωση, στην ύβρη και στην προσβολή ατόμων και θεσμών.
Το αναγνωστικό κοινό θα πρέπει να γνωρίζει ότι η Γνώμη, επιδιώκοντας μια υγιή και αμφίδρομη επικοινωνία, δεν δημοσιεύει ανυπόγραφα σχόλια, αλλά ούτε και σχόλια ρατσιστικού, προσβλητικού και υβριστικού περιεχομένου.
Τα ενυπόγραφα άρθρα τέλος, εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας.